Bruhad Gujarat kosha Part 2

Author(s): Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board

Page 1279

હોચક
૨૦૧૪
હીર-હારી;
રમતમાં ગબીમાંની મેઈ) ઉછાળવી. હીચકાવું કર્મણિ, ક્રિ. નસંખ્ય (સખ્ય) વિ. [સ. બો] તન ઓળાં હિંચકાવવું છે.. સ.ક્રિ.
સંખ્યાનું હિચકલું જ “હીંચકવું.”
હીનાંગ)હીનાš) સિં. અ] અંગે ખોડવાળું, અપંગ, બ.વી. લીચકાવું જ “હીંચકવું’માં. (૨) ટિચાવું
હીનાંગી (હીનાગી) વિ., સી. [સં.] અંગે ખેડવાળી સ્ત્રી હીચકી શ્રી. જિઓ “હીચકવું' + ગુ. ઈ' ક.મ.] એડકી, હીનેક્તિ સ્ત્રી. [+ સં. ૩fa] ઓછું બેલિવું એ, જરૂર , વાપણું. (પારસી.)
પૂરતું જ બોલવું એ. (૨) હલકું વેણ લીચવું સ.કિ. [જ એ “હીચ,' -ના.ધા.] જુઓ “હીંચવું.' હીત્સાહ વિ. [+ સં. ૩રHTહ, બ.aો.] જેને ઉત્સાહ વિચાર્યું કર્મણિ, ક્રિ. હિચાવવું છે. સ.કિ.
ભાંગી પડ્યો હોય તેવું, ઉત્સાહ વિનાનું, નિરુત્સાહ બીજ, કે પું. [અર. + ગુ. “હું સ્વાર્થે ત.ક.] નામર્દ, હીપમાં સી. [+ સં. ૩૧] વર્ણવવાના પદાર્થ કે વ્યક્તિને - નપુંસક, પ, ચંડળ, પંઢ
ની સાથે કરેલી સરખામણી (એ નામને ઉપમા અલંકારનો હીટ સી. [.] સૂર્ય અગ્નિ વગેરેની ગરમી, ઉષ્ણતા એક પ્રકાર.) (કાવ્ય) હીટ-મૂફ વિ. [.] જેમાં ગરમીની અસર ન થાય તેવું હીબકવું અ.ક્રિ. [ઇએ “હીબકું, -ના.ધા. ૨૮વાનાં ડૂસકાં, લીટર ન, અિં.] વીજળીથી ગરમ કરવાનું યાંત્રિક સાધન ભરવાં. (૨) બીકને લઈ હૃદયના ધબકારા અનુભવવા. (૩) બીણ વિ. સં. ઢીન>પ્રા. શીળ; ગુ,માં. સમાસના પૂર્વ (લા) પાણીથી તળાવ વગેરેનું ઊભરાઈ જવું. (૪) દાણાથી
પદમાં.] ઓછું. (૨) વિનાનું. (૩) હલકી કોટિનું, નીચ ખળાનું છલ ભરાઈ જવું. હીબકાલું ભાવે., ક્રિ. હિબહીણ-કચું વિ. [+જ “કાચું.'] અધકચરુ, કાચું/પાકું કાવવું છે.. સ.કિ. વી-કમાઉ લિ. [+ જ કમાઉ.”] ઓછી કમાણુવાળું હીબકી હતી. [જુએ “હીબક' + ગુ. “ઈઅરીપ્રત્યય.] હેડકી, હીણ-કર્મ ન. [+સં.] હલકી કેટિનું કામ, દુષ્કર્મ
વાવણી. (૨) ઘોડાને બાદીથી થતે એક રેગ
હીબકે ન. રિવા] સકે. (૨) ધ્રાસકે. [કાં ભરવાં (રૂ.પ્ર) વીણ-કસ વિ. [+જુઓ “કસ.'] હલકા પ્રકારનું, એમ ડૂસકાં ખાવાં] . કસનું, ભેળસેળવાળું (સેનું વગેરે)
મજ (-જ્ય), હરડે સી. [+ગુ. “ઈ' તપ્ર. + “હરડે.] હીણ-ગજ ન. [+જુઓ ગજ'!'] ખૂબ ઓછી તાકાત, હરડેનાં કાચાં સૂકવેલાં ફળ, હિમેજ (૨) વિ. ઓછી તાકાત કે પહેાંચવાળું
હમણું ન. રેશમની એક જાત Cણ-ચલું વિ [+ જુઓ “ચાલવું+ગુ. “ઉ” કૃમ.] ખરાબ હીર" કું. સિં.) અઢાર અક્ષરનો એક ગણ-મેળ છંદ. (પિં) ચાલવાળું, વ્યભિચારી, છિનાળવું
હીર ન. દિ.પ્રા.પં.) કંદ વગેરેમાં આછો દોરા જેવો હીશુ-૫ (J) સી. [+જુઓ ૫' ત...], -૫ણ ન. રેસે. (૨) રેશમને દોરો. (૩) (લા.) સત્વ, દેવત, ૨, [+જુઓ “પણ” ત.પ્ર.], ૫ત,(૬) અ. [જ “હીણપ” પાણી. [ ગુમાવવું (રૂ.પ્ર.) નિસ્તેજ બનવું. તપાસવું દ્વારા.] અધમ-તા, હલકાઈ, નીચ-તા.
(રૂ.પ્ર.) તાકાતની કસોટી કરવી. • જવું (રૂ.પ્ર.) શાખ જવી] હીશુ-ભાગી વિ. [+[સ. મજી, .] કમનસીબ, હત-ભાગી હીરક મું. સિં.] હીરો.(નોંધ: ગુ.માં એકલો નથી વપરાત; હીણ-ભાગ્ય ન. [+[.] કમનસીબી
જ “હીરક જયંતી – હીરક મહોત્સવ.). હીણ-૧ર ૫. [સં.] કન્યા કરતાં વધુ ઓછી ઉંમરનો પતિ વીર-કચું વિ. [જ એ “હીર” + “કાચું.'] લગભગ બફાઈ કે બીણવટું ન. [+ગુ. ‘' ત.ક.] હીણ-વર હોવું એ, કજોડું રંધાઈ જવા આવેલું, અધ-કાચું, અધકચર હીશુવવું જ “હણ'માં.
હીરક-જયંતી (-જય-તી) સી., હીરક મહોત્સવ . સિ.], હીણવું સક્રિ. [એ “હીણ,' -ના.ધા.] બીજાનું હીણું હીરકત્સવ છું. [+ સં. વતન યુરોપીય રિવાજના અનુ
બોલવું, ઉતારી પાડવું. હિણવું કર્મણિ, જિ. હીવવું, સંધાનમાં વ્યક્તિ સંસ્થા કે મંડળ વગેરેને સાઠ વર્ષ થતાં હિણવવું છે., સ.કિ.
ઉજવાતે ઉત્સવ, “ડાયામ« જ્યુબિલી [કિનારી હીણું વિ. [સં. ફીન->પ્રા. રામ-] એ “હાણ.” હીર-કેર સી. જિએ “હીર' + કોર.] વસ્ત્રની રેશમી હીન વિ. [સં] જુઓ “હાણ.” (સમાસના ઉત્તરપદમાં પણ, હીર-ગળી સ્ત્રી, જિઓ “હીર” દ્વાર] અમદાવાદી એક જયાં અર્થ “વિનાનું' છે.)
ના કાપડની જાત, હરાગળ હન-જાતિ વિ. સં.] ઊતરતી જાતનું, હીનવણું હીર-ચીર ન. જિઓ “હીર”+ સં.] રેશમી વસ્ત્ર હીનત્યાન ૫. સિં.] તત્વજ્ઞાનની કક્ષાને બૌદ્ધધર્મને બીજી હીરજી ગેપાળ પં. [સં. દીર + જ “જી' (માનાર્થે) કેટિને પેટા સંપ્રદાય. (સંજ્ઞા.)
વિશેષ નામ + સં. નોસ્ટ વિશેષ નામ] (લા.) કેરીની નિયાની વિ સિવું. બૌદ્ધ ધર્મના હીનયાન સંપ્રદાયનું પેદાશ નહિ ને ઘડીની ફુરસદ નહિ તેમ તેજ હીન-૧ણ વિ. [સં. , -વિ. [+ગુ. 'ઉ' સ્વાર્થે હીર-નીર ન. [એ “હીર” + સં.] (લા.) શરીરનું સત્વ ત..] ઊતરતા વર્ણનું, નીચલા વર્ણનું
હીર- વિ. સિં. ધીર + ગુ. ‘લું સ્વાર્થે ત..] હીરા જેવું હન-વીર્ય વિ. [સં,બત્રી.] વીર્યહીન, નિર્બળ, નમાલું ઉત્તમ અને તેજસ્વી ગુવાળું હીન-વૃત્તિ વિ. [સં. બત્ર] હલકી દાનતવાળું
હીરવા ન. બુલબુલની જાતનું એક પક્ષી હીન-સત્વ વુિં. [સ, બ.વી.] જુઓ “હીન-વીર્ય.” હર-હારી વિ. [ઓ “હીર+સં હારી, j] (લા)