Aagam 45 Anuyogdwaar Haaribhadriyaa Vrutti

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar

Page 89

आगम
(४५)
“अनुयोगद्वार"- चूलिकासूत्र-२ (मूलं+वृत्तिः )
........ मूलं [१३८-१४२] / गाथा [१०७-११२] ..... मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र - [४५], चूलिकासूत्र -२] "अनुयोगद्वार" मूलं एवं हरिभद्रसूरिजी-रचिता वृत्ति::
प्रत
श्रीअनु: हारि.तो
सूत्रांक [१३८१४२] गाथा ||१०७११२||
॥८५।।
SARABAR
उत्कृष्ट सप्तरात्रिकाणां भृतो वालापकोटीनामिति प्रायोग्यः, तत्रैकाहिक्यो मुण्डिते शिरस्यकेनासा या भवतीति, एवं शेषेष्वपि भावना कार्येति । पल्योप कथंभूत , इत्याह-'सम्मढे सण्णिाचिए' ति सम्मृष्ट:-आकर्णभृतः प्रचविशेषानिविदा, किंबहुना ', इत्थं भृतोऽसौ येन तानि वालाप्राणि | 31 नानिर्दहन , नापि वायुईरेत् , न कुथेयुः, प्रचयविशेषात्सुपिराभावाद्वायारसंभवान्नासारतां गच्छयुरित्यर्थः,न विध्वंसेरन ,अत एव न कतिपयपरिशाटमप्यागच्छेयुः, अत एव पूतित्वेनाद्विभक्तिपरिणामः ततश्च पूतिभावं न कदाचिदागच्छेयुः, अथवा न पूतित्वेन कदाचित्परिणमेयुः, 'तेणं बाल-18 ग्गा समए' ततस्तेभ्यो बालाप्रेभ्यः समय २ एकैकं वालाप्रमपहत्य कालो मीयत इति शेषः, ततश्च वावता कालेन स पल्यः श्रीणो नीरजा । निर्लेपो निष्ठितो भवति एवावान् कालो व्यावहारिफापोद्धारपस्यौपममुच्यते इति शेषः, तत्र व्यवहारनयापेक्षया पल्यधान्य इव कोष्ठागारः। स्वल्पवालामभावेऽपि 'क्षीण' इत्युच्यते तदभावज्ञापनार्थ आह-नीरजाः, एवमपि कदाचित्कवितसूक्ष्मवालापावयवसंभव इति तदपोहायाहनिर्लेप इति, एवं त्रिभिः प्रकारैः विरित्तो निष्ठितः इत्युच्यते, रसवतीदृष्टान्तेन चैतद्भावनीयं, पकार्थिकानि वा एतानि, 'सेत्त' मित्यादि निगमनं, शेष सूत्रसिद्ध, यावत् नास्ति किंचित्प्रयोजनमिति, अनोपन्यासानर्थकताप्रतिषेधायाह-केवलं तु प्रशापनार्थ प्रज्ञाप्यते, प्ररूपणा क्रियत इत्यर्थः । आह-एवमप्युपन्यासानर्थकत्वमेव, प्रयोजनमन्तरेण प्ररूपणाकरणस्याप्यनर्थकत्वात् , उच्यते, सूक्ष्मपल्योपमोपयोगित्वात्सप्रयोजनैव प्ररूपणेत्यदोषः, वक्ष्यति च 'तत्थ णं एगमेगे वालग्गे' इत्यादि, आह-एघमपि नास्ति किंचित्प्रयोजनमित्युक्तमयुक्तमस्पैव प्रयोजनवाद्, एतदेवं, पतावत: प्ररूषणाकरणमात्ररूपत्वेनाविवक्षितत्वावित्येवं सर्वत्र योजनीयमिति, शेषमुत्तानार्थं यावत्तानि बालापाण्यसंख्येयखंडीकृतानि दृष्ट्यवगाहनातोऽसंख्येयभागमात्राणि, एतदुक्तं भवति-यत् पुगलद्रव्यं विशुद्धचक्षुर्दर्शनः छमस्थः पश्यति तदसंख्येयभागमात्राणीति, अथवा क्षेत्रमधिकृत्य मानमाह-सूक्ष्मपनकजीवस्य शरीरावगाहनातोऽसंख्ययगुणानि, अयमत्र भावार्थ:-सूक्ष्मपनकजीवावगाहनाक्षेत्रादसंख्येयगुणक्षेत्रावगाहनाना
दीप अनुक्रम [२७९
२९२]
~89~