________________ 175.] चतुर्थोऽध्यायः / 137 इत्युच्यते।' 'विपर्ययेणाकुशलम्' उष्ट्रोलूकादिवत् / 'अव्याकृतमतोऽन्यथा' उभयविपाकानिर्वर्तणा(ना)त् // 2 अन्यान्यपि त्रीणि कर्माण्युक्तानि / पुण्यमपुण्यमानेज्यं च / तत्र तावत् [175] कामाप्तं प्रथमं पुण्यमपुण्यमशुभात्मकम् / ऊर्ध्वभूमिकमानेज्यं विपाकं प्रत्यनेजनात् // कामावचरं हि कुशलं कर्म पुण्यमकुशलमपुण्यमित्युच्यते / ऊर्श्वभूमिकमानेज्यम् / तदूर्व धानद्वये शुभं कर्मानेज्यमित्युच्यते। कस्मात्पुनरेतदाने ज्यमित्युक्तम् ? 'विपाकं प्रत्यनेजनात् / ' कामावचरं हि कर्म विपाक 1f. कुसलसद्दी ताव आरोग्य-अनवज्ज-छेक-सुखविपाकेषु दिस्सति ।""वचनत्थो पनेत्थ-कुच्छिते पापके अकुसले धम्मे सलयन्ति चलयन्ति "ति कुसला। कुच्छितेन वा आकारेन सयन्ती ति कुसा। अकुसलसंघाते कुसे लुनन्ती ति कुसला / कुच्छितानं वा सानतो तनुकरणतो ओसानकरणतो नाणं कुसं नाम / तेन कुसेन लातब्बा ति कुसला / ... यथा वा कुसा उभयभागगतं हत्थप्पदेसं लुनन्ति, एवमिमे पि उप्पन्नानुप्पन्नभावन संकिलेसपक्खं लुनन्ति / DhsA. II. 8-10. 2 . तेसु पन अनवज्जसुखविपाकलक्खणा कुसला, सावजदुक्खविपाकलक्खणा अकुसला, अविपाकलक्खणा अंब्याकता / DhsA. II. 10. 3 Cf. पुण्यापुण्यमनिजञ्च सुखवेद्यादि च त्रयम् // कामघातौ शुभं कर्म पुण्यमानेञ्जमूर्द्धजम् / Ak. IV. 45. cd and 46 ab. 4 आनेज्यमिति / एज़ कम्पन इत्यस्य धातोरेतद्रूपमानेज्यमिति / यदा त्वानिज्यमिति पाठस्तदा इगेः प्रकृत्यन्तरस्यैतद्रूपं द्रष्टव्यम् / Saks. p. 344. आनिज्यकर्म कतमत् / रूपारूप्यप्रतिसंयुक्तं कुशलं कर्म / Asm. p. 54. कामप्रतिसंयुक्तं कुशलं पुण्यम् / रूपारूप्यप्रतिसंयुक्तमानिज्यम् / Aaa. p. 184. 5 Cf. किं पुनः कारणं सेञ्जितमेवान्यत्रानिञ्जमुक्तम् ? यतः कर्म विपाकं प्रति नेजति। Ak. IV. 46 cd. . The term anenja primarily refers to the four Arupa-dhyauas. The fourth Rapa vachara-dhyana is also called aneija : सो"चतुत्थं ज्ञानं उपसम्पज्ज विहरति / सो एवं समाहिते चित्ते""आनेञ्जप्पत्ते"| Ang. II. p. 211.) But here even the first three rapa-dhyanas are called aneija due to 'विपाकं प्रत्यनेजनात्' / 6.6 This passage (from कामवचरं to तिर्यप्रेतेषु विपच्यते) is identical with Akb. IV. 46 cd. After तिर्यक् तेषु विपच्यते, the Asb. has : रूपारूप्यावचरं तु कर्मान्यभूमिकमन्यस्यां भूमौ विपक्तुं न जातुमुत्सहते / तस्मादयवस्थितविपाकत्वादानेसमित्युच्यते।
