Book Title: Aagam 45 Anuyogdwaar Haaribhadriyaa Vrutti
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar
View full book text
________________
आगम
(४५)
“अनुयोगद्वार"- चूलिकासूत्र-२ (मूलं+वृत्तिः )
....... मूलं [१२९-१३०] / गाथा [५७-८२] ...... मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र - [४५], चूलिकासूत्र -२] "अनुयोगद्वार" मूलं एवं हरिभद्रसूरिजी-रचिता वृत्ति::
प्रत
श्रीअनु: हारि.वृत्तौ
सूत्रांक [१२९१३०] गाथा ||५७८२||
'से किं नवनामे' इत्यादि (१२९-१३५) नवनाम्नि नव काव्यरसाः प्रज्ञप्तः, रसा इब रसा इति, रक्त प.."मिदुमधुरिभितसु-I&I भतरणीतिणिदोसभीसणाणुगता । मुहदुह कम्मरसा इव कव्वस्स रसा दर्षनेते ॥ १ ॥ 'वीरो सिंगारो' इत्यादि (७६३-१३५) वीरः शंगार: अभुतश्च रौद्रश भवति योद्धव्यः वीडनको बीभत्सो हास्यः करुणः प्रशान्तन, एते च लक्षणत उदाहरणतोक्यते-तत्र वीररसलक्षण-14 माभधित्सुराह-'तत्थ' गाहा (६४-१३६) व्याख्या-तत्र परित्यागे च तपश्चरणे-तपोऽनुष्ठाने शत्रुजमविनाशे च-रिपुजनण्यापत्तो च यथा-18 संख्यमननुशयधृतिपराकमलिनो वीरो रसो भवति, परित्यागेऽननुशयः नेदं मया कृतमिति गर्व करोति, किंवा कृतमिति विषाद, तपश्चरणे | श्रुति न स्वार्तध्यानं, शत्रुजनविनाशे च पराक्रमो न वैकलव्यम् , एतल्लिंगो वीरो रसो भवति, उदाहरणमाह-वारी रसो यथा-'सो नाम' गाहा (७६५-१३६) निगसिद्धा, सिंगारो णाम रसो (६६.१३६) शृंगारो नाम रसः, किंविशिष्ट इत्याह-रतिसंयोगाभिलापसजननः तत्कार-14 णानि, मंडनविलासविब्वोकहास्वलीलारमणलिंगो, तत्र मंडनं कटकादिभिः विलास:-कामगो रम्यो नयनादिविधमः विव्योकः देशी पदं अंगजविकारार्थे हास्यलीले प्रतीते रमणं-कीडनं एतच्चिन्ह इति गाथार्थः, उदाहरणमाइ-शृंगारो रसो यथा 'मधुर' गाहा, (*६७-१३६) निगदसिद्धा, अब्भुतहक्षणमाह-'विम्हयकरो' गाहा (०६८-१३६) विस्मयकर: पूर्वी वा तत्प्रथमतयोरपयमाना भूतपूर्व वा पुनरुत्पन्ने यो रसो भवति स हर्षविषादोत्पत्तिलक्षण: तीजत्वात् अद्भूतनामेति गाथार्थः, उदाहरणमाहअब्भुतो रसो यधा 'अद्भुततर गाहा | (*६९-१३६) निगदसिद्धा । रौद्ररसलक्षणमाह-'भयजणण' गाहा (*७०-१३७) भयजननरूपशब्दान्धकारपिताकथासमुत्पन्न इत्यत्र भवज-1& ननशब्दः रूपादीनां प्रत्येकमभिसंबद्धपते, भयजननरूपदर्शनात् समुत्पन्न एव भयजननशब्दशवगाद्यजननांधकारयोगात भयजननचिन्तासमूद्भूतः भयजननकथाश्रवणात समुत्पन्नः-संजातः, किंविशिष्ट ? इत्यत्राह-'सम्मोहसंभ्रमविषादमरणलिंगो रौद्रः, तत्र सम्मोहः-अत्यन्तमूढता संभ्रमः-11
*
*
॥६९॥ ॥९
दीप अनुक्रम [२०५२०४]
... अत्र नव-रसानां वर्णनं आरभ्यते
~734

Page Navigation
1 ... 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133