Bruhad Gujarat kosha Part 2

Author(s): Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board

Page 1243

સ્વભાવ-સિદ્ધ
થાય તેવું
તેવું
સ્વાભવસિદ્ધ વિ. [સં.] સ્વાભાવિક કે કુદરતી રીતે તૈયાર થયેલું (૨) પાતાની ખાસિયતને કારણે મળેલું સ્વભાવનુસાર ક્રિ. વિ. [+ સં. મનુ-ન્નાર] સ્વભાવ પ્રમાણે સ્વભાવક્તિ. [+ સ, કવિã] એ નામના એક અર્થાલંકાર, (કાન્ય) સ્વભાવેાચિત વિ. [+સં. ચિત] સ્વભાવને યેાગ્ય લાગે સ્વ-ભાષા સ્ત્રી. [સં.] પેાતાની ખાલી કે ભાષા, માતૃ-ભાષા, મધર-ટંગ [મમત્વ સ્વભાષા-પ્રેમ પું. [સં.,પું.,ન.] પેાતાની ભાષા તરફનું સ્વભાષા-પ્રેમી વિ.સં.,પું.] માતૃ-ભાષા તરફનું મમત્વ [માટેના ગૌરવને ખ્યાલ સ્વભાષાભિમાન ન. [+ મિમાન, પું.] પેાતાની ભાષા સ્વભાષાભિમાની વિ, +િસં. શ્રમિમાની, પું.] સ્વભાષાભિ [તરફના આદર
ધરાવનાર
સાત રાખનાર
સ્વભાષા-સંમાન (-સમ્માન) ન. [સં.] પેાતાની માતૃ-ભાષા સ્વ-ભૂમિ સ્ત્રી. [સ.] પેાતાને દેશ, સ્વ-દેશ, માતૃ-ભૂમિ સ્થૂ-મત પું. [સ.] પેાતાને મત, પેાતાને અભિપ્રાય સ્વમતાગ્રહ પું [+ સં. માગ્રહ], સ્ત્રમતાપહિ-તા સ્ત્રી. [સં.] પેાતાના મત-અભિપ્રાય વિશેની જિન્દ સ્વમતાગ્રહી વિ. [સ,,પું.] પેાતાના મતને માટે જિદ્દી સ્વ-માન ન. [સં..પું.] પાતાની જાતને માટેના ગૌરવવાળા અભિપ્રાય કે સંતન્ય, સ્વાભિમાન
૨૨૭૮
સ્થમાન-શીલ વિ. સં.], સ્વમાની વિ. [સં.,પું.] સ્વમાન રાખનારું, સ્વાભિમાની [પંથનું સ્વમાર્ગીય વિ. [સં.] પેાતાના ધર્મ-સંપ્રદાયને લગતું, પેાતાના સ્વયમેવ ક્રિ.વિ. સં હ્રથમ + વ] પૈાતે જ, જાતે જ, પંડે જ
સ્વયં (સ્વયમ્) ક્રિ.વિ. [સે.] પંડે, પાતે, નતે, ખુદ. (૨)
સ્વેચ્છાથી
સ્વયંચલન-યંત્ર (સ્વયમ્-ચલન-ય-ત્ર) ન. [.] પેાતાની મેળે ચાલતા સાંચા, ‘ઑટોમેટિક મશીન' સ્વયં-ચલિત (સ્વયમ્પલત) વિ. [સ.] પેાતાની મેળે ગતિમાં રહેતું, ટામેટિક’ [આપ-મેળેની સભાન-તા સ્વયં-ન્નતિ (સ્વયમ્ જાગૃતિ) સ્ત્રી [+જુએ ‘જાગૃતિ.”] સ્વયં-દત્ત (સ્વયમ્તત્ત) વિ. [સં.] જાતે અર્પણ થયેલું. (૨) હું. અપુત્ર ગૃહસ્થને ત્યાં જાતે ચાલીને દત્તક તરીકે જ રહેનાર છેાકરે કે પુરુષ મનાવી લેવાની ક્રિયા સ્વયં-પાક (સ્વયમ્પાક) પું. [સં.] પેાતાની રસેઈ જાતે સ્વયંપાકી (સ્વયમ્પાકી) વિ. [ર્સ,પું.] પેાતાની સેાઈ જાતે બનાવી લેનાર [જ પૂર્ણ થયેલું, સ્વાવલંમી સ્વયં-પૂર્ણ (સ્વયમ્પૂર્ણ) વિ. [સં.] બીજાના આધાર વિના સ્વયં-પ્રકાશ (સ્વયંપ્રકાશ) વિ. [ä ], “શી વિ. [સં.,પું.] પેાતાના જ પ્રકાશથી ઝળહળતું સ્વયં-પ્રેરણા (સ્વયમ્પ્રેરણા) શ્રી. [સં.] કુદરતી પ્રેરણા, નૈસર્ગિક મનાવૃત્તિ [(૨) સ્વાભાવિક સ્વયં-પ્રેરિત (સ્વયમ્પ્રેરિત) વિ. [સં.] સ્વયં-પ્રેરણા પામેલું, ગયં-ભૂ (સ્વયમ્ભ) વિ. સં] પેાતાની મેળે થનારું, આપે!આપ ઊભું થનારું. (૨) પું. દેડકો. (૩) બ્રહ્મા.
Jain Education International_2010_04
સ્વર-ગ્રામ
(૪) પરમાત્મા, પરમેશ્વર સ્વયં-ગર (સ્વયંન્વર) પું. [સં.] જેમાં વરની પસંદગી તંતે
જ કરવામાં આવતી તેવા લગ્ન-પ્રકાર સ્વયંવર્-સંપ (સ્વર્યંન્વર મણ્ડ) પું. [સં] સ્વયંવર કરવા માટે રાજાએને બેસવા ઊભેા કરેલા વશાળ માંડવા
સ્વયં-વિકાશ (સ્વર્યન્વિકાસ) પુ. [સં, પે ાથી પેાતાની ખિલવણી [ધારણા-ભલ સ્વયં-શક્તિ (સ્વયં-શક્તિ) સ્ત્રી. [સં ] અંદર રહેલું પેાતાનું સ્વયં-શાસિત (સ્વયં-શાસિત) વિ. [સં.,પું] કાઈની મદદ વિના સત્તા ચલાવી હોય તેવું. (ર) (લા.) સંયમી સ્વયં-શિક્ષક (સ્વયં શિક્ષક) વિ. [સં] પેાતાની જાતના પેાતે જ બનેલા શિક્ષક. (૨) ગુરુની મદદ વિના જ્ઞાન સુલભ કરી આપનારું પુસ્તક-‘સેĂટીચર ગયં-શિક્ષણ (સ્વયં-નાક્ષણ) ન. [સં.] ગુરુ કે શિક્ષકની
સહાય વિના જાતે જ વાંચીને લેવામાં આવતી તાલીમ
સ્વયં-શિક્ષિકા (સ્વર્ય-શિક્ષિકા) વિ., શ્રી [સં] સ્વયંશિક્ષક શ્રી, (૨) એવા પ્રકારની પુસ્તિકા [(૧).' સ્વયં-સત્તાક (સ્વચ્-સત્તાક) વૈં. [સં.] ‘સ્વયં-શાસિત સ્વયં-સંબુદ્ધ (સ્વયં-સમ્રુદ્ધ) વિ. [સં.] પાતે જ પેાતાની મેળે જ્ઞાનની ઉત્તમાત્તમ કક્ષાએ પહેાંચેલું, પેાતાની સૂઝથી અનેલ જ્ઞાની
સ્વયં-સિદ્ધ (૨૧ર્યું.સિદ્ધ) વિ [સં.] બીન આધાર કે પુરાવા વિના આપ-મેળે જ સાબિત કે તૈયાર થયેલું સ્વયં-સુધારક (સ્વયં-સુધારક) વિ. [સ.] જાતે જ પેાતાને સુધારનાર ક્રિરવા નીકળનાર, ‘વાલન્ટિયર’ સ્વયં-સેવક (સ્વયં-સેવક) વિ [સં] પેતાથી જ સેવા સ્વયંસેવક-દલ(-ળ) (સ્વયંસેવક-) ન [સં.] સ્વયંસેવકાના વ્યવસ્થિત સંધ, વાલન્ટિયર કાર’ સ્વયં-સેવા (સ્વયં-સેવા) શ્રી. [સં.] જાત-સેવા. (ર) કાઈની પ્રેરણા વિનાની જાહેર સેવા સ્વયં-સેવિકા (સ્વયંસેવકા) સ્ત્રી. [સં] સ્ત્રી સ્વયં-સેવક સ્વયં-રસ્ફુરણા (સ્વયં-સ્ફુરણા) સ્ત્રી. [સં.] આપ-મેળે આવેલ [હિલ-ચાલ
વિચાર
સ્વયં-સ્ફૂર્તિ(સ્વયં-સ્ફૂર્તિ) સ્ત્રી. [સં] સ્વાભાવિક પોતીકી
સ્વર પું. [સ,] ધ્વનિ, નાદ, અવાજ, (૨) સંગીતનેા સાત સ્વરામાંના તે તે સ્વર. (સંગીત.) (૩) જેના ઉચ્ચારણમાં બીજા શાની મેાંમાં જરૂર નથી હાતી તેવા શ્વાસ-જય અવ્યક્ત ધ્વનિ (‘અ ઇ ઉ – આ ઈ ઊ – એ ઐ ઓ ઔ - ૐ ’ આ ગુજરાતી; સં.માં ઋ ૠ લુ' વધુ તે! ઍ ઍ નહિ.') ‘વેવેલ' (વ્યા.)(૪) સ્ત્રરેચારની ઉચ્ચ નીચતા, ‘ઍક્-સ.' (ન્ચા.) સ્વર-કંપ (-કમ્પ) પું, [સં.] સંગûતના કાઈ પણ સ્વરને ધ્રુજારી આપવાની ક્રિયા. (સંગીત.)
સ્વર-કાર વિ. [સં.] શાસ્ત્રીય પદ્ધતિએ સંગીત ગાનાર સ્વ-રક્ષણુ ન. [સં.] પેાતાનું રક્ષણ, પેાતાને મચાવ સ્વરક્ષણ-વૃત્તિ શ્રી. [સં.] પેાતાનું રક્ષણ કરવાની મનેભાવના કે લાગણી સ્વર-મામ પું. [સ.] સંગીતના
ત્રયજ ગાંધાર