Bruhad Gujarat kosha Part 2

Author(s): Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board

Page 1245

૧૨ાજ
૨૨૮૦
સ્વર્ગારોહણ
परवाणु
સ્વરાજ ન. [સ. સ્વ-૨૫, અવ. તદ્દભવ જ “સ્વરાજ્ય.' સ્વરૂપાંતર (-રૂપાન્તર) ન. [+ સં. મજર] બીજું સ્વરૂપ
રાજક ન. [૩] નાગરિકોને પોતે સ્વતંત્ર હોઈ કોઈ વરૂપાંતર્ગત વિ. [+ સં. અન] સ્વરૂપની અંદરનું રાજ્ય-સંસ્થાની જરૂર ન હોય તેવી વ્યવસ્થા, “કિલો- અવરૂપઝેક્ષા જી. [+ સં. ૩પ્રેક્ષ] એ નામને ઉઝેક્ષા સૉફિકલ ઍના
અર્થાલંકારને એક ભેદ. (કાવ્ય). સ્વરાય ન. [સં] પ્રજા પિતાનું રાજ્ય પોતે ચલાવે એ વકથ ન. [સં. રવદેવ) સંગીતના સ્વરેની એકાજાતની શાસનપદ્ધતિ, સ્વયં-શાસન
મકતા, સ્વરને પરસ્પર મેળ. (સંગીત.). વરાભિધાન ન. [+સ, અમિ-થાન] સ્વરની પરખ (સંગીત.) સ્વ ચાર પં. -રણ ન. [+ સં. રુવાર, મેઢામાંથી -રાષ્ટ્ર ન. [સં.1 પિતાનું રાષ્ટ્ર, પોતાને દેશ, સવ-દેશ “અ” વગેરે સ્વર બેલવા એ. (વ્યા.) (૨) સ્વર-ભાર, સ્વરાંત (વાર્તા) વિ. [સં. સ્વામજ બ. ત્રૌ.] જે શબ્દ ‘એકસન્ટ
કરનારું (તે તે વાઘ) કે પદને છેડે સ્વર હોય તેવું, અંતે સ્વરવાળું
પાદક વિ. [+સં. ૩૫] વાધના સવર ઉત્પન્ન સ્વરાંતર (સ્વરાત૨) ન. સિં. સ્વરઅ7] બે સવારે સ્વરોદય કું. [સં. રર૮] નાકમાંથી વહેતો વાયુ. (૨) વચ્ચેનું અંતર. (૨) બીજે કે પછી સ્વર. (સંગીતને) નાકમાં ફણસામાંથી ડાબે કે જમણે નીકળતા શ્વાસથી સ્વરિત વિ. સં.] ન. ઉદાત્ત=ઊંચે કે ન અનુદાત્ત= શુકન-અપશુકન જોવાની વિદ્યા નીચેને પિતામાં ઉચ્ચારણને સમકક્ષ સ્વર ધરાવનાર સ્વર્ગે ને. [સં. મું] પોરાણિક માન્યતા પ્રમાણે ઈંદ્ર વગેરે (ઉચ્ચારણ). (વ્યા) (૨) જેના ઉપર વજન આવતું હોય દેવોને લોક, દેવ-લોક. (નેપ: “વર્ગને એક પર્યાય તેવું (‘અતિ'-૧ સેલેબલ'), ‘એકસટેડ' (વ્યા)(૩) સાંગી- ત્રિવિષ્ટ હોઈ અને તિબેટ' એ શબ્દનો વિકાસ હોઈ હિમાતિક સ્વર ધરાવતું (શ્રુતિ-સિલેબલ'), (વ્યા.) લયનો એ એક ઉચ્ચ પ્રદેશ “સ્વર્ગ;' પછી અનુમતિને બળે
રિત-બિંદ () ન. સિં પં.1 ગાણિતિક એક બિંદ, પોરાણિક દેવ-લે.' [૦ની સીલ (ઉ.પ્ર.) સિદ્ધિ મેળવી હાર્મોનિક પિોઈન્ટ. (ગ) [હાર્મોનિક પેસિલ.'(ગ) આપનાર કાર્ય. અને રસ્તે લે (રૂ.પ્ર.) સારી સ્વરિતસૂચિત-ચીં) સી. [સં.] એક ગાણિતિક પ્રક્રિયા, કીર્તિ મૂકી મરણ પામવું. ૦ બે આગળ બાકી લેવું સ્વ-રૂપ ન. [સં.] પિતાને આકાર કે ઘાટ. (૨) કુદરતી (રૂ.પ્ર.) ખુબ ગર્વ કરો. ૦માં જવું, - જવું, -મેં આકાર કે ઘાટ. (૩) પિતાની વિગત. (૪) સૌંદર્ય, સિધાવવું (રૂ.પ્ર.) મરણ પામવું. ૦માં ધા રોપવા કુટડાઈ. (૫) ઠાકોરજીની ધાતુ પાષાણ ચિત્ર વગેરેના (રૂ.પ્ર) મોટું પરાક્રમ કરી કીર્તિ મેળવવી. -ગે સાથ રૂપની પ્રતિમા. (પુષ્ટિ.) [વસ્તુતઃ, વાસ્તવિક રીતે પુરાવા (ઉ.પ્ર.) (સીએ) સતી થવું] સ્વરૂપતઃ કિ.વિ. [સ.] સ્વરૂપની દષ્ટિએ ખરું જોતાં, સ્વર્ગ-ગતિ સી., મન ન. [સં.] વર્ગ તરફ જવું એ. સ્વરૂપનિષ્ઠ વિ. [સંબ.બી.] પોતાના વાસ્તવિક રૂપ- (૨) (લા.) અવસાન, મરણ, મૃત્યુ બ્રહ્મરૂપતામાં આસ્થાવાળું
વર્ગ-ગંગા (ગ) સી. [અં.] આકાશગંગા, નેબ્યુલા' વરૂપનિષ્ઠા સ્ત્રી. [સં] સ્વરૂપ-નિષ્ઠ હોવાપણું
સ્વર્ગદ્વાર ન. [સ.] સ્વર્ગને દરવા. (૨) (લા) ઊંચા સ્વરૂપ-લક્ષણ ન. [સં] લક્ષ્ય પદાર્થ સિવાય બીજા કશાથી પ્રકારનું મૃત્યુ જેનું નિરૂપણ થઈ શકે નહિ તેવું લક્ષણ. (વેદાંત.)
સ્વર્ગ-૫થ ન.પં. [સં.] વર્ગને માર્મ. (૨) (લા.) આકાશ સ્વરૂપ-વતી વિ. જી. [સં.] રૂપાળી (સી)
વર્ગલોક પું. (સં.] જઓ સ્વર્ગ. સ્વરૂપ-વાન વિ. [સં. વાન .) રૂપાળું, દેખાવડું, સુંદર સ્વર્ગવાસ પું. [સ.] સ્વર્ગમાં જઈ રહેવું એ. (ર) (લા) સ્વરૂપ-
વિમૃતિ સ્ત્રી. [સં.] પોતાના વાસ્તવિક સ્વરૂપને અવસાન, મૃત્યુ, મેત ભલી જવાની સ્થિતિ. (દાંત) [ઝેશન.” (આ.બા) સ્વર્ગ-નાસિની વિ,સ્ત્રી, [..] વર્ગવાસી સ્ત્રી સ્વરૂ૫-સિદ્ધિ . સં.] આત્મ-સાક્ષાત્કાર, “સે ફરિયાલિ- સ્વર્ગવાસી વિ, [ ] વર્ગવાસ થયો હોય તેવું. (૨) સ્વરૂપ-સેવા સ્ત્રી. [સં] ઠાકોરજીની પ્રતિમા એ જ એમનું (લા.) મરણ પામેલું
[એવી ઈચ્છા કે કામના સાક્ષાત્ સ્વરૂપ છે એ ભાવે કરવામાં આવતી ભાવપૂર્વકની વર્ગ-વાંછા (વા ) સ્ત્રી, (સં.] મૃત્યુ પછી સ્વર્ગ મળે પરિચર્યા. (પુષ્ટિ.)
સ્વર્ગ-સદન ન. [સં] જએ “સ્વર્ગ.” અવકપાળ્યાસ છે. [+ સં. મથી પિતાના રૂપમાં માયાને સ્વર્ગ-સુખ ન, [સં.] સ્વર્ગમાં રહી માણવામાં આવતી કારણે સવરૂપનવિસ્મૃતિ થતાં જીવ તરીકેના રૂપની ભ્રાંતિનો માનસિક અને શારીરિક શાંતિ. (૨) સ્વર્ગમાં જેવું હોય સાચા તરીકે અનુભવ, (વેદાંત.)
તેવું મળતું સુખ સ્વરૂપાનંદ (-ન) પું. [સં. + સં. અન] આત્મ-જ્ઞાનથી સ્વર્ગસ્થ વિ. સં.] જ “સ્વર્ગવાસી.” મળતે અ-સામાન્ય આનંદ. (દાંતા).
સ્વર્ગ-થિત વિ. [સ.) સ્વર્ગમાં રહેલું સધાન) ન. + સં. અન.પાનો પોતાના વર્ગગા (સ્વર્ગ) સી. સઈ1 જ એ “સ્વર્ગ-ગર્ડા.” વાસ્તવિક સ્વરૂપ-બહ્મરૂપતાને ખ્યાલ. (દાંત.) સ્વર્ગાદશી વિ. સં. સ્વ+આર,યું.] સ્વર્ગ મેળવવું એ સ્વરૂપાસતિ સી. [+સં. માત્તવો] કેરછના પ્રતિમા જેનો આદર હોય તેવું રૂપ સ્વરૂપ તરફ પ્રબળ લગની. (પુષ્ટિ)
સ્વર્ગારોહણ ન. સિં ય+મ-રો ] સ્વર્ગમાં જવું એ.