Bruhad Gujarat kosha Part 2

Author(s): Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board

Page 1260

હલાલ
૨૨૯૫
હમલ [હ-માય) સમી. જ “હલ-ફલ.' (૨) ધાંધલ હલાલી વિ. [+રુ. ઈ. ત.પ્ર.) ધર્મના કાનન પ્રમાણે ધમાલ
મારવામાં આવેલા પશુને લગતું હકાર ન. [અં] ડાંગર ખાંડવાનો સંચા
હલાલ સી. [અર.] પેલું કાર્ય નિષ્ઠાથી કરવું એ. હલ૮-લા)વવું જુએ “હાલમાં.
(૨) નિષ્ઠા, વફાદારી હલવા સી. મુંબઈ કિનારા નજીક થતી એક જાતની માછલી હલાવવું એ “હાલનું'માં. [છભ (કે વહી) હલાવી હલવાઈ પું. [અર.] મીઠાઈ તેયાર કરી વેચનાર વેપારી- (રૂ.પ્ર) ઉત્તર આપો. (૨) ભલામણ કરવી. ડાયા કંદોઈ, સુખડિયે
હલાવો (૨) દખલ કરવી. માથું હલાવવું (ઉ.પ્ર) હલવાન ન. [અર.] માર-ભરત વગરનો સાદે કામળો હા કે ના કહેવી. હાથ હલાવવા (ઉ.પ્ર.) કામે લાગ]. હલવાન ન. [અર.] બકરીનું ધાવણું બચ્ચું, બદીલું હલવું એ “હલવું'-હાલ માં. [આસન. (યોગ) હલવાસણ ન. [જ “હલવો' દ્વારા.] ખંભાત બાજ હલાસન ન. [સં હ + આતની યોગનું એ નામનું એક બનતી માવાની એક મીઠાઈ
હ(-હાલા(-ળા)હલ(ળ) ન. સિ] ધ કાતિલ ઝેર હલવું અ. જિ. [૨. પ્રા. દસ્કૃ] ગતિમાં ડગવું, ધીમું ઝુલવું. હલીસાણ વિ. ફિ. આલીશાન] એ “આલીશાન.” હલવવું છે,સ.. ચલાવી લેવું, હલાવવું . સ.જિ. હલતું જ “અલેતું.' ચલાવવું તેમ તદ્ધતું રહેવા દેવું
હલેલ ન. [ચરે.] હલામણ, લકરું હવે મું. [અર. “હવા' મીઠી વાની-મીઠાઈ] હલેસનું સક્રિ. [ઓ હલેસું,’ ના.ધા] હલેસાં મારવાં, દધીને ખમણી દૂધ કે માવા સાથે બનાવાતી એક મીઠાઈ. હલેસાં આગળ ચલાવવાં. (વહાણ,) હસાવું કપિ, (૨) શીરો (મુસ્લિમ)
ક્રિ, હલેસાઈ B., સ. કિ. હલસાણી વિ. જેમાં તેમાં માથું માર્યા કરનાર, ઘુસણિયું હલેસા-દાર વિ, પું. જિઓ “ ' + કા. પ્રત્યય.] હલસો પં. શ્વાસને ઉઠાવ, (૨) ઓ “હડશે.'
હલેસાંવાળો ખારો, હલેસાં મારનાર નાવિક હલ-હ (હય-હથ) સ્ત્રી. ઓિ “હલવું,”-દ્વિભવ.] “ચાલે હલેસાવવું, હલેસા ઓ “હલેસમાં, ચાલો” એવા પડકાર
હલેસું ન. નાના મછવા હાડકાં વગેરે પાણીમાં ચલાવવાને હલકલાટ પું, જિઓ “હલ-હલ' + ગુ. “આટ' ત.ક.] હલ નીચેના ભાગે પાટિયું જડેલે લાકડાના ઠંડા. (વહાણ) હલ' એ પ્રબળ અવાજ, કોલાહલ
[-સાં મારવાં (રૂ.મ.) પાણીમાં હલેસાં બાળી પિતા તરફ હલત (હલન્ત) વિ. [સં. પાણિનિ - વ્યાકરણનો વ્યંજન તાણવાં. પોતાને હલેસે તર (ઉ.પ્ર.) પિતાનાં સાધતેથી પ્રત્યાહાર (=વ્યંજન બધા) + અ7] જેને અંતે વ્યંજન જ આગળ વધવું). આ હોય તેવું (શs.) (વ્યા)
હલા છું. ભપકે, ઠાઠ-માઠ, હા [ફિકર, હમ હલ-લું) (હલ(-લુ) ખો) ૬. માટે રસ્તે. (૨) હુમલો, હલે? થું. દિવસ ગુજારવાનું સાધન, કામ-ધં. (૨) આપદા, હલો. (૩) ગિરદી, ભીડ. (૪) હડ
હલામ. [એ. “એલા.'] ટેલિકોન પર વાત કરતાં હલા કેમ. (સં.] “હે સખી' એ માટેનું સંબોધન. (નાટય.) સામાને બોલવા નિમંત્ર ઉદગાર, હાલો હલાક વિ, િવિ. [અર.] હેરાન-પરેશાન, દુઃખી દુઃખી. હાલ વિ. [ચરે.] મંદ બુદ્ધિનું [ કરવું (રૂ.પ્ર.) કનડવું. ૦ થવું (રૂ.પ્ર.) કંટાળી જવું. હલ-ચિહન ન. સિં] સર્વર-૨હિત વ્યંજન બતાવવાની ૦ મેળવવું (રૂ.પ્ર.) હેરાન કરવું)
ખેડાની નિશાની (Q, (ભા) ખેિર, આ-મક હલકત, હલાકી સી. [અર. હલાકી] હલાક થવું એ, હલા-પાર વિ. જિએ “હe ' + કા. પ્રત્યય.] કમલાહેરાનગત, પરેશાની, પ્રબળ અથડામણ, હાલાકી. (૨) હાલીશ(-૫)ક ન. [સં. મૂળમાં કોઈ પ્રા. શબ હતો તેનું નાશ. (૩) ખેંચ, તંગી, તાણ [જમીનને ખેડવી એ સંસ્કૃતીકરણું] રાસ પ્રકારનું એક ઉ૫પક અને એમાં થતું હલાણું ન, આખું ખેતર ન ખેડાય ત્યારે ટુકડે ટુકડે એક પુરુષ અને સ્ત્રીઓ સાથેનું સમૂહનૃત્ત. નાટ.) હલાલ (૬) જુએ “હલન્કલ.'
હલા ઓ “હલો.' હામણુ સહી. એ “હાલનું' + ગુ. “આમણ' કુ.પ્ર.] હલો છું. હુમલે. (૨) આઘાત
આમ તેમ હાલનું એ. (૨) હલાવવાનું મહેનતાણું. (૩) હલો જ “હલે. (લા) અથડામણ, હાલાકી
[અથડામણ હ-સંધિ -સન્ધિ) . સિંj.] વ્યંજનની સ્વર સાથે હલામણું ન. [જ “હાલનું' + ગુ. “આમણું' કુ.પ્ર.] અને વ્યંજન સાથે શબ્દમાં જોડાવાની ઉરચારણીય હલાયુધ . [સ. હe + અા-યુ] જુએ “હલ(-ળ)-ધર.' પ્રક્રિયા. (વ્યા.)
યિક્તિ-પ્રયુક્તિ હલાલ વિ. [અર.] ધર્મથી જે કરવાની અનુજ્ઞા હોય તેવું, હવ-કવ ન. [સં. હw-જ] એ હત્ય-કન્ય.' (૨) (લા.) કાયદેસરનું (ઇસ્લામની શરિયત પ્રમાણે). [ કરવું હવટ જ “અવ.' (૨..) ઇસ્લામ ધર્મના કાનૂનને અનુસરી પશુહિંસા હવા, છે કિ.વિ. [ઓ “હમણાં'-ઉચ્ચારણ-ભેદ + ગુ. કરવી. (૨) હકક કરવું, વફાદાર રહેવું
‘એ' સા.વિ.પ્ર) એ “હમણાં.' હલાલ-ખેર વિ. [ + કા. પ્રત્યય] કાનન પ્રમાણે ભારેલા હવઘુ (-) સી. સેબત, સંગત. (૨) સહેલ, મજ પશનું માંસ ખાનાર, (૨) ખાટકી, કસાઈ
હવણ કિ.વિ. જિઓ “હમણાં-ઉચ્ચારણ ] એ