Aagam 45 Anuyogdwaar Haaribhadriyaa Vrutti

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar

Page 126

आगम
(४५)
प्रत
सूत्रांक
[१५१]
गाथा
||१३२
१३४||
दीप
अनुक्रम [३३२
३३६ ]
श्रीअनु० हारि वृत्तौ
॥१२२॥
"अनुयोगद्वार"- चूलिकासूत्र - २ (मूलं + वृत्तिः)
मूलं [१५१] / गाथा [१३२-१३४]
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित [आगमसूत्र [४] भूमिकामसूत्र २] "अनुयोगद्वार" मूलं एवं हरिभद्रसूरिजी रचिता वृत्तिः
6% % %
'से किं तं अयुगमे' इत्यादि ( १५१-२५८ ) अनुगमनमनुगमः, स च द्विविधः सूत्रानुगमो नियुक्त्यनुगमध्येति, निर्मुक्त्यनुगमनधस्तद्यथा निक्षेप नियुक्त्यनुगम उपोद्घातनियुक्त्यनुगमः सूत्रस्पर्शनियुक्त्यनुगमञ्च, निक्षेपोपोद्घातसूत्राणां व्याख्या विधिरित्यर्थः, तत्र निक्षेपनिर्वृत्त्यनुगमो ऽनुगतः यः खल्बोधनामादिन्यास उक्तो बदयति चेति वृद्धा व्याचक्षते, उपोद्घातनिर्युक्त्त्यनुगमस्त्वाभ्यां द्वाभ्यां गाथाभ्यामनुगन्तव्यस्तद्यथा- 'उद्देसे' गाहा, (७१३२-२५८) 'किं कइविई' गाहा, (१३३-२५८) इवं गाधाद्वयमतिगम्भीरार्थं मा भूदव्युत्पन्नविनेयानां मोह इत्यावश्यके प्रपञ्चेन व्याख्यास्यामः सूत्रस्पर्शनियुक्तयनुगमस्तु सति सूत्रे भवति सूत्रं च सूत्रानुगमे, स चावसरप्राप्त एव तत्रेदं सूत्रमुच्चारितव्यं-'अस्खलित' मित्यादि यथाऽऽवश्यकपदे व्याख्यातं तथैव वेदितव्यमिति, विषयविभागस्त्वमीषामयं - 'क्षेत्र कयत्यो यो सपदच्छेदं सुयं सुताणुगमो । सुत्ताजावगणास्त्रो नामांदिष्णासावणिभोगं ||१|| सुत्तफाक्षियनिज्जुत्तिनिओगो सेसओ पदत्यादी । पायं साच्चिय गगणयादिमसगोयरो भणिओ ॥२॥ एवं च- 'सुतं सुत्ताणुगमो सुता लावयकओ य निक्लेवो सुत्तफासियनिती जया य सम तु वपचंति ॥३॥ शेषानाक्षेपपरिहारानावश्यके वच्यामः, 'तो तत्थ णन्जिहिती ससमयपदं चेत्यादि ततः सूत्रविधिना सूत्र उच्चारिते शास्यते स्वस्मयपदं वा पृथिवीकायिकादि, परसमयपदं वा नास्ति जीव एवेत्यादि, अनयोरेवैकं बन्धपदं अपरं मोक्षपदमित्येके, अन्ये तु 'प्रकृतिस्थित्यनुभावप्रदेशास्तद्विधय' इति (तस्वार्थे अटसू. ४) बन्धपदं कृत्स्नकर्मक्षयान् मोक्ष इति मोक्षपदं, आह-तदुभयमपि स्वसमवपदे तत्किमर्थं भेदेनोक्तमिति, उच्यते, अर्थाधिकारभेदादू एवं सामाविकनोसामायिकयोरपि वाच्यमिति, नवरं सामायिक पदमिदमेव, नोसामायिकपदं तु 'धम्मो मंगल' मित्यादि, अनेनोपन्यासप्रयोजनमुकमत उच्चार्य इत्यर्थः, ततस्तस्मिन्कुच्चरिते सति केषांचिद्भगवतां साधूनां केचन अर्थाधिकाराः अधिगताः परिज्ञाता भवन्ति, क्षयोपशमवैचित्र्यात् केचिदनिधिगतास्ततस्तेषामनधिगतानामर्थाधिकाराणामभिगमनार्थं पदेन पदसंबंधीत्या प्रतिपदं वा वर्त्तविष्यामः व्याख्यास्यामः
~126~
निक्षेपादि मिर्युक्तवनुगमः
॥१२२॥