________________ 15 18.] प्रथमोऽध्यायः सप्तचित्तधातवो हि त्रिप्रकाराः। धर्मधातुश्च / संप्रयुक्तस्विकारः, विप्रयुक्ताऽसंस्कृतश्च / ' यथाशास्त्रं कश्चित् त्रिप्रकारः कश्चिदेकप्रकारः संभवतो. द्रष्टव्यः। कः पुनः कुशलार्थः ? शिक्षितार्थः कुशलार्थः प्रवीणवत् / विपाक हेतावोपमिको द्रष्टव्यः / एवमकुशलोऽपि / अव्याकृतस्तूभयपक्षाध्याकरणादक्याकृत इत्यभिप्रायः // . कति कामधातुप्रतिसंयुक्ताः कति यावदप्रतिसंयुक्ता इति / तदिदमारम्यते / - इह सर्वेऽपि कामधातौ सर्वेऽप्यष्टादश विद्यन्ते / रूपधातौ चतुर्दश। रसगन्धौ सविज्ञानौ धातू हित्वा' गन्धरसधातू तद्विज्ञानधातू च हित्वा / आरूप्ये त्रयोन्तिमाः॥ 1 धर्मधातुरलोभादिस्वभावसंप्रयुक्तसमुत्थः प्रतिसंख्यानिरोधश्च कुशलः / लोभादिस्वभावसंप्रयुक्तसमुत्थोऽकुशलः / अन्योऽव्याकृतः। Akb I. 30 a.-'धर्मधातु'रितिविस्तरः / अलोभादिस्वभावो योऽयमुक्तः, अलोभादिसंप्रयुक्तो वेदनादिः, अलोभादिसमुत्थो विप्रयुक्तः प्राप्तिजात्यादिः, अविज्ञप्तिश्च / प्रतिसंख्यानिरोधश्चापर इति चतुर्विधः कुशलो धर्मधातुः। Saku p. 60 See Asm. p. 22 and Aam. p. 55. 2 Cf. त्रिधाऽन्ये कामधात्वाप्ताः सर्वे रूपे चतुर्बश / - विना गन्धरसघ्राणजिह्वाविज्ञानधातुभिः // Ab. I. 30. The Akb. I. 30 contains a long discussion on a controversy about the non-existence of the ghrana-and-jihvendriya in the Rupa-loka. The views of the Vaibhasika and Bhadanta Srilata are given. This contro. versy is also to be found in the Ko VIII 7.-तत्थ येसं "रूपी मनोमयो सब्बङ्गपच्चङ्गी बहीनेन्द्रियो" ति सुत्तं निस्साय ब्रह्मकायिकानं घानादिनिमित्तानिपि आयतनानेवाति कप्पेत्वा सळायतनिको तेसं अत्तभावोति लद्धि, सेय्यथापि अन्धकानञ्चेव सम्मितीया757 I kv A. VIII. 7. See Aam. p 36. 3Cf. प्रारूप्याप्ता नोधर्ममनोविज्ञानधातवः | AR. I. 31 ab.
