Aagam 45 Anuyogdwaar Haaribhadriyaa Vrutti

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar

Page 87

आगम
(४५)
प्रत
सूत्रांक
[139
१३७]
गाथा
||१०३
१०६ ||
दीप
अनुक्रम
[२७१
२७८]
श्रीअनु० हारिपृची
॥ ८३ ॥
"अनुयोगद्वार"- चूलिकासूत्र - २ (मूलं + वृत्तिः)
मूलं [१३५-१३७] / गाथा [१०३-१०६]
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित.. आगमसूत्र - [४५], चूलिकासूत्र - [२] "अनुयोगद्वार" मूलं एवं हरिभद्रसूरिजी - रचिता वृत्तिः:
***
जैनशब्दों शीघ्रवचन: छेक:- प्रयोगशः दक्षः शीघ्रकारी प्राप्तार्थ: अधिगतकर्मनिष्ठां गतः, प्राज्ञ इत्यन्ये, कुशल:- आढोचितकारी मेधावी सकृत् श्रुतदृष्टकर्मश: निपुण:-उपायारम्भकः निपुणशिल्पोपगतः - सूक्ष्म शिल्पसमन्वितः स इत्थभूतः एकां महतीं पटशाटिकां वा पट्टशाटकं वा श्लक्ष्णतया पटशाटिकेति भेदेनाभिधानं गृहीत्वा 'सयराह' मिति सकृद् झटिति कृत्वेत्यर्थः इस्तमात्रमपि उत्सारयेत् पाटयेदित्यर्थः । तत्र चोदकः- शिष्यः प्रज्ञापयतीति प्रज्ञापको- गुरुस्तमेवमुक्तवान्- किं? येन कालेन तेन तुमवायदारकेण तस्याः पटशाटिकाया सकृद्धस्तमात्रमपसारितं पाटितमसी समय इति, प्रज्ञापक आह- 'नायमर्थः समर्थः नैतदेवामेत्युक्तं भवति, कस्मादिति पृष्ट उपपत्तिमाह यस्मात्संख्येवानां तन्तूनां समुदयसमितिसमागमेनेति पूर्ववत्, पटशाटिका निष्पद्यते, तत्र उवरिल्लात्त उपरितने संती अलि-अविदारिते 'हेडिल्ले' त्ति अधस्तनस्तन्तुर्न छियते, अन्यस्मिन्काले आयोऽन्यस्मिंश्रपरस्तस्मादसौ समयो न भवति एतच्च प्रत्यक्षप्रतीतं, संघातस्त्वतानां परमाणूनां विशिष्टेकपरिणाम योगस्तेषामनन्तानां संघवानां संयोगः समुदयस्तेषां समुदयानां याऽन्योऽन्यानुगतिरसौ समितिस्तेषामेकद्रव्यनिवृत्तिसमागमेन पटः निष्पद्यत इति, समयस्य चातोऽपि सूक्ष्मत्वात् परमाणुव्यतिक्रान्तिलक्षणकाल एकसमय इति, न, पाटकप्रयत्नस्याचिंत्यसक्कियुक्तत्वाद्, अभागे च तन्तुविसंघातोपपत्तेस्तुल्यप्रयत्रप्रवृत्तानवर तप्रवृत्तगंत्रतुल्य कालेनेष्टदेशप्राप्युपलब्धेः प्रयत्नविशेषसिद्धिराद्वचनाथ उत्तंथ- आगमश्चोपपत्तिश्व, संपूर्ण दृष्टिलक्षणम् । अतीन्द्रियाणामर्थानां सद्भावप्रतिपत्तये ॥ १ ॥ आगमो ह्याप्तवचनमाप्तं दोषक्षयाद्विदुः । वीतरागोऽनृतं वाक्यं, न ब्रूयाद्धेत्वसंभवात् ॥२॥ उपपत्ति
किर्या सद्भावप्रसेविका । सा त्वन्वयव्यतिरेकलक्षणा सूरिभिः स्मृते ॥३॥” ति निदर्शनं देहोभयमपि, अलं विस्तरेण, गमनिकामात्रमेतत्, शेषं सूत्रसिद्धं यावत् 'हट्टस्से त्यादि(#१०४-१७८) हृष्टस्य- तुष्टस्य अनवकल्लस्य- जरमा अपीडितस्य निरुपक्लिष्टस्य-व्याधिना पूर्व सांप्रत वाऽनभिभूतस्य जन्तोः मनुष्यादेः एक उच्छ्वासनिच्छ्वास एकः प्राण इत्युच्यते- 'सत्त पाणूणि' सिलोगो ( ०१०५-१७९ ) निगदसिद्ध एव
~87~
समय
निरूपणं
॥ ८३ ॥