Aagam 45 Anuyogdwaar Haaribhadriyaa Vrutti

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar

Page 32

आगम
(४५)
प्रत
सूत्रांक
[६५-६७ ]
गाथा
||..||
दीप
अनुक्रम [७४-७७]
श्रीअनु० हारि वृत्ती
॥ २८ ॥
“अनुयोगद्वार”- चूलिकासूत्र - २ (मूलं + वृत्तिः)
मूलं [६५-६७ ] / गाथा [ ७...]
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित.. आगमसूत्र - [ ४५], चूलिकासूत्र -[२] "अनुयोगद्वार" मूलं एवं हरिभद्रसूरिजी - रचिता वृत्तिः:
विकरणमथवा कर्णस्कन्धवर्द्धनादिक्रियेति, अन्य शाखगान्धर्वनृत्यादिकला सम्पादनमपि द्रव्योपक्रमं व्याचक्षते, इदं पुनरसाधु, विज्ञानविशेषात्मकत्वाच्छास्त्रादिपरिज्ञानस्य, तस्य च भावत्वादिति, किंत्वात्मद्रव्य संस्कारविवक्षाऽपेक्षया शरीरवर्णादिकरणवत्स्यादपीति, एवं चतुष्पदानामपि हस्त्यश्वादीनां शिक्षागुणविशेषकरणं, एवमपदानां अप्याघ्रादीनां वृक्षविशेषाणां वृक्षायुर्वेदोपदेशाद्वार्द्धक्यादिगुणापादनमिति, एतत्फलानां वा गतीप्रक्षेपकाद्रव पळालादिस्थगनादिनेति, आह-य: स्वयं कालान्तरभाव्युपक्रम्यते यथा तरोर्बार्द्धक्यादि तत्र परिकर्म्मणि द्रव्योपकमता युक्ता, वर्णकरणकलादिसंपादनस्य तु कालान्तरेऽपि विवक्षित हेतु जालमन्तरेणानुपपत्तेः कथं परिकमैणि द्रव्योपक्रम इति, अत्रोच्यते, विवक्षितहेतुजालमन्तरेणानुपपत्तेरित्यसिद्धं कथं ?, वर्णस्य तावन्नामकम्मैविपाकित्वात्स्वयमीप भावात् फलादीनां क्षायोपशमिकत्वात्तस्य च कालान्तरे स्वयमपि संभवात् विभ्रमविलासादीनां च युवावस्थायां दर्शनात् तथा वस्तुविनाशे च पुरुषादीनां खड्गादिभिर्विनाश एबोपकम्यत इति । आह-परिकम्मैवस्तुनाशोपक्रमयोरभेद एंव उभयत्र पूर्वरूपपरित्यागेनोत्तरावस्थापत्तेरिति, अत्रोच्यते, परिकर्मोपक्रमजनितोत्तररूपापचावपि विशेषेण प्राणिनां प्रत्यभिज्ञानदर्शनात् वस्तुनाशोपक्रम[संपादितोत्तरधर्मरूपे तु वस्तुन्यदर्शनाद्विशेषसिद्धिरिति अथवैकत्र नाशस्यैव विवचितत्वाददोष:, ' से किं तं अचित्तदव्योवकमे ' त्यादि (६५-४६ ) निगमनं, निगदसिद्धमेव, नवरं खण्डादीनां गुडादीनामित्यत्रानलसंयोगादिना माधुर्यगुणविशेषकरणं विनाशश्व, भिश्रद्रव्योपक्रमस्तु स्थासकादिविभूषिताश्वादिविषय एवेति विवज्ञातश्च कारकयोजना द्रष्टव्या द्रव्यस्य द्रव्येन द्रव्याद् द्रव्ये वोपक्रमो द्रव्योपक्रम इति । ' से किं तमित्यादि, (६७-४८) क्षेत्रस्योपक्रमः क्षेत्रोपक्रम इति, आह-क्षेत्रममूर्त्त नित्यं च अतस्तस्य कथं करणविनाशाविति १ अत्रोच्यते, तद्व्यवस्थितद्रव्यकरणविनाशभावादुपचारत: खल्वदोषः, तथा चाह-तारथ्यात्तदूव्यपदेशो युक्त एव, मखाः क्रोशन्तीति यथा, तथा चाह सूत्रकार:- जमिण ' भित्यादि, यद्वलकुलिकादिभिः क्षेत्राण्यु
~32~
द्रव्योपक्रमः
॥ २८ ॥