Agam 29 Mool 02 Dasvaikalik Sutra Part 02 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 229

आचारमणमञ्जूषा टीका, अध्ययन ९ उ. २ गा. २०-२१ २१५ लपन्ति=असकृदाख्यान्ति, किंचित् कथयितुं समक्षमागच्छन्ति वा चेत् तदा धीरः= स्थिरस्वभावो विनीत इत्यर्थः शिष्य निषद्यायाम् आसने, आसने स्थित एवे. त्यर्थः न प्रतिश्रृणुयात्नाकर्णयेत् किन्तु-आसनं मुक्त्वा परित्यज्य, शुश्रषया रत्नाधिकवाक्यश्रवणेच्छया प्राञ्जलिपूर्वक विनयाभावेन वा प्रतिश्रृणुयात्= आकर्णयेत् ॥२०॥ मूलम् कालं, छंदोवैयारं च, पडिलेहिताण हेउहिं ।
तेण तेण उवाएणं, तं संपडिवायए ॥२१॥ छाया-कालं छन्दोपचारं च प्रत्युपेक्ष्य हेतुभिः ।
तेन तेनोपायेन तत् तत् संप्रतिपादयेत् ॥२१॥ टीका-'काल' इत्यादि ।
शिष्यः हेतुभिः यथायोग्यैः कारणैः कालं शरद्वसन्तादिलक्षणं छन्दोपचारं छन्दो गुर्वादीनामभिप्रायः, तस्योपचारः तदनुकूलपरिचर्या तं च प्रत्युपेक्ष्य =अवबुध्य, तेन तेन उपायेन-दापरिणामसमावर्जनादिना, तद् तद् गुरोहितं प्रियं च वस्तु संप्रतिपादयेत् समानयेत् संघटयेदित्यर्थः, आचार्यादिसमीहितं वस्तुसामान्य साधुसामाचर्यासंपादनीयमिति भावः ॥२१॥ अब सुबुद्धि शिष्य के विनय का प्रकार कहते हैं-'आलवंते' इत्यादि ।
रत्नाधिक, यदि शिष्य को संबोधन करके एक बार या बारम्बार बुलावें अथवा कुछ कहने के लिए सामने आयें तो विनयवान् धीर शिष्य, आसन पर बैठा बैठा न सुने किन्तु आसन त्यागकर आदर के साथ सुने ॥२०॥
__ 'कालं' इत्यादि । आचार्य आदि का अभिप्राय समझकर ऋतु के अनुसार उचित उपाय करके उन गुरुओं के हितकारी तथा प्रिय,
वे सुमुद्धि शिष्यना विनयना ५४.२ ४९ छ :-'आलबते' त्याहि-त्नाधिs, જે શિષ્યને સંબોધન કરીને એકવાર અથવા વારંવાર બોલાવે અથવા કાંઈ કહેવાને માટે સામે આવે છે તે વિનયવાન ધીર શિષ્ય, આસન પર બેઠાં-બેઠાં સાંભળે નહીં, પરંતુ આસન ઉપરથી ઉભા થઈ એટલે કે આસનને ત્યાગ કરી આદર સહિત સાંભળે (૨૦)
___ 'कालं' त्याहि-माया माहिना भलिभाय सभने ऋतुना अनुसार યોગ્ય ઉપાય કરીને ગુરુઓને હિતકારક તથા પ્રિય વસ્તુ જે હોય તે લાવી આપે. અર્થાત-આચાર્ય આદિને આશય સમજીને સાધુસમાચારીપૂર્વક વસ્તુ લાવે. (૨૧)
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્રઃ ૨