Bruhad Gujarat kosha Part 2

Author(s): Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board

Page 1235

સ્ટ્રોંગ-મ
જવાય તેવું ખાટલી જેવું વાહન (બે ડેના દાંડા બે માણસ હાથથી ઉપાડી લઈ જઈ શકે તેવું) સ્ટ્રોન્ગ-રૂમ, સ્ટ્રોગરૂમ (સ્ટ્રોઙ્ગ) પું, [અં] તિન્નેરી
જેવા આરડા
સ્ટ્રૅલ્શિયમ ન. [અં.] એક મૂળ ધાતુ, (ર.વિ.) સ્તન ન. [ä,,પું.] ધાઈ, થાન. (ર) આંચળ સ્તન-પાન ન. [સં.] ધાવવાની ક્રિયા
સ્તનં-ધય (સ્તનધય) વિ. [સં.] ધાવણું બાળક કે આંચળવાળાં પશુનું બચ્ચું [કખજો કાંચળી સ્તનાંશુક્ર (સ્તન શુક) ન. .[સં.] કમખા-કાપડું – ચેાલીસ્તની વિ. [સં.,પું.] જેને ધાઈ તેમજ આંચળ હેાય તેવું સ્તન્ય ન. [સં.] સર્વ-સામાન્ય પ્રાણિ-જ દૂધ. (૨) મનુષ્ય માતાનું ધાવણ
૨૨૭૦
સ્તબક છું. [સં.] ફૂલવાળું મખું, (૨) ગુમ. (૩) (લા) ગ્રંથના નાના વિભાગ, પરિચ્છેદ. (૩) જએ ‘ટળે.' સ્તબ્ધ વિ. [સં.] થંભી ગયેલું. (૨) આશ્ચર્ય-ચકિત. (3) દિલઢ થયેલું
સ્તર પું. [સં.] થર, પડે. (ર) કક્ષા, (નેોંધઃ શિક્ષણનું સ્તર’ જેને ગુ. માં નપુંસકલિંગે પ્રયોગ પણ થવા લાગ્યા છે.) સ્તવ પું., -વન ન. [સં.] ગુણ-પ્રશંસાના પદ્ય-સમૂહ, સ્તુતિ, ાત્ર [ાગ્ય, સ્તન્ય સ્તનનીય વિ. [સં.] સ્તુતિ કરવા જેવું, સ્તુતિ કરાવા સ્તવવું સ.ક્ર.સં. રંતુ > સ્તવ્, પછી તત્સમ] સ્તુતિ કરવી, સ્તવન કરવું. સ્તવાનું કર્મણિ, ક્રિ. સ્તન્ય વિ. [સં] જએ ‘સ્તવનીચ.’
સ્તંબ (સ્તમ્ભ-) પું. [સં] થૂમડું. (૨) ઝુમખું, ગુચ્છા. (૩) હાથીને બાંધવાના ખીલેા
સ્તંભ [સ્તમ્બ) પું. [સં.] યંત્ર, થાંભેા. થાંભલેા. (૨) ઘેાડાને થતા એક રાગ. (૩) રસ-પ્રક્રિયામાંતા એક સાત્ત્વિક ભાવ. (ક્રાવ્ય.)
તમ્ભ-તીર્થ (સ્તમ્ભ-) ન. [સં.] ખંભાત' નગરનું મયકાલીન એક સંસ્કૃત નામ. (સંજ્ઞા.)
સ્તંભન (તપ્શન) ન. [સં.] અટકી પડવું એ, રેકાઈ રહેવું એ. (૨) તંત્ર-શાસ્ત્રમાં જાણીતું અભિચાર-કર્મ. (૩) ઝાડા પેશાબ વગેરેને રેકી નાખનારું ઔષધ સ્તંભ-લેખ (તમ્ભ) પું [સં.] પથ્થર કે ધાતુના થાંભલા ઉપરના પ્રશસ્તિ-લેખ. (૨) વીરપુરુષના ખેડેલા પાળિયામા લેખ
સ્તંભવું (તખ્ખલું) અ. ક્રિ. સં. રામ-સમ્, તસમ] થંભી જવું, અટકી પડવું, રાકાઈ જવું. સ્તંભાળું (સ્તમ્ભાનું) ભાવે, ક્રિ, સ્તંભાળવું (સ્તમ્ભાવનું) પ્રે,સક્રિ સ્તંભાળવું, સ્તંભાવું જ સ્તંભનું માં, [(૨) ટેકવેલું તંભિત (સ્તક્ષિત) વિ. [સં.] થંભાવેલું, રાઢેલું, અટકાવેલું, સ્તાન ન. [ફા.] સમાસમાં અંતે સ્થાનના અર્થ-દેશના અર્થ આપતા શબ્દ : હિંદુસ્તાન’ ‘તુર્કસ્તાન' ‘અધાનિસ્તાન’ ‘પાર્કિક-સ્તાન' વગેરે સ્તાની વિ. [ + રૂા. પ્રત્યય] સ્થાન કે દેશના વાસી'એ અર્થ સમાસને છેડે : 'હિંદુસ્તાની' ‘તુર્કસ્તાની' વગેરે
'
Jain Education International_2010_04
સીબત
સ્તુતિ શ્રી. [સં.] પ્રશંસાનું વચન, વખાણ. (૧) એ પ્રકારના પદ્ય-સમૂહ, સ્નેત્ર, સ્તવન સ્તુતિ-પાઠ પું. [સં.] સ્તોત્ર એલી જવું કે વાંચી જવું એ સ્તુતિ-પાઠક વિ. [સ.] સ્તેાત્ર ખેલનાર કે વાંચી જનાર સ્તુતિ-પાત્ર વિ. [સં., ન.] જએ ‘સ્તવનીય,’ સ્તુતિ-પ્રિય વિ. [સં.] જેને વખાણુ ગમતાં હોય તેવું સ્તુત્ય વિ. [સ.] જએ ‘સ્તવનીય’, (૨) વખાણવા જેવું સ્તુત્યર્થ છું... સં, સ્તુતિ + મ] સ્તુતિના આશય કે [પ્રકારમાંના એક. (તર્ક.) સ્તુત્યર્થોનુવાદ પુ. [+ સં. અનુ-નાવ] અનુમાનના ત્રણ રૂપ પું. [સં.] ઢગલેા. (૨) ભગવાન બુદ્ધના અવશેષ ઉપરનું ગાળ ઘુમ્મટના આકારનું ધન સ્થાપત્ય (એ પહાડ. માં કાતરેલું પણ હોય કે પથ્થર ઈ. વગેરેનું ચગેલું પણ હાય.)
કે માના
તેન પું. [સ.] ચેર
સ્તેય ન. [સ.] ચેારી
-સ્તા ક્રિ. વિજ‘'+'; સંધિમય ઉચ્ચારણ. અનુમતિના ભાવ હાય એમ ‘હાસ્તા' (<‘હા જ તે òસ્તા' (<‘ધ્રા જતા'), ‘કશાસ્તા' (૮‘કરશે જ તેા' વગેરે)
જ
સ્તાતન્ય વિ. [સં.] જુએ ‘સ્તવનીય,' સ્તાતા વિ. [સં.,પું.] સ્તુતિ કરનાર, સ્તુતિ-પાઠક સ્તેાત્ર ન. [સં.] જએ ‘સ્તવ’-‘સ્તુતિ.’
તેામ પુ. [F,] સ્તુતિ, વખાણ (૨) એક પ્રકારને યજ્ઞ. (૩) સમૂહ, જથ્થા
સ્તિયારાજ ન. [સં. શ્રી + ગુ. યું' ત.પ્ર. + જ ‘રાજ] જ્યાં સ્ત્રીઓનું શાસન હોય તેવું સ્પ્રિંયાળ, -ળું વિ, [સં. હ્રીઁ + ગુ. ‘આળ' ‘આછું' ત.પ્ર,] (લા) સૌના જેવા સ્વભાવનું.(૨) પાચું. (૩) વેવલું. (૪) આવેલું
સ્ત્રી સ્રી. [સં] નારી, બાયડી, ખેરી, ખેરું, મહિલા, વનિતા, અમળા. (૨) પત્ની, ભાર્યાં, ઘરવાળી, ધણિયાણી, [॰ કરવી (રૂ.પ.) પરણશું. (૨) પુનર્લગ્ન કરશું. ૰માં આવવું (રૂ.પ્ર.) -ધર્મમાં આવવું, સ્ત્રીનું ઉંમર-લાયક થવું] -અં. (-અણ્ડ) પું. [+ સં. મઢ, સંધિ વિના] જેમાં પ્રર્જા ઉત્પન્ન કરનારાં જંતુ હોય તેવાસીના બીજ કાશ સ્ત્રી-કેસર ન. [સં.,પું.] લેમાં-વનસ્પતિમાં રહેલા ફૂલેત્પાદક તંતુ
સ્ત્રી-કેળવણી સી. [+જુએ કેળવણી.] કન્યાએ ની -સ્ત્રીઓની શાળા-મહાશાળાઓમાંની તાલીમ સ્ત્રી-ઘેલછા (-ઘેલા) સ્રી. [TM ઘેલા.’] સ્ત્રી કે પત્ની પાછળ પ્રબળ રીતે આસક્તિ રાખવી એ
સ્ત્રી-ઘેલા (ચૅલેા) વિ., પું [+ જએ ઘેલું.’] સ્ત્રી-ઘેલ
છાવાળા પુરુષ
શ્રી-ચરિત્ર ન. [સં.](લા ) સ્ત્રીના કાવા-દાવા, સ્ત્રીની ચાલાકી સ્ત્રી-જન વિ. [સં.,પું,]મી વ્યક્તિ, બૈર સ્ત્રી-ન્નત (ત્ય) સ્ત્રી. [+ જએ જાત. ], -તિ સ્ત્રી. [સં.] સમગ્ર સ્ત્રી વર્ગ, સ્ત્રીઓની આખી જાત