Bruhad Gujarat kosha Part 2

Author(s): Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board

Page 1253

૨૨૮૮
હનું જુએ “હડકું.' (પારસી.)
[નડતર હત-બ(-ભ) (હડથ-બ(-ભડથ) . અને એના વિકાસના હત . કોઈના તરફથી લાગતાં ઘસારે નુકસાન કે શબ્દો માટે જુઓ “હર-ભડ” અને એના વિકાસના શબ્દ હ(-)&ાટ છું. [૨વા.] ઓચિંતા ધસારાને અવાજ. (૨) હર-સાંકળ (હડ) પી. જિઓ “હડ' + સાંકળ. ફિવિ. એકદમ ધસી જઈને હોય એમ
કેદીને હડમાં પગ નખાયા પછી તાળું દેવાની હઠની સાંકળ હતગઢ (હડથ-તગઠ૫) . [જ “હડ' + “તગડ.”] (૨) પીઓનું એ ઘટનું એક ઘરેણું, બેડી, (૩) એ હડ હડ થઈને દોડ-ધામ થવી–કરવી એ
નામને એક વેલો
જ “હડ-સાંકળ(૧૨). હડતાલ પી. જએ “હરતાલ.'
હ-સાંકળી (હડથ) સી. [ એ હડ”+ સાંકળી.” હતાલ*-ળ) સમી. કોઈ અણછાજતા કાર્યના વિરોધમાં હડસેલવું સ.કિ. જિઓ હડસેલે,' -ના.ધા.] હડસેલે બજાર વગેરેનું કામ થંભાવી દઈ પળાતે અણજે, મારો, ધીમું ખસે એમ ધકકો માર. હલાવું સ્ટ્રાઇક'
કર્મણિ,. હસેલાવવું છે. સકિ. હતાલિતળિયું વિ. [જ “હડતાલ(-ળ)' + ગુ. ઇયું” કસેલાવવું, હડસેલાવું એ હડસેલવું”માં. ત. પ્ર.] હડતાલ ઉપર ઊતરેલું, હડતાલ પાડનારું
હડસેલે પૃ. [૨વા] પદાર્થ ખસે એ રીતે ધીમે ધકો હતાવું અ.ક્રિ. વસ્તુ મળવી બંધ થતાં બજારમાં વેચાણ મારવો એ
[માટેનો ઉદગાર થંભી જવું
હઠ હ૮ (હડથ-ડય) કે.પ્ર. રિવા. કુતરાને દૂર કરવાં હડતાળ જુઓ હડતાલ
હડહડતું . જિઓ “હડહડવું' + ગુ. “તું” વર્તક] (લા) હતાળિયું જ “હડતાવુિં.”
ઉત્કટ લાગણીવાળું. (૨) અત્યંત દુરાગ્રહી. (૩) અસહ્ય હદે, દોલે પૃ. [૨વા.] ગાડાં વગેરેમાં બેસતાં ખરાબ થઈ પડે તેવું. (૪) સદંતર, તદન, નરમ રસ્તાને કારણે બેસનારને થતી અથડામણ, (૨) (લા.) હરહવું અ4િ. [પ્રા. ર૬, . એ પ્રકારનો અવાજ થાક. [ખમ (રૂ.પ્ર.)નુકસાન વેઠવું. લાગ (રૂ.પ્ર.) પ્રા. તસમ. ના.ધા.] અવાજ કરવો. (૨) અવાજ નુકસાન થવું
કરતાં પડકારવું
[હઠ' એ અવાજ હડધુતાયેલ,લું વિ. જિઓ હડધૂત,’ ‘ના.ધા. + ગુ. હહહાટ . જિઓ “હડહડ' + ગુ. “આટ' કૃમિ.] હડ
એલ,-લું ઉ.પ્ર.] હડધૂત થયેલું, તિરસકારાયેલું, તિરસ્કૃત હટકે છે. [૨વા.) હવાનો અવાજ, (૨) પડશે. (૩) હાધૂત () મી. [ઓ ‘હુડ + સં. પૂરવાર.] વાચિક ટહેલ મારવા જવું એ. (૪) હિસાબના મેળ. (૫)
તરછોડાટ, તિરસ્કાર. (૨) વિ,ક્રિ.વિ. “હડ હડ' થયું ગુણાકાર. (૬) સ્વત્વ, સત્ત. [કા કરવા (રૂ.પ્ર.) ગુણાહોય એમ તિરસ્કાર પામતાં
કાર કરવા..જા લેવા (રૂ.પ્ર.) અટાર મારવા. હિંગના હડધૂતવું સ.કે. જિઓ “હ-ધૂત,'-ના.ધા.} હડધૂત કરવું. કાકા (રૂ.પ્ર.) હિંગને સાકિંચિત્ હોવાપણું). હ૫ કિ.વિ. [રવા.] ઝડપથી ખાઈ જવાય એમ. (૨) (લા.) હાત છે.પ્ર. રિવા] પક્ષીને ઉડાડવાનો ઉદગાર
ત્વરાથી એળવી લેવાય એમ [ કરવું, ૦ કરી જવું હા-હા (ડ), હથિા -દોટ (-2), હરિયાદ (-ડય), (રૂ.પ્ર.) એળવવું]
ચી. આમ તેમની નકામી દોડાદોડ હડપચી મી. એ “હનુવટી.”
હરિયા-૫(પા)ટી, હરિયા-હડી સમી. વારંવાર આંટા-મેરા હ૫૭ સ કે જિઓ “હડપ,'ના.ધા.] ઝડપથી પડાવી લેવું, થાય તેવી દોડા-દોડ
હપ કર. હ૫વું કર્મણિ,જિ. હ૫ાવવું છે. સ કિ, હડી સી. દેટ, દોડ. [૦ કાઢીને (રૂ.પ્ર.) ઝટપથી દોડીને હ૫વવું, ઉપવું એ “હડપ'માં.
હડાદ એ “હડૂડ.' હાકલ (ક) મી. અનામત, થાપણ, (૨) જમીનગીરીમાં હડાવવું, હડકવું એ “હડ૬માં. મૂકેલી રકમ
કઇ જ “ઠ ” હડફ કિ.વિ. જઓ “હડપ.'
હવું અ ક્રિ. જિઓ “હડ.'] “હ” એ અવાજ હ-ફા-કે,-)ટ ( ૫) સી. [જ “હડ' + “કેટ.'] કરવો. (૨) (વરસાદનું ગાજવું. ધડુકા ભાવે,કિં.
એક જણના ઉતાવળે જવાથી બીજાને લાગતી કેટ, અડ- હડાવવું પ્રેસ.કિ. કેટ, (૨) (લા.) દાવ, પેચ
હડૂલે પૃ. [૨વા.] વંટોળિય. (૨) ગપગોળો, ગપ, હાફ સ. િજિઓ હડફ, -ના ઘા.] હડફેટમાં લેવું. ગપાટો, (૩) (લા) વહેવારુ નવું તે તે સુભાષિત પવ, (૨) હું કરી નાખવું. (૩) ફગાવી દેવું. હરફાવું કર્મણિ, જિ. હહફાળવું પ્રેસ, જિ.
[ફેંક જવું હશે કે.પ્ર. રિવા.] કુતરાને કાઢી મુકવા કરાતો ઉદગાર, હટફાટ, સ.જિ. [જ આ “હડફ,'-ના ધા ] ઉપરા-ઉપરી હાટ ક્રિ.વિ. [૨વા.] “હડ હડ” એવા અવાજ સાથ. (૨) હટકાવવું, હડકવું એ “હડફયુંમાં.
એકદમ ધસારા-બંધ. (૩) છું. એવો ભારે ગડગડાટ હરફેટ () એ “હડફટ',
હાટી , [+ ગુ. ઈ' સીપ્રત્યય.] જશે હડેડાટ(૩). હો . [. મા દુલામ-] પેસા રાખવાની પેટી. (૨) હરે હરે છે... [જ એ હિંડે,'તિર્ભાવ.] જુએ “હડે.' એજાર રાખવાની પિટી. (૩) (લા.) ખાઉધરો માણસ, હડે . શરીરમાં જાડી ચામડીવાળે ઊપસેલો ભાગ. (૨) બહુ ખાનાર માણસ. (૪) બેવકૂફ અને અડબંગ માણસ માનવ-પશુ-પંખીની છાતીને આગલો ભાગ. (૩) ગળાનો