________________
સુવાકયશુદ્ધિ નોંધ –-આનશ્ચયાત્મક વસ્તુને નિશ્ચિત કહેવાથી ઘણા દેશે થવાને સંભવ છે. વળી સાધુજીની જવાબદારી સામાન્ય જનથી વિશેષ રૂપે હોવાથી તેના વચન પર વિશ્વાસ રાખી કેાઈ કંઈ કાર્ય કરી બેસે. માટે તેવી નશ્ચચાત્મક વાણુનો ઉપયોગ સાધુપુરુષ ન કરે. કેટલીક નિશ્ચયાત્મક વસ્તુ હોય છતાં પોતાને પૂર્ણ નિશ્ચય ન હોય તો તેને પણ નિશ રૂપે ન બેસે. સારાંશ કે સાધુ બહુ ઉપયોગપૂર્વક પિતાના પદની જવાબદારી સમજી ભાષાનો પ્રયોગ કરે. [૮] ભિક્ષુ ભૂતકાળ, ભવિષ્યકાળ કે વર્તમાન કાળ સંબંધમાં જે
વસ્તુને ન જાણે તે વિષે તે એમજ છે કે થશે એવું કશું પણ
ચોક્કસ ન વદે [૯] તેમજ ભૂતકાળ, ભવિષ્ય કાળ અને વર્તમાનકાળને વિષે જે
કાર્યપર શંકા હેય (અર્થાત જે કાર્યને નિશ્ચય ન હોય) તે
સંબંધમાં તે એમજ છે એવું પણ કશું નિશ્ચિત ન કહે. [૧૧] પરંતુ ભૂત, ભવિષ્ય તથા વર્તમાનકાળમાં જે વસ્તુ (કાર્ય)
સંશયરહિત હોય અને અદૂષિત હોય તેને જ એ આમ છે કે તેમ છે વગેરે વગેરે કહે. અર્થાત પરિમિત ભાષાઢારા તે સત્ય બિનાને
વ્યક્ત કરે. [૧૧] તેમજ બીજા ની લાગણી દુભાય તેવી હિંસક તથા કઠેર
ભાષા સત્ય હોય તો પણ તે ન બેલે. કારણ કે તેવી વાણીથી
પાપનું આગમન થાય છે. [૧૨] કાણાને રે કાણા! નપુંસકને રે નપુંસક! રોગીને એ રોગી!
અને ચોરને એ ચાર ! આ ભાષા સ્પષ્ટ સત્ય હોવા છતાં ન બેલે.
નેંધ –કારણ કે તે વસ્તુ સાચી હોવા છતાં તેમ કહેવાથી સામાની લાગણી દુભાય છે અને લાગણી દુભવવી તે પણ એક પ્રકારની હિંસા છે. માટે જ્યાં સુધી નિર્દોષ સત્ય ભાષા બેલી શકાય ત્યાં સુધી તેવી દુષિત વાણને ઉપયોગ ન કર ઘટે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
