Bruhad Gujarat kosha Part 2

Author(s): Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board

Page 1271

૨૩૬
હાર-બંધ
બનવું (રૂ.પ્ર.) કારણરૂપ બનવું. સાધન કે નિમિત્ત એની બદદુઆના અધિકારી થવું. ૦ળવું (રૂ.પ્ર.) બનવું. કહાહાને હાથે બનવું (રૂ.પ્ર.) ખોટા કામમાં નિરાંત થવી).
[એવો સતત અવાજ બીજાને સહાયક થઈ પડવું. માતાને હાથે લેવું હાય-કારે છું. [ + સં. વાર->પ્રા. #ાબ-] હાય હાય” (ઉ.પ્ર.) માતાજીની કૃપાનું પાત્ર હોવું]
હાયપિટારો છું. [+જએ “પીટવું' + ગુ. “આરો' કપ્રિ.), હાથટી છી. [જએ “હાથ દ્વારા] જ હથોટી. હાય-પીટ (-ટય) સ્ત્રી. [+જુઓ “પીટવું.'] “હાઈ હાઈ' હાથો-હાથ (૫) કિ.વિ, જિઓ હાથ-દ્વિર્ભાવ.] હાથે કરી છાતી પીટવાની ક્રિયા. (૨) (લ) રો-કકળ હાથ અડાડીને કે લઈ દઈને. (૨) (લા.) સહકારથી. હાય-વરાળ સ્ત્રી. [+જુઓ. વરાળ.'] (લા) અંતરને વલે(૩) જાત-જાત
પાત, દુખનો સંતાપ, કપાંત. (૨) ચિતા, વ્યાધિ હાન (-ન્ય) સી. માનતા, આખડી, બાધા
હાય-વલાળા પું, બ.વ. [+ અ-સ્પષ્ટ] શેકના ઉદગાર હા-ના સી, જિએ હાર' + “ના.૨] હકાર અને નકાર. હાય-વાય (વાય) સ્ત્રી, જિઓ “હાય” + રવા.] શોક વગેરે (૨) (લા.) આનાકાની, [૦ કરતાં (ઉ.પ્ર.) આખરે, છેવટે થતાં મઢામાંથી નીકળતો ઉદગાર, (૨) (લા.) ચિંતા, ૦ કરવી (ઉ.ક.) ખચકાવું, ખમચાવું. ૦ને વેર (ઉ.પ્ર.) ફિકર. (૩) અફસ, દિલગીરી [કર્યા કરવું એ આનાકાનીથી ઊભે થતો અણબનાવ]
હાય હા(હે)ય કે, પ્ર. જિઓ “હાય,”-દ્વિર્ભાવ.] “હાય હાય' હાનિ . [સં.] હત્યા, ઘાત. (૨) ઈન, નુકસાન, ખરાબી હાર ધું. સિં.1 માળા. (૨) (લા.) ગર્વ, મદ હાનિકર વિ. [સં.1, હાનિકર્તા વિ. [સં. મું.], હાનિ- હાર (-૧૫) . [જ બહાર '] પરાજય, (૨) (લા) કા૨ક વિ. [સં.] હાનિ કરનારું
કંટાળે
[સમાનતા હા૫ ક્રિ.વિ. [રવા.] “હપ' એવા અવાજથી. [૦ કરવું, હાર (રય) સ્ત્રી, પંક્તિ, હોળ, એાળ, કતાર, (૨) (લા.) કરી જવું (..) (બાળ-ભાષામાં) માંમાં મૂકી ખાઈ -હાર-૨) વિ. [અપ. ટુ ઇ,િ પ્ર. + સં ાર > પ્રા.
બાર જ કર્તાવાચક બનેલો પ્રચય: “કરણ-હાર, હાફ વિ. [.] અડધું
સરજનહાર” વગેરે. [એ મૂળમાં ક્રિયાવાચક નામને લાગે હાફ-કાસ્ટ વિ. [] જેનાં માં અને બાપ વિલન ભિન્ન છે : જાળસ્થ વારઃ રીતે) ધર્મ અતિ જ્ઞાતિ કે દેશનાં હોય તેવું (સંતાન)
હાર વિ. [સં.] હરનારું હાફકેટ . [] કેડ સુધી કે ડગલો
હારકતાર (હાર-જતારચ) સ્ત્રી. જિઓ કતાર, સમાનાર્થીને હાફ-કેટન (અ.] અડધું ઊન કે નાઇલેન અને અડધું દિર્ભાવ ] જુઓ “હાર. (૨) ક્રિ. ૧, હારબંધ સૂતર હોય તેવું કાપડ
હાર-જીત (હાર-જીત્ય) સી. જિઓ “હાર' + "જત.] હાફ-ન વિ. [અં] નાની કે મોટી ટપકીદાર જાળીવાળા પરાજય અને જય સાધનથી બ્લેક - પ્રિન્ટિંગ થાય તેવા પ્રકારનું (બ્લેક હારઠી સી. [જ હાર' + ગુ. “ઈ' સ્ત્રી પ્રત્યય.] તદન લેઈટ વગેરે)
- તિવો મુસ્લિમ નાને હાર, નાના મણકાઓને નાને હાર, સે૨. (૨) હાફિઝ વિ. મું. [અર.] આખું કુરાનેશરીફ મુખ-પાઠ હોય સોનીનું આ ચટાવવાનું પથ્થરનાં મોતીવાળું સાધન હાસ સી. [પાડ્યું. આ ] એ નામના પોચુંગીક હાર છું. [સ. હાર + ગુ. “હું' સ્વાર્થે ત, પ્ર.] મણકાઓ દ્વારા આવેલા ચીપિયાની કેરીના આંબાઓનું ફળ
વગેરેને હાર. (૨) હોળીના તહેવારોમાં ખાંડનાં ચકદોને હામ' (-મ્ય) સ્ત્રી, સંભાળ, સાર, તપાસ
બનાવાને હાર (ભેટ આપવા માટે). [૦ ચઢા(-ઢાવવા હામ -મ્ય) સી. [જએ હિમત.”] હિંમત. [ ૯ ભીવી જવું (રૂ.પ્ર.) સગપણ થયા પછી લગ્ન પૂર્વે હોળીના (રૂ.પ્ર.) હિંમત કરવી, સાહસ કરવું]
તહેવાર સબબ વરપક્ષ તરફથી કન્યાને લૂગડાં આપવા હાલવું અ.જિ. નિરાશ થવું, નાહમત થવું. હામલાવું જવું. ૦મકલ (દુ.પ્ર.) એવી રીતે કન્યાને કપડાં વગેરે ભાવે,કિ. હામલાવવું એસ.કિ.
હેળીના પ્રસંગે મોકલી આપવા હામલાવવું, હામલાવું જ “હાલવું'માં.
હાર' (-ચ) સ્ત્રી. [જ “હારવું' + ગુ, અણું' કુ.મ.] હામા ને. એ નામનું એક પક્ષી
કાયરપણું. (૨) અધીરાઈ. (૩) (લા) બાયલાપણું હામી સી. [અર.] નમિનગીરી, બાંયધરી, (૨) વિ. હરણ, અણું વિ, જિએ “હારનું' + ગુ. ‘અણુ-“અણું” નમિન થનાર, જમિનદાર, જમિન, હામીદાર
કર્તાવાચક કૃ4.] હારવાના સ્વભાવનું, નાસીપાસ થવાની હામી-ખત ન. [ + જ ‘ખત.'] જમિનદારીને દસ્તાવેજ પ્રકૃતિનું, “ડિફિટિસ્ટ.' (૨) (લા.) કાયર હામી-દાર વિ. [+ ફ. પ્રત્યય એ “હામી(૨).’ હારતોરા , બ.વ. [સં. ઢાર + જુએ “તેરો.'] હાર અને હા કું. જિઓ “હામી' & ર.] બેજો, ભાર, જવાબ- લ-ડી. [૦ કરવા (રૂ. પ્ર.) હાર પહેરાવી અને તારો દારી. (૨) (લા.) ઘસાર, ઘાસટી, લોણુ-તા
હાથમાં આપી સંમાન કરવી. હાય રે .. [એ “હા” દ્વારા “હા' – “હાઈ' – “હાય” હારદ ન [સ હાર્ટ, અર્વા. તદભવ] જએ “હા.”
એવો અવાજ. (૨) મી. અંતરના ઊંડા દુઃખની બદ દુઆ. હાર(-રા, રો-દોર કિં.વિ. [જ “હાર + દરવું.] (૩) (લા.) ફિકર, ચિંતા. [૦ કરાવવી (ઉ.પ્ર.) મણકાની માફક એક પંક્તિમાં, હાર બંધ નિસાસા લેવા લેવી (..) બીજાને ત્રાસ આપી હારબંધ (બન્ય) સિં] બહારના આકારનું એક