Bruhad Gujarat kosha Part 2

Author(s): Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board

Page 1267

હટી
૨૩૦૨
બળું
સંચથી દુકાન મકાન વગેરેમનું દીવાલમાં ચણેલું હાડપિંજર (-પિન્જર) ન. [+ સં] શરીરનું માંસ-ચામ વળગાડેલું નાનું કબાટ, તાકે, તાક
વિનાનું માત્ર હાડકાંનું માળખું. (૨) વિ. (લા) વદન હાટી છું. જનાગઢ જિલ્લાના માળિયા ગામ અને નજીકમાં રહેતી એ નામની એક કટિયા-વ૨ણ હિંદુ કામ અને હારમાળા મી. [+ સં. ભાજ] હાડકાને હાર એને પુરુષ, (સંજ્ઞા.)
હાહુ અ.કિ. ઢોર ચરાવવા જવું હાટડી સી. જિઓ “હાટ' દ્વારા] દુકાને ઉપર પૂર્વે હાઇ-વેર ન. [+ જ “વર.] (લા) સખત શત્રુતા લેવાતો હતો તે વેરે. (૨) દુકાને દુકાને બાવા ફકીર હાટ-ઘેરી વિ. [+દએ “વેરી.'] સખત પ્રકારને શત્રુ, માગે છે તે ભીખ
હડહડતો દમન હા ન. [.પ્રા. હ સં.માં. કેશમાં મળે છે.] અસ્થિ , હાડ-વૈદ ડું [+જુઓ “દ.] -ધ છું. [+સં.] હાડકાં ઊતરી હા. (૨) (લા.) શરીરે, દેજ, (૩) શરીરનો બાંધે, ગયાં હોય ત્યા તૂટયાં દોય તેઓને બેસાડનારો અને કાઠ. [ આવવું (ઢાડ) (૩.મ.) કંટાળી જવું. ગળવું મલમ-પદા કરનારો ચિકિત્સક
એિક વિત (રૂમ) શરીરે દૂબળું પડવું. ૦ જવું (હાડક-) (રૂ.પ્ર.) હાર-સાંકળ તી. [ + જ એ “સાંકળ.'] (લા.) એ નામની ખરું દુષ્ટ રૂપે પ્રગટ કરવું. ૦૬ઝ (ઉ.પ્ર.) હાડકામાં સડે હાર-સાંકળી સમી. [ +ાએ “સાંકળી.'] ઝીણી સુણીની થવો. નરમ હોવું (રૂ.પ્ર.) તબિયત સારી ન હોવી. ભાજી. (૨) એ નામની એક વેલ ૦નું રાંક (રૂ.પ્ર.) નરમ અને કમળ સ્વભાવનું. ને હાદિયા કરસણ ડું. એ નામની એક ચોમાસુ વનસ્પતિ તાવ (રૂ.પ્ર.) જીર્ણ જવર. ભાંગવાં (રૂ.પ્ર.) સખત માર હાદિયા ડું ન. એ નામની એક રમત, વંટી-ખીલડે મારવા. ૦૧ળવું (રૂ.૫) તબિયત સારી થવા લાગી. હાદિયું છે. જિઓ ‘હા’ + ગુ. થયું” ત.ક.] હાડકાંને હર (રૂ.પ્ર) કટ્ટર શત્રુ-તા. નડે હાડે લાગવું (રૂ.પ્ર) લગતું. (૨) (લા.) ઊઠાં મૂળ ધાલી બેઠેલું. [ તાલ દિલમાં સખત લાગી આવતું
(રૂ.પ્ર.) લાંબા સમયથી ધર કરી ગયેલે તા૨] હાયર (-૧૫) સી., રિયું ન. [+જ “કચરવું” + હાદિયા ! જિઓ “હાવુિં.'] (લા.) કાગડ. [વા જેવી
ગુ. થયું' કપ્રિ.] શરીરમાં થોડો થોડો તાવ હોવો એ કેક (રૂ.પ્ર.) ખાલી અને અડવી ગરદન]. હાટકી પી. જિઓ “હાડ'+ ગુ. “ઈ' પ્રત્યય.] નાનું હાડી વિ. જિઓ “હાડ' + ગુ. “ઈ' ત.ક.] હાડકાને લગતું. હા, હાડકાની કરચો
(૨) (લા) હાડ જેવું કઠણ. (૩) હઠીલું, મમતીલું. (૪) હાટક ન. [ + ગુ. “હું' સ્વાર્થે ત., ] ઓ “હાડ(૧).’ મું. મડદાં ને હાડકાંની મદદ લઈ ખેલ કરનાર નગર,
કાં અટવાં (રૂ.પ્ર.) મહેનત-મજૂરી કરવી. -કાં ખરાં (૫) મરેલાં ઢોરને ઉકેલનાર હરિજાની એક પેટા જ્ઞાતિ કરવાં (રૂ.પ્ર.) સખત માર માર. -કાં ચાલવાં (રૂ.પ્ર.) અને એને પુરુષ (સંજ્ઞા) કામ કરવાની શક્તિ હેવી. (૨) કામ કર્યું જવું. કાં હાડી-મેલ છું. [+જ એલ.] (લા.) બાફવા પછી જ ચારવાં (રૂ.પ્ર.) આળસ કરવું. જેમાં નરમ કરવાં, કાં કપડાંમાંથી નીકળે તેવી મલાશ [કદાવર (માણસ) પાંસરાં કરવાં (.) સખત માર માર -કાંની હૂંડી હાતું કે, જિએ. “હાડ' દ્વારા.] ભર્યા ઊંચા હાડવાળું, કરવી (રૂ.પ્ર.) સખત મહેનત કરવી, કાંનું અખું, હાડેહાદ (-) કિ.પિ. જિઓ “હાડ’ - દ્વિર્ભાવ + ગુ. માંનું ભાંગ્યું, “કાંનું હરામ (ઉ.પ્ર.) કાયા-ખોટું કામ એ' સા.વિ.પ્ર.] જુઓ “હાડોહાડ.' [હાડિયો કરવું ન ગમે તેવું, કામ-ચારકાંનું ખરું (રૂ.પ્ર.) સખત હાડો છું. [ ઓ “હાડ' + ગુ. “ઓ' ત.ક.] કાગડે, મહેનત કરનારું. કાંને માળો (રૂ.પ્ર.) તદ્દન હાડપિંજર હા-હાટ (૯૧) કિ.વિ. જિઓ “હાડ-ભિવ.] એ જેવા શરીરનું. કાં પાંસળાં ગણવાં (રૂ.પ્ર) શરીર દુર્બળ એક હાડકામાં. (૨) શરીરનાં સર્વે અંગોમાં, હાડે હાઇ
. કાં રઝળવાં (૨ પ્ર.) કમેતે મરવું. કાં રગદોળવાં હાણ (-શ્ય) સી. [સં. નિ>પ્રા. ળિ] હાનિ, નાશ. (ઉ.પ્ર.) સખત મહેનત કરવી. -કાં રંગવાં (-૨ વાં) (૨) નુકસાન (.) માર મારવો. કાં વળવાં (રૂ.પ્ર.) કસરતથી બાંધે હાતિમ-દિલ વિ. [અર. “હાતિમ' એક ઉદાર અરબસ્તાની ઘાટીલો . () કામ કરતા રહેવું, કાં રોકવાં (.પ્ર.) મુસ્લિમ + એ “દિલ.'] ઉદાર મનનું, સખી-દિલ, ઉદામાર માર. કાં હલાવવાં (.પ્ર.) કામ કરતા રહેવું. • ઊતરી જવું (ઉ.પ્ર.) હાડકાનું સાંધામાંથી ખસી જવું. હાથ છું. [સં. દત્તક -> પ્રા. મિ-] એ “હસ્ત.... (૨) ૦૬ઝવું (.પ્ર.) હાડકે સુકાતું જવું. ૦ નમાવવું (રૂ.પ્ર.) વચલી આંગળીના ટેરવાથી કા સુધીનું આશરે ૧૮ નીચા નમી મહેનત કરવી)
ઇંચનું માપ. (૩) ગંજીફાની રમત-સાત હાથ વગેરેનો એક હાચર -૨૫) સ્ત્રી., રિશું ન. જએ “હાડ-કચર, રિયું.' દાવ, (૪) (લા.) તાબે, બજે, (૫) અખત્યાર, અધિહા-છેર (-ડથ) સી. [+જુઓ “છે.] (લા.) ધુતકાર, કાર. (૧) કસબ. [ અટકા , ૦આરા (રૂ.પ્ર.) તિરસ્કાર, તરછોડાટ
માર મારવો. ૦આપ (રૂ.પ્ર) મદદ કરવી. ૦આવવું હાઇ-જવર છું. [ + સં] શરીરમાને પામે તાવ, કર્ણ જવર (હાચ્ય-) (રૂ.પ્ર.) કબજામાં આવવું. (૨) મળી આવવું. હાટ-ગી જી. [ + એ બધગવું' + ગુ. ઈ’ કપ્રિ.] એ ૦ ઉગામવા, ૦ ઉપાડવા (ઉ.પ્ર.) હાથથી માર મારવો. હા-જવર.'
૦ ઉઠાવી લે (ઉ.પ્ર.) કબજે છેડી દેવો.
રાત્મા