Aagam 45 Anuyogdwaar Haaribhadriyaa Vrutti

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar

Page 120

आगम
(४५)
प्रत
सूत्रांक
[१४६
१४८]
गाथा
||११६
११८||
दीप
अनुक्रम
[२९९
३१०]
श्रीअनु० हारि. वृत्ती
॥१९६॥
"अनुयोगद्वार"- चूलिकासूत्र - २ (मूलं + वृत्तिः)
मूलं [१४६-१४८] / गाथा [११६-११८]
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित.. आगमसूत्र - [४५], चूलिकासूत्र - [२] "अनुयोगद्वार" मूलं एवं हरिभद्रसूरिजी - रचिता वृत्तिः:
दंसणं च पक्तिं, तहाविउकोसयं अनंताणंतयं ण पावति, सुत्ताभिप्पायाओं, जओ सुत्ते भणितं तेण परं अजहष्णमणुकोसाई ठाणाइति, अण्णायरियाभिप्पायतो केवलणाणदंसणेस पक्खिते पत्तं उकोसयं अणंताणंतयं, जओ सव्वमणन्तयमिह णत्थि अण्णं किंचिदिति, जहिं अणवाणंतयं मग्गिज्जति तहिं वजहणमणुकोसयं अनंतानंवयं गहियव्वं, उक्ता गणनासंख्या 'से किं तं भावसंखा' इत्यादि, प्राकृतशैल्याऽत्र शखाः परिगृह्णन्ते, आह चन्य एते इषि प्ररूपकप्रत्यक्षा लोकप्रसिद्धा वा जीवा आयुः प्राणादिमन्तः स्वस्वगविनामगोत्राणि तिर्यग्गतिद्वीन्द्रियौदारिकशरीराङ्गोपाङ्गादीनि नीचेतरगोत्रलक्षणानि कर्माणि श्रद्धायापन्ना विपाकेन वेदयन्ति त एव भावसंख्या इत्युक्ता भावसंख्या:, 'सेत' मित्यादि निगमनत्रयं समाप्तं प्रमाप्यद्वारं ॥ अधुना वक्तव्यताद्वारावसरः, तत्राद्द-
'से किं तं वतव्वया' इत्यादि (१४७-२४३) तत्राध्ययनादिषु सूत्रप्रकारेण विभागन देशनियतगंधनं वक्तव्यता, इयं च त्रिविधा स्वस्त्रमयादिभेदात् तत्र स्वसमयवकन्यता यत्र यस्यां णमिति वाक्यालंकारे स्वसमय:- स्वसिद्धान्तः आख्यायते, यथा पंचास्तिकायाः, तद्यथा-धर्मास्तिकायः इत्यादि, तथा प्रज्ञाप्यते यथा गतिलक्षणो धर्मास्तिकाय इत्यादि, तथा प्ररूप्यते यथाऽसावसंख्येयप्रदेशात्मकादिभिः तथा दर्श्यते मत्स्यानां जलमित्यादि, तथा निदर्श्यते यथा तथैवैषोऽपि जीवपुद्रानामिति, उदाहरणमात्रमेतदेवमन्यथापि सूत्राखापयोजना कर्त्तव्येति शेषः, स्वतमयवक्तव्यता, परसमयवक्तव्यता तु यत्र परसमय आख्यायत इत्यादि यथा 'संति पंचमहन्भूवा, इहमेगेसि आहियं पुढवी आऊ य वाऊय, तेऊ आगासपंचमा ॥ १॥ एते पंच महभूया, तेम्भो एगति आहियं । अह तेर्सि विणासेणं, विणासो होइ देहिणो ॥ २ ॥ इत्यादि लोकायतसमयवक्तव्यतारूपत्वात् परसमयवकन्यवेति शेषसूत्रालापकयोजनापि स्वबुद्धचा कार्या, सेवं परसमयवक्तव्यता, स्वधमयपरसमय
... अथ 'वक्तव्यता' अधिकारः दर्शयते
~120~
~
वक्तव्यताऽधिकारः
॥ ११६॥