________________
- ૧૦૬ : આધ્યાત્મિક નિબંધો
ગણાય છે. આ વિભાગમાં પણ વિયેની તરતમતાને લીધે ઘણા ભેદ પડે છે પણ મુખ્યતાએ સમજવા માટે આ “બ” પ્રકાર કહ્યો છે.
(ક) “અ” અને “બના બે છેડાના બે પ્રકારને બાદ કરતાં બાકીના સમસ્ત જ સામાન્ય પ્રકારમાં સમાય છે. અહીં વીર્યના ઉઘાડની તરતમતાને લઈને તેમ વીર્યના ઉપગની વિવિધતાને કારણે અનેક ભેદ પાડી શકાય. સાધારણ રીતે કહીએ તે આ વિભાગના જીવ તિર્યંચ ગતિના ચારસે (કુલ આઠસે ભવની ધારણાની ગણતરીએ) આસપાસના ભાવ અને બાકીના બાકીની ત્રણ ગતિમાં કરતા હોય છે. આ જીવોને મોક્ષપ્રાપ્તિ માટે જે પુરુષાર્થ આદર પડે છે તે “અ” પ્રકારના જીવોથી ઓછો અને “બ” પ્રકારના જીવથી વધારે હોય છે અને આ વાત સુગમતાએ સમજાય તેવી છે.
અ” પ્રકારના છ નરકગતિના જે દુખે, વેદના અને પીડા ભેગવે છે તેની તેમના આત્મા પર ઊંડી અને ઘેરી બળવાન અસર થતી નથી તેથી દુઃખનાં વેદનની છાપ હળવી પડવાથી તે જલદીથી ઉપકારી થઈ કાર્યકારી થઈ શકતી નથી અને તેથી જ તિર્યંચ ગતિના ભવો વધી જાય છે. જીવને દુઃખનું વેદન એ બોધ લેવાનું સાધન છે અને જ્યાં સુધી તેમાંથી સાચે બોધ ન લે ત્યાં સુધી તે આત્માના વિકાસના માર્ગ પર આવી
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
