Aagam 45 Anuyogdwaar Haaribhadriyaa Vrutti

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar

Page 65

आगम
(४५)
प्रत
सूत्रांक
[१२४
१२६]
गाथा
॥१८
२३||
दीप
अनुक्रम
[१५१
१६३]
श्रीअनु० हारि वृत्ती
॥ ६१ ॥
"अनुयोगद्वार"- चूलिकासूत्र - २ ( मूलं वृत्तिः)
मूलं [ १२४-१२६] / गाया [१८-२३]
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित.. आगमसूत्र - [४५], चूलिकासूत्र - [२] "अनुयोगद्वार" मूलं एवं हरिभद्रसूरिजी - रचिता वृत्तिः:
*%%*
( कातन्त्र रूप. ११५ ) पदान्ते यौ एकारोकारौ ताभ्यां परः अकारो लोपमापद्यते, ततः सिद्धं ते अत्र से तं लोवेणं, से किं तं पयतीए यथाऽग्नी एतौ इत्यादि एतेषु पदेषु 'द्विवचनमनौ' ( कातन्त्रं ६२) द्विवचनमौकारान्तं यत् भवति तलक्षण न्तरेण स्वरेण स्वरे परतः प्रकृ त्या भवति, सिद्धं अभी एती इत्यादि विकारेणापि दंडस्य अमं इत्यादि, अत्र 'समानः सवर्णे दीर्घो भवति परच टोपमापयते' (का० २४) सिद्धं दंडा इत्यादि से तं विगारेणं, एवं चतुर्णाम | पंचनाम्नि 'से किं' मित्यादि सूत्रं ( १२५-११३ ) तत्राश्व इति नामिक द्रव्याभिधामकत्वात्, स्विति नैपातिकं, खलुशब्दस्य निपातत्वात् धावतीत्याख्यातिकं क्रियाप्रधानत्वात् परीत्यपसर्गिकं परि सर्वतोभाव इत्युपसर्गपाठे पठितत्वात् संयत इति मिश्र, समेकीभाव इत्यस्योपसर्गत्यात् 'यती प्रयत्न' इति च प्रकृतेरुभयात्मकत्वात् मिश्रमिति, तदेतत्पंचनाम || 'से किं तं छणाने ?, छव्विहे पण्णसे' इत्यादि (१२६-११३ ) अत्र पड् भावा औदयिकादयः प्ररूप्यन्ते तथा च सूत्र से किं तं उदथिए १, २ बिहे पण्यत्ते, सं० उदय उदयनिष्कण्णेय, अत्रोदयः अष्टानां कर्मप्रकृतीनां ज्ञानावरणीयादिलक्षणानामुदयः सप्ताऽवस्थापरित्यागेनोंदीरणावलिकामतिक्रम्योदयाच लिकायामात्मीयात्मीयरूपेण विपाक इत्यर्थः, 'ण' मिति वाक्यालङ्कारे, अत्र चैवं प्रयोग:-उदय एव औदधिकः, उदयनिष्पन्नस्तु द्वेधा-जीवोदयनिष्फण्णे व अर्जावोदयनिष्कण्णेय, तत्र जीवे उदयनिष्पन्नो जीवोदयनिष्पन्नः, जीवे कर्मविपाकानेवृत इत्यर्थ, अथवा कर्मोदय सहकारिकारणकार्या एवं नारकत्वादय इति प्रतीतं, अन्ये तु जीवोदयाभ्यां निष्कण्णो जीवोदयनिष्पन्न इति व्याचक्षते इदमप्यदुष्टमेव परमार्थतः समुदायकार्यत्वात् एवमजीवोदयनिष्कण्णोपि वाच्यः तथा चौदारिकशरीरप्रायोग्य पुद्ररूपणशरीरपरिणतिश्च न तथाकमोंदयमन्तरेणेति अत उक्तमौदारिकं वा शरीरमित्यादि, औदारिकशरीरप्रयोगपरिणामिकतया द्रव्यं तच्च वर्णगंधादिपरिणामितादि च न चेदमौदारिक शरीरव्यापारमन्तरेण तथा परिणमतीति एवं वैक्रियादिष्वपि योजनीयं, इह च वस्तुतः द्वयोरपि द्रव्यात्मकर
... अत्र औदयिक आदि षड् भावानां वर्णनं क्रियते
~65~
2
पंचनाम उपनाम च
| ॥ ६१ ॥