________________ 296 अभिधर्मदीपे [359. 'तत्र हेतुबलं सभागसर्वत्रगादिहेतुभावनाऽगतोत्पत्तये वर्तमानप्राप्त्युत्सर्गे मेधिकादिनिदर्शणा(ना)त्'। प्रयोगबलमप्ययोणि (नि)शो मनस्कारादिसंनिधानम्। प्रत्ययबलमपरिज्ञातविषयाभासगमनं निदर्शण (न) महत्परिहाणिसूत्रमिति // अभिधर्मदीपे विभाषाप्रभायां वृत्ती पञ्चमस्याध्यायस्य द्वितीयः [VI. A, 7. Fol. 115b.] पादः // 1 See Aig. IV. pp. 354-358. 2 कदाचित् किल विषयबलेवोत्पद्यन्ते / न हेतुबलेन / यथा परिहाणधर्मकस्याहत इति / Akb. v. 34 d. This is one of the major controversial points recorded in the Kathavatthu. Buddhaghosa gives the following details :- . इदानि परिहानिकथा नाम होति / “परिहानधम्मो अपरिहानधम्मो", "पञ्चिमे भिक्खये धम्मा समयविमुत्तस्स भिक्खुनो परिहानाय संवत्तन्ति / [कतमे पञ्च ? कम्मा. रामता भस्सारामता निद्दारामता सङ्गणिकारामता यथाविमुत्तं ,चित्तं न पच्चवेक्खति / इमे "पञ्च घम्मा ". Ang. III. p. 173]. इति वा एवमादीनि हि सुत्तानि निस्साय सम्मितिया वज्जिपुत्तका, सब्बत्थिवादिनो, एकच्चे च महासङ्घिका अरहतो पि परिहानि इच्छन्ति तेसं लद्धिभिन्दनत्थं परिहायति अरहा अरहत्ता ति पुच्छा सकवादिस्स / तत्र परिहायती ति द्वे परिहानियो पत्तपरिहानि च अप्पसपरिहानि च। तत्थ "दुतियम्पि खो प्रायस्मा गोधिको तम्हा सामयिकाय चेतोविमुत्तिया पहिायतो' ति अयं पत्तपरिहानि नाम / " इध पत्तपरिहानि अधिप्पेता। सकसमये इमं पत्तपरिहानि नाम लोकियसमापत्तिया व इच्छन्ति, न अरहतादीहि सामञफलेहि / परसमये पि नं सब्बसामञफलेसु सब्बभवेसु सब्बकालेसु सम्बेसञ्च पुग्गलानं न इच्छन्ति KvA. I. 3. Cf. गोत्राच्चतुर्णा पञ्चानां फलाद्धानिन पूर्वकात् / "स्रोतआपत्ति फलान्नास्ति परिहाणिः / "दर्शनहेयानामवस्तुकत्वात् / / अहत्त्वादपि नास्ति परिहारिणरिति सौत्रान्तिकाः। एष एव च न्यायः / कथमिदं गम्यते ? आगमायुक्तितश्च। "शैक्षस्य चाप्रमादकरणीयेऽप्रमादकरणोयं वदामी" त्युक्तं नार्हतः। 'सामयिक्या अस्तीति चेत् / वयमप्येवं ब्रूमः। सा तु विचार्या / किमहत्त्वमाहोस्विद् ध्यानानानीति ।"प्रतिज्ञायते हि लौकिकमार्गप्रतिलब्धात्फलद्वयात्परिहाणिः। अर्हत्वादपि तु परिहाणि वर्णयन्ति वैभाषिकाः। Akb. VI. 58 ab. See Ang. III. p. 173; Pannatti, P. 11; Aam. p. 87; Saku. pp. 586-590 and LVPAk. VI. pp. 256-261. V. infra, Ad. karika 437, notes.
