Bruhad Gujarat kosha Part 2

Author(s): Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board

Page 1274

હાંકવું
૨૩૦૯
કિમત
કુ.પ્ર.] હાંકવું એ. (૨) હાંકવાની રીત. (૩) (લા) વાંસે હાંફ (-સી. [ઓ “હવું.'], ફણ (ચ) સી. જિઓ લાગવું એ, ગેડિંગ
“હાંફવું' + ગુ. ‘અણ' કુ.પ્ર.] હાંફવું એ, શ્વાસે ભરાવું એ હાંકવું સ.. [.મા. દ] વાહન યંત્ર વગેરેને ગતિમાં હાંફલી સ્ત્રી, જિઓ “હાંફલો' + ગુ “ઈ' પ્રત્યય.] બેઠી
કરવું, ચલાવવું. (૨) હાંકી કાઢવું, દૂર કરવું, નસાડી મૂકવું. હાંફ, બેઠો સ્વાસ (૩) (લા) ગપ મારવી. હંકાવું (હવું) કર્મણિ, કિં. હાંફવું-ળું), ૦ ૯-ળું) વિ. રિવા] આકુળ-વ્યાકુળ, [હાંકથે રાખવું (ઉ.પ્ર.) (જેમ આવે તેમ ગતિમાં રાખવું] ગભરાઈ ગયેલું, મંઝાઈ બેબાકળું થયેલું [હાંફ.” હકાટલું સક્રિ. જેથી હાંકવું
હાંફલો છું. [જ એ “હાંફ + ગુ. “હું' સ્વાર્થે ત.પ્ર.] જુઓ હોકારે છું. ‘હા’ એ અવાજ, હકાર
હાંફવું અ.ક્રિ. (૨વા.] થાક વગેરેને લઈ ઉતાવળે શ્વાસ હાં કે કે.પ્ર. જિઓ “હા + કે.] બરોબર કે
લેવો, હંફાવું (હષ્કાવું) ભાવે,જિ. હંફાવવું (હષ્કાવવું) હાંકેડુ વિ.પ્ર. જિઓ “હાંકવું' દ્વારા હાંકવામાં નિષ્ણાત. એસ.કિ. (૨) (લા) મુખો, આગેવાન, સરદાર
હાંફવું,ફાંફળે જ એ “હાંસલું,૦ફાંકવું.” હાંજ પં.,બ.વ. - ન.,બ.વ શરીરનાં અંગે-અવય. હાં રે કે..... [જ એ “હાં' + અરે.'] ગીતમાં આવતા પાદ-પૂરક (૨) અંગાના સાંધા. [ ગગડી જવ(-વાં(૨ મ.) હિંમત હાંલી સ્ત્રી, [જએ “હાંકલું' + ગુ. ‘ઈ’ સ્ત્રી પ્રત્યય.] જુએ ખતમ થવી)
હાંડલી.' હાં-છ જુએ “હા-છ.’
હાલું ન. જિઓ “હાંડલું,-પ્રવાહી ઉરચારણ.] જાઓ હાજીર છું. ખલાસી, નાવિક [હાલું, હાંહલી “હાંડલું.' હોટલી સી. [જ “હાંડલું' + ગુ. “ઈ' શ્રીપ્રત્યય.] નાનું હાંસ (-સ્ય) શ્રી. [જ એ “હાંસિયે.” દ્વારા.] કાગળ પથ્થર હાલું ન. [સં. , ઘટિા સી.માંથી છૂટુ->પ્રા.હંમ- ધાબુ વગેરેની કિનારીના ભાગ, + ગુ. “લ' સ્વાર્થે ત.પ્ર) પહોળા મેનું માટીનું રસેઈ હાંસડી સ્ત્રી. જિઓ હાંસ + ગુ. “ડી” વાર્થે ત..] માટેનું ઠામ, હાંડલું. [-લાં અભડાવવાં (રૂ પ્ર.) કોઈને ગળાની નીચે અને છાતીની ઉપરની ધાર પાસેની છેલ્લી ગુજરાનનું સાધન તોડવું. -લાં કુરતી કરવા (રૂ.પ્ર.) ઘરની ઊપસી આવેલી લાગતી સળંગ પાંસળી, કેૉલર-બેન.” ગરીબ સ્થિતિ હોવી. -લાં ખખવાં (રૂ.પ્ર) ધરમાં ઝધડો (૨) એ સ્થળે પહેરાતું સેના કે ચાંદીનું ગોળાકાર ઘરેણું. થવો. -લાં ખંખેરી કઢાવવાં (-ખરી -) (રૂ.પ્ર.) ભાતી (૩) એ ઘોડાને ચામડાને તક. (૪) કુવામાંથી કોસ ઘર ખાલી કરાવવું. -લાં ઢીલાં થવાં (રૂ.પ્ર.) કાયર તા ખેંચવાનું ખંડનું ચકરડું. (૫) પિડાંના મોં પરનો લેતાને બતાવવી. -લાં તકે મૂકવાં (રૂ.પ્ર.) કાંઈ રાંધવું નહિ. ગાળે. (૬) કળશા-કમંડલ વગેરેને હાંસડી-ઘાટને -લાં ફેરવાં (રૂ.પ્ર.) અંદર અંદર ઝઘડવું. -લાં હતી ગાળિય. (૧) વહાણનું એક દોરડું. (વહાણ.) (૭) (લા.) કાઢવાં (રૂ.પ્ર.) તદન નિધન દશ હોવી. -લાં હાથ કન્યાવિક્રયના લેવાતા પૈસા લેવા(રા)વવાં (રૂ.પ્ર) ત્રાસ કિરાવવા. ફરવું (રૂ.પ્ર.) હાંસ-સિલ ન. [અર, ‘હાસિ' ખુલાસો, પરિણામ આજીવિકા તૂટી પડવી. (૨) રહસ્ય ઉધાડું થઈ જવું. નફ, લાભ, ફાયદે. (૨) પદાશ, ઉત્પન્ન. (૩) વિ. ૦ ફેરવું (રૂ.પ્ર.) નિર્વાહનું સાધન તહેવું. (૨) ખાનગી મળેલું, પ્રાપ્ત
[(૨) ત્રીકમ, ચાંચ વાત ખુહલી કરી દેવી. ૦ હી ના(નાંખવું (રૂ.પ્ર.) હાંસો ખું. ખોદવાનું એક ઓજાર, મોટા ફળાની કેદાળી. પાયમાલ કરવું
હાંસિયા વિ, . બ.વ. ઘઉંની એક ઊંચી જાત હાં મું. કળાં જેવી એક ખાદ્ય-વાની
હાંસિયા પું. [અર. હાશિયહ ] કાગળ ઉપર લખાણની હાંઢિયો વિવું. જિઓ ‘હાંડી” + ગુ. ‘ઇયું? ત...] હાંડલામાં બહાર રખાતો ચારે બાજને કોરો ભાગ, માઈન.” જમનાર માણસ
(અત્યારે લખાણમાં મેટે ભાગે ડાબી બાજ ૧/૪ ભાગ હાંહી . [સં. ઘf > પ્રા. ચંદિમા] પાણી ભરવા છોડવામાં આવે છે તે ભાગ) વગેરેનું ધાતુનું વાસણ, (૨) શોભા માટેનું કાચનું દીવો હાંસિલ જ “હાંસલ.' ૨ખાય તેવું લટકતું ખાતું કે ડું
[માં જનારું હાંસી સ્ત્રી, સિં. શાસિ>પ્રા. દાણિલા] હસવું એ. (૨) હાંહી-ધાયું વિ. [+ જુએ “વું'- ભક] વાસણ (લા) મકરી, ઠઠ્ઠા, ટીખળ, મજાક. (૨) ફજેતી, વાડે હાડી-ફ વિ. [+જ કડવું.'] (લા) બીજાને નુકસાન હાંસી-ખેલ પું. [+જઓ “ખેલ.”] મજાક માટેની ક્રિયા કરનાર દ્રવી માણસ. (૨) છે. દક્ષિણ અને ને ત્યમાંથી હારું ન. [સં. ફાસવ->પ્રા. હાલમ-] હાસ્ય. (૨) મકરી, આવનારો વરસાદ ખેંચી જનારે પવન
(૩) ફજેતો હાંડે છું. [જ હાંડી'; આ ! ] પાણીનું ગાગરથી મેટું હાંસેટી વિ, . [‘હાંસેટ’ ગામ + ગુ. ઈ' તે પ્ર.]
અને ચરવીથી નાનું જરા ઊભા ઘાટનું બહાર કાંઠા વાળેલું દક્ષિણ ગુજરાતમાં હાંસોટ બાજ થતા એક જાતના ઘઉં વાસણુ, નાને દેગડે. (૨) જએ “હાંડવો.' (૩) ઠાકર- હાં હાં કેમ. [જ “હાં,”-દ્વિર્ભાવ.] જાઓ “હાં.... (૨) જીનો સામગ્રી પહોંચાડી કરાવવામાં આવતે એક ઉત્સવ, અરેરાટી બતાવનારે ઉદ્દે ગાર. (૩) “ન કરશે” એવા ભાવને (પુષ્ટિ.) ડાળને ટુકડે, “ઍટલે, સેંત લ ઉગાર
[ગરી. (૩) ચતુરાઈ હાલ પું. કાંટા ઝાંખરાં વગેરે ઉપાડવાને ૫ આકારનો હિકમત સી. [અર.] યુક્તિ, તરકીબ. (૨) કરામત, કારી