Aagam 45 Anuyogdwaar Haaribhadriyaa Vrutti

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar

Page 77

आगम
(४५)
प्रत
सूत्रांक
[१२९
१३०]
गाथा
||५७
ટા
दीप
अनुक्रम
[२०५
२०४]
"अनुयोगद्वार"- चूलिकासूत्र - २ ( मूलं + वृत्तिः)
मूलं [ १२९-१३०] / गाया [५७-८२)
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित.. आगमसूत्र - [४५], चूलिकासूत्र - [२] "अनुयोगद्वार" मूलं एवं हरिभद्रसूरिजी - रचिता वृत्तिः:
श्री अनु० हारि. वृत्तौ
॥ ७३ ॥
अण् भारतः, एवं शेषेष्वपि द्रष्टव्यं, सुषमसुषमायां जातः 'सप्तम्यां जनेर्ड' (पा. ३-२-९२) सप्तम्यन्ते उपपदे जने: ड प्रत्यय:, सुषमसुषमजः, एवं शेषमपि ज्ञानमस्यास्तीति ज्ञानी, एवं शेषमपि, संयोगोपाधिनैव चास्य गौणाद्भेद इति ।
'से किं तं पमाणेणं, पमाणे' प्रमाणे चतुर्विधं प्रशतं तथवा-नामप्रमाणमित्यादि, नामस्थापने क्षुण्णायें, नवरमिह जीविका हेतुर्यस्था जातमात्रमपत्यं श्रियते सा रहस्यवैचित्र्यात्तं जातमेवाकरादिपूज्झति, तदेव च तस्य नाम क्रियत इति, आभिप्रायिकं तु गुणनिरपेक्षं यदेव जनपदे प्रसिद्धं तदेव तत्र संव्यवहाराय क्रियते अन्धकादि, अत एव प्रमाणता, उक्तं द्रव्यप्रमाणनाम से किं तं भावप्पमाणनामे' भावप्रमाणं सामासिकादि, तत्र द्वयोर्बहूनां वा पदानां मीलनं समासः, स जात एषां समासितो 'उभयप्रधानो इन्द्र' इति द्वन्द्वः दंतोष्ठ, तस्य चकारः अर्थः, इतरेतरयोगः अस्तिप्रभृतिभिः क्रियाभिः समानकाडो युक्तः स्वनौ च उदरं च स्तनोदरं, एवं शेषोदाहरणान्यपि द्रष्टव्यानि, 'अन्यपदार्थप्रधानो बहुव्रीहि:' पुष्पिताः कुटजकदम्बा यस्मिन् गिरौ सोऽयं गिरिः पुष्पितकुटजकदम्बः, गिरर्विशेष्यत्वादन्यपदार्थप्रधानतेति तत्पुरुषः समानाभिकरणः कर्मधारयः, धवलयासौ वृषभःश्च विशेषणविशेष्यथ हुलमिति तत्पुरुषः, धवलत्वं विशेषणं वृषभेण विशेष्येण सह समस्यति, द्वे पदे एकमर्थं ब्रुवत इति समानाधिकरणत्वं, एवं श्वेतपटादिष्वपि द्रयं, अयं कर्मधारयसंज्ञः, त्रीणि कटुकानि समाहृतानि 'वद्धितार्थोत्तरपदसमाहारे (पा. २-१-५०) तत्पुरुष: त्रिकटुकमित्युत्तरपदार्थप्रधानः, 'संख्यापूर्वी द्विगु, रिति द्विगुसंज्ञा, एवं त्रिमधुरादि, तीर्थे काक इव आस्ते 'ध्वांक्षण क्षेप' इति (पा, २-१-४२) तत्पुरुषः समासः तर्थिंकाकः, वणहत्यादीनामस्मादेव सूत्रान् निर्बंधनज्ञापकात्सप्तमीसमासः, पात्रेसमिवादिप्रचेपाडा, अनु प्रामादनुप्रानं ग्रामस्य समीपेनाशनिर्गता, 'अनुर्यत्समया (पा.२-१-१५) अनु यः समयार्थः, ग्रामस्व अनु समीप:, द्रव्यमशनिं ब्रवीमि यस्य यस्य समीपे तेन सुबुत्तरपदेन, ग्रामस्य समीपे प्रामेणोत्तरपदेन अव्ययीभावः समासः, प्रामस्तूपलक्षणमात्रं समासः अतः पूर्व
3
... अत्र 'प्रमाण'स्य चत्वारः भेदानां वर्णनं आरभ्यते
~77~
तद्धितनानि प्रमाण
नाम
॥ ७३ ॥