Book Title: Agam 29 Mool 02 Dasvaikalik Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
७४
श्री दशवकालिकसूत्रे निश्चयाभावे 'अयं पुरुष: 'इयं स्त्री' इत्यादिरूपा। अतीतार्थे शङ्किता कालबाहुल्यात्कदाचिद्विस्मरणादिकारणवशाद्भवतीति भावः ॥७॥ मूलम्-अईयम्मि य कालम्मि, पच्चुप्पण्णमणागए ।
जम तु न जाणिज्जा, एवमेयंति" नो” वएं ॥८॥ छाया-अतीते च काले प्रत्युत्पन्ने अनागते। ___ यमर्थ तु न जानीयात् एवमेतदिति वदेत् ॥८॥ टीका-'अईयम्मि' इत्यादि ।
अतीते भूते प्रत्युत्पन्ने वर्तमाने अनागते-भविष्यति च काले, यमर्थ= यद्वस्तु न जानीयात् तस्मिन्नर्थे एवमेतत् ईदृशमेतद्वस्तु न वदेत्=न कथयेत् , अविदितवस्तुविषयेऽवधारणार्थकं वाक्यं न ब्रयादिति भावः ॥८॥ मूलम्-अइयम्मि य कालम्मि पच्चुप्पण्णमणागए।
जत्थ संका भवे तं तु एवमेयंति नो" वएँ ॥९॥ छाया-अतीते च काले प्रत्युत्पन्ने अनागते ।
यत्र शङ्का भवेत् तं तु एवमेतदिति नो वदेत् ॥१॥ है। दूर आदि के कारण 'यह स्त्री है या पुरुष' इस प्रकार का निश्चय न होना वर्तमान कालीन संशय है। अधिक समय बीत जाने के कारण कभी विस्मरण हो जाता है इसलिए अतीत कालीन संशय हो जाता है ॥ ७ ॥
'अईयम्मि' इत्यादि । अतीत वर्तमान और भविष्य काल सम्बन्धी जिस बात को न जानता हो, उस के विषय में यह नहीं कहना चाहिए कि यह बात ऐसी है, अर्थात् अनजान चीजमें निश्चयद्योतक वाक्य न कहे ॥ ८ ॥ ભવિષ્યમાં કાળમાં સંદેહ રહે છે. દૂર આદિને કારણે “આ સ્ત્રી છે કે પુરૂષ” એ પ્રકારનો નિશ્ચય ન થવે એ વત’માન કાલીન સંશય છે. વધારે સમય વીતી જવાને કારણે કોઈ વાર વિસ્મરણ થઈ જાય છે, તેથી અતીતકાલીન સંશય થઈ જાય છે. (૭)
____ अईयम्मि० /त्याहि मतीत पतभान तथा भविष्य ॥ समाधान વાત ન જાણતા હોય તેની બાબતમાં એમ ન કહેવું જોઈએ કે એ વાત આવી છે, અર્થાત અજાણી ચીજમાં નિશ્ચયદ્યોતક વાકય કહેવું નહિ. (૮)
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્રઃ ૨
