Bruhad Gujarat kosha Part 2

Author(s): Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board

Page 1287

•
ઇ.)
હેલાલી
૨૩૨૨
હમવતી વધવું એ. (૨) (લા) હડસેલે, ધકકો. (૩) મેજું, કરવું (રૂ.પ્ર.) વગોવવું] [થતી મેળ કે ઊબકે, હેર તરંગ, લહેર
[ચાંદ્ર વર્ષ હે' (-ધ્ય) સ્ત્રી. સિં. રિતિક્રીડા] (લા.) ગણિી અને લાલી ન. [અર. મુસલમાની ૩૫૪ દિવસેનું વર્ષ, હળ૨ (બે) જી. [જએ હેળવવું.”] હેળવવું એ, ટેવ હેલાહલ (-૨) . [જ હેલ,દ્વિર્ભાવ.] છળા-છોળ, પાડવી એ. (૨) ઢોરને ધણમાં હેળવવા માટે ગોવાળને પુષ્કળ-તા, વિપુલ-તા, ખૂબ છત
અપાતું મહેનતાણું
[હેળવવાની ક્રિયા હેલિકોપ્ટર ન. [.] માત્ર બે ચાર માણસ જ બેસે તેવું હળવણી સી. [જએ “હેળવવું' + ગુ. “અણી” ક..] ઉપરના ભાગમાં પંખાવાળું નાનું વિમાન (જે સીધું ચડી હેળવવું જ “હળવુંમાં. (૨) ટેવ પડાવવી, મહાવરો ઊતરી શકે છે.)
લિવું એ, હેલારે પડાવો. (૩) સહવાસ કેળવાવવા હેલિયું ન. [જ એ “હેલિ.'] પાણીના મેજામાં આમ-તેમ હે (હે) કે.પ્ર. [રવા.] આશ્ચર્ય કુતુહલ પ્રશ્ન વગેરેના હેલિયા ૫. [સં. પતંજલિના ભાષ્યમાં ડ: હે શત્રુઓ- ભાવને ઉગાર
ઉદ્ધતાઈ નું છે એવું આર્યોના શત્રુઓ બોલી આક્રમણ કરતા- હેંકાઈ (હે કડાઈ) સ્ત્રી. અક્કડપણું, અકકડાઈ. (૨) એ શબ્દ નાવિકેમાં આજે પણ સામાન્ય છે. “હેલિયે'. હંકવું (હેકવું) અ જિ. [રવા.] વલખાં મારવાં. (૨) ના રૂપમાં.] પવનની દિશા પ્રમાણે સઢને ડાબી કે જમણી તંગીમાં હેવું. (૩) ઝલવું, હીંચકવું. હુંકાવું (હેકાવું) દિશા તરફ વાળતી વખતનો બેલાતો શબ્દ
ભાવે ક્રિ. હેકાવવું (હંકાવવું) પ્રેસ.ક્રિ. હેલી સી. [સં દ8ા, સંબોધનમાં સખી] સખી, સહિ. હેકાવવું, હેકાવું (હેક-) જુએ “કમાં, યર, સાહેલી
- (હે છે કેજિ.વિ. [વા] ગભરાટ-પૂર્વક હેલી રમી. વરસાદની એકી સાથે વધુ દિવસો વરસવાની સુ (હેસુ) શ્રી. એ “વસુ.” સતત ક્રિયા. (૨) (લા) આનંદ થાય તેવી સતત ક્રિયા હે ડ (હેડથફેડથ) કિવિ. [રવા] આમ તેમ જોરથી (ગુજ.માં “એલી' પણ બેઉ માટે)
ધૂમાબૂમ થાય એમ
[હૈ (૫ઘમાં.. હેલનિક શ્રી. [.] પ્રાચીન કાળમાં ગ્રીસ અને આજ- હૈદલ ન. જિઓ હડું+ગુ, “લ' સ્વાર્થે ત...] જુઓ બાજના પ્રદેશોમાં બોલાતી ભારત-યુરોપીય કિંવા આર્યો. હૈડિયા-વેરે . જિઓ “હડિ' +“વિરો.'] સોળ વરસકુલની એક ભાષા. (સંજ્ઞા.)
પો મોટી ઉંમરનાં ઉપર મુસ્લિમ શાસનકાલમાં નખાતે હેલે પૃ. [જ “હેલિ.”] (લા.) બોલવું એ, સાદ હતો તે કર પાડવો એ. (૨) ધક્કો, હડસેલો. (૩) મજે, તરંગ, હરિયે મું. ગળાની છાંટીને બહારને ખૂંટ (૨) દેડિયાલહેર, (૪) ઝપાટે, સપાટા. (૫) નુકસાન. (1) હરકત ની દાંડીમાં બંને તરફ જે પાટિયાણું નાખવામાં આવે છે હેલે પૃ. [અં] તેજસ્વી પુરુષોના મસ્તકની આસપાસ તે ભાગ. (૩) ગળાનું એક જાતનું ઘરેણું. [૦ નીકળ, ચિત્રોમાં બતાવવામાં આવતું તેનું કંડાળું
૦ ફટ (રૂ.પ્ર) સગીરાવસ્થા વટાવી પુત થવું હેલો (-કલો) કે.પ્ર. [એ. “એલાવ.'] ટેલિફોન કરતી હૈબ (હડિમ્બ), -બેય હૈડિબેય) . [સં] પાંડવ વળા સામસામે સાવધાન કરવા યા સાંભળવા દો એમ ભીમથી હિડિંબામાં થયેલ પુત્ર-ટોક. (સંજ્ઞા.) કરાતે ઉગાર, હલે, હકલ
[ક.ઠા.) હૈડી સી જિએ “હળ'+ગુ. ‘ડું' વાર્ષે ત... + “' હેલોરો છું. [જ હિલોળો.”] જ “હિલોળો. (બ. પ્રત્યયઃ “હયડી' ઉચ્ચારણનું લાઘવ] નાને હળને હેલહ જ હેલડી-અકલહ.”
આકાર (ગામડાંમાં નાળિયેરી પૂનમને દિવસે પાધરમાં હેલે જ એ પહેલે
હિંડી' મુકી એને દોડીને પકડવાની શરત કરવામાં આવે હવા (હવા) ૫.બ., ટેવ, આદત, મહાવર, અશ્વાસ છે.) [૦-જીતવી (૩.પ્ર.) શરતની હેડી દાડીને પહેલી હાથ હેવાતણું (હેવાતણ) ન. અવિધવા-ન > પ્રા. કરવી. (૨) મુશ્કેલીનું કામ સિદ્ધ કરવું]. આદિવાળ, * હૃવાત્તળ] જએ “એવાતણ.”
હૈડું ન [સં. ઢા-> પ્રા. હિવત્ર- + ગુ. “હું” સ્વાર્થે ત..] હેવન (હેવાન) ન. [અર. હવાન] ઢર, પશુ, જાનવર. જુઓ હૈયું.' [ પાઠવું (૨ પ્ર.) ટેવાવું] (૨) (લા) વિ. પશુને જેવું મગજ વિનાનું [પણું હતુક વિ. [સં. -ના કારણવાળું. સમાસમાં ઉત્તરપદમાં. હેવાનિયત (હેવાનિયત) . [અર. હવાનિયત 1 હેવાન- જેમ કે “સ્વાર્થ-હેતુક”). [જેમકે સ્વાર્થહતકી') હેવાયું (હેવાયું) વિ. જિઓ બહેવાવું' + ગુ. “યું” ભ ક] -હંતુકી વિ,સ્ત્રી. [સ.] -ના કારણવાળી (પ્રક્રિયા વગેરે; ટેવવાળું, આદતવાળું, અયાસી, ટેવાયેલું
હૈ-દસ (સ્ય) સ્ત્રી. [જએ “હાય” દ્વારા.] હાયની અરેરાટી હેવાલ પું[કા. ‘હાલનું બ.વ. “અવ્વાલ) વૃત્તાંત, હકીકત, હમ વિ. [સં.] હિમ સબંધી, બરફનું
વર્ણન, ખબર, વિગતે સમાચાર, અહેવાલ, ઉપૉર્ટ હંમ-યુગ ૫. [સ. હેમચન્દ્રના દેમનું હૈમ + સં] આચાર્ય રહેવાવું અ.ક્ર. [જ એ “હેવા,'-ના ધા] ટેવાવું [હિસારે | હેમચંદ્રન સેલંકીકાલનો સાહિત્યના વિકાસનો સમય. ઉષા રમી., ૦૨૧ પૃ. [સં] છેડાને ખોંખારો, હિસારવ, (સંજ્ઞા) હેસિયત (હેસિયત) સી. [અર. હર્સિય] શક્તિ, તાકાત, હેમવત્ વિ. [સ.] હિમાલયને લગતું. (૨) હિમાલયમાં
મગર. (૨) (લા) અધિકાર, દરજજો. (૩) લાયકાત ઊળેલું. (૩) ન. ભારત-વર્ષ, હિંદ, હિંદુસ્તાન, (સંજ્ઞા.) હે છે કે., [.] (ગુ.મા.) વગેવવા માટેનું ઉદગાર, . હૈમવતી સ્ત્રી, [સ.] ગંગા નદી. (૨) પાર્વતી. (સંજ્ઞા.)