________________
ભિક્ષુ નામ
૧૬૧ સમાજને વિશ્વાસપાત્ર રહેવા પામતા નથી. એવા એવા અનેક દોષોના સભવ છે એમ છતાં જૈનદર્શન એ અનેકાંતદન છે, તેમાં પ્રાપ્ત થતાં થના એકાંત હાતાં નથી. અને તેથીજ તે ઉપરના શ્યામાં બતાવે છે કે જેને સંગ આત્મ(સંચમ)ધાત થતા હેાય તેવા સંગથી વિમુક્ત રહેવું એજ સમુચિત છે. સારાંશ કે એકચર્ચા પ્રશંસનીય નથી તેમ એકાંતનિંદ્ય પણુ નથી. છતાં વર્તમાન સમયે તેા એકચર્ચાના પ્રશ્ન ખૂબજ ચિંતનીય અને વિવાદગ્રસ્ત છે. કારણકે વર્તમાન સાધુવર્ગમાં દેખાતી એકચર્યા બહુ મેાટા પ્રમાણમાં સ્વ દૈવૃત્તિથી જન્મેલી નજરે પડે છે, અને જ્યાં સ્વચ્છ છે ત્યાં સાધુતાના આદરી લુપ્ત થાય છે. આવે સ્થાને આ દૃષ્ટિએ એકચર્ચા ત્યાન્ય બને છે. પરંતુ જો તેમાં પણ કાઈ અપવાદિત એકચર્ચા હેાય અને આત્મસાધનાથે ઉત્પન્ન થઇ હેચતા તે અતિ પ્રા ́સનીય છે. સારાંશ કે એકચર્ચાની ઇષ્ટતા કે અનિષ્ટતાને તેાળ સયાગબળા પર વિવેકની તુલાથી માપી લેવા ઘટે.
[૧૧] ( ચાતુર્માસ્યમાં ) જૈનભિક્ષુને એક સ્થાને વધારેમાં વધારે ચાર માસ સુધી અને અન્ય ઋતુઓમાં એક માસ સુધી રહેવાની આજ્ઞા છે, અને જે સ્થળે ચામાસું કરેલું હેાય ત્યાં ખીજાં એ વર્ષોં ાડી અને ત્રીજે રહી શકાય અને તેજ પ્રમાણે એક માસ જે સ્થળે રહ્યા હોય તેનાથી બમણા વખત બીજા ક્ષેત્રમાં ગાળી પછી ત્યાં માસ ભર રહેવું હેાય તે રહી શકાય. એમ જૈન શાસ્ત્ર આજ્ઞા કરે છે, સારાંશ કે સૂત્રને પરમાર્થ જે પ્રકારની આના કરે છે તે સૂત્રનાજ ફરમાવેલા માર્ગે ભિક્ષુ વિચરે. નોંધ:શારીરિક વ્યાધિ કે ખીન્ન કાઇ તેવા અનિવાય અને મહાન કારણે કદાચ તે પ્રમાણમાં અપવાદ હોઈ શકે છે. કારણ કે એક સ્થળે વધુ રહેવાથી આતિ કિંવા રાગ ખર્ધન થાય અને આસકિત કે રાગધન એ સચમનાં ધાતક છે. તેથી સચમની રક્ષાના હેતુએ જ તેમ કરવા ફરમાવ્યું છે તે વિવેક ભૂલવા ન જોઈએ.
એક માસ કે ચાતુર્માસ્ય જેટલેા કાળ જે સ્થાને રહેવાનું થયું ઢાંચ તેનાથી ખમણેા કાળ ખીજે સ્થળે પસાર થયા પછી ત્યાં તેટલા કાળ રહી રાકાય. એ પ્રમાણે સૂત્રની આજ્ઞા છે જુઆ આચારાંગ સૂત્ર.
૧૧
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
