Aagam 45 Anuyogdwaar Haaribhadriyaa Vrutti

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar

Page 27

आगम
(४५)
"अनुयोगद्वार - चूलिकासूत्र-२ (मूलं+वृत्तिः )
.......... मूलं [४४-५१] / गाथा [४......... मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र - [४५], चूलिकासूत्र -२] "अनुयोगद्वार" मूलं एवं हरिभद्रसूरिजी-रचिता वृत्ति::
प्रत सूत्रांक [४४-५१] गाथा ||४||
स्कन्ध लानिगमनं । 'से किंत'मित्यादि (४४-३८) वस्तुतो भावितार्थमेव, यावशारीरभव्यशरीरव्यतिरिक्तस्त्रिविधः प्रज्ञप्तस्तद्यथा, 'सचित्तेश्रीअनुः
निक्षेपाः हारि-वृत्ती
त्यादि प्रश्नसूत्रं । ४७-३९) चित्तं मनोऽर्थविज्ञानमिति पर्यायाः सह चित्तन वर्चत इति सचितः सचित्तश्चासौ द्रव्यस्कन्धश्चेति समास:, "दह विशिष्टेकपरिणामपरिणतः आत्मप्रदेशपरमाण्वादिसमूहः सन्धः अनेकविधः-अनेकप्रकार: व्यक्तिभेदेन प्रशप्त:-प्ररूपितः, तद्यथा-5 ॥ २३॥ ' हयस्कन्ध' इत्यादि, हयः-अश्वः स एव विशिष्टकपरिणामपरिणतत्वात्स्कन्धो हवस्कन्धः, एवं शेषेष्वपि भावनीयं, इह च सचित्त
| द्रव्यस्कन्धाधिकारावात्मन एव परमार्थततनत्वादसहयेयप्रदेशात्मकत्वाच कथञ्चिच्छरीरभेदे सत्यपि हयादीनां यादिजर्जावा एव | गृह्यन्ते इति सम्प्रदायः, प्रभूतोदाहरणाभिधानं तु विजातीयानकस्कन्धाभिधानेकपरमपुरुषस्कन्धप्रतिपादनपरघुनयनिरासाथै,। तथा चाहुरेके-" एक एच हि भूतात्मा, भूते भूवे व्यवस्थितः । एकथा बहुधा चैव, दृश्यते जलचन्द्रवत् ॥ १॥" एवं हि मुक्तेतराद्यभावप्रसङ्गात् व्यवहारानुपपचिरिति । 'सेत'मित्यादि निगमनं । ' से कित'मित्यादि, (४८-४०) अविद्यमानचित्तः अचित्त अचित्तश्रासौ द्रव्यस्कन्धश्चेति समासः, अनेकविधः प्रज्ञप्त इति पूर्ववत् , सद्यथा-द्विप्रदेशिक इत्यादि आनिगमने सूत्रासद्धमिति, 'सेकिंत' मित्यादि (४९-१०) मिश्रः-सचित्ताचित्तसंकीर्णः ततो मिश्रश्वासौ द्रव्यस्कन्धति समासः, सेनाया-इस्त्यश्वरथपदालिसन्नाहखड्गकुन्तादि-12 समुदायलक्षणाया अगस्कन्धं अमानीकमित्यर्थः, तथा मध्यमः पश्चिमति, 'सेत' मित्यादि निगमन, 'अहवे'त्यादि (५०-४०) सुगम यावत् से कितं कासणरुखंधे (५१-४०) स्ना-संपूर्णः कृत्स्नश्चासौ स्कन्धश्चेति विग्रहः 'सच्चेब' इत्यादि, स एव इयस्कन्ध इत्यादि । २३ ।। | आइ-यद्येवं ततः किमर्थ भेदेनोपन्यास इति, उच्यते, प्राक् सचित्तद्रव्यस्कन्धाधिकारात् तथाऽसम्भविनोऽपि बुद्धथा निकष्य जीवा एवोक्ताः इह तु जीवप्रयोगपरिणामितशरीरसमुदायलक्षण: समग्र एव कृत्स्नः स्कन्ध इति, अन्ये तु जीवस्यैव कृत्स्नस्फन्धत्वाद् व्यत्ययेन व्याचक्षते,
दीप अनुक्रम [५०-५५]|
~27~