Aagam 40 Aavashyak Malaygiri Vrutti Mool Sootra 1 Part 03

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar

Page 235

आगम
(४०) ।
"आवश्यक”- मूलसूत्र-१ (नियुक्ति:+वृत्तिः ) भाग-३ अध्ययनं -1, नियुक्ति: [७८२-७८३], वि०भा०गाथा [२४२९-२४३२], भाष्यं [१३२-१३३], मूलं [-/गाथा-]
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र-[४०], मूलसूत्र-[१] "आवश्यक नियुक्ति: एवं मलयगिरिसूरि-रचिता वृत्ति:
प्रत सूत्रांक
पदुपयोगी अनुभवसिद्धत्वात्, मम पादशिरोगतशीतोष्णक्रियासंवदनवत्, आचार्याः प्राहुः-कथं यूयमेवं प्रज्ञापयत, न है खस्वेकेन समयेन द्वावुपयोगी, केवलं समयस्य मनसश्चातिसूक्ष्मत्वात् सन्नपि कालभेदो नोपलक्ष्यते, तथाहि-शीप्रसञ्चरण-181
धीलं मनः, ततो येनेन्द्रियदेशेन यस्मिन् काले तन्मनः सम्बध्यते तदा तस्मिन्निन्द्रियदेशे तन्मात्रज्ञानहेतुरुपयुज्यते,
दूरभिन्नदेशव्यवस्थितानि च पादशिरांसि, ततः कथमुपलभते भवान् युगपत् दूरभिन्नदेशे पादशिरोगतशीतोष्णहै| वेदनानुभवरूपे द्वे क्रिये, उक्कं च-"सुहुमाऽऽसुचरं चित्तं इंदियदेसेण जेण जं कालं । संबज्झइ तं तम्मत्तनाणहेउत्तिणो तेण
॥१॥ उवलभए किरियातो जुगवं दो दूरभिन्नदेसातो। पायसिरोगयसीउण्हवेयणाणुभवरूवातो ॥२॥ जुम्म (वि.२४२९-३०) इतश्च नैककालमुपयोगद्वयं, यतोऽयमुपयोगमयो जीवस्ततो येनेन्द्रियदेशेन करणभूतेन यस्मिन् काले उपयोगवान भवति तदा सर्वात्मना तथास्वाभाव्यात् तन्मात्रोपयोगवानेव जायते, ना|पयुक्तो, यथेन्द्रियोपयोगे वर्तमानो माण-18 | वकः सर्वात्मना तदुपयोगमात्रः, ततस्तदुपयोगमात्रोपयुक्तशक्तित्वात् कथं तत्कालमेवार्थान्तरोपयोगं गन्तुमर्हति !, तथा दाचोक्तम्-"उयतोगमतो जीवो उवजुज्जइ जेण जमि जं कालं । सो तम्मेत्तुवयोगो होइ जहेंदोवयोगम्मि ॥१॥ सो|81
तदुवयोगमत्तोवउत्तसत्तित्ति तस्सम चेव । अत्यंतरोवयोग जाउ कह केण वसेण? ॥२॥" (विशेषा. २४३१.२) ततो यदुक्तमनुभवसिद्धत्वादिति साधनं तदसिद्ध प्रतिपत्तव्यं, दृष्टान्तोऽपि च साध्यसाधनविकलः, केवलमतिसूक्ष्मातीन्द्रियपुद्गलस्कन्धनिष्पादितत्वात् सूक्ष्मं मनः शीघ्र सञ्चरणशीलं च, कालोऽपि च समयावलिकादिरतिसूक्ष्मः, तत उत्तराधर-1 व्यवस्थापितोत्पलपत्रशतवेध इव यदिवाऽलावधक इव सन्तमपि कालभेदं भवान्नोपलक्षयते, आह प-"समयाइमुहु
दीप अनुक्रम
~2350