Agam 29 Mool 02 Dasvaikalik Sutra Part 02 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 129

११५
आचारमणिमञ्जूषा टीका, अध्ययन ७ मूच्यते । — हास्यमाणो' इति पदेन हसतो भाषणे वाकशुद्धिन जायते इति घोतितम् ॥ ५४ ॥ मूलम्-सुवकंसुद्धिं समुंपेहिया मुंणी, गिरं च दुर्दु परिवज्जए सया।
मियं अंदुटे अणुवीइ भौसए, सयाण मज्झे लैंहई पसंसणा५५। छाया-सुवाक्यशुद्धिं समुत्प्रेक्ष्य मुनिः गिरं च दुष्टां परिवर्जयेत् सदा । मिताम् अदुष्टाम् अनुविचिन्त्य भाषकः सतां मध्ये लभते प्रशंसनम् ॥५५॥
टीका-'सुवक्क' इत्यादि ।
मुनिःसाधुः सुवाक्यशुद्धि-शोभना वाक्यशुद्धिः सुवाक्यशुद्धिः सम्यक प्रकारेण वाक्यसंशोधनं सर्वथा भाषणदूषणराहित्यकरणमित्यर्थः; समुत्प्रेक्ष्य सम्यगालोच्य दुष्टां-मृषावादादिदोषयुक्तां गिरं भाषां सदा परिवर्जयेत् कदापिन वदेदित्यर्थः मितां-भाषादोष-संसर्ग-भयेनाऽनावश्यकवागाडम्बररहितामित्यर्थः, अदुष्टा-निरवद्याम् अनुविचिन्त्य पर्यालोच्य भाषकश्चवक्ता तु सतां मुनीनां मध्ये प्रशंसनं सत्कीर्ति लभते प्राप्नोति । मितत्व-निरवधत्व गुणविशिष्टाऽपि भाषा भाषणकाले पुनः पुनरालोचनीयेति भावः॥ 'मुणी' पदेन प्रवचनश्रद्धालुत्वं सचितम् । 'मियं' इत्यनेन बहुभाषणतो वाग्यतनात्वमावेदितम् । स्वकीय परिणामों में मलिनता आवेगी। 'हासमाणो ' पदसे यह द्योतित किया है कि हँसते बोलनेसे वाक्य शुद्धि नहीं होती ॥५४॥
__'सुवक्क' इत्यादि । साधु सुवाक्यशुद्धि का विचार करके मृषावाद आदि दोषों से दुष्ट भाषा कदापि न बोले । दोषों के भय से अनावश्यक वागाडम्बर रहित-परिमित और निरवद्य भाषा बोलने वाला साधु, मुनियों में प्रशंसा पाता है। तात्पर्य यह है कि परिमित और निरवद्य भाषा भी बोलते समय बारंबार विचार लेनी चाहिए।
_ 'मुणो' पदसे प्रचचन में श्रद्धा; 'मियं' पदसे बहुत भाषण समय छ, भने स्वीय परिणामामा मलिनता मावशे. हासमाणो शपथी मेम सूचित કર્યું છે કે હસતાં-હસતાં બેલવાથી વાય શુદ્ધિ થતી નથી. (૫૪)
__सुवक्क. त्याहि. साधु सुवा४यशुद्धिन विया२ ४शन भूषावा६ मा पोथी દુષ્ટ ભાષા કદાપિ બેલે નહિ. દેના ભયથી અનાવશ્યક વાગડમ્બરથી રહિત-પરિમિત અને નિરવધ ભાષા બોલનાર સાધુ મુનિઓમાં પ્રશંસા પામે છે. તાત્પર્ય એ છે કે પરિમિત અને નિરવદ્ય ભાષા પણ બોલતી વખતે વારંવાર વિચારી લેવી જોઈએ.
मुणी २०४थी प्रयन श्रद्धागुता, मियं शया मडु भाषा ४२वाने ४२)
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્રઃ ૨