Book Title: Shripal Charitram Sanskrit Kavyam
Author(s): Gyanvimalsuri
Publisher: Devchand Lalbhai Pustakoddhar Fund
Catalog link: https://jainqq.org/explore/600131/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20NMAH ARMA BIGGC KALAIMERIALLAHRAIGARETILAADARAMAR I KAARATRIKAZKDamIImmanasi zreSTha-devacandra lAlabhAI-jainapustakoddhAre-granthAGkaH 56. zrImannayavimalamUriaparanAmazrIjJAnavimalasUriviracitam zrIzrIpAlacaritraM saMskRtakAvyam. r ormonorma prathamasa~skAre pratayaH 1000.] paNyam 14 aannkaaH| [mohamayIpattane. Torrnmrrrrrrr bhagavanmahAvIrasya 2447. nRpavikramasya 1977. isukAIsTasya 1921. liarrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrre 1962ODO09620DO0GGCOD Jan Education International Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asya punarmudraNAdyAH sarve'dhikArA etatsaMsthAkAryavAhakANAmAyattAH sthApitAH All Rights reserved by Trustees of the Fund. prakhyAtikArakaH-zAha nagInabhAI ghelAbhAI jahverI, asyaikaH kAryavAhakaH / idaM pustakaM mumbayyAM zAha nagInabhAI ghelAbhAI, 426 jahverI bAjAra ityanena 'mumbaIvaibhava' mudraNAspade seMDhaharTapathe sarvanTara ova iMDiyA sosAyaTI prAsAde ciMtAmaNa sakhArAma devaLe dvArA mudrApitaM prakAzitaM ca. in Educatan! For Private & Personel Use Only Panelibrary.org Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education aMka. 20 AnaMdakAvyamahodadhiH mauktika. 2. 30 AnaMdakAvyamahodadhiH mauktika, 4 . AnaMdakAvyamahodadhiH mauktika. 1. AnaMdakAvyamahodadhiH mauktika. 6. 32 43 44 zrI piNDaniryuktiH 48 50 nAma. .... zrIzrAddhapratikramaNasUtram zrImadjIvAjIvAbhigamopAGgam asyAH saMsthAyA vikretavyAni pustakAni . **** .... .... .... ... **** mUlyam . 0-80-0 0-12-0 0-2 0-0 0-120 1-8-0 2-0-0 3-4-0 aMka. 11 52 53 14 15 16 57 nAma. zrIsenapraznaH zrImajjambUdvIpaprajJapti: pUrvArdham zrI Avazyaka vRttiTIppaNakam zrImajjambUdvIpaprajJaptiH uttarArdham .... devasirAI pratikramaNam zrIzrIpAla caritrama zrIsUktamuktAvalI .... .... .... .... .... .... 2... .... **** .... .... .... mUlyam - 1-0-0 4-0-0 1-12-0 2-0-0 0-3-0 0-14-0 .... [ presamAM ] prApaNasthAnam - zAha mAnacaMda belacaMda, gopIpurA, baDekhAMcakalA - surata. Felibrary.org Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Private & Personel Use Only Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreSThI devacaMda lAlabhAI jahaverI. janma 1909 vaikramAbde niryANam 1962 vaikramAbde kArtika zuklaikAdazyAM, sUryapUre pauSakRSNatRtIyAyAma , mumbayyAma, The Late Sheth Devchand Lalbhai Javeri. Died 13th January 1906 A.D. Bombay, Born 1853 A.D. Surn'. 10000-1-21. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education zreSThidevacandra lAlabhAI - jainapustakoddhAra-granthAGkezrInayavimala apara nAmajJAnavimalasUrikRtam zrIzrIpAla caritram. zrI pArzvaparamezvarAya namaH / aiM namaH / sakala kuzalavallIsecane navyadevo bhavatu bhavabhRtAM sa zreyase pArzvadevaH / zaThakamaThavimuktairvAripUraiH samIrai- radhikamiha yadIyo didyute dhyAnadIpaH // 1 // zrIpArzvanAthapAdAbja - mAnamyAzu pramodataH / tanyate siddhacakrasya, mAhAtmyaM kiJciduttamam // 2 // astyatra jambUdvIpe dakSiNabharatArddhamadhyakhaNDe bahudhanadhAnyasamRddho magadhanAmA janapadaH, tatra vaibhArasAraparikaritaparisaraM rAjagRhaM nAma puramAsIt, tatra jagatrayavikhyAta kIrtirvirajinapadakamalAvihitabhaktiH zreNiko nAma rAjAsti, tasya prathamA patnI jagajjanitA helibrary.org Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnavi0 kRtam zrIpAla caritram // 1 // nandA sunandAnAmnI AsIta, yasyAH putraH puNyapavitraH abhayakumArazcaturbuddhikalitagAtraH, punazcAnyA ceTakarAjJaH sutA cillaNA nAma devI | AsIt , yasyAH putraH azokacandraH koNIketyaparanAmA paramadhAmA jAtaH, anye'pi hallavihallAdaya ekAdaza putrA jAtAH, anyA api dhAraNIpramukhA anekA rAjyaH santi, tAsAmapi meghakumArAdyAH pitRmAtRbhaktA jinadharmAsaktA bahavaH putrA abhUvana , ityAdyanekalakSmIvilAsapAjyaM rAjyaM pAlayati sma / athAnyeAstatra surAsurendramahito vihitajagaddhitaH caturdazasahasramuniparikaritaH zrIvarddhamAnatIrthaGkaraH | samavasRto magadhadeze rAjagRhapuraparisare punaH preSayAmAsa, prathamAmindrabhUtinAmAnaM gaNadharaM rAjagRhe lokAnAmanukampayA lAbhahetave prathamataH, gautamasvAmyapi evaM bhagavadanujJA prApya rAjagRhodyAnaM svapari (vArapari) karitaH prAptaH, tadAgamanaM zrutvA sakalalokasametaH svaRddhisaMyutaH tUrNa tadudyAne AyAto rAjA, pazcAbhigamanaM kRtvA tripradakSiNAM dattvA caraNakaje bhRGgIbhUya yathocitasthAne upaviSTaH / bhagavatApi sajaladAnukArivANyA''rjavajanamanohAriNyA dharmadezanA prArabdhA, bho ! mahAnubhAvA AryakSetrakulagurusAmagrIkaM mAnuSaM janma durlabhaM labdhvA gurvaSAyavarjitaM paJcavidhamapi pramAdaM tyaktvA saddharmaviSaye udyamaH karttavyaH, sa dharmazcaturdA proktaH-dAnazIlatapobhAvabhedAt , teSAM madhye bhAvaM vinA dAnaM kAzakusumavat viphalaM zIlamapi IkSupuSpavat tapazcApi bodha (bhavaudha) vistArakAraNaM, tasmAdbhAvo vizuddhaH kAryaH, bhAvo'pi vizuddhamanogamyaH, manazcApi nirAlamba atidurjayaM bhavet, tato manoniyamanAtha sAlambanaM dhyAnaM dhyAtavyaM, tatrAlambanAni zAstre bahuvidhAni bhavanti, dhyAneSvapi navapadadhyAnamuttamaM proktaM, tatra-ahasiddhAcAryopAdhyAyAH sAdhavazca samyaktvam / jJAnaM caraNaM ca tapo, dhyAtavyaM dhyAnamiti navakam // 1 // tatrAntio'STAdazadoSavimuktA vizuddhatattvamayAH / hRtkamalakarNikAyAM, dhyAtavyA nityamativizadAH // 2 // pazcadazabhedayuktAH, smstghnkrmbndhnvimuktaaH| siddhAzcAnantacatuSTayayuktAH sarvadA dhyeyAH pramAdaM tyaktvAlAlamapi IvapuSpA bhavat, tato manAsiddhAcAryo ku lagurusAmagrIkaM mAnuSaM janma dalI teSAM madhye bhAvaM vinA dAmAda tyaktvA saddharmaviSaye udyamaH ka Jain Educaton Internama For Private & Personel Use Only Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varNavassarvadA dhyeyAH, zamayatavya jJAna sarvaguNAvacAritra gAve'nnIkartavyaM tamaka vi dihAzeSasunavarabhApitadhameM rahasantapadvidhabhedaM bhanyA / taccAritraM gAtre'kSA jIvAjIvapadArthamAnarUpam / cetobhavana // 3 // pazcAcArapavitrA, vishuddhsiddhaantdeshnoyuktaaH| jagadupakArapravaNAH, dhyeyA haritAH sadAcAryAH // 4 // sadvAdazAGgapAThanapaThanaparA nIlavarNaramyatarAH / saddhyAnalInamanasazcopAdhyAyAH sadA dhyeyAH // 5 // zAntA dAntA nirArambhA, ye sthitAH karmabhUmiSu / sAdhavassarvadA dhyeyAH, zyAmA vigatakalmaSAH // 6 // sarvajJabhASitAgamaprakaTitatattvArthavAsanArUpam / cetobhavane satataM darzanaratnaM varaM sthApyam // 7 // zikSayitavyaM jJAnaM sarvaguNAdhAraratnanidhirUpam / jIvAjIvapadArthaprakAzatattvAvabodhajJam // 8 // tyAgo'zubhakriyAyAH zubhakriyAyAM ca yo'pramAdaH syAt / taccAritraM gAtre'GgIkarttavyaM mahodayadam // 9 // ghanakarmamarmatimirapraharaNabhAnumabhaM zamopetam / bAhyAbhyantaraSaDvidhabhedaM bhavyAstapastapata // 10 // etannavakaM vidhinA''rAdhayitavyaM sadA zivArthijanaiH / jinavarabhASitadham rahasyamUlaM sadA zaktyA // 11 // asya zrIsiddhacakramityAkhyAtaM jinAgame nAma / zrIpAlabhUpavadihAzeSasukhaM prApnuyAttUrNam // 12 // ityAdi dezanAM zrutvA magadhezaH pRcchati-svAmin ! ko'sau zrIpAlo ? yasyAkhyAnaM vyAkhyAtaM, tannizamya gautamo bhagavAna pAha-zRNu nidarzanaM sundaraM paramAzcaryakaraM, tadyathA-ihaiva bharatakSetre dakSiNArddhamadhyakhaNDe sarddhikRtanivAso vihitaduSkAlAdyupadravapravAso, mAlavo nAma dezo'sti-sa ca kIdRg ? pade pade yatra suguptiguptA, yogapravezA iva sannivezAH / pade pade yatra sahamhinIkA, bhUpAlagehA iva tujhshailaaH||1|| pade pade yatra rasAkulAca, vahanti vezyA iva nirjhariNyaH / pade pade yatra khagabajATyA, vaitADhyabhUmIva sukAnanAliH // 2 // Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnavi0 kRtam caritram // 2 // pade pade'nekavayassametaM, puravajaM yatra sarovadiSTaM / zrIpAla pade pade yatra sagorasANi, sugokulAnIva vazAmukhAni // 3 // tatrAkRtapraveze, durbhikSAdyaizca mAlave deze / ujjayinInAmapurI, samasti zastAlakAdhikyA // 1 // gRhe gRhe yatra lasanti gauryo, mahezvarAzcApi pade pade zriyaH / anekarambhAH sakucA bane bane, pade pade'syAM puruSottamAzca // 2 // anekazo yatra budhAH kavIzAH, gRhe gRhe prItiratipratiSThAH / zrInandanAzcApi pitAmahAzca, pade pade santi supnaathaaH||3|| tatrAsti nAmato guNatazca prajApAlo nAma rAjA, sa ca kAhag ?-yasya pratApatapanaH, somo bhImazca ziSTaduSTeSu / paraviSayAkramaNakalA-mabhyasyati saMtataM vijayI / / 1 / / tasyAvarodhe svadehazobhApahRtasurasundarIrUpagace saubhAgyasundarIrUpasundarInAnyau dve patnyau staH, tayoH prathamA mAhezvaradharmavAsitakulotpannatvAt mithyAdRSTirityAkhyAtA, dvitIyA zrAvakakulotpannavAt samyaktvadRSTirityAkhyAtA, krameNa parasparaM sApatnye'pi prItikalite rAjJA samaM navanavarasatatpare dve api Apannasattve jAte, krameNa dve api sute janitavatyau, vopana kArApitaM, atha krameNa rAjJA saubhAgyasundarInandanAnAma surasundarIti kRtaM, rUpasundarInandanAnAma madanasundarIti pradattaM, samaye te samarpite adhyApakAya / tatra surasundarI | zivabhaktazivabhUtiadhyApakapArthe likhitagaNitalakSaNacchando'laGkArakAvyatarkajyotiHpurANabhAratatinATayavaidyakavidyAmantratantraprahe | likAcitrakarmAdyanekakuTalaviTalakaralAghavAdizAstrANi camatkArajanakAni zikSitavatI, yataH "sA kAvi kalA taM kiMpi kosalaM taM ca natthi vinANaM / jaM sikkhiyaM na tIe, pannAabhiogajogeNaM // 1 // " sA savizeSa gItAdiSu nipuNA vINAvinodalInA surasundarI || // 2 // vidagdhA jAtA, krameNa tAruNyaM prAptA, yAdRzo gururbhavati tAdRzaH ziSye guNayogo jAyate iti kAraNAdeva mithyAdRSTiguruprasaGgAt sA mithyA- | Join Education in IMI For Private Personal Use Only Ad orary.org Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | tvamohitA utkRSTadarpA jAtA, atha madanasundaryapi etAH kalA lIlAmAtreNa zikSitAH, vimalaprajJAprakarSeNa vinayAdiguNena ca jinamata| nipuNasubuddhinAmA'dhyApakapArthe jainamatatattvaM tathA zikSitA, yathA ekAdipadArthAn jAnAti, eko jIvazcetanAlakSaNaH sattArUpaH, nizcayavyavahAranayabhedAd dvividhaH, kAlatrikaM atItAnAgatavartamAnarUpaM, gaticatuSkaM narakatiryagnRdevagatirUpaM, pazcAstikAyAtmakaM dharmAdharmA''kAzajIvapudgalabhedAt, dravyaSaTkaM pUrvoktapazcakaM kAladravyayutaM, nayasaptakaM naigama 1 saGgraha 2 vyavahAra 3 RjumUtra 4 zabda5 samabhirUDha 6 evaMbhUtAcaM, karmASTakaM jJAnAvaraNa 1 darzanAvaraNa 2 vedanIya 3 mohanIya 4 Ayu 5 nAma 6 gotra 7 antarAya8 AtmakaM, tattvanavakaM jIvAjIvapuNyapApAzravasaMvaranirjarAbandhamokSasvarUpaM, dazavidhayatidharmasvarUpaM kSAntimArdavAjavamuktitapAsaMyamasatyazaucA'skiJcanya brahmasvarUpaM, pratimaikAdazakaM darzanavratasAmAyikapauSadhapratimA'brahmasacittArambhatyAgapoddiSTavarjakazramaNabhUtAtmakaM, gRhidvAdazavatarUpaM sthUlamANAtipAtamRSAsteyA'brahmecchAparigrahapramANadigviratibhogopabhogAnarthadaNDasAmAyikadezAvagAzikapauSadhA| tithisaMvibhAgalakSaNaM, trayodazapramAdasthAnakaM AlasyamohAvajJAstabdhakrodhapramAdakRpaNatA''mayazokAjJAnavyAkSepakautUhala kAmasvarUpaM, guNasthAnacaturdazakaM mithyAtvasAsvAdana mizrAviratisamyagdRSTidezaviratipramattasaMyatApramattasaMyamanivRttyanivRttisUkSmasamparAyopazAnta| mohakSINamohasayogyayogiguNasthAnakarUpaM, siddhapaJcadazabhedakaM jinAjinatIrthAtIrthagRhianyasvaliGgastrInaraklIvapratyekabuddhasvayambu dabuddhabodhitaikAnekasiddhirUpaM, kaSAyaSoDazakaM sajvalanapratyAkhyAnApratyAkhyAnAnantAnubandhicatuSka krodhAdicatuSkena guNitaM | poDazakaM, saMyamasaptadazakaM prANAtipAtamRpAvAdAdattAdAnamaithunaparigrahAdviramaNaM cakSurasanAghrANazrotrasparzanendriyanigrahaH krodhamAnamAyAlobhakaSAyacatuSkajayaH manovacaHkAyadaNDatrikaviramaNamiti saMyamasaptadazakaM, aSTAdazakaM pApasthAnakAnAM hiMsA'lIkaste. For Private Personal Use Only Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnavi 0 kRtam // 3 // Jain Education yA'zIladravyopakaraNAdimUrcchAkrodhamAnamAyAlo bhamemadveSaka lahAbhyAkhyAnapaizunyaratyaratiparanindAmAyAmRSAmidhyAtvarUpANAM ityAdyakavicArAcArakuzalatvaM prAptA, anyeSvapi vicAreSu nijanAmasmaraNavat vizAradatvena zAradA jAtA, karmaNAmapi mUlottaraprakRtIrjAnAti, karmmasthitiM zRNoti, bandhodayodIraNAsattArUpaM karmavipAkamapi vettItyAdisakalAgamanipuNA samyaktvaguNakalitA lajjAdikulaguNayuktA madanasundarI tAruNyaM prAptA / athAnyedyurAsthAnasabhAsthitena rAjJA adhyApakasahite dve api kanye AkArite, vinayAvanate svarUpalAvaNyacaGgimacamatkRtasakalasame pArzvayoH sthApite, harSaprakarSapUritamAnasena nRpatinA tayorbuddhiparIkSaNArthaM ekena paNDitena pRSTaM - kiM jIviyassa cindhaM, kA bhajjA hoi mayaNarAyassa / kA pupphANa pahANA, pariNIyA kiM karai vAlA // 1 // tayA proktaM 4 'sAsarai jAya' tacchrutvA camatkArakRtena nRpeNa ekaM samasyApadaM samarpitaM, 'puNyenaitacca labhyate ' tadA tatkAlamati caJcalayA svagarvvagrathilayA surasundaryA proktam - tAta pUrayAmyahaM samasyAM yathA - dhanayauvanavaidagdhyamarogitvaM vapuSyapi / manovallabhayogatvaM, puNyenaitacca labhyate / / 1 / / tannizamya tuSTo nRpaH prazaMsati-sAdhu sAdhu bhaNitaM, sAdhurasyA upAdhyAyaH yenedRzI zikSApitA, parSadapi satyamidam satyamidamiti bhaNati / tato rAjJA madanA AdiSTA - tvamapi pUraya samasyAM, AdivarNarahito jagajjIvanaM madhyarahito saMhArako'ntyarahitaH sarveSAM iSTaH, madanayoktaM- tanmayA nayane dRSTaM, tadA sabhyapaNDitena proktaM- "strIyugmanarayugmotthaH, kRSNo'ntarbahirujjvalaH / devAnAmapi yo devaH, sarvanirvAhasAdhakaH // 1 // samudro'pi jalAdbhIto, gatakramo bahubhramI / sarvabhASyapi maunI ca, sAkSaro'pi jaDAtmakaH 2 // tacchrutvA madanayoktaM-lekhaH, camatkRtazrotRlokaM punA rAjJA''diSTaM etat 'puNyenaitacca labhyate ' iti samasyAM pUraya, sApi jinavacanaratA | svabhAvasAdRzyaM padaM pUrayati, yathA- viveko vinayazcopazAntatvaM ca suzIlatA / mahAnandapadaprAptiH, puNyenaitacca labhyate // 1 // iti zrutvA tadu zrIpAla caritram * // 3 // Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAdhyAyaM tanmAtaraM madhyasthasajjanajanaM ca vinA nRpAdayonye sarve'pyamAlavo jAtAH, yataH kudRSTinA sudRSTivAkyaM harSa na janayati / itazca | kurujaGgaladeze zavapurI nAma purI asti, tasyA nAma pUrva ahicchatreti bhaNyate, tatra vairikAlo damitArinAmnA guNena ca mahIpAlo'sti, sa prativarSa ujjayinyAM nRpasevArtha yAti, athAnyadA tatputro'rimardano nAma tAruNyaM prAptaH, sa pituHsthAne tatsevArtha ujjayinI mAptaH, taM divyarUpadharaM nirIkSya tIkSNakaTAkSavikSepeNa tADayantIti surasundarI pitrA dRSTA, bhaNitA ca vatsa!kIdRzastava varo rocate?, tatastayA dhRSTayA muktalokalajjayA bhaNitaM-tAta ! tvatprasAdAt yadi samIhitaM varaM labhe tadA'yaM taruNaH kalAkuzalo rUpalAvaNyayukta etAdRzo varo bhavatu, tatastuSTena nRnAthena tanmano jJAtvA vatse ! eSo'ridamanastava varo bhavatviti gaditaM, sakalasabhyairapi prazaMsitaM-eSa zobhana: saMyogo, yathA pUgatarUNAM nAgavallIyogaH zaramatyazcayoriva nizAnizAkarayoriveti / atha madanasundayapi rAjJA pRSTA, vatse ! tavApi kIg varaH samIhitastatkathaya satvaramitizrutvA sA'pi jinavacanavicArasaJjanitacArucAturyavivekalajjAsajjitAGgI adhomukhI kimapi yAvanna jalpati, tAvannarendreNa punaH pRSTA, tadeSaddhasitvA jalpitA-tAta ! kimidamasamaJjasaM pRcchatha !, yataH kulabAlikA iti na kathayanti, eSa varo bhavatu, yaH pitrA pradattaH sa eva pramANIkarttavyaH, kevalaM lokavyavahAreNa mAtarapitarAvapi varapratyayArthe nimi| tamAtrameva, yatpUrvanibaddhaH sa eva bhavati, yena yAdRzaM, zubhA zubhaMkarma samupArjitaM bhaviSyati, tattAdRzaM dorikAbaddhamiva sampa dyate, kukuleSvapi dattA bahupuNyA sukhitA bhavati, yA hInapuNyA sA sukuleSvapi dattA duHkhitA bhavati, tasmAttAta ! tubhyaM etA| dRzo garvo na yujyate palloke prasAdAprasAdau matkRtau staH, yaH puNyaMbalavAn tasya tvamapi prasIdAsa, yaH puNyarahitastasya || na prasIdasi, bhavitavyatAsvabhAvadravyakAlAdayo'pi prAyaH pUrvopArjijatakAnugatAH phalaM dadati, ityAdi yathArthavacanaM zrutvA rAjA Jain Educat For Private & Personel Use Only amjainelibrary.org Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnavi0 kRtam caritram. // 4 // mito bhaNati-re mukharike! asambaddhabhASike matprasAdena manojeM khAdyAdikaM svAdhamAnA vastrAlaGkArAdi paridadhAnA satI imaM bhaNasi, iti zrutvA madanA bhASate-tAta! tvadnehe'pi sukRtavazenotpannA sukhAni bhuje, jIvAnAM pUrva kRtaM sukRtaM sukhakAraNaM duSkRtaM duHkhakAraNaM, yato buddhibalasamRddhaiH surAsuranaravarairapi karmapariNAmo na skhalyate iti zrutvA ruSTorAjA bhaNati-aho ! eSA alpapuNyA durvidagdhA matkRtaM guNaM | kimapi no manyate? tadA sabhAloko bhaNati-svAmin ! mugdhamatiriyaM kiM jAnAti?, tvameva ruSTaH kRtAntaH tuSTaHkalpataruriva janAnAM sukha| duHkhakartA na anyaH ko'pi, iti zrutvA punarmadanA bhaNati-dhira dhigimAn dhanalavArthino janAn, yato jAnanto'pyamI mukhapriyaM pariNAme | apriyamalokaM jalpanti, yadi tAta ! tvatprasAdAdeva sevakalokAH sukhino bhavanti, tadA eke sukhinaH eke duHkhinaH idaM kathaM syAta?, tasmAt yo yuSmAkaM rocate sa eva varo bhavatu,yadi mamAsti puNyaM tadA nirguNo'pi suguNo bhaviSyati,yadi nAsti puNyaM tadAsundaro'pyasundaro bhaviSyati, sarva karmavazAdeva sampadyate, tato gADhataraM rAjA ruSTaH, durvidagdhayA etayA ahaM vacanamAtreNaiva vairiikRtH| tato vikaTabhakuTIbhISaNavadanaM rAjAnaM vilokya dakSo mantrI bhaNati-svAmina!idAnIM rAjapATikAyAHsamayo'sti, tannizamya roSAgninA dhagadhagAyamAno naranAtho'pi turagaratnamAruhya sAmantamantrIsahito rAjapATikAyAM nirgato, yAvatA purAddhahinirgacchati tAvatA purataH sADambaramAgacchantaM janavRndamapazyat, vismitena rAjJA jJAtavRttAnto mantrI pRSTaH-kimidaM?,deva! zRNuta kathayAmyetajanavRndaparamArtham, svAmina surUpA navavayasaH zoNDIrAH duSTakuSThAbhibhUtAH saptazatImitA:puruSA ekatra saMmilitAH santi, teSAM madhye udambaravyAdhigrastAGgaeko bAlo militastaiH sa parigRhIta umbararAjetikRtanAmA varavesararatnamArUDho vRddho'sti tasya chatradhArakastvagdoSI nAma gatanAzazcAmaradhArakaH ghiNighiNizabdo'gragaH | gatakoM ghaNTAvAdakaH maNDalI aGgarakSakaH darSitagAtro bITakadAyakaH galitAGgulirnAmA mantrI ke'pi vAmanAH kepi mUcitavAtakAH I // 5 // Jain Educa t ional AMAJainelibrary.org Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education In zvetamaNDalA vikarAla gAtrAstasya sevakAH, evaM kuSThikasamudAyena parivRto mahIpIThe bhraman rAjakuleSu dAnazulkaM gRhNan eSaH atra Agacchati, tasmAdimaM mArga muktvA anyaM panthAnaM gacchata iti mantrIvacaH zrutvA rAjA anyAM dizaM yAti tAvatA kuSThipeTakamapi tvaritaM tAmeva dizaM valitaM rAjJA bhaNitaM-bho mantrin ! agre gatvA imAn nivAraya mukhamArgitaM zulkaM dadata yenaiSAM darzanaM na sukhadaM, iti rAjJo vacanaM zrutvA mantrI yAvat tat karoti tAvatA tasya galitAGgulImantrI drutaM nRpapurata AgamyaivaM bhaNitumArabdhaH-svAminnasmAkaM prabhurumbaranAmarAjA sarvatra sarvvairgurudAnamAnairmAnyate, tato'smAkaM dhanakanakacIvarAdivastubhiH kimapi no kArya, etatmasAdAdvayaM sukhinaH smaH paraM nAtha ! asmanmanazcintito vikalpaJcaiko'sti yadyasmAkaM rAjA rAjJI labhate tadA sundaraM, tato narAdhipa / prasAdaM kRtvA ekAM kanyAM dehi, aparadAnena paryAptamiti zrutvA mantrI bhaNitaH - aho ayuktamidaM mArgitaM duSTakuSThakliSTasya kaH svakAM kanyAM jAnan dadAti, tadA galitAGgulinA bhaNitaM deva ! asmAbhiretat zrutam khalu mAlavarAjA yasya kasyApi prArthanAbhaGgaM na karotIti tvadIyA kIrttiH sarvatra vikhyAtA'sti sA nirmalA kIrttiradya hIyate, ataH kApi kulaprasUtA kanyA dIyatamiti, tanizamya rAjJA cintitaM- ito vyAghra itastaTI itaH kUpa ito daMdezakaH itacitA ito garttA iti nyAyo jAtaH iti vicintya rAjJA bhaNitaM bhoH kuSThimantrin ! tvatsvAmine'hamekAM kanyAM dAsyAmi, kaH pumAniyanmAtreNa kAryeNa kIrti hArayati, ityuktvA kopAnalajvalitanirmalavivekacandanapAdapo bhUpazcintayati - aribhUtAM nijasutAM etasya dAsyAmi iti vicArya sahasA valitvA nijAvAsamAgatya rAjJA madanasundarI bhaNitA adyApi yadi matmasAdAtsarvasampadyate iti vadasi tadA tvAM varamuttamaM pariNAyayiSyAmi, bhUridhanaM ca dadAmi yadi punarnijakarmaNaiva sarve bhavatIti 1 sarpa, nelibrary.org Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnavi0 zrIpAla caritram kRtam vadasi, tadA tvatkarmaNA eSaH kuSThInRpaH samAnItaH sa eva varo bhavatu nAnyaH ko'pi vikalpalezaH iti zrutvA vihasya sA'vadat nAtha ! mama karmaNA yaH samAnItaHsa daridro'pIndra eva,tataH kopAndhena rAjJA sa udambararAjA samAhUya bhaNitaH-bho kuSThina! asyAH karmavAdinyAstvaM varo bhavetizrutvA kuSThinoktaM-kimayuktaM bhASase ?, ko jAnan kanakaratnamAlAM kAkakaNThe banAti, pUrva tvahaM purAkRtamazubhaM bhuJje punaretAdRzamavayaM karomi, asyA janmaphalaM bhasmasAtkaromi, yadi dadAsi tadA vilAsidAsItanayAM madanurUpAM dehi, no cettava kalyANaM bhavatu, tadA nRpo vakti-bho udambara ! eSAmannaMdinI matkRtaM zubhAzubhaM no manute, nijakarmakRtameva phalaM manute, tena karmaNA | AnItastvamevAsyA varo nAsmadIyaH ko'pi doSaH, tat zrutvA jhaTiti utthAya madanayA umbarakaro gRhItaH, sAmantamantriantaHpuranAga| rikAryamANApi zaradindukaravadujjvalavadanA madanA eSa eva pramANamiti bhaNitavatI, tadvayatikaraM nizamyeto mAtRpakSo rUpasundarImAtA tatparivArazca sarve'pi vilapati-kIdRgayuktamAcaritaM, tathApi nApasRtaH nijakopAt nRpaH mAnitvAt, madanApi sattvAt na calati, tAM vesarikAyAmAropya udambaro nijasthAnaM prayAtaH, nAgarikaloko'samaJjasaM dRSTvA jalpati-kepi rAjAnaM dhikkArayanti ke'pi durvinItAmimAM, ke'pi jananI ke'pyupAdhyAyaM, ke'pi jainadharma, tathApi vikasitakuvalayAnanA madanA tenodumbareNa saha yAntI manasyapi viSAdaM na karoti, atho harSabharanirbharAGgaNombaraparivAreNa svaprabhAvivAhakRtyAdi vihitaM / itazca rAjJA surasundaryA vivAhArtha upAdhyAyaH pRSTaH sa bhaNati-rAjannadyaiva dinazuddhiH, zobhanaM lagnaM tu tadA gataM yadA madanayA kuSThikaro gRhItaH, rAjA bhaNati-jJAto lagrasya paramArthaH, adhunAspyenAM pariNAyayiSyAmi, rAjAdezAt tatkSaNameva mantribhirvividhasAmagrI melitA, udvAhamahakRtyaM prArabdhaM, tat kIdRzaM ?-ucchritatoraNamiddhapatAka, vAditatUragambhIraninAdam / nRtyati vAravadhUjanavRnda, jayajayazabdamudIritabandi // 1 // kalpitacInAMzukasavitAnaM, Jain Educator internationa For Private & Personel Use Only Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhRtavarabhakSasubhojanazAlam / dApitadhavalasuvAsinIvarNa, vRddhapurandhinidarzitamArgam // 2 // mArgaNajanatAdApitadAnaM, svajanajanairvihitAdaramAnam / mardalagundalaharSitalokaM, svajanamanojanitapramadaugham // 3 // kAritasurasundarizRGgAraM, zRGgAritaripudamAkumAram / karamocanadApitakarituragaM, janitajanakajananIsvakadarpam // 4 // evaM vihitodvAho ripudamano labdhahayagajasanAthaH / surasundarIsameto nirgacchati puravarAdyAvat // 5 // anurUpo'yaM yogo, bhaNati janazcAnayoriyaM dhanyA / ke'pi nRpaM janayitrIM stuvanti tanayAM ca zivadharmam // 6 // surasunda- mAnaM madanAyA hIlanAM ca saMvIkSya / zlAghAM zaive jaine nindA kurvanti mUDhajanAH // 7 // ityAdivyatikare jAte tadasamaJjasamIkSamANaH sahasrakaro'pi duHkhaduHkhita ivAstAcalaM prAptaH / itazca madanApi rAtrau umbareNa bhaNitA-bhadre! zRNu madIyAM pravRtti, rAjJA idamayuktaM kRtaM, tathApi kimapi na gataM vinaSTaM ca nApi, adyApi tvaM kimapi nararatnaM gaveSayitvA tatra gaccha, yena tvadrUpalAvaNyAdiguNA viphalA no bhavanti, iha kuSTipeTakasya madhye tavApi vapuHkAntiryathAvasthitasvarUpA na sthAsyati, prAyaH kusaGgAt kusaGgatireva jAyate; mamApi kuSThatvaM saGgAdeva jAtamitizrutvA nayanAMzunIrakaluSavadanayA patipadamaNamananivezitottamAGgayA madanayA bhaNitaM-svAminsarvametadvacanaM manmanoduHkhakArakaM jAyate, prathamaM tu anantAnantapAparAzibaddhaM mahilAjanma prApyate, tadapi zIlena vinA kuthitakAjIkanIravadasAraM vidhIyate, yaduktam-"sIla ciya mahilANaM, vibhUsaNaM sIlameva savvassaM / sIlaM jIviyasarisaM, sIlAo na suMdaraM kiMpi // 1 // tataH svAminAjIvitaM tvaccaraNameva zaraNaM, nAnyo vikalpo, yadbhAvyaM tadeva bhavatu, iti nizcayaM vijJAya tacchIladRDhasattvaprekSaNArthamiva sahasA sahasrakiraNo'pyudayAcalacUlikAMprAptaH, sa umbararAjApi tatsametaH | A pratyUSasamaye zrIruSabhadevabhavanaM tvaritaM gataH, atibahalavipulapramodapulakitAGgena svAmI namaskRtaH, jinamatanipuNA madanA'pi stotuM Jain Educat i onal For Private Personal Use Only SU jainelibrary.org Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnavi0 zrIpAla caritram kRtam // 6 // pravRttA-namo yugAdidevAya, namo bhavanabhAsvate / bhAktinirbharavandAruhandArakanatAhaye // 1 // nmshcndrkrvaatvishdshlokmuurtye| sevAsaktajanasvAnta vAMchitArthasuradrave // 2 // namo mArivikAraikachidApaMcamukhAya te / bAhyAbhyantararogAri hAriNe zaGkarAya te // 3 // yaduktaM siddhacakracaritre'pi- bhttibmrnmirsurindvdvNdiypypddhmjinnNdcNd| caMdujalakevala bhattipUra puuriybhvnnNtrverimuur||1||muuruvhriytmtimirdev devAsurakheyaravihiyaseva sevAgayajaNavayarAyapAya, payaDiyapaNAmaha kayapasAya ||2||saayrsmsmyaamynivaas, vAsava gurugoyaraguNavikAsa / kAsujjalasaMjamasIlalIla lIlAi vihiyamohAvahIla ||3||hiilaaprjNtusuakysaav saavyjnnjnniyaannNdbhaav|| | bhAvAlayalaMkiya risahanAha,nAhattaNuM kari hari dukhdaah||4||iy rishjinnesrbhvnndinnesr,tijyvijysiripaalpho|mynnaahiysaamiy sivagayagAmiya, maNahamaNoraha pUrimaho // 5 / / ityAdi bhaktibharamAsurAgI samAdhilInA madanA yAvatA stauti tAvatA zrIjinakaNThakandalAt | karasthitaphalasahitA kusumamAlikA samucchalitA, sahasA madanAvacanAt umbareNa tatphalaM gRhItaM, mAlApi AnaMditamAnasayA madanayA | | gRhItA, bhaNitaM ca tayA-svAmin ! eSa tvattanurogo vilayaM yAsyati, yenedRzo yogo jAtaHzrIjinanamanajanitabhaktiprasAdAta, tato madanA | patinA saha zrImunicandragurusamIpaMprAptA,pramuditacittA bhaktyA tasya pAdAn prnnmti|gurunnaakrunnaapriitcitten gambhIrasajalajaladharasvareNa dharmasya phalamevaM bhaNitaM yathA-sumAnuSatvaM sukuleSu janmatA, saubhAgyamArogyamatucchamAyuH / RddhiM samRddhiM prabhUtAM ca kIrti, prApnoti dhAdiha bhvyjntuH||1|| ityAdidezanAM dattvA madanA pRSTA-vatse! ko'yaM dhanyo varo lakSaNalakSitaH supuNyastvayA labdhaH tato madanayA rudatyA sarvo'pi nijavRttAntaH proktaH-he svAmin ! mama kimapi anyat duHkhaM nAsti, paraM etadeva mahaduHkhamasti yat ime mithyAdRSTilokA Jain Educatio n For Private & Personel Use Only Alainelibrary.org Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinadharma nindanti zaivaM dharma ca prazaMsati, ataH prasAdaM kRtvA kimapyupAyamupadizatha, yathA madbhartureSa duSTavyAdhiH kSayaM yAti lokApavAdazca, tadA gururbhaNati,-bhadre ! sAdhUnAM sAvadhaM vaidyamantratantracikitsAdikaM kartuM kArayituM na kalpate, tathApyanavadyamekaM navapadArAdhanasAdhanamasti ihaparaloke sukhadaM jinodiSTaM, yathA- arhatsiddhAcAryopAdhyAyAH sAdhavazca samyaktvam, jJAnaM caraNaM ca tapa iti padanavakaM paramatattvam // 1 // etaiH padavirahitaM kiJcidanyalloke nAsti, jinazAsanasya sarvasvarahasyAvatAra eteSveva padeSvasti, ye kecana bhavyajIvAH siddhAH sidhyanti setsyanti te sarve'pi navapadadhyAnAdeva, eteSAM padInAM madhye caikapadaM paramabhaktyArAdhyAnake sattvAstrijagadIzvaratvaM prAptAH, etatpadanavakaiH siddhaM siddhacakramiti nAma jAtaM, tasyoddhAraH pUrvAcAyanirdiSTaHsapraNavamantrabIjaM "OM hIM namo arihaMtANaM " aSTadalavalayapIThe dhyAtavyaM, siddhAdayo dikSuH vidikSu darzanAdayaH sthaapyaaH| dvitIyavalaye aSTadale "OM namo siddhANamiti" pIThe saMsthApya ahaMdAdayo dikSuH jJAnAdayo vidikSu sthaapyaaH| tRtIye valaye'pi "OM namo AyariyANa" ti padaM pIThe saMsthApya upAdhyAyAdayo dikSu cAritrAdayo vidikSu, evaM caturthe valaye, paJcamavalaye SaSThavalaye ca aI namo jiNANati evamAdikAni aSTacatvAriMzatpadAni dhyeyAni sapraNavAni samAyAvIjAni suguruvacanAt jJAtavyAni, tatriguNanena ca pradakSiNayA ca zuddhazvetavarNena pariveSTayitvA athavA rekhAdvikaM kalazAkAraM kRtvA caturdikSu jayAjitAvijayAparAjitAdevIbhiH kRtasevaM zrIvimalasvAmipramukhAdhiSThAyakasakaladevadevIsevitaM vidyAdevIsurazAsanadevIsevitobhayapArtha catuSpatIhAracatuvariyuktaM dikpAlakSetrapAlasevitaM dharitrImaNDalapratiSThitaM siddhacakraM hRtkamale saMsthApya pUjyamAnaM sat narANAM mano'bhISTapUraka bhavati, etat vidyApavAdapUrvaparamArtha siddhacakraM kathitaM, yena jJAtena sahasA mahatsiddhayaH sidhyanti, etadeva yaH zukladhyAnatapaH Jain Education For Private Personal Use Only Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | zrIpAla | caritram. kRtam jJAnavi0 saMyamayogayuktaH dhyAyati, sa vipulAM nirjarAM prApnoti, yasya prasAdAdakSayo mokSaH prApyate, anyasiddhiprAptau kimAzcarya :, IN etat paramapuruSottamaiH paramatatvaM paramarahasyaM paramamantraH paramArtha paramapadaM prajJapta, tatastrijagatprasiddham aSTamahAsiddhidAyakaM siddhacakraM bhaktyA ArAdhanIyam, etasyA''rAdhako naraH kSAnto dAntaH zrAnto nirArambho bhavati, yatpunarviparItaguNaH sa etasya virAdhakaH, tasmAdetasyArAdhakena prazAntacittena nirmalazIlAdiguNena muninA gRhiNApi ca bhavitavyaM, yo duSTacitto bhavati tasyaitadArAdhyamA| namapi nUnaM pratyavAyaM karoti, yaH punarvizuddhArAdhakasyaitasyopari kimapi virUpaM cintayati, tattasyaiva nUnaM bhavati, tena hetunA prasannacittena zuddhazIlenaitadArAdhanIyam, AzvinazvetasaptamItaH prArabhyamANamanyatrApyAzvinazvetASTamIdinAdArabhyASTavidhapUjApUrvakaM aSTadinAni yAvat tadAcAmlAni trayodazasahasraikapadaguNanapUrvakaM vA dvisahasrapadaguNanena karttavyAni, navamadine'pi | paJcAmRtena snapanaM jinabimbasya kArayitvA AcAmlaM karttavyam / evaM caitramAse'pi punastakartavyam / AcAmlAnAmekAzItyA pUrNa tapo bhavati, sArddhacaturthavarSeH tapasi pUrNe udyApana kAryam / jinapurato'zokakSo rUpyamaya ekAzIti 81 modakAH paJcavarNadhAnyamayAH sAdharmikANAM vAtsalyaM darzanajJAnAdipadabhaktizca vidheyA, etattapaHkarma samyak vidhinA yaH karoti, tasya sakalasurAsuranaranarAdhipasampado hastagatA bhavanti, duSTakuSTakSayajvarabhagandarAdayo mahArogA na prabhavanti, pUrvotpannA api vinazyanti, dAsatvaprekSapya (preSyatva) vikalAGgatvadAbhAgyAndhatvadehakula juGgitatvAdayo na bhavanti, nArINAmapi daurbhAgyaviSakanyAtvakuraNDatvavaidhavyavandhyatvamRtavatsatvAdayo kadApi na bhavanti, kiMbahunA ? jIvAnAmetatprasAdAtsadAkAlaM mano'bhISTaviziSTaphalAvAptibhaveta, nAstyatra saMzayaH / evaM guruNA siddhacakramAhAtmyamuktvA zrAvakasamudAyakasyopadiSTaM ebhiruttamairlakSaNaireSa naro jinazAsanasya prabhAvako nUnaM| // // For Private Personal Use Only Jan Education International Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | lakSyate, acireNaiva prabhAvako bhaviSyati, tasmAdeteSAM sAmikavAtsalyaM yujyate, yato jinendreNa sAdhambhikavAtsalye mahatpuNyaM varNita | yataH,-" mAtA pitA naiva tathA karoti, na bandhuvargo na shaayvrgH| karoti sAmmikabhaktireSA, vishissttsaukhyaadismRddhirtr||1||" tatastuSTaH zrAvakaistasya varaM sthAnaM ghanakanakavastrAdi sAdhamikatvAtmadattam / atha tatra sthitena kumAraNa gurUpadiSTaM madanAvacanataH siddhacakra | pUjAvidhikArya samyak zikSitam, anyedhurAzvinazvetasaptamIdinAt zubhehni madanAsametaH kumaraH siddhacakratapaH samArabdhavAn tatra | prathama yogatrayazuddhiM kRtvA jinAlayeSu jinAroM vidhAya zrIsiddhacakrapUjA aSTaprakArikA vihitA AcAmlaM ca kRtamiti prathama- | | divase vidhivihitH| evaM dvitIye'pi savizeSatayA kRto, rogopazamo'pi dine dine bhavati, atha navame dine zrIsiddhacakrasnapanajalAmRtAsaktaH kumAro divyatanurjAtaH,taM dRSTvA sarve savismayA badanti aho toyamAhAtmyametat yataH-'grahAdayo bhUtapizAcarUpAH, kuSThAdayo roggnnaastthetyH| vandhyatvadaurbhAgyadaridratAdidoSAH kSayaM yAnti tapaHprabhAvAt // 1 // ' ityAdi prabhAvaM zrutvA pratyakSaM dRSTvA ca tacchAntijalena | siktaM kuSTipeTakamapi subhagarUpaM dharmarucikaM jAtaM, "mAtRpitRsutamitravAndhavA, nopakarttamiha zaknuvanti te / yatkarotyupakRti sahAyako, dharma eva bhvinaamkaarnnH||1||" athAnyadA jinagRhAcAvanirgacchati tAvatA puratazcaikA strI sanmukhamAgacchantI dRSTA, tAM natvA kumAro N vakti-aho anabhrA vRSTirjAtA, yadatra mAtRsaMyogo jAtaH, madanA patimAtaraM vijJAya pAdayoH praNatA, tAvatA kumArI bhaNati-mAtareSaH sarvastava vadhUprabhAvo yadahaM nIrogo jAta iti zrutvA AzIrvAdavacaHpUrvakaM parirambhaNaM kRtvA punaH punaH zrutvA svavRttAntaM kathayituM | | lagnA, vatsa ! tadA'haM tvAM muktvA kauzAmbyAM sadvaidyaM zrutvA yAvatA tatra bajAmi tAvatA tatra jinAyatane eko munidRSTaH, sa ca kIdRk ? | | "kSAnto dAntaH prazAntAtmA, guptimuktisusNvRtH| kRpArasaparItAGgo'vitathaHsatyavAsitaH // 1 // bhavyAnAM purato dharmamAcakSANo'va For Private Personal Use Only inelibrary.org Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRtam jJAnavi0 lokitaH natvA samaye mayA pRSTazca-svAmin ! matputraH kadA nIruk bhAvI ? tadA tenoktaM-bhadre! sa tvatputraH kuSTipeTakena gRhItaH umbararAjati zrIpAla 10 nAmA labdhalokamAnaH sampati mAlavAdhipatipradattaputrIprANapriyo jAtaH, gurUpadiSTaM zrIsiddhacakratapo rAjasutAvacanAdArAdhya kanaka caritram | kAntistiraskRtakAmadyutirjAtaH, sAdhammikajanaiH sArdha dharmakarma kurvannUrjitavibhavaH strIsahitaH ujjayinyAM sukhena vartate, tadvayAta | // 8 // karaM zrutvA harSitacittA'haM atra samprAptA jyotsnAkIrNazazivat savadhUkaH kRtaharSastvaM dRSTaH iti svaM vRttAntamAkhyAya. | jinadharmaparA sukhaM tasthau / athAnyadA caitye aGgAgrabhAvabhedaurjinapUjAM vidhAya devavandanopayuktAH santi / itazca putrIduHkha. duHkhitA sA rUpasundarI rAjJA saha virodhya nijabhrAtRpuNyapAlagRhe sazokA tiSThati, sApi zokaM vismArya jinavacanajJA, | jAgradvivekA yAvat ca caityagRhe samAgatA tAvatA svarUpatarjitadasrakumAraM kumAraM, tajjananI tajjAyAM ca dRSTvA rUpyasundarI cintayati | eSA matputrIsadRzI kApi laghukA dRzyamAnAsti, evaM nirIkSate tAvatA madanopalakSitA, nUnaM eSA madanA taM kuSThinaM satIvrataM ca muktvA'nyasya kasyApi pRSThe lagnA, aho bhavanATake kiM na sambhAvyate yajjinamatajJayA madanayA'pIDagAcaritaM, yathA"kule kalaGko vihitazca dharmaH, sa dUSito jAtirapi pradUSitA / mlAnIkRta jainamataM satItvaM, kRtaM kimetadviSarUpayA'nayA // 1 // ityAdi duHkhapUreNa plAvitAGgI rodituM lagnA, tAvatA madanApi tat zrutvA jananIM dRSTvA tadabhiprAya visadRzaM jJAtvA ca vikasita| vadanA kathayituM lagnA-he mAtaH ! pramodasthAne ko viSAdaH / yatastava jAmAtA nIrogo jAtaH, yadi bhAnurapi pazcimAyAM kadAcidapi samudgacchati paraM zIlaM naiva calati zIlavatInAM, tadA kumarajananyApi proktaM-maivaM kuryAt citte, svapne'pIdRzamanucitaM na karoti, IN| // 8 // | matputraH sundarAGgo jAtaH sa tvatsutAprabhAvo, dhanyA tvaM yatkukSerIdRzIlaratnanidhAnaM sutAratnaM jAtaM, tacchutvA harSapulaki Educat i onal For Private & Personel Use Only ainelibrary.org Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Educatio tAGgI rUpyasundarI pRcchati, 'kimetajjAtaM ' tadA vidhijJA madanA vakti - caityagRhe vArtAlApe kRte naiSedhikIbhaGgo bhavati, ato mahe braja tatra sarva kathayAmi tato gRhe gatvA zrIsiddhacakratapomAhAtmyavRttAntaH sarvo jJApita:, tannizamya pRcchati rUpayA kumarasavitrIM tvannandanasya vaMzotpattiM zrotumicchAsti, ataH kathaya, sApi kathayituM lagnA - atraivAGgadeze vairigaNairakRtakampA campApuryyasti, tatrArikumbhikumbhapATanapATava siMhaH siMharAjA, tasya kuGkaNanRnAthabhaginI svamRdutAtarjitakamalA kamalaprabhA priyAsti, tasyAzcireNa varasvamasUcitaH puNyopacito janitAnando nandano jAtaH, varddhApanaM ca kRtaM rAjalakSmIpAlanakSama iti vicArya tasya zrIpAleti nAma kRtaM, krameNa dvivArSiko jAtastadA zUlarogeNa pitA paJcatvaM prAptaH, kamalaprabhA zokAturAmatisAgaramantriNA nivAryamANA satI tiSThati, athAnyadA dhAtrIkroDasthaM zrIpAlaM paJcavarSIyavayasaM rAjye sthApitaM bAlarAjAnaM mantrimantrabhAvapragaTitasAmarthya vijJAya katiciddinaparyante pitRvyaH ajitaseno mantrinRpahananArthaM bhedaM kRtavAn, tat jJAtvA mantriNA kamalaprabhA proktA - devi ! yena tena upAyena suto rakSaNIyaH, sute jIvite punA rAjyaM sameSyati, tataH imaM gRhItvA kutrApi gaccha, iti mantrivAkyaM zrutvA kamalA nandanaM gRhItvA pradoSe tyaktaparivArA skandhe samAropya kRSNanizAyAM pAdacAreNa aho vidhivilasitametat yathA - " patimaraNaM rAjyazrI bhraMza caikAkinI nizA kRSNA / pAdavihArA kvAhaM gacchAmyatiduHkhasaMmbhArA // 1 // ityAdi cintayantI yAvatA prabhAte agrato yAti tAvatA kuSThinarapeTakaM sanmukhaM militaM, tat dRSTvA nirupamarUpasaubhAgyakalitA alabhyamahArghAbharaNabhUSitA skandhAropitastrasutA bhayaprakampitatanulatA rodituM lagnA, tAM dRSTvA kuSThipeTakapuruSAH karuNAparA bhaNanti-bhadre ! kathaya tvaM kAsi ? kasmAdvibheSi ? tadA nijabandhuniva sarvo vRttAntaH kathitaH, tairapyAzvAsitAhaM bhayaM mAM kArSIH vayaM sarve tvatsahodarAH smaH, tato vesarArUDhA tvamapi asmatsArddhaM caleti tional ainelibrary.org Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnavi0 kRtam // 9 // | proktA satI paTAJcalamacchAditamukhI peTakamadhye vesarArUDhA nijaputrayuktA sukhena calitA'haM, tataH krameNa bhISaNAkArA vairibhaTAH prAptAH zrIpAla peTakaM pRcchanti-haMbho! ekA rAjJI dRSTA ?, tena bhaNitaM-asti asmatsArthe, tairuktaM-kA sA? tadA tenoktaM rajastrANavoSTitAyAmasti, yadi caritram gRhNata, ekenoktaM dadata pAmAM, tadA peTakenoktaM-sarvamapi dIyate, tanizamya kuSThabhayena sarve'pi naSTAH, pazcAdahaM putrayuktA sukhenojjayinI prAptA pRcchantI peTakamadhyasthA, zatrubhaTairanyatra gataH krameNAyaM bhUSaNadhanena yauvanAbhimukho nItaH, paraM karmavazAdumbararogeNa gRhItaH, bahUpacArairapi na praguNo jAtaH, tadupAyaM janAn janAnsavarte, tadA kenApi kathitaM pRcchantI kauzambyAmaSTAdazakuSThahartA vaidyo varttate, tannizamya putraM tatprAtivezmikAnAM samarpya vaidyAkAraNArtha kauzambI prAptA, tatra vaidyaM pratIkSamANA ciraM sthitA, tAvatA munivAkyena umbararAjyapApaNapANigrahaNAdiputrazuddhiM jJAtvA iha prAptA, sAhaM kamalA, epa matputraH zrIpAlo nAma tvatputrInAthaH sarvatra vikhyAta iti, siMhasthajAtaM jAmAtaraMY jJAtvA sAnandAbhinanditarUpA rUpA jAtA, atha gRhe gatvA tayA bhrAturagre niveditaM, bhrAtApi harSabharanirbharitAkumaraM saparicchadaM nijagRhaM nayati sma, athAnyadA rAjapATIto nivartamAnaH prajApAlabhUpAlaH tatra pravarAvAse sthito dhanadhAnyakAJcanAdivibhavena sthitaM madanAyutaM kumAraM vIkSya cintayatyaho madanaparavazayA madanayA matkulaM kalaGkitaM, kiM kRtaM ? pUrvaM tu krodhAndhena mayA'yuktaM vihitaM pazcAdanayA kAmAndhayA samAcaritamiti viSAdaparaM nRpaM dRSTvA puNyapAlena tadA vijJaptaM sarva putrIcaritraM, tat zrutvA rAjA vismayaphullitAnano gatastadAvAsaM, madanAyutakumAreNa praNatastadA lajjAsajjAnano narendro bhaNati "dhig mAmavivekakAriNaM, daparsappaviSapUritAnanam / yat kRtaM khalu tavaiva vipipaM tat kSamasva jintttvpnnddite||1|| madanApi vinayAvanatA alpati he-tAta! khedaM mA kuru karmavazAt kiM kiM na sampadyate ? yathA-nIcairgotraM vIre, // 9 // mallau strItvaM pravAsitA paannddye| kRSNeca sarvanAzo, metArye jAtihInatvam // 1 // haraNaM janakasutAyA, niSAdasevA'sukhaM harizcandre / strIharaNaM | Jain Education For Private & Personel Use Only Linelibrary.org Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nalabhUpe, vikreyo malayasundaryAH // 2 // ityAdyAtmakRtaM yat sarve janA anubhavanti, tasya phalaM no kasyApi sukhAsukhadAne kopi prabhurvizve, yataH-" mA-vahai koi gabba, jaM kira kajaM mae kayaM hoI / suravarakayaMpi kamma, kammavasA hoi vivarIyaM " // 1 // tasmAttAta ! jinoktatattvamuttamaM dhyAtavyaM, ityAdi vacaH zrutvA jainadharma pratipadya tuSTo rAjA bhaNati-'prastare haste prasArite sahasA acintya cintAratnatulya epa jAmAtA labdhaH' ityuktvA jAmAtaraM sutAM ca hastiskandhe samAropya svagRhe samAnIya dhanadhAnyaraMcitavAn , lokepi sAdhuvAdo jAtaH, jinazAsanaprabhAvo madanAyAH sattvazIlapAhAtmya ca sarvatra prasRtam / athAnyadA zrIpAlo gajaturagarathabhaTaparikaraparivRto rAjapATikAyAM surakumAravat gataH, tatra kenApi grAmINena | nAgarikaH pRSTaH-ko'yamameyamahimA, tadA tenoktam-eSa napatijAmAtAsti, tadvacasA kumAraH zirastADitavad vicchAyo jAtaH, pazcAtsaviSAdo gRhe samAgataH, taM tAdRzaM dRSTA jananyA pRSTaM cintAkAraNaM-he putra ! pavitrAkhaNDalatulyavikrama ! kenApi tvadAjJA khaNDitA parAbhavo vA vihitaH kanyAratnaM vA hRdaye smRtaM, yena vicchAyo dRzyase, evaM nirbandhena pRSTe kumAraH mAha-he mAtaryatvayA kAraNAnyuktAni teSAM madhye kimapi nAsti, paramekamaruntudamasti, yadahaM zvazuranAmnA khyAtibhAgasmi taccetasi doyate, yataH-" uttamAH svaguNaiH al khyAtA, madhyamA bIjino guNaiH / jaghanyA mAtRpakSaNA'dhamAH zvazurajairguNaiH " // 1 // etadvacanaM AkarNya jananyA proktaM-caturaGgaM | balaM melayitvA pitRrAjyaM gRhItvA nizzalyaM prasannaM mano vidheyaM, tadA putreNoktaM-mAtastadapi no sundaraM, yat zvazurapakSavalena gRhyate | tadupahAsajanakaM, paraM yadA svabhujopArjitena balena rAjyaM gRhyate tadeva yazase manaHprasattaye ca bhavati, nAnyathA, ato dezAntare, gatvA ekaka evaM arjitalakSmIbalena tvaritaM pitRrAjyaM grahISyAmi, iti sutavaco nizamya punarjananI mAha-bhoH putra ! tvaM sukumAro'si dezAntarabhramaNamatIva duSkaramiti zrutvA putraH prAha-mAtaryadvIraiH pratipannaM taduSkarameva na bhavati, punaH savitrI bhaNati JainEducationRY For Private Personal Use Only Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnavi0 kRtam zrIpALa caritram // 10 // vayamapi, samAgamiSyAmaH, ko'smAkaM tvaM vinA pratipadamavaSTambhadAtA ?, ityukte kumAro vakti-mAtastvatsAhito'haM dezabhramaNe padabandhanatvAdaprabhuratastvayAtra stheyaM, tadA madanA bhaNati-tanucchAyAvadahaM bhavadanugAminI bhaviSyAmi, kama'pi vIrvadhaM na kariSyAmi, iti zrutvA kumAreNoktaM-etatsarvaM tvayi ghaTata eva, paraM madacanenaivAtrai sthAtavyaM, prAyaH satInAM pativAkyameva pramANayitavyaM ityuktvA madanApi sthirIkRtA, atha janayitrI tasya nizcayaM jJAtvA tilakamaGgalAdi karoti, taccharIrarakSArtha vajrapiJjaramAlikhati candanakarpUragorocanAdibhiH, yathA-" ziraskandhe'hatAM nAma, mukhe siddhagaNo'mbaram / AcAryA aGgarakSAyAM, pAThakAH zastrasazcayaH / 1 / sAdhavaH pAdarakSAyAM, eSA pnycnmskRtiH| zilAvajramayI zayyA, sthApanIyA sadA jnaiH||2|| vo dIptaH sadA kAryaH, srvpaapprnnaashkH| maGgalAnAM ca sarveSAM khAtikAGgArapUritA // 3 // svAhAntaM ca padaM varma, bhavati prathamamaGgalam // eSA vidyA zarIrasya, | satataM saukhyakArikA // 4 // smarttavyAharnizaM putra ! paThitvA svasthacetasA / parameSThipadodbhUtA, vajrapaJjaranAmikA // 5 // tathA madanayApyuktaM-svAmin ! kSaNamapi navapadadhyAnaM na moktavyaM, yatprasAdaH pratyakSaM dRSTo'sti, ahaMdAdipadanavakaM sarvAdhivyAdhivArakaM samIhitakaraM cAsti, ityAdipremaprapaJcaracanAcAturIsudhAsiktaH jinamatabhaktaH mAtRcaraNAvavanamya madanA| mAzvAsya gRhItakaravAlaH zrIpAla: zobhanalagnamuhUrte gRhAcalitaH / tato grAmAgaranagarakSetramaDambadroNapurapattaneSu vividhAnyAzcaryAni pazyan nirbhayamanAH paJcAnanavikramo giri prAptaH, tatropakaNThe vipinamasti, tat kIdRk ! "ravikiraNA api yatra, sphuranti no zAkhipallavAntaritAH / manye nUtanadarbhAGkuramUcyagrodbhavadbhIteH" // 1 // yatra bahubhillakuntaprotadvIpikSaradudhiradhAraiH / bhAti mahI kimu pavanazrIdevIkramajaturasena // 2 // bhAtyunnatataruzikharAgraskhalitA tAratArakAliriva / yatra mRgAdhipa 1 bhAra. // 10 // Jain Education a l For Private Personal use only Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | nihatadvipakumbhAnmauktikazreNiH // 3 // kutrApi mahAnAdadhvAnapratidhvAnabharitagiridayaH / bhayamAdizanti kAtaralokAnAM zokasantApam // 4 // kaciduttamatarunivahe mandArarasAlasarasapuSpaphale / nandanavanamiva ramyaM kokilakalaninadakRtaharSam // 5 // tatra campakatarutalAsInaM pravararUpanepathyaM eka sundarapuruSaM mantraM dhyAyantaM dRSTvA kumAreNa pRSTaM ko'si tvaM., kiM| dhyAyasi ?, tadA tenoktaM-gurupadattA vidyA'sti, sA saduttamanarottarasAdhakaM vinA na siddhayati, tato yAda tvaM kathamapi uttarasAdhako bhavasi, tato'haM kRtArthaH san vidyAM sAdhayAmi, ityukte kumAraH tasya sAhAyako jAtaH, lIlAmAtreNaiva ekayaiva rajanyA vidyAsiddhirjAtA, tatastuSTena tena tasyauSadhIyugmaM dattaM, pratyupakArArthamekA'gAdhajalatArikA naukAvat aparA parazastrani- || vArikA phalakapaTTavat, tataH sa vidyAsiddhaH kumAreNa sArddha yAvadgirinitambe yAti tAvattatra dhAtuvAdakapuruSairbhaNitaH-deva ! | tvadarzanamatarkitakalpadrukalpaM jAtaM, asmAkaM kenApi kAraNena rasasiddhirna bhavati, tadA kumAraH prAha-bho dhAtuvAdakAH ? yadi / mama dRSTayA sAdhayata tadA rasasiddhirbhavati, tena tathAkRte kalyANadA kalyANasiddhirjAtA, tadA tairuktaM-bho mahAbhAga ! tvatprasAdAdeva siddhirjAtA, atastvaM kAzcanaM gRhANa, tato niHspRhopi kumArastannirbandhena kimapi kAJcanaM gRhItvA vastraprAnte nibadhya | bhRgukacchapuraM prAptaH, tatra kanakavyayena vastrAlaGkArazastrAdikaM lAtvA svarNamRdaGgamadhye auSadhIyugalaM prakSipya bhuje baddhA yathecchayA surakumAravat lIlAvilAsena kautukAnyavalokamAnaH paribhramati / itazcAnyadA kauzAmbIvAstavyo dhavalo nAma sArthavAho bahudhanavattvAllokaiH kubera iti kRtAparanAmA bahvIH kanakakoTIH krayANakAni tadAdAya anekavaNigjanaparivRto bhRgu| kacche samAgataH, tatrApi pracuralAbho jAtaH, tato'pyadhikalAbhArthinA tena parakUlagamanAya yAnapAtrANi praguNIkRtAni, tatra en Education For Private Personal Use Only Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnavi0 kRtam. // 11 // Jain Education vRddhapravahaNazataM veDAnAmaSTazataM caturazItirdroNAnAM catuHSaSTivikaTAnAM catuSpaJcAzataM zreSThAnAM paJcapaJcAzataM AvarttAnAM kSuraprAkArANAM zastrANAM paJcatriMzatam evaM bohityAnAM paJcazataM vividhaiH krayANakairbhRtvA nRpAdezena niryAmakAdilokAnadhiSThAyya nAnAvidhazastravyagrahastasubhaTAnAM dazasahasraH saMyutaH vimaladhavalAtapatracAmaradhvajavara mukuTa vihitazRMgAraH pAtheyajalena dhanasaMgraheNa pUrita pravahaNo dhavalaH saparikaro yAvatA zubhe muhUrte pravahaNAni vAhayati tAvatA niryAmikaicAlitAnyapi tAni na calanti, tatsvarUpaM dRSTvA dhavalacintAvaivarNyamukho jAtaH, tataH samuttIrya nagarImadhye gatvA sIkottarI pRSThA, sA prAha-vadyAnapAtrANi devatayA stambhitAni, yadi dvAtriMzalakSaNaH pumAMsaM valiM dadAti tadA tAni calanti, etadvacanamAkarNya dhavalo maharghyavastuprAbhUtena nRpaM toSayitvA vijJapayatideva ! ekaM naraM lakSaNopetaM balikRte samarpaya, tadA rAjJA bhaNitaM yaH ko'pi vaideziko'nAtho bhavati, yathecchayA taM gRhItvA balirdeyaH nAnyasyeti rAjJokte dhavalabhaTAstAdRzaM naraM nagarAntargaveSayAmAsuH, tatradvAtriMzallakSaNadharo vaidezikaH zrIpAlaH kumAro dRSTaH, tairdhavalasyAgre kathitaM, dhabalena punA rAjA pRSTaH tenApi proktaM- epa grahItavyaH, atha tagrahaNe protkaTazastrairdhavalacatuSpathe sthito lIlAmanubhavana zrIpAlo jhaTiti AkSiptaH- are tvaritaM samAgaccha adya dhavalazreSThI ruSTaH tvAM devatAyai baliM dAsyati, ityAkasmikaM vaco nizamya kumAraH prAha - bho bhaTAH / tena dhavalapazunA valiM dadata, paraM kutrApi kenApi paJcAnanavalirno dIyate, tato bhaTA nijavalaM prakaTayanti kumArAkAraNArtha, tadA kumAreNa siMhanAdaH kRtaH, gomAyugaNavat te naSTAH atha dhavalapakSeNa rAjJA svasainyaM preSitaM, tadapi kumAreNa kSaNArddhena hataprabhAvaM raja iva dUrIkRtaM, tato dhavalAdezena bhaTA narapatibhaTAzca kumaraM veSTayanti mAyAbIjamitra rekhAH, tato dhavalo bhaNati - are ! atraivainaM zastracchinnatanuM kuruta, yena baliM datvA devatA toSyate iti zrutvA taiH zastrANi kSiptAni tasyopari, paraM mahauSadhI zrIpALa caritram. // 11 // www.Janelibrary.org Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhAvAdabhavyAnAmupadeza iva na lagnAni, punaH kumAreNa svazarastaSAM keSAMcitkaNenakrakezamukuTadhvajAdayo lUnAH, karuNAparatvAjjIvitaM | no hRtaM, dhavalastaM dRSTvA cintayati, eSa na manuSyamAtraH, kintu kheTo vikaTaH suravaro vetyatulyamahimA, tataH kRtaprAJjalirddhavalo vaktibho mahAbhAga ! prasAdaM kRtvA stambhitayAnapAtramocanopAyaM kimapi kuru, satpuruSAzcopakAraparA bhavanti, tadA kumAreNoktaM-yadi tvadyAnapAtrANi mocayiSyante tadA kiM labhyate, sa vakti-dInAralakSamekaM, tacchutvA vikasitavadanakamalo harSapraphullitakapola: kuparazcalitaH, dhavalo'pi lokaparitaH pravahaNaM prApto, niryAmakA api svasvapravahaNapreraNavyApArakaraNapravaNA jAtAstadA kumAreNa navapadadhyAnapravaNena siMhanAdo muktaH, taM siMhanAdaM zrutvA kSudradevatAH zRgAlikAvanaSTAH, pravahaNAni calitAni va panikA kRtA, krAyakajanaistUryANi | vAditAni, nartitA vArayoSitaH-ityAdyadbhutaM vilokya dhavalazcintayati, yadyapaH sArthe bhavettadA sarvatrAvighnaM bhavediti vicintya | lakSaM dInArANAM cAdAya vinayapraguNo vadati dhavala:-bho mahAbhAga etallakSaM tvadIyaM gRhANa, paraM matsArthe subhaTAnAM dazasahasrANi santi / teSAM pratiparSa pratyekamekazataM dInArANAM dadAmi, tvamapi yadi sArtharakSAM kuryAstadA tavApi tatparimANAM jIvikAM dadmaH, iti zrutvA | hasitvA zrIpAlo bhaNati-yadi teSAM sarveSAM vRtti melayitvA koTipramANaM dadata tadA karomi, teSAM sarveSAmapyeko'haM kArya nAnyathA, | iti zrutvA punarvakti dhavala:-yadi dazasahasrANi gRhNAsi tadA dadAmi koTimArgaNaM vRyaiva, tadA kumAreNoktaM-nAsti me kRtyaM tvadAjIvikayA, kintu vividhadezAvalokanArtha tvatsArthamicchAmi, tadA potAdhipo bhaNati-yadi bhATakaMdadAsi tadA pravahaNe pratiSThApyase, ityukte dInArazataM bhATakaM samarpya sthitaH, potaH calito ratnadvIpamuddizya, tatraike vAdayanti vAditrANi eke guNakSA samArati (?) kepi dhruvamaNDalamAlikhanti kepi dahistA itastato jalaM bhrAmayanti, eke velAmatikAmanti nAvikAstatpayANapravaNaM zAstraM vAcayanti Jain Education Local For Private & Personel Use Only hinelibrary.org Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rx jJAnavi0 kRtam // 12 // Jain Education In ase paripanthikapravaNAni dRSTvA yantrAdikaM sajjIkurvanti ke'pi jaladhimadhye raverastodayaM pazyanti, ke'pi vividhanakracakrapAThInapIThavADavAla murda rahastipratimallatantumatsyAdInAM vividhavinodAzcaryANi pazyanti etAdRzAnyAzcaryANyavalokamAnAH sarve yAvatA yAnti tAvatA karNadhAreNa proktaM- atra, barvvarakUlaM samAgataM, yadi jalendhanapAtheyAdigrahaNakRtyaM bhavet tadA tvaritaM grAhyaM vilambo na kAryaH, taM zrutvA sapramodAH sarve lokAstagrahaNAya samuttIrNAH dazasahasrabhaTapariveSTito dhavalospi taTe sthitaH / atrAntare janakolAhalaM zrutvA varccararAjaniyuktAH zulkagrAhiNaH puruSAstatra sametAH, zulkaM mArgayanti paraM dapAdhmAtaH zreSThI nArpayati tadA taiH svarAjA vijJaptaH, tatra bhUrilo mahAkAlo'pyAgatya zulkAdibhAgaM mArgayati, paraM zreSThI nArpayati, subhaTAn prerayati ca, udbhaTavikaTazastrA dhavalabhaTA barakUla saha yuddhaM vyadhuH, prathamaM mahAbalabhaTavalaM bhagnaM, tat dRSTrA punamarhakAlavalena tvaritaM mahaddhalamutthApitaM barbarAdhipatitejo'sahamAnA dhavalabhaTArnaSTAH, tataH pAdacArI dhavalaH saMgrAmArthamAgataH pAtayitvA baddho varvvareNa, sArtharakSaNe svaniyuktAn prasthApya svayaM svapure gataH tadavasare kumAro dhavalaM pratyAha- bhoH zreSThin / kutragatAste subhaTA yeSAM koTI samarpyate, tadA ghavalo bhaNati bho mahAbhAga ! kSate kSArakSepaNaM dagdhopari sphoTakabhavanaM patitasya lattAprahAra : mRtasya mAraNamiti nyAyaM karoSi tadA kumAro bhaNati sphuTaM - adyApi yadi kopi tvatsarvasvaM pratigRhNAti tasya kiM pradIyate ?, dhavalo bhaNati - na sambhavatyevaM kadApi yadi kopi evaM kuryAt tadA tasya sarvasyArddhaM dadAmi, atra kaH pratibhUH, tadA zreSThI vadati-satpuruSAH pramANamiti zrutvA dhanurddharaH kumAraH aMsanyastobhayatUNIraH pRSThe gatvA mahAkAlaM bhaNati - bho barndara gantuMno pujyate, kSaNamekaM mama valaM tvayA prekSaNIyam, tannizamya pazcAdvalitvA mahAkAlo jalpati - bAlo'si darzanIyA'si, rUpalakSaNalAvaNyAdiguNaratnarohaNo'si, kimarthaM tvaM mudhA klezamanubhavasi, tadA kumAro bhaNati - bho nRpa ! bubakAH puruSAH zrIpAla caritram // 12 // nelibrary.org Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAla caritram. jhAnavi0 kRtam zrIzrIpAlacaritre nayavimalIye jainapustakoddhAramudrite dvAdazAtpatrAdetAvantaM granthamanusaMdadhatu vidvadvaryAH / - vAGmAtrasArAH paramArthazUnyAH kadalIstambhavad bahiH sArA anteH zUnyA bhavanti iti bhaNitvA dhanUratnamAsphAlya kSurapAkArazarapreSaNena nRpasya kIrtiriva ketuH pAtitA, tato barbarasubhaTaiH zaramaNDapaH kRtastadupari, paramauSadhIprabhAvAt na ko'pi lagnaH, kumArasya caiko'pi zaro navapadadhyAnaprabhAvAt lakSyatA prAptaH, taiH kRtvA ke'pi patitAH ke'pi naSTAH ke'pi pade lagnAH, atha mahAkAlo'pi kumArAbhimukhaM svahastena zastrANi cikSepa, paramauSadhImAhAtmyAt tasyAne ekamapi na lagnaM, tataH kumAreNa barbarAdhipatiH karNagrAhameDikavaddhaddhaH, | taM dRSTvA sarve'pi barbarAH praNaSTAH, dhavalo'pi bandhanAt choTitastadA zIghra khaDgamAkRSya mahAkAlahananArtha dhAvitaH, tadA zrIpAlo bhaNati| bhoH! zreSThin idAnIM balaM darzayasi pUrva kutra gataM tadalaM ?, 'zaraNaprApta gehAgataM ca baddhaM ca rogaparibhUtam / vRddhaM bAlaM trastaM na dhnanti / kadApi satpuruSAH / / 1 // ' zreSTinA dazasahasrabhaTAnAmAjIvikA bhannA, te sarve'pi bhaTAH zrIpAlamAzritAH, svakabhAgalabdhasArdhadvizata| pravahaNarakSAkRte sthApitAH, mahAkAlo'pi zrIpAlena saparikaro vastrazastrAdibhiH sanmAnya gRhe visarjitaH, tasya kumArasya tAdRzaM caritaM | dRSTA citte camatkRto vinayena bhaNati-puruSottama ! 12 // Jan Education For Private Personal Use Only Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kA madIyaM puraM yena vayamapi bhakti dazAmANo'pi saparikaraH kumAraH prAyana puram / jagatpUjyastvaccaraNasarojarajobhiH punIhi madIyaM puraM yena vayamapi bhaktiM darzayAmaH, iti zrutvA dAkSiNyakSIranIradhiryAvatA kumArastadAgrahaM manute tadA vArayati dhavaLaH 'pApAH sarvatra zaGkitAH' iti nyAyAt, vAryamANo'pi saparikaraH kumAraH prApto barbarAdhipapuram , atha mahAkAlaH svasiMhAsane kumArakesariNaM prasthApya baddhAJjalirbhaNati-bho Arya ! " tvadAyattA ime prANAH, rAjyaM prAjyadhanaM puram / bandiraM mandirabAtametatsarva bhavadazam // 1 // " paramanyat matputrI prANebhyo'pi ativallabhA madanasenA nAmnI Asti, tAM pariNaya prasannIbhUya, iti nizamya kumAraH prAha-ajJAtakulazIlasya vaidezikasya mama nijakanyA kathaM dIya te?, atovicArya pradeyA, tato mahAkAlo bhaNati-jJAtaM yuSmatakulamamalazaraccandrakaranikaradhavalAcAreNaiva, santaH prArthanA na niSphalayanti, iti bahvAgrahaM vijJAya omiti bhaNitaM kumAraNa, mahAmahena pariNAyayati svasutAM pitA, dadAti ca bhUrizriyaM, kumArasArthAgataM parivAraM vastrAdibhiH paridhApayati, IN dApayati navanATakAni, ekaM ca mahAjugaM catuSpaSTikUpastambhasanAthaM pravahaNaratnaM bahuratnabhRtaM ca, rAjA kumArasahitaH taTe prAptaH, tadA zreSThI taM vibhavaM dRSTvA cintayati citte-aho kimetat jAtaM ? yadeSa ekAkI mamRtyatulyaH etAdRzamaizvarya prApto bhATakamAtramapi me nArpayiSyati, iti cintayitvA yAvat bhATakaM yAcate tAvatkumAro'pi dazaguNaM bhATakaM prAdAt, mahAkAlo'pi svaputrI saparikarAM jAmAtaraM ca sampreSya nijapurI prati pazcAlitaH, atha kumAro'pi pravahaNasthitaH zreSThiyutaH krameNa jaladhi laGghayitvA ratnadvIpaM prAptaH saMyamena muniriva zamasthAnaM, tatra rajjubhiH pravahaNAni stambhayitvA bhANDAnyuttArya veLAkUlapurataTe paTamaNDapAvAsamadhye nivasan nATakAnyavalokayan vimAnasthitaH sura iva tasthau / zreSThayapi tasmin dvIpe bahulAbhaM vijJAya | vijJapayati kumAraM-bho Arya ! svapravahaNAnAM krayANakAni kiM na vikrINAsi ?, tadA kumAro vakti-tAta ! kimasmAkamantaramasti ?, Jain Education inliona For Private Personal Use Only Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnavi0 kRtam zrIpAla caritram. AI "2/ // 13 // zyameva sarvakrayANakAnyAdAya yathA samyag bhavettathA kuruta, iti zrutvA hRSTaH zreSThI cintayati-samyag jAtaM, svacintitaM karipyAmi, yena krayavikrayo vaNinAM cintAmaNiriva cintitaphaladaH " vaNijA ko'pi vyApArazcintAmaNiriveSTedaH / kiM punaH svarNarUpyANAM ?, vyApRtiH svavazA zubhA // 1 // proktA iti dhyAyanizcinto dhavalo vyApRti kroti| atrAntare ko'pi purjanaH surakalpazcArunepathyaH suprasannavadanaH protphullanayanakamalaH uttamahayaratnamArUDhaH parikaraparikalitaH kumArasyopakAryA vezmadvAri samAgato, yAvatA nATakamavalokayati tAvatA kumAreNAkAritaH kRtapraNAmaH AsanAdinA labdhasanmAno vinayaparo vizvastaH kumArapAca~ sthitaH cintayati-nUnameSa ko'pi rAjamUnuranUnarUpavibhavabharsitAdityamUnuH, kumAreNApi prekSaNapUrvyavasare pRSTaH ko'si tvaM ? kutra vAsaH? kimarthamAgata? dRSTamapUrva kimapyAzcarya?, tadA sa jalpati vinayaparaH-bho deva ! atra dvIpe ratnasAnurvalayAkAreNa guruzikharaH zailo'sti, tanmadhyakRtanivezA alakApurIva mahezvarakRtanivAsA ratnasaMcayA nAmapurI, tatra kanakaketU rAjA rAjyaM kalayati, tasyAsti kanakamAlA lAvaNyAdiguNagaNazAlA priyA, tatkukSisarojinImadhukRtazcatvAraH pavitrAH putrAH kanakamabhakanakazekharakanakadhvajakanakaru. cinAmAnaH santi, teSAmupari caiSA ekA madanamaJjUSA nAmnI putrI upaniSadiva vedAnAM sakalakalAkalApapArINA jJAtatattvA nirjitaratirUpA asti, tasyAmeva puryA vihitajinadevasevo jinadevo nAma zrAddhaH, tatputro'haM jinadAsaH, punarapyAzcarya zRNu-tatraiva kanakaketunRpapitAmahena kAritaM girizikharaziroratnaM zrIRSabhAnananAthasya bhavanamasti, tatkIdRzaM ?-" tujhaM sajjanacittavannavasudhAhAri prajApAlavat, kalyANagrathitaM suparvanikaraprasthaM sumeroriva / AptaprAptapratiSThamiSTaphaladaM sadvRttavannirmalaM, sacchAyaM sumanoyutaM ca 1 e dhanadam ! // 13 // Jain Educat onal Inelibrary.org Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savRSa mandAravadrAjate // 1 // " tadantaH kanakamayI tribhuvanajanamanojanitAnandA zrIRSabhapratimA'sti, tAmacaityanudinaM bhakti- | yuto rAjA, loko'pi sapramodastrisandhyaM pUjayati namati ca, nRpaputrI api vizeSato bhaktipUritamAnasA pUjati aSTavidhapUjayA, athAnyadA vidhikRtavistRtapUjA bhAvayutA devAn vandate, trikaraNazuddhayA stauti, yathA-svAmin ! jinAdhIza jagannarendra, niraJjanAnantacidAtmarUpa! / siddha svayambuddha mahezvara tvaM, jayA'khilajJAna jgtpuraann||1|| trikAlavita jaGgamakalpazAkhina, jagajjanAbhISTavidhApane'lam / tatvAmbudheH sarvasukhaikadhAma, prabhAvakAruNyanidhe jaya tvam // 2 // uddhartumApto'si jagajjanAnAM, tvaM mAnavaM rUpamameyarUpam / tvatto mahAnandapadaM labhante, janA jagatyadbhutabhAgyabhAjaH // 3 // tvayA jagaddhanyAmidaM hi jAta, | punaH sanAthA bhavino'tra vizve / budhA vidu va yathA''tmarUpaM, mAhAtmyametattava vizvanAtha // 4 // tvayi sthitaM brahma paraM jinendra, saddhayAnarUpaM viditaM vizuddham / yadaMzamAtrasmaraNAdabhedabhAvaM bhajante bhavato bhavAbdheH // 5 // pazyanti no bhAgyavivarjitAstvAM cintAmaNIvadbhavane durApam / devAdhidevaH kathitastvameva, gururgurUNAM hitavAkyadAnAt // 6 // tvaddhyAnato naiva bhavanti vizve, saptetayo duSkRtayaH kadApi / sahasrabhAnau sphurati prasAro, na syAttamisrasya ghanasya yasmAt // 7 // dhyeyastvamevAsi hi yoginAM yadaSTAGgayogaH prasasAra tvattaH / duSTASTakAnalataptajantuzrIkhaNDakalpaM tava nAma vizve // 8 // ityaSTakena yAvatrikaraNazuddhayA / stauti tAvannarendro'pi tatra prAptaH, pUjAvidhi vilokayan harSapulakitAGgazcetasi cintayati-aho apUrvA pUjA nimmitA'nayA, vijJAnaM ca darzitaM, dhanyaiSA kRtapuNyakA, yadetAdRzo bhAvaH saralasvabhAvaH sthiratA manasaH prabhAvanA tIrthasya kauzalyaM vijJAnasya bhaktistIrthakarasya samyaktvasyA'dbhutatA, tato yadi kathamapi asyAnurUpo varazcedbhavati tadA manmanaH sukhIbhavediti nijasutAvara E in Educa national For Private & Personel Use Only s jainelibrary.org Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnavi0 kRtam // 14 // Jain Educatio prApticintAzalyito rAjA dhyAnalInamunivacchUnyamanAH kSaNaM sthitvA nirgataH sutApi pUjAM kRtvA kRtatriNAmA yAvatA pazcimapAdairjina garbhagehAnnirgacchati tAvatA tatkAlameva tad dvArakapATasampuTaM tathAmilitaM yathA balinApi kenApyudghATayituM na zakyate, tadasamaJjasaM vilokya nindatyAtmAnaM nRpasutA aho hatAzA kRtapApA'zubhabhAvA adhanyA'haM ajJAnavazena kApyAzAtanA jAtA, enaM mamAparAdhaM kSamastra prasAdaM kuru dadasva darzanamityAdi vilapantIM svanandinIM nirIkSya rAjA vakti-bho vatse ! nAsti tavAparAdhaH kintvasti mamaivAtra doSaH, yajjinagRhamadhyagato'haM tvadvaracintayA zUnyamanastvena sthitaH, ato manonaikatvakararUpAzAtanAyAH phalametajjAtaM tenAhaM nijAparAdhameva tarkayAmi, vItarAgo bhagavAnnaiva keSAMcidupari zeSamAdhatte, paraM jinabhuvadhiSThAyakena kRtamasti, tato narendro'pi balikusumacandanakarpUrAgurumRganAbhidhUpapravarabhogamAnAyya dhUpadhAma gRhItvA vidhAya dhUpapradIpAdi nizcalagAtro nirmalamanA nandinIyutaH sacivAdiparicchadavRtaH sthitaH, tadA raGgamaNDapo'pi janahRdaye raGgaM notpAda|yati, kespi kanyAdUSaNaM kepi narendrasya ke'pi devasya vadanti, bahuprakAraH malApo lokAnAM jAtaH, upavAsatrayaM jAtaM, tasminnavasare pAzcAtya trizeSe etAdRzI gaganavANI jAtA, duhA- " dosa na koI kumAriyA, naravara dosa na koya / jiNakAraNa jiNahara jaDyo, taM nisuNo sahu koya // 1 // " etAdRzaM dhruvapadaM zrutvA bAlA harSajanitaromAJcA jAtA, rAjA'pi sAnando jAtaH, lokA api pramodaM prAptAH, paraM cintayanti - kena hetunA dattaM dvArAmiti ? , tataH punarvANI jAtA - " jasu nara dihihiM hoisyeM, jiNaharu mukkaduvAra / soija mayaNamaMjUsiyaha, niyeM hosyeM bharatAra || 1 || " | tato gADhataraM hRSTAH sarve'pi rAjAdayaH, evaM kadA bhaviSyati iti cintAturAH, tataH punarvANI jAtA - duhA " zrIrisadesara o zrIpAla caritram. // 14 // ainelibrary.org Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lagANa, huM cakkesaridevi / mAsabbhantara tasu narahiM, AvIsuM nizcaI leva // 1 // na ko'pi doSo nRpateH kumAryAH, yadAgamenodghaTate kapATam / patiH kumAryAH sa miliSyatIha, mAsena sambhASya tirodadhe sA // 1 // iti zrutvA nizcayArtha pramuditaH pauralokaH, vAditAni tUryANi, rAjApi tataH samutthAya nijagehaM prAptaH, nijavezmasthajinabimbAni pUjayitvA pAraNA | vihitA, sA vArtA sarvatra vistRtA, tena sarve'pi Agacchanti sapramodA jinagRhadvAre, anudghATite saviSAdA dyUtakArA iva pazcAdrajanti, | evaM ca tad dvAraM na kenApyudghATitaM tasya caityagRhasya, kiJcidUno mAso jAtaH, etadAzcarya tvayA pRSTaM kathitaM ca, bhoH puruSottama ! yadi tvaM samAyAsi tatra dhruvamudghaTiSyati, cakrezvarIvAgapi militA, iti zrutvA tvaritaM turagArUDhaH kumAraH zreSThinaM brUte-tAta ! bhavadbhirapi AgantavyaM yena brajAmastatra caitye, tadA zreSThI bhaNati-yUyameva kSINakarmANaH anyopArjitadhanabhoktAro nizcintAH stha, nUnaM bhavanta iva vayaM na tAdRzAstatra gantuM sAvakAzAH, asmatkArya yUyameva kuruta, ityAdi zrutvA dhavalaM durgrahamiva muktvA sarvasArthavAhaparikaritaH kumArasahito jinadAso jinabhavanapArce gataH, tataH kumArI bhaNati-bho bho janAH! pRthak pRthak gacchata yena dvArodghATakaH pumAn sphuTa lakSyate, tadA parikaro vadati-svAmin ! maivaM samAdiza, mUryamantarA kaH kamalavanaM prabodhayati zazinaM vinA kaH kumudavanollAsaM kurute ? vasantamantarA ko vanarANi navapallavAGkuritAM vidadhAti ? sahakAramantarA kaH samudghATayati kokilAkaNThaM ? tadvat tvAM vinA na ko'pyudghATayituM prabhuH, tataH kumArasturagAdikaM muktvA vihitottarAsaGgaH kRtanaiSadhikAzabdaH siMhadvAraM pravizya yAvat raMgamaNDape yAti utphullanayanamukhakamala: tAvat kRtakiMkAraravaM arariyugaM jhaTiti rAjasutA 1 yadAgamenoddhaTate iti pAThaH / Jain Education anal Finelibrary.org Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnavi0 zrIpAla kRtam caritram. // 15 // puNyamivodghaTitaM, tatrAntargatvA vastrAlaGkAramamRNadhumRNAdikRtapUjamamlAnakusumadAmasanAthaM kRtaduSkRtonmAthaM zrIkRSabhanAthaM vanditvA'tulaphala grahaNAya phalopaDhaukanaM kurute, atrAntare rAjApi sutAyutaH sametaH adbhutakuccaritraM pavitraM kumAraM nibhRtaM prekSate, kumAro'pi harSaprakarSApakarSitapramAdapaTalo bhAlatalanyastakarakamalA paJcAGgapraNAmaspRSTabhUmaNDalaH zrIRSabhajinaM stauti | kAvyairevaM-" iSTAniSTaviyogayogaharaNI kalyANaniSpAdinI, cintAzokakuyogarogazaminI mUrtijanAnandinI / nityaM | mAnavavAJchitArthakaraNAnmandArasaMvAdinI, kalyANaM vidadhAtu sundarataraM satyaM vaco vAdinI // 1 // citraM cetasi varcate'dbhutamidaM vyApallatAhAriNI, mUrti sphUrtimatImatIva vimalAM nityaM manohAriNIm / vikhyAtAM snapayanta eva | manujAH zuddhodakena svayaM, saMkhyAtItatamomalApanayato nairmalyamAvibhrati // 2 // dhanyA dRSTiriyaM yayA vimalayA dRSTo bhavAn pratyahaM, dhanyAsau rasanA yayA stutipathaM nIto jagadvatsalaH / dhanyaM karNayugaM vaco'mRtarasaM pItaM mudA yena te, dhanyaM hRt satataM ca yena vizadastvannAmamantro dhRtH||3|| kiM pIyUSamayI kRpArasamayI karpUrapArImayI, kiM vA''nandamayI mahodayamayI syaanliilaamyii| tattvajJAnamayI sudarzanamayI nistandracandraprabhAsArasphAramayI punAtu satataM mUrtistvadIyAtmanAm // 4 // lokAlokavibhAsanaikataraNiprAyAstvadIyAH zubhA, vAco vAkyavatAmazeSavimalajJAnaM sadA tanvate / saMsArAmbudhimadhyamajjadasubhadvandasya yAH sAmprataM, potAyanta iva prahRSTamanasastvaddhyAnamAseduSaH // 5 // ityAdi stotuM pracakrape, zrIsiddhacakramAhAtmyacaritre'pyuktam-"sirisiddhacakkanavapayamahallapaDhamillapayamayajiNaMda / asuriMdasuriMdacciyapayapaMkaya nAha tujja namo // 1 // siririsahesarasAmiya kAmiyaphaladANakappatarukApa / kaMdappadappagaMjaNa, bhavabhaMjaNa deva tujjha namo // 2 // sirinAminAmakulagarakulakamalullAsaparamahaMsasama ! // 15 // in Educatan Interna For Private & Personel Use Only Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asamatamatamatamobharaharaNikapaIva tujjha namo // 3 // sirimarudevAsAmiNIuyaradarIvasiyakesarikisora ! / ghoravvayadaMDakhaMDiyapacaMDamohassa tujjha namo // 4 // IkkhAgavaMsabhUsaNa, gayadUsaNa duriyamayagalamayaMda / caMdasamavayaNa vihasiyanIluppalanayaNa tujjha namo // 5 // kallANakAraNuttama, tattakaNayakalasasarisasaMThANa / kaMThaThiyakAlakuMtala, nIluppalakaliya tujjha nmo||6|| AIsara joIsara, layagayamaNalakkhalakkhiyasarUva / bhavakUbapaDiyajaMtuttAraNa jiNanAha tujjha namo // 7 // sirisiddhaselamaMDaNa, duhakhaMDaNa khayararAyanayapAya / sayalamahasiddhidAyaga, jiNanAyaga hou tujjha namo // 8 // tujjha namo tujjha namo tujha namo deva ceva | tujjha nmo| paNaya surarayaNaseharamairaMjiyapAya tujjha namo // 9 // iti stavanaM // iti kumAravihitasaMstavaM zRNvan sutAsahito bhUyo'pyAnandapulakitalalitatanuH sikta ivAmRtarasenAbhiSikta ivAmandAnandakSIranIranidhidhArApravAheNa sampRkta iva svarNasiddhipuruSeNa lipta iva malayajarasena dIpta iva rAjatejasA jAtaH, kumAro'pi jinacaraNasaroje svazIrSa nivezya praNAmaM vidhAya bahirmaNDape karavandanena naranAthaM praNamati, nRnAtho'pi tamabhinanya bhaNati-bho mahAbhAga ! yathA tvayA bhavanamudghATitaM tathA svacaritamapi prakaTaya ityukte kumAreNAbhANi-bho bhUmipAla ! uttamAH svanAmApi no vadanti, kiM punaH svacaritaM ?, iti tadvacanaM zrutvA rAjA yAvatA cintayati tAvatA cAraNamunistatra caityapAdhai samAgataH, atha sarve devAna vanditvA munivaMdanArtha gatAH, upaviSTAH, tatra ca cAraNazramaNo dharma kathayAmAsa-iha khalu AryamaNDalopalabdhajanmAno'pi svabhAvata eva madamohamadirAmattAH manAk prAptazivapathAnukUlavairAgyA api pANinaHprAyo dUramutsAritapracurataramohatimirapasarAvezaM dharmopadezamantarA na samyagdarzanAdiparipUrNamokSamArgAvatArasArA bhavitumahanti, kathaJcittatrAvatIrNA api anAdikAlavilagnamInavAsanAsaMtAnaviSamavegAvezena vikSobhyamANamanaso na sthairyamava 10 Jain Educo lemational For Private & Personel Use Only W ww.jainelibrary.org Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnavi0 kRtam // 16 // Jain Educatio lambitumalamityavadhArya parahitAdhAnaniviDanibaddhabuddhivibhavavaizramaNazcAraNazramaNo manuSyatvAvAsidaurlabhyaM prakaTayannAha kAvyam - "mahAnasaM 1 pAzaka 2 zasyarAzI 3 dyUtaM 4 ca ratnaM 5 ca mRgAGkapAnam 6 / cakraM 7 ca kUrmma ca 8 yugaM 9 parANu 10. nidarzanAnAM dazakaM nRlAbhe // 1 // " atha tAneva vyAkhyAsyAmaH- dRSTaM pramANopalabdhamarthaM manujatvadurlabhatvAdilakSaNaM taM zrotuH pratItirUpaM nayantIti dRSTAntAH nRlAbhe manuSyaprAptAvityarthaH, dRSTAntayojanA caivaM kAryA- jIvo mAnuSyaM labdhvA punastadeva duHkhena lapsyata iti pratijJA, akRtadharmmatve sati bahvantarAyAntaritatvAditi hetu:, yad bahubhirantarAyairantaritaM tatpunarduHkhena labhyate, yathA brahmadattacakravartimitrabrAhmaNasya ekadA cakravartigRhe prAptabhojanasya sakalabharatakSetra vAstavya rAjAdiloka gRhabhojanaparyavasAne punazcakravartigRhe bhojanam, bhojananiSpattisthAnaM atra tu mahAna samityucyate, atra tu mahAnasazabdena bhojanaM grAhyaM dharmadharmiNorabhedopacArAt " cullaga pAsagadhane " iti pUrvAcAryapraNItagAthAyAmapi " culaketi " dezyazabdena mahAnasamevocyate ityasmAbhirapyevamuktam 1, cANAkyapAzakapAtavat anyeSAM tatpAtA'vijayavat 2 bharata kSetrAniSpannasarvadhAnyaprakSiptasa parpaprasthasya punaH pRthakkaraNavaditi zasyarAziH 3 aSTAdhikastambhazatasyASTottarazatavAranirantaradyUtajayavat 4 mahAzreSThiputra nAnAdezavaNiggavikrItaratnapunaHsamAharaNaputrapravezavat // 5 // mahArAjyasvapnadarzanAkAMkSipunaHsvapatkApaTika mUladeva sadRkphalasvamalAbhavat maMtridoMhitrarAjasutasurendradattASTacakrArako parivartyantaritarAdhAvedhavat 7 ekacchatramahAcamrmmAvanaddhamahAhada samudbhUtakacchapagrIvAnupravezopalabdhacandradarzanasya punastacchidralAbhavat 8 mahAsamudramadhye vighaTitapUrvAparAntarvikSiptayuga samilAsvayachidrAnupravezavat 9 anantaparamANusaGghAtaghaTitadeva saJcUrNitavibhaktatatparamANu samAhArajanyAnyastambhabhavanavat 10, itthaM manujatvaM durlabhaM prApya 6 ational zrIpAla caritram // 16 // Jainelibrary.org Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyag jinoktaM dharma kuruta yadihAmutra kalyANaM vAJchatha, tatra jinena tattvatrayArAdhanamayo ramyo dharmaH proktaH, | tattvatrikaM tu sudevasugurusudharmalakSaNaM, tatra vibhedaM devatattvaM atisiddhalakSaNaM AcAryopAdhyAyasAdhubhiH tribhedaM gurutattvaM darzanajJAnacAritratapazcaturbhedaM dharmatattvaM, eteSu navapadeSu jinamatasarvasvamavatAritam, etadArAdhanena jinamatamArAdhitaM, tatrASTAdazadoSarahito dvAdazaguNopeto nikhilakarmamalavilayavazopalabdhavizuddhajJAnabalavilokitalokAlokastadanu jagajjantujIvAtusantoSakAraNapurandarAdisundarasurasamudayAhiyamANaprAtihAryapUjopacAraH tadanu sarvasattvasvabhASApariNAmivANIvizeSApAditaikakA. lAnekasattvasaGghAtasandehApohastadanu svavihArapUtapavanaprasarasamutsAritasamastamahImaNDalAtivitataduritarajobharaH iti mUlAtizayacatuSTayaviziSTASTaprAtihAryavaryaH zrImAn bhagavAnahan sudevaH, siddhAH kASTakSayajanitASTaguNayuktAH anantacatuSTayopetAH, AcAryAH SaTtriMzadguNagariSThAH, upAdhyAyAH paJcaviMzatiguNazreSThAH, sAdhavazca saptaviMzatiguNAlaGkRtAGgAH, darzanaM | darzanamohanIyakSayopazamAdijanyamaupazamikAdipazcabhedabhinnaM niHzaGkitaniSkAkSitanirvicikitsA'mUDhadRSTayupabRMhaNasthirIkaraNavA. satsalyatIrthaprabhAvanAbhedAdaSTadhaiva bodhilAbharUpaM, jJAnaM jJAnAvaraNIyakSayopazamajanyamatyAdipaJcabhedabhinnaM kAlavinayabahumAnopadhA| nAnihnavavyaJjanArthatadubhayabhedalakSaNam, cAritraM cAritramohanIyakSayopazamajanyadezaviratisarvaviratirUpaM sAmAyikAdipaJcabhedabhinna paJcasamitiguptitrayapAlanASTavidhaM,tapaH SaDbAhyaSaDabhyantaralakSaNam / iti tattvatrikaM anigRhitamanovacaHkAyarUpavIryAcAraviziSTamArAdhayati yaH sa nirvANakalyANabhAgbhavati, tathA zrIsiddhacakracaritre'pyuktam- "jiyaMtaraMgArijiNe sunANe, sappADiherAisayappahANe / saMdeha| saMdoharayaM harate, jhAeha niccaMpi jinne'rihte||1|| durAhakammAvaraNappamukke, aNaMtanANAisirIcauke / samaggalogaggapayApasiddhe, jhAeha Join Education a l Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnavi0 kRtam // 17 // nicaMpi maNami siddhe // 2 // na taM suhaM dei piyA na mAyA, jaM diti jIvANiha muuripaayaa| tamhA hu taM ceva sayA maheha, Y zrIpAla jaM mukkhasukkhAI lahuM laheha // 3 // suttatthasaMvegamayassueNaM, sannIrakhIrAmayavissueNaM / pINaMti je te uvajhAyarAe, jhAeha / caritram. nicaMpi kayappasAe // 4 // khante a dante ya suguttigutte / mutte pasaMte guNajogajutte, gayappamAe hayamohamAe, jhAeha niccaM muNirAyapAe // 5 // jaM davvachakkAyasusadahANaM, taM daMsaNaM savvaguNappahANaM / kuggAhavAhIu cayati jeNaM, jahA visuddheNa rasAyaNeNaM // 6 // nANaM pahANaM nayasiddhacakaM, tattAvabohikkamayaM pasiddhaM / dhareha cittAvasahe phuraMta, mANikadIvuna tamoharaMtaM // 7 // su| saMvaraM mohanirohasAraM, paMcappayAraM vigayAiyAraM / mUlotarANegaguNaM pavittaM, pAleha nicaMpi hu saccaritaM // 8 // bajhaMtarabhaMtarabheya meyaM, kayAiduvbheyakukammabhayaM / dukkhakkhayatthaM kayapAvanAsaM, tavaM tavehAgamiyaM nirAsaM // 1 // eyAi je kevi hu sappayAI, ArAha yaMtiTTaphalappayAI / lahaMti te sukkhaparaMparANaM, sirIsirIpAlanaresaruvva // 10 // ityAdidezanAM zrutvA sapramodo rAjA pRcchati-ko'sau zrIpAlo ? yo bhavadbhirudIritaH, tadA munivakti-epa tvatpArthasthitaH, taM jJAtvA punarbhaNati nRpaH-bho munirAja ! asya svarUpamasmAkaM prakaTIkuru, tato muninA mUlAdArabhya jinabhavanodghATanaM yAvat sarvo vyatikaraH proktaH, ito'pi eSa anekarAja. kanyAnAM pANipIDanaM vidhAya paitRkaM rAjyamAsAdya rAjAdhirAjo bhAvI, tatrApi bhaktyA zrIsiddhacakramArAdhya svargasukhaM prApya krameNApava gargasaukhyaM prApsyatIti, tenaiSa mahAtmA mahAprabhAvo mahAyazAH dhanyaH kRtapuNyaH kRtalakSaNo vicakSaNo jAto navapadasmaraNAnubhAvAta, yaH ko'pi pApAtmA asyopari pratikUlaM cintayiSyati sa tatkSaNamevAzubhaphalaM pApsyati, kadAcidasyApadapi dhruvaM gurusaMpannidAnaM | // 17 // eva jAyate, etAdRzaM vyatikaramuktvA munirgaganamArge tirobabhUva, naranAthaprabhRtipauraloko'pi pramodabhAk jAtaH, tasminneva kSaNe in Education M ana For Private & Personel Use Only Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | kumArasya madanamanjUSAM dattvA sakalasAmagrI pANigrahaNasya sajjIkRtA, tadbhavanaM pUritaM, sakalaloke milite sati mahAmahena rAjJA | pANigrahaNaM kAritaM, dattAni vividhamaNikanakaratnabhUSaNAni gajavAhAvAsAdayaH, tatrasthito priyAyayukto ratiprItibhyAmiva madanaH kumArarAjastatra sarvatra vikhyAtaH, tatraiva caityapUjAprabhAvanAdibhiH sakalaM RddhivistAraM saphala yati, athAgate madhumAse aSTAhikAmahassu vidhipUrvakaM siddhacakrapUjA nimmitA, athAnyadA tajjinAlayaprekSAmaNDape sthito rAjAdiparikaraiH parivRtaH kumAro yAvajjinamahi mAnubhAvaM vistArayati tAvacchulkAdhyakSeNa vijJaptaM-deva ! sArthavaNijA tvadAjJAbhaGgapUrvakaM zulkaM bhagnaM, sa mayA baddho'sti, tasya kiM zAsanaM pradIyate?, tannizamya rAjA pAha-AjJAbhaGgakAriNAM prANA haraNIyA iti rAjanItiH, tadA kumAro vakti-deva! naitadvaco yuktaM, jinagRhe sAvadhavajanaM vidheyaM, yaduktaM-"jiNagihae sAvajaM, vayaNaM jo bhaNai tassa guru doso| AsAyaNAidosA parattha pIDA parA hu~ti // 1 // " taduktiprabuddhena rAjJA tasya bandhanAni nirAkRtya yAvatpArthe AnAyayitaH tAvatkumAreNopalakSito dhavalo 'yamiti, kumArazcintayati citte-kathamIhagjAtaM ?, athavA lobhavazAt kiM kiM na bhavati ?, yataH-" arthAturANAM na suhunna bandhuH, kAmAturANAM na bhayaM na ljjaa| cintAturANAM na sukhaM na nidrA, kSudhAturANAM na vapurna tejaH // 1 // " tataH kumAreNa taM janakakalpaM nivedya rAjabandhanAnmocitaH svasthAne visarjitaH, atha kiyadinAnantaraM dhavalena kumAro vijJaptaH-de paropakRtikRtin ! yathA'smAkamatra kuzalaM kRtaM tathA tvaritaM svadeze prasthApaya, tacchrutvA kumAro naranAthamApRcchya nijadezagamanArthaM kathamapi visRjyamAno gauravaM nirmAya sutAdi sarva samarpya kumAraM pravahaNe prasthApya narendraH pazcAdalitaH, kumAro'pi svakIyaM sAraM sabahumAnaM | dhavalaM ca svapravahaNe nivezayati, zeSapoteSu zeSajanAn, atha prasthAnamaGgalahundubhayo dhvanitAzcalanti potA jaladhau nabhasi vimA-1 Jain Educa t ional For Private Personal use only INI N ainelibrary.org Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnavi0 kRtam // 18 // Jain Education nAnIva, kumAro'pi lIlAmanubhavan pravahaNasthito yAti pAlakArUDhasurendravat, ramaNadviyalalivilAsazliSTaM viziSTaRdvijuSTaM samaSTiM kumAraM vilokya duSTazcintayati - aho prAkRtamAtro'pi kIdRg RddhimAna jAto?, yadyetadIyA sampat mama bhavati tadA'haM kRtArthaH, anyathA tvakRtArthajanmA, IdRgduddharthAnaparo ramaNIramaNIyatAnikapottejitamadanazara labdhaprasaro na labhate ratiM sthalagatamanivat dhavalazapharaH, eka to lobhakataH kAmaH sapavano vanhiriva jvalanaMtastiSThati, rajanyAmapyubhidraH paJcazaravyasanamudropadruto dRSTI mitrapuruSaiH, pRSTazva kiM-tvadaGge vyAdhite yenAturo ?, kathaya sphuTaM nijaduHkhaM, tadA kathamapi dIrgha niHzvasya kathayati-madaGge vyAdhirna bAdhate, kiM tvAdhirdurantaH, punastaiH pRSTaH- kA'sau mAnasI pIDA ?, tadA tena sarvaH svavRttAntaH kathitaH taM nizamya te catvAro mitravaNijo bhaNanti - aho kimidamuktaM karNazUlopamaM ?, sajjanAnAM kasyApi dhanApaharaNaM na ghaTate, kiM paropakAriNAM, dAruNavipAkaphalaM dhanApaharaNaM, parastrIsaMgo'pi satAM loke vikatthanIyo, yatsvAmin! prANadhanadArApaharaNaM tattu nirayamUlameva, atastvayA etAdRzaM cintitameva kathaM?, kathaMciccintitamapi jihvayA proktaM 1, kathaM etAvatkAlaM tvamasmAkaM svAmI mitraM cAbhavadidAnIM tu tvaM mahAvairivajjAto, yato'sau kumAro devatAbaddhapravahaNavAla nopakArakRta mahAkAla nRpatibaddhamocanopakRtikRt vidyAdharatazca tatsarvamapyupakAraprakAraM vismRtya evaM cintayasi, jJAtaM tdaa| | tvameva durjanajanadhuryo yadevaMvidhopakArakAriNAmupari drohakRt, yathA- kRSNA: paracchidraratA bhayaGkarA, astudo vakragatA dvijivhAH / prAyaH paramANavinAzadakSA, mUrttA dvijivhA iva bhogagRdhrAH // 1 // miSThA mukhe dhAtuvizeSazoSiNaH, alabdhamUlA: kuzalaizcikitsakaiH / paropatApAya bhavantyasajjanAH, kiM rAjayakSmANa ivAtiduHkhadAH // 2 // sakaNTakavyAptiviSAH sadazAH, na jJApitAntaH sadasadvizeSAH / nAyAnti vazyaM varamantratantrairasajjanA vRzcikavatsvabhAvAH // 3 // mukhena ye doSaviSaM vamanti, zrIpAla caritram ||18|| inelibrary.org Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parasya randhrANi sadA vizanti / dazanti marmANi bhayaMkarAvhAste varjanIyA jhaTiti dvijivhAH // 4 // jugupsanIyA'bhyavahAraraktAH, svajAtividveSaratA nitAntam / zvAnA iva syuH pizunA raTanto, yathAtathaM bhUriviSAH sdossaaH||5|| yaduktam-"virasaM bhasaMti savisaM DasaMti je channamaMtasuMghatA, te kassa laddhachiddA, dujaNabhasaNA suhaM diti" // 1 // iti kAraNAt tvaM nAmnaiva dhavalaH paraM karmaNA mahAkAlosi, tvadarzanamAtreNA'pyasmAkaM mAlinyaM bhavati, ityAdi tiraskRtinipuNaM vaco bhaNitvA trayo'pi pitrAH svasthAnaM gatAstAvatA turyo'nAryamitraH samAgataH, sthitastatpAce kuTilamatirbhaNati dhavalaM pati, na kathyate etAdRzaM mantrameteSAM purato, yadete pratyarthIbhUtAstvadahitaM cintayantyeva, kiM tvahameva tvadISTasAdhanalipsuricchAmi tvatmiyam , ato madIyaM vacaH kuruth| vizeSataH zrIpAlena samaM maitrI kAryA yathA'sau vizvastamanA bhavati, iti zrutvollasitahRdayakamalo dhavalo bhaNati, samyaguktaM; kathaM mama mano'bhISTasiddhirbhavet ? tadA sa kumitro vadati-yadayaM pravahaNopari guNabaddho maJcako'sti, tadupari kathamapi kautukavilokanamiSeNaina prasthApya yadi mazcakadorakAzchidyante, tadAyaM samudrAntaH patati, bhavati tvadabhISTaM, na caTati ko'pi doSaH, tannizamya labdhopAyaH sApAyo dhavalastuSTaH karoti krIDAM kumAreNa samaM, athA'nyadA svayamArUDho dhavalo maJce tatrastho jalpati kumAraM prati, bhoH premapAtra! mayA samudramadhye adRSTapUrvamAzcarya dRSTa, yAtyayamaSTamukho mIna, iti jalpan uttaritastUrNa kathayati kumArasya savizeSatayA, tadA kumAro'pi apUrvakutUhalaM zrutvA 'apUrvakautukAloko jIvitAdapi adhikaH smRtaH' iti lokanyAyamaGgIkRtya yAvatA maJcake caTitastAvatA tena kumantriNA (kumitreNa) maJcakadorakarachedo: vihitaH, patitaH sahasA samudrAntaH kumAraH, patanneva navapadadhyAnasmaraNaprabhAvAt makarapRSThe svavAhanavata sthitaH navapadadhyAnasmaraNaprabhAvAdauSadhIprabhAvAca makarapRSThasthaH kSaNenaiva sukhamAtraM kukaNataTaM prAptaH / Nainelibrary.org Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAlasya samudrapatanaM zrIpAla caritram tatra vane campakatarutale prasupto yAvajjAgarti tAvatsevA''saktasubhaTairvihitapAJjali puTaivinayAvanatapraNatairvijJaptaM, deva? samasti sakalasurasuMdarImanoharavilAsopahAsapradAnapravINasImantinIjanakaTAkSa TAkSepopalakSyamANanikhilarAmaNIyakapradezo dezaH kuGagAbhidhAnaH, tatra ca tuSAragirizikharadhavalavimalaprAsAdamAlApotkaTakUTakoTibhirakAle'pi zAradAbhralIlAM kurvANamivAbhAti pratiSThAprAptajanapUrNapratiSThaM pratiSThAnapuraM nAma nagaraM / tasya pAlayitA praNatA'zeSamahIpAlo'yatnasapatnazirodhirSaNazilottejitakarAlakaravAlo vasupAlanAmA prajApAlastena samAdiSTA vayamityuktAH, 'chAyAtaruvaracampakatarutale yaH ko'pi puruSaratnaH supto bhavedadya pazcime yAme, taM turaGgArUDhaM kRtvA Anayata,' iti rAjA''dezaM zrutvA asmAbhistvameva puNyavazAdRSTastatastvaM turagamAruhya tatra darzanaM dehi, kumAro'pi tannizamya hayArUDho yAvatA subhaTaparivRtaH pratiSThAna puraM yAti, tAvatA rAjA'pi sacivAdisametastadabhimukhamAyAtaH, mahAmahotsavena purapravezaH kArApitaH tasya, azanavasanAdibhiH pratipattiM kRtvA sabahumAnaM taM rAjA jalpati, pUrvamekadA caiko nimittajJaH sabhAyAmAgataH pRSTazcAsmAbhiH, mtputryaaH| madanamaJjAH ko varo bhAvI ? tadA tenoktaM nimittabalenaH, yo vaizAkha zukladazamyAM jaladhitaTe acalacchAyacampakatarutale zayito bhavet , sa varo bhaviSyati / tatsarvamadya saJjAtaM, pUrNA sandhA, tatazcemA madanamaJjarI pariNaya, ityAgrahapUrvakaM pANigrahaNaM kArApittaM dattaM ca gajAzvarathadhanadhAnyaratnasvarNamANibhUSaNabhavanAdi, tato narezvareNA''diSTe viziSTe vAsabhavane vividhAni sukhAni bhukte, puNyameva sukhamUlamiti' / rAjJA tasya dezaprAmanagarA''dhipatyaM dIyamAnamapi sa nehate, ekaM sthagIdharapadaM mArgayati, rAjA''pi tadeva hInamapi kam tasya tuSTIkRte dadAti, sukhena kAlo nirgacchati / itazca yadA samudrAntaH patitaH kumAraH, tadA dhavalazreSThI tena kumitreNa samaM santuSTacitto'pi lokamatyayArtha bhaNati, 'aho Jain Education international For Private & Personel Use Only Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdkiM jAtametat ? yadasmatprabhuH samudre patitaH, hanti hRdayaM, sphoTayati ziraH, kuTTayatyuraH, karoti pUtkAraM bahulikaM, bahulo dhavalo | gataH, kutrA'smAkaM svAmIti vilapantaM zrutvA hAhAravaM kurvANA madanA mUcchitA satI patitA, jalena zItalAnilena ca kathamapi labdhacetanA punaduHkhabharapUritA roditi, hA ! prANanAtha ! guNavRnda !! sanAtha !!! vizvAdhAra !!! hA trijagajanatAkRtopakAra ! hA candranistandravadana !! hA kamalanayanasvarUpatsitamadana ! hA dInazaraNa !! vihitasadAzritajanabharaNa !! tvayA muktAnAmasmAkaM ko bhaviSyatIha trANaM, iti zrutvA sujana iva bhaNati dhavala:, bho bhadrike ? subhru! mA khedaM kuru, bhavaduHkhamadhunA hariSyAmi, tadvacaH zrutvA savizeSa duHkhitA jAtA cintayati, nUnamanenaiva pApenehA akArya kRtaM, atra zIlarakSaNopAyaH katyastato'smAkamapi patimanu jaladhau maraNaM zaraNamiti citavaM yAvatA patitukAme te jAyete tAvatA yajjAtaM tat zRNuta / atrAntare ucchalitaM jaladhikallolairdhavalaM plAvanAyeva, vijambhitamudbhaTamArutaistadutpATanAyeva, samutthitaM jalacaraprakaraghorazandaistadayazovAdaM vistAraNAyeva, prakaTitamaTTahAsairiva utpAtazataiH poteSu hellollaliteSu pota lokaiH skhalitaM kalakalitaM macchitaM ca, kSaNamAtreNaivA'tyantaraudrarUpadharo DamaDameti DamaruzabdakaraH gRhItakarAla karavAlaH kSetrapAlaH prathamaM prakaTIbhUtaH, | tataH pUrNabhadra 1 mANibhadra 2 kapilabhadra 3 piMgalabhadra 4 nAmAnazcattvAro gurumudgarakuThAraparyukuntadharA vIrAH prAdurbhUtAH, tataH kumudAJjanapuSpadantavAmananAmAbhiH daNDahastaizcaturbhiH prakaTIbhUtaM pratIhAradevaiH, tatazcakrezvarI svakare jvalaccakraM bhrAmayantI pravarapracuradevadevIparivRtA prakaTIbhUtA badatyevaM; are ! grasata grasata enaM durbuddhidAyakaM prathama sacivaM sarvAnarthamUlaM, tato jhaTiti kSetrapAlena | sa naraH pAdena badhdho'valambitaH kUpastambhe adhomukhaM kRtvA mukhe azuciM dattvA khaDDrenA''chidyAGgA'n upadravazAntikaraNAya JainEduce For Private Personal use only riainelibrary.org Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAla na namaskAra prabhAvena kSetrapAlAdya gamanam // 20 // dipAlebhyo balidattA, taM dRSTvA bhayabhIto dhavalo madanApRSThasthito bhaNati, rakSata ! zaraNAgataM varAkaM mAM svasevaka, tadA jalpati cakrezvarI-re dhRSTa ! duSTa ! pApiSTa ? aniSTakRta ! mukto'si jIvan etayoH zaraNagamanAt, dve api vismRtamAnase madane vinayapraNate | devIpadayoH, tadA bhaNitA te, saprasAdametAdRzaM vAkyaM bho vatse ? tvadvallabho guruRddhisameto mAsAntare nizcayena miliSyati mA khedaM kuruta iti te samAzvAsya tatkaNThe sarvatukakusumasajamAropya kaNThe samAliGgaya cumbitvA mastake ca gatA svasthAnaM cakrezvarI paramezvarI / yaduktaM caritre "ema bhaNevi Nu cakkahari, parimala guNaha visAla / mayaNakaMThahi~ pekkhavai, surataru kusumaha mAla // 1 // tumahiM duha na depAsa, mAlahataNe pramANa / ema bhaNevi Nu cakkahari devI gaI niyaThANa // 2 // jalpanti te trayopi satpuruSAH sakalabuddhinipuNA dhIrA dhavalaM prati, dRSTaM ! pratyakSeNa durbuddhidAyakavipAkakiMpAkataroH phalaM? etat satIzaraNaprabhAvAd yadi cchuTito'si, yadi punarevaM cintayasi tadA'narthaphalaM lapsyase iti zikSitaH,AryA-yaH pararamaNIramaNaikalAlaso bhavati kugrahagrastaH / yadi so'pi puruSarUpastati zvAnaH kharAzcAnye // 1 // ye pararamaNIrUpAlokanamAtreNa skhalitazIladhanA | nantyatra paratra suyazaH, saukhyaM dhig jIvitaM teSAM // 2 // yataH,paradAre parakAvye, yaH svIkAraM karoti mandamatiH / jJeyo laGkApuruSaH syAdeva sa mastakavihInaH // 3 // ityAdi zikSA datvA saukhyana sthitA gamayanti divasA~ste subuddhipurussaaH| jaladhau vahamAnAnAM pravahaNAnAM katipayadinA jAtAH / tataH punarapi dhavalazcintayati hRdaye- adyApya'sti 6 // 20 // Jain Educational For Private Personal use only dinelibrary.org Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ me puNyodayo, yato'sAvupadravo vilayaM yAtaH, yadyete ramaNyo matkalatrabhAvamApnuyAtAM tadA'haM indrAdapya'dhiko bhaveyamiti cintayitvA dUtImukhena te prArthite, tAbhyAM sA bADhaM nirbhatsya niSkAsitA, tathApi kAmapizAcAdhiSThito naSTanirmalavivekastenA'dhyavasAyena kSaNamapi sukhaM nAmoti, anyeyuH kAmagrahamathilo mahilArUpaM kRtvA svayaM sa pApiSThaH praviSTo | madanAgahaM yAvadvilokayati, tAvatpuraHsthitamapi mAlAnubhAvAdadRzyarUpAM madanAM na pazyati, rAgAndho andhavaditastato bhramati, tato dAsIbhizvA'vakarapuJjavat kuTTayitvA bahiniSkAsitaH / ito vohitthamArgAnyamArgeNa nirgatya svayameva kuNataTe kiJcidUnamAsena prApto dhavalaH, prathamamuttIrya mahar2yA prAbhUtamAdAya yAvadAjAnaM prati yAti, tAvannRpapAceM sthita zrIpAlaM pazyati, rAjJA'pi tasya sArthavAhasyAtyantaM sukhapraznapUrvakaM bahumAnaM pradattaM, zrIpAlenApi vizeSatastAmbUlaM dattaM, dRSTamAtraH zreSThI kumAreNA'pi jJAtaH, zreSThinA'pi sasambhramamupalakSitaH, dhig dhiga aho ? kiM jAtaM, kimeSa zrIpAla: ? kiMvA tatsadRzo'nyapuruSaH ? kSaNaM sthitvA | | rAjasadAsa yAvadutthito dhavalazreSThI pratIhAraM pRcchati, ko'yaM sthagIdharaH ? tadA tena sarvo'pi vRttAntaH kathitaH, tat zrutvA jAto vajAhata iva duHkhIsan cintayati-aho viSamaM vidhivilasitaM, yadyat karomi kArya tattatsarvaM viparItameva bhavati, eSa zrIpAlo jAmAtA | jAto narendrasya, punarmamAparAdho mahAn na jAne kiM bhAvIdAnI, tathApi svakIyakAryaviSaye dhIreNAbhiyogo na moktavyaH, yadudyamavatmANigaNebhyo vidhirapi zaGkate, yataH-udyamaH sAhasaM dhairya, balaM buddhiparAkramau / SaDete yasya vidyante tato devo'pi zante // 1 // iti pAlocya prApto nijotAre / tatra caikaM gItanRtyanipuNaM DumbakuTumba sammAptaM gAyamAnamAste, so'pi cintAkulo dhavala: kapaTaprabalo gAyanAnAM dAnaM nAppayati, tadA pRSTaM gAyanakulena, deva ! kimasmAkamupari ruSTo'si? iti zrutvA sa ekAnte gAyanAnAM kathayati, Join Educatio n al inelibrary.org Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAka caritram strIrupadhavala / yadi bhavanto'smadIyamekaM kRtyaM kurvantu kenApyupAyena, tadA'haM bhavatAM bhUridhanamAjIvitAntaM dadAmi, iti nizamyaikena vRddhagamanaM mada- gAyanenoktaM, tat kiM kRtyaM, kathyatA, vayaM kariSyAmo bhavatkArya sabhyamasabhyaM yat kizcidapi, tadA tuSTena dhavalenoktaM rAjJo nAgRhe jAmAtA hanyatAmiti zrutvA DumbakenoktaM, etAdRzo'pavAdaM kartuM na zakyate, paraM svakIyo'yamiti kathite svayameva rAjA haniSyatyenaM, humbakuTuMbA tadA kAryasiddhiH sukhena bhaviSyatIti mantrayitvA koTizo dhanamadhamaNIkRtya siddhAntaH samIhitamiti tuSTena dhavalena satyaMkArArtha gamanam svakaramudrAratnaM vegena teSAM svapANApaharaNasaMskArAmiva pradattaM, te'pi muditamAnasA rAjJo gavAkSAdho madhurasvaraM gAyanti / atha kambukomalakaNThakamalanAdarasAsvAdamuditamAnaso rAjA jalpati, bho gAyanA ? yadrocate tad yAcacaM, tuSTo'I dadAmi dhanAdi, tadA vRddhenoktaM-svAmin ! sarvatrA'rthAdikaM labhAmahe, paraM rAjamAnaM dInajAtInAM duSkara, 'mAno hi mahatAM dhana miti nyAyAt / | tvadIyaM mAnamicchAmaH, tannizamya rAjA bhaNati, yasyA'haM mAnaM dadAmi tasya tAmbUlaM prANapIyamajjAmAtakareNaiveti prasAdapratyaya. pUrvakaM dhanaM yacchAmi, tadA sakuTambo Dumbo bhagati, mahAprasAdaM kuruta, ityukte yAvatA rAjJo jAmAtA teSAM tAmbUlaM dadAti, tAvatA sahasA ekA jaratI jasati kaNThe lagitvA-he putra ! etAvatkAlaM ka gato'bhUH, punarekA bhaginIbhUtvA vadati-bho bhrAtastvaM haMsadvIpe gato'zrAvi, pitRSvamRbhUtA'nyA pravadati-bho bhrAtRvya! kutra kutra taTe gataH, ekastu janakIbhUya vadati-putra! tavaitAdRzo roSo na yujyate yenA'smAkaM dRSTipathaM ciramAgataH, kAciddevaro'sti kAcit patiriti kazcit bhrAteti bhAgineyamAtulAdisarvairapi akANDakolAhala: prArabdhaH, samyag jAtaM rAjAprasAdaprAptimiSAt tvaM militaH / phalitA manorathA asmAkamiti asamaJjasaM vacaH zrutvA sarve'pi vismitA, kiM jAtamidaM, rAjJApi cintitaM dhig mAmavimRzyakAriNaM anindhavandhakulaM ninditaM anena pApakarmaNA tata eSa jhaTiti | Jain Education Hel For Private & Personel Use Only Inelibrary.org Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Educa hantavyaH eveti vicArya naimittiko vaddhastalavareNa bhaNito, re ! 'duSTa ! mAtaGgo'yamiti' kathaM na kathitaH tvameva vadhya ityukte naimittiko vadati, svAminnA'yaM mAtaGgaH, kiMtu mahAmAtaGgAdhipatirayamatrArthe saMzayo na kAryaH, tena vacasA vizeSeNa ruSTo rAjA vakti, jAnatA tvayA kathaM noktaM, tato rAjJA naimittikaH kumArazca vadhAya AdiSTaH yAvatA samarpitaH subhaTAnAM tAvatA madanamaJjaryapi nAmasamayapravRttiM zrutvA samAgatA tatra tUrNaM vakti - kimidamatricArya kAryamArabdhaM, AcAreNApi kulaM na jJAyate ? 'AcAra: kulamAkhyAnI' ti nyAyAt lokottarAcAreNa kimayaM mAtaGgane bhavati ? jinapUjanacAruvacanaracanAcAturI virecitenApi kiM nAjJAyi ? iti putrIvacaH zrutvA naranAthaH kumAraM prAha-bho darzaya nijakulaM, mArjayA'pavAdamantramitizrutveSadvihasya dazanadIdhitiprakAzita dikcakravAlo rAjJazchekatvaM hasayanniveoktavAn kumAraH-svAmin satyA vihitaiSA lokokti, pIUNa pANiyaM piya pacchA pucchinae gehUM' tattasmAyadi saMzayavAnasi tadA kuruta sainyaM sajjaM maddhastAveva kulaM prakaTayiSyataH kulInAH svamukhe svaprazaMsAM na vadanti "indro'pi laghutAM yAti svazlAghAM svAnane vadan / yathA svayaM hasan vaktA, yathA strI svakucArditA " // 1 // athavA pravahaNAntaH sthite dekhiyau staste pRcchata, yathA kulajJAnaM jJAyate / tato vismito rAjA dhavalamAkArya pRcchati, kathaya re ! pravahaNe dve striyau staH navA ? tathA pApaparimalo dhavalo vakti, svAmina vidyate tacchrutvA narendreNa svapradhAnapuruSAH preSitAstadAnayanAya taistatra gatvA bhaNitaMvatse samAgamyatAM patikulapravRttikathanArtha, tacchrutvA harSitA madanA zivikAmAruhya samprAptA nRpabhuvane prANapriyamAlokyA''nandameduritAnanA jAtA madhumAlokya pikavAlikeva zazAGkamiva cakorakizorI ghanamivamayUrI, tadA rAjJA pRSTaM bho vatse mArjaya sandeharajo'smaccittamaMdirAdAmUlacUlakula prakaTanodanta kantavAkpaJca pavanenA''zvAsayA'smAn janapravAdapracaNDAnalataptAna / tato vidyA mational Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DaMbanATake zrIpAla patanaM zrIpAla caritram // 22 // dharaduhitA'vadat sarvavRttAntamAditaH prArabhya prastutasambandhaM yAvat , taM zrutvA sAnando nRpo bhaNati-ayaM bhAgineyo mameti gADhataraMtuSTo bahumAnaM dadau / atha humbakuTumbamAkArya pRcchati, vaktavyaM satyaM kasyedaM zikSitaM, taissarvaM dhavalazreSThiceSTitaM yathAkAritaM kathitaM udarapUtyai sarvamasmAbhidhanalobhAdagIkRtaM, dhigastu tRSNAvatA-yataH-duHpUrodarapUttya kiM kiM na kRtaM janairvigatalajjaiH / naTamiva zikSitamarkaTamiva sarvaiH sarvato naTitaM // 1 // tato roSAruNacakSurvakti bho rakSakAH rajjuM sajasveti tataH rakSakapuruSavalo gADharajjubandhanairAvadhya rAjJo'gre AnItaH, rAjJApi tadvadhArtha caNDadaNDapAzikAnA haste arpitaH, tato nirupamakaruNArasAdracetasA kathamapi nRpAt DumbakuTumbasahito dhavalo jIvitadAnaM dApitaH, tadA naimittikenoktaM, svAmitrayaM mAtaGgAdhipatiH tasyAoM jJAtaH? mAtaGgA hastinasteSAmadhipatirayaM mAtaGgAdhipatiriti maduktaM vacastathyameva bhavati, nAnyathA, rAjJA naimittiko dhanadhAnyAdibhiH sanpAnya yathAsthAnaM visarjitaH / rAjA'pi | bhAgineya ityuditvA kumAraM prati svAparAdhaM kSamayAmAsa, sabhAsamakSa bhaNati, bho janAH! pazyatottamanIcAnAmantaraM-'dhavalaH upakRtiparaM kumAraM pratyetAdRzaM karoti, kumArastu nikRtibalaM dhavalanupakArayati', tadanayoH amRtaviSayoriva maNigaralayoriva dhUmapradIpayoriva varSAvidyutayorivAntaramiti / yathA kumArasya dhavalaM yazaH prasarati tathA tathA zrutvA zrutvA dhavalo'pi kAlavadano bhavati, tathApi kumAreNa sa svagRhe AkArya bahumAnapurassaraM samAzcAsya candrazAlAyAM vizrAmitaH, tatrastho'pi cintayati-aho pratikUlo vidhiH yadyadaI karomi tatsarva niSphalaM bhavati, adyApi yadyenaM kenApyupAyena cet mArayAmi, tadA etAH zriyo madAdhInA jAyante / ayaM caikAkyeva saptamabhUmau supto'sti, tatazcainaM nihatya balAttA ramaNya upabhuGkamIti cintayitvA dhRSTo duSTo nikRSTakarmA pApiSThaH kRSTAsiH // 22 // For Private Personel Use Only Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArahananArthamArUDhA saudhamArga, tatra yAvatA uccairArohati, tAvatA kuto'pyAgatayA candanagodhayA dRzyamAnaH unmArgapraskhalitacaraNaH patitaH saudhasaptamabhUmezchurikayodare viddhaH prANairapi pAparUpa itikRtvA muktaH prAptaH saptamI naarkaavniiN| atha prabhAte taM patitaM dRSTvA loko'cintayat, jJAyate'nayA ceSTayA nUnamasau kumArahananArtha dhAvitaH, etan mantrakaraNe kuberazreSThireva nidAnam etasya nidAnasya pApamasyaiva lagnaM / kumAroparidrohaH kRtaH so'syaiva zirasi patitaH, mahAtmanAM mahAtmyaM na vrajati, "yazcintayeta pareSAmahitaM tasyaiva bhavati nA'nyasya / kAtyAyanyAH putrau paJcatvaM prApitau yadvata" // 1 // kumAro'pi taM tathA patitaM dRSTvA kSaNaM cintayitvA anartho'yAmiti dhigastu paradrohakAriNaM, yataH-"mRgamInasajanAnA, tRNajalasantoSavihitavRttInAm / lubdhakadhIvarapizunA, niSkAraNavairiNo jagatiH // 2 // tasyordhvadehikaM vidhAya samAdhinA tatrasthito bhAryAtrayaM sahito muniriva triguptiyukto nRpa iva zaktitrayAlaMkRto bhogAn bhuGke, yAni dhavalasya varabuddhidAyakAni trINi mitrANi tAni zrIpAlenA'dhikAripade nyastAni / athAnyeyuH gajapATikAyAM saparicchadaH kumAro gataH, tatra sthitamekaM sArthasamudAyaM dRSTavAn , so'pi sArthapastaM samAgataM dRSTvA prAbhUtAnyAdAya praNamati kumArapAdAna, svAgatapraznapUrvakaM pRSTaH kumAreNa sa-kutaH samAgamanaM jAtaM! kutra gantA ! kimapyAzcarya dRSTaM ! tatsarva nivedayati zrutvA spitadIdhitidhavalitoSThaH sArthazreSThaH pAdaH-samAgato'hamuSNakAle'pi nitAntakAntendukAntopalasravatpayaH pUrasnApitajananikarAtkAntIpurAt, gantA kambudvIpaM prati, antarA yadAzcarya dRSTaM tat zaNuta / itaH kosAnAM catuHzatAtparato mahImaNDalasukhamAramAvizAlabhAlasthalalalAmalIlAyamAnaM kuNDalapuraM nAma puramasti, tatra pavitrajaitrapratApAkrAntArAtivargo svarUpasaundarya| garvakharvIkRtamakaraketurmakaraketurnAma rAjA prazAsti prajAH, tasyAsti prazastiriva jayazriyaH suvarNarUpA karpUrapArIpratimavimalazIla Jain EducationAALI For Private Personel Use Only hinelibrary.org Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhavaLamRtyuH saptama naraka gamanaM zrIpAla caritram | tilakA kapUratilakA nAmnI priyA, tatkukSisarojinIbhRGgabhUto tanayo sundarapurandarAkhyau staH, tayorupari caikatanayA'sti zastaguNagauNIkRtatridazasuMdarI guNasundarItinAmnI rUpeNA'pUrvA rambhA vRSAzritA'pi na baladviSatsaGginI kalAkalApenA'bhinavA brAhmI kiM bahU- ktyA ? yataH-garUpasvarAdhItatAlatantryudbhavAH gunnaaH| zozrUyante'nizaM karNairyadIyA vedhasASTabhiH // 1 // sAmprataM prAptayauvanayA tayA pratijJA kRtA'sti, 'yo mAM jayati vINAvAdanapurassaraM saGgIte so'GgIkartavyo bhartRtvena, nA'nyaH, vinAparIkSA kAryamAjanmazalyatulyaM | bhavet , yathA " suhRdgoSThIpaTiSThAnAM yAti kAlaH sukhAvahaH / tadanyAnAM punaH kAlaH, kAlarUpo bhavet sadA // 1 // yathA vandhyagavI| kaNThe, Daharo bAdhate'nizaM / tathA lIlAvatInAM ca, zaTho bhartA pade pade // 2 // bhallukAnAM manaH prItidakSaiH kartuM na zakyate / puSkarAvarttamedhainoM, bhidyate mudgazailakaH // 3 // nirguNena samaM vAso, mA dadyAviSito yadi / dAridyArtyAdikaM kaSTaM, guNinAmappaye vidheH" // 4 // iti cetasi vicArya pratidinamabhyasyati saGgItakalA, tacchutvA narendranandanAH suhannayanacandanAstatrA'neke militAH santi, mAse mAse parIkSA kriyate, paraM na kenA'pi jIyate pratyakSasarasvatIkalpAyA asyAH saGgItaM, mayApi tatra prApte|naitadAzcarya dRSTaM, krameNA'tra tvamapi dRSTaH, jJAyate cetasIdaM ceyuvayoH saMyogo bhavettadA suzikSito vidhiH| pradyumnarasAlasAlasubhagA maMjAprajAnAtha he ! bhRGgAstvaM ca yuvA tadugrarasayA yuktaM hi yogstyaa| AyAso'pi vidhestadA saphalatA yAyAyazoviSTape, dakSo'yaM ghaTanAmiti prasaratu svastyastu te sAmpatam " // 1 // ityAdi madhuravAksudhArasasikato rAjA tasmai prazastavastrAdi pAritoSikaM dattvA sandhyAyAM nijAvAsaM prAptazcintayati citte| 'kathametatkautUhalaM pazyAmi ', atra navapadadhyAnameva pramANaM iti cintayitvA yAvatA navapadadhyAnaM dhyAyati, tadA | // 23 // Jain Education Helona For Private & Personel Use Only widainelibrary.org Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNayutakaM hAra kazAvato yAvatA kuDA vacotigo nakAzaM ?--a saudharmakalpavAsIdevo vimalezvaraH karakamalagRhItanirmalahAraH pratyakSIbhUya vakti-gRhANemaM hAraM, zRNu tatmabhAvaM-kIdRzo'yaM | hAraH ? icchAkRtiyomagatiH kalAsu, pauDhirjayaH sarvaviSApahAraH / kaNThasthite yatra bhavantyavazyaM, kumAra! hAraM tamimaM gRhANa // 1 // evaM vadanneva sa siddhacakrA'dhiSThAyakaH zrIvimalezadevaH / kumArakaNThe vinivezya hAra, jagAma dhAmAdbhutamAtmadhAma // 2 // | iti guNayutakaM hAraM kaNThe paridhAya nizcintaH suptaH / atha prabhAte utthito yAvatA kuNDalapuraM manasi kRtvA, tAvatAtmAnaM hAramabhAveNa kuNDalapuraM prAptaM pazyati, sarve'pi janA vINAhastA dRSTAH, cintitam-aho vacotigo navapadaprabhAvaH, sAdhayAmi saGgItaM, paramasadRzarUpeNa yadA sAdhyate tadAzcarya bhavellokAnAmiti cintayitvA vAmanarUpaM vihitaM tatkIdRzaM ?-alAvukalikAnibhA dazanamAlikA rAjate, sthapuTavadananirgatapralaMbAdharoSTaH sphuTaM / jharanayananAsikaH kutubhasannibhaM mastakaM, jugupsitakaphasra mukhamahoghanazyAmalaM // 1 // girizikharasadRkSaH pRSThadezaH pracaNDaH, kaTirudaravilmA hasvajanorujAnuH / iti sakalajanAnAM darzanAya svarUpaH, kimi sadasi bhAvI vaiNikAnAM praNetA // 2 // ityAdi vaakyrcnaaprailokaiiisymaano vaiNikAcAryapArce gatvA mahAkhar3a prAbhatIkRtya pAha-zikSyatAM vINA, yogyo'hamebhyaH, smitapUrvakaM vacaH zrutvA anarghyaDhokanaM dRSTvA ca guruNA tasya kare svarasAdhanapravaNA vINA dattA, sA sAdhyamAnA viparyastahastAGgulItve tatsArikAstroTitA, bhagnaM koNakaM, jarjarIkRtAni tumbakAni, sarveSAM hAsyarasameva varddhayatA tantrAvitantrIkRtA sabhyaihAsyavizadIkRtaH saGgItamaNDapaH, vakti vAmanaH-nAsti ko'pi vaiNiko yena saha gIta| goSThIvidhIyate, paraM vINApizuddhA nAsti, yA vAdyate dayate stravijJAnaM ca, iti tadvacanaM nizamya tadA sarvaiH sambhUya prAvezitaH kumArIgRhaM, Jain Education. com For Private & Personal use only MIhinelibrary.org N Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpALasya sArthapamIbanaM kuMDalapuragamanaM guNasuMdarI grahaNaM // 24 // tatrApi virUpaM dRSTvA dvArapAlena ruddhaH, tasya bhUSaNaratnaM dattaM tenApi yogyo'yAmati jJAtvA pravezo dattaH, gataH kumArIsamIpaM, tayA pRSTaH, zrIpALa kutassametAH kiM prayojana sa pAha-dvIpAntarAdAgatAH, prayojanaM tu yatsarveSAM tadasmAkamapi, paraM kalAkuzalaH ko'pi no dRzyate yena saha caritram gAnaM vitanyate, 'saMsAre sAro nAda eva karttavyaH', yathA-" nAdajJaguNatastiryaga, kuraGgopi kalAbhRtA / svIkRto nAdataH zeSo dhAtrA bhUbhArabhAk kRtH||1|| nAdenA'pi na muhyanti, ye'nntsukhhetunaa| kiM teSAmupamIyante, pazavo nAdavedinaH // 2 // nAdo'nanta- Y sukhAgAro, nAdo duHkhaughghaatkH| nAdo yasya samIpasthaH, sa zuciH puNyavAn smRtaH // 3 // tuSyanti nAdato devAH, nAdAdharmaH prajAyate / nAdAnarapateroM, nAdAnAryo'pi vazyagAH // 4 // guruyogAdayaM nAdo, hyAnantyaM gamito'pi yat / paramAnandasaukhyAni, prayacchatyapi lIlayA // 5 // iti zrutvA tayA varaNapratibhUH svavINA dattA, vAdaya imA, tAmAdAya dhUnayati ziraH, pRSTaM kumA--kimarthaM zirodhUnanaM, vAmanaH pAha-aho mahadAzcarya dRSTaM strINAM garbhodbhavaH sarvatra kathitaH, paramatra tu puruSaH sagarbho dRzyate, ityasamaJjasajalpanena hasitA kumArI pAha-tatkathaM vaiNikarUpa! tadA sa vakti-vINAdaNDo jarjarIbhUtaH antarbhUtakezadUSitatvAta tanmukhe zabdakAriNI jivhAlirdagdhamAnatvAt tAdRzaH svano na jAyate, tatpratyayArtha sA vighaTayya punaH sajjIkRtA vAmanena vAditA'dharIkRtakacchapI tathA vAditA yathA tatkAlaM sarvA'pi animiSanayanA janatA jAtA vismayaM prApitA, saptasvaragrAmatrayaikAviMzatimUrcchanakonapaMcAzatyAnadhvanidAnanidAnatathodgAnazravaNena loko layalInatAM tadAgataH,-zRGgArAmRtanIrarAzipayasA ki sizcitA majitAzcitrAbdhau kimu pakSiNo'pi pazavastiryaggaNAzcAbhavan |svpraannaanpi ki mRgAzca bhujagAH kRtvA''paNA nAdarAttattAnAzca | | // 24 // narAstriyazca samaye bAlA abAlA api // 1 // yathA teSAM bhUSaNAdikaM gRhItvA 2 rAzIkRtaH kiM navInaH svarNagiririti lokena pRSTaH, JainEducationalional For Private Personel Use Only Tallinelibrary.org IST Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sannavAdIt vAmanaH- na jAnItha kiM yuSmAkamevedaM grahaNAdikaM ?, yataH - " nAdastu paJcamo vedo, nAdastu dazamo nidhiH / nAdaH paJcadazaM ratnaM, nAdastu saptamo rasaH " // 1 // etAdRzaM tat kacchapIkalAkalApakalitakauzalaM candramuditaM vilokya sakala| rAjakumAravadanakamalavanaM mlAnIbhUtaM muditaM ca kumArIkalAkaumudinyA, jAtA pUrNapratijJeti vadantyA hasantyA tatsvarUpamA - lokya kSiptA kaNDe svayaMvaramAlikA tayA, rAjAdayaH sarve'pi pradviSTacetaso jAtAH, kiM kRtamanayA ? vAmano vRtaH, tAvatA kumAreNa nijarUpaM pradarzitam, pramuditA janakAdayaH, upalakSitazca sarvairapi, hayagajadhanadhAnyabhavanAdiyA~takadAnena toSitastatra sthito bhujAlaH zrIvizAla: zrIpAlo bhunakti lIlAvilAsaM / athAnyedya rAjapATikAyAM gataH rUpeNA'dharIkRtamAraH kumAro dRSTastatraikaH pathikaH, pRSTazca vizeSodantaM vakti - deva ! kuNDalapurAdibhyena dhanAvahazreSThinA pratiSThAnapurapattane preSito'haM tatra gantA'smi, athAntarAle yadAvarya dRSTaM tat kRNuta / kAJcanAdrikUTAnukArikAJcananimmitahI sundaraM kAJcanapuraM nAma nagaraM posphurIti, tatra sapatnabhUgharadAraNavajrasAro vajrasAranAmA rAjA, tasya kRtAbhiSekA kamanIyakareNukrIDanazAlA kaMcanamAlA iti nAmnI rAjJI, tatkukSIsamudbhavAzcatvAraH putrAH pavitrAH zauNDIrAyaM zodhavala yazodhara-vajrasiMha gandharvanAmAna:, teSAmupari caikA trailokyajanamanaH kokila sahakAramaJjarIva trailokyasundarI putrI upanipadiva vedAnAmasti kiM bahUktyA ? " yadaGganirmANakRte vidhAtrA, rambhAdayo'nyA vihitA hi pUrvaM / kiM hastalepAH kathamanyathA'syA, anya bhajante kila hInabhAvaM // 1 // brahmAdvayIbhAvamapAsyamAnaM, smarAdvayIbhAvamupAsyamAnam / vayaH prapannA'styadhunA dvitIyaM, dhunIzagA Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trailokya sundarI svayaMvaraH // 25 // mbhIryaguNA nresh!||2|| atha tadanurUpaguNagaNakalitalalitavaramalabhamAnena tajjanakena prArabdho'sti vizAlasthalamuktAphalamaNikAJcana | zrIpAla nimmitastambhasthitazAlabhaJjikAvalokanakSubhitajananikaraH pravaraH svayaMvaraNamaNDapaH, tatra catuSpArtheSu kautUhalaparikalitA svargivimAnA dcaritram valiriva maJcazreNiviracitA, tatsaMnidhAne ca nimantritarAjanyagauravakRte tRNadhAnyAdayastathA rAzIkRtA yathA giraya iva saMlakSyante, ASADhazukla dvitIyAdine tasyAH pANigrahaNamahotsavo'sti, sa dvitIyAdivaso'pi pratyUSa bhaviSyati, atastriMzadyojanAnAmantaraM tasya nagarasya, tadyogyaM nararatnaM ca tvamevAsi, tatkathaM vidheyApAraH saphalo bhaviSyati? ityAzcarya, ataH svastyastu bhavate / iti pAnthavaco nizamya hRSTacittastasmai svaturaGgaM kAJcanAbharaNagraiveyakaM ca pAritoSikaM dattvA visRSTaH, svayamapi nijAvAse samAgataH, cintayati / pazcimanizAyAM-tatra gatvA pazyAmi svayaMvaramaNDapamiti vicArya divyahAraprabhAveNa kubjarUpaM vidhAya gatastannagaraM, prAptaH svayaMvaramaNDapaM, tatra pravizannapi dauvArikeNa kurUpa itikRtvA ruddhastasyAnayamAbharaNagraiveyakAdikaM dattaM, tuSTo dauvAriko, dhIralalitaH ko'pyaM dRzyate ityuktvA pravezitaH prApto mUlamaNDapaM stambhasthitapaJcAlikApAce sukhena tasthau kRtakRtrimarUpaH kubjaH, atha taM uccapRSThidezaM cipiTanAsaM saGkacitodaraM kharadanturaM kapilacikuraM pralambo_militAdharoSThagalallAlavadanaM piGgalanayanaM vilokya vadanti lokAH-bho rUpapAza ! kimarthamihAgamanaM ?, sa vakti-yaH sarveSAmarthaH sa mamApi, tataH karatAlikApradAnapUrvakaM hasitvA vadanti sarve'pietAdRzo yadi rAjakanyAM na variSyante tadA sA subhagA kathaM bhaviSyatIti ? iti yAvatA vArtayanti tAvatA anekacche kavivekinarodvAhyazivikArUDhA acchodAcchakSIrodakavasanaM vasAnA vimalamuktAbharaNA karakalitalalitavimalamAlA sA vAlA mUlamaNDape samAgatA naisargikasvargisundaraM kumAraM vilokayati, taM dRSTvA cintayati citte " dhanyA kRtapuNyA'I, ziSTaM diSTaM mamAdya saJjAtaM / Ipsitajaladhi // 25 // inelibrary.org in Eduaan For Private Personal Use Only Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zazAGkaH, samupeto yatsabhAvyomni // 1 // asya prAptyA mAnasa ! varddhayatAt pramadapUrarasasiktam / macAturivaravicakilakusumabhramaraM vilokyainam // 2 // kumaro'pi tatkaTAkSakSepitakusumeSuvANacetaskaH / darzayati nijaM rUpaM, kubjatvenAntaraprAptaH // 3 // dauvArikApi yaM yaM, varNayati nRpaM gunnairvyomukhyaiH| bharlsayati taM kumArI, taduktivakroktibhirvAgbhiH // 4 // sitapakSayAminIvat , saMsajjAtA tadA nRpANAM ca / pUrva tu vizadavarNA, tatparihArAttataH kRSNA // 5 // nirvA'khilarAjakamAbhASya gatA vilakSaNaM yAvat / tAvat kubje lakSya, kRtaM tayA prAtihAriNyA // 6 // atrAntare ca maNDapasthUlastambhasthitA ca pAJcAlI / hArAdhipavimalasuraprabhAvatazcedRzaM vakti // 7 // yataH-" yadi dhanyA'si vijJA'si, jAnAsi ca guNAntaram / tadenaM kubjakAkAraM, vRNu vatse ! narottamam // 8 // tacchrutvA sA mAlA, kubjagale'kSipadalakSyarUpaguNe / so'pi punaH savizeSaM, darzayati kurUpamAtmAnam // 9 // sarve te bhUpAlAH, kozAkRSyatkarAlakaravAlAH / muJcainAM varamAlAM bAlAM ca badanti vAcAlAH // 10 // yadyapyeSA mugdhA, guNinamaguNinaM na vetti nRpatanayA / paramasamaMjasametat , sahanti no ye hi mdhysthaaH||11|| drAkSAmadhyamupekSya, ciramehInandanasya maatsrym(ye)| sati caikAvaliratnaM kaNThe kAkasya tadvadiyam // 12 // mAlInakamaNiyoge, niyokturevApavAda eva syAt / tasmAt jhaTiti tyAjyA, no cet tvacchIrSakaM chindaH // 13 // kubjaH smitvA pAha-yadyanayA no vRtA bhavantaH kiM / daurbhAgyadagdhadehAstadroSaM brahmaNe kurutha // 14 // asmAkaM no doSaH, sukRtijanAnAM pade pade'bhISTam / bhavati hyabhAgyavazataH, sampadyApajane suLabhA // 15 // cedrasikAH saGgrAme, sajjIbhavatA''zu zobhanaH smyH| sisnAsavo madIyakRpANadhArAjale tIrthe // 16 // yatparavanitAbhogA'bhilApapApAtmanAM ca yuSmAkaM / madordaNDazcaNDaH, zAstA milito'dya bhUridine // 17 // ityuktvA te bhUpAH, kubjena trAsitAstathA Jain Educal national For Private & Personel Use Only lajainelibrary.org Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trailokya sundarI svayaMvaraH // 26 // neshuH| bhItivihastA dikSu, dvikanAzaM tadyazaH sArddham // 18 // kujaparAkramaraJjitahRdayairiva nijaraiH kusumadRSTiH / muktA tadu || zrIpAka pari tUrNa, kiM na bhavet puNyato bhavyam? // 19 // ityAdi vyatikaraM dRSTvA vajraseno'pi rAjA hRSTacitto bhaNati-yathA balaM darzitaM tathA rUpamapi prakaTIkuru, tacchrutvA tasminneva samaye sa svabhAvarUpaM darzayAmAsa, zaradabhrAnirgatendudarzane cakoravat tapAtyaye ghanadarza caritram nAta AnanditanIlakaNThabadAnandito rAjA paryaNApayat svaputrI, dattaM ca yautakamAvAsaghanahiraNyAdiprabhUtaM, tayA saha vilasati paramAnandaM paramAtmevodbhUtazaktyA bhAvanayA saGgantaH / athAnyeyuH kopi vA yanastatrAgataH sabhAyAM praNAmapUrvakaM natvopaviSTaH pRSTazca svAgataM kimapyapUrvAzcaryacarya vakti-deva ! Asti samastazastasvastiparzastipaTTikAmarAlikAkrIDanamahImahImahelAbhAlasthalAbhogabhAsvallalAmabhUtaM dalapattanaM nAma pattanaM, tatra karakalitakarAlakaravAlo dharApAlo nAma bhUpAlaH, tasya caturazItI rAjyaH santi, tAsAmAdyAnavadyasaundaryavaryacAturyAdhanekaguNagaNAnekapaniyaMtraNAlAnazAlA guNamAlAnAmnI padanadhAmni ratirivAste paTTamahiSI, tasyAH paJca putrAH kAmaguNA iva mUrtimantaH 1hiraNyagarbha 2 yodha3 snehala 4 vijitAri5sukarNapa nAmAnasteSAmupari sArazRGgArarasasahakAramaJjarIva zRGgAramaJjarInAmaputrI mahAvatAnAmupari kSAntiriva RtupaJcakAnAmupari vasantazrIrivAdbhutakalAguNapUrNA tAruNyA'laGkRtadehA jinadharmAnuraktA asti, tasyAH paJca sakhyaH santi ahiMsAyAH samitaya iva paNDitA 1 guNA 2 vicakSaNA3 nipuNA 4 dakSA 5 bhidhAnAH buddhaH paJca kAraNAnIva vratasya bhAvanA iva, athaikadA tAsAM puraH kumArI vadati-jinamataratAnAmAtmanAM yadi jinamatavistRtamatiH patizcedbhavet tadA sundaraM iti vacaH zrutvA tA vadanti-satyaM vayasye! manonivRtihetoH patiraGgIkriyate so'pi dharmavirodhakRdbhavati tadA pANi 1 kalyANa. 2 zreSThatA. Jain Educati Silainelibrary.org For Private Personal Use Only onal Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Educatio grahaNena kiM ?, paraM tatparIkSA tu jalpanena jJAyate, ko jAnAti kasya kIdRg svabhAvaH ?, yaduktaM - " AdityacandrAvanilo'nalazca dyaurbhUmirApo hRdayaM yamazca / atha rAtrizca ubhe ca sandhye, dharmmazca jAnAti narasya vRttam // 1 // dUrato bahavo rAjAnaH samAgamiSyanti, tatra kathaM parIkSAto labhyate itizrutvA zRGgArasundarI vakti-ya AtmIyAM samasyAM mUlamaNDapasthApitapazca puttalakamukhena pUrayiSyati sa eva varatvenAGgIkarttavya iti sandhAM kRtvA tAH sthitAssanti, rAjJApi svayaMvaramahaH prArabdhaH, militAzcAnake vivekinRpaputrAH pavitrAzayAH, sApi pRcchati tAn samasyAM, paraM na ko'pi tanmAnasamAnasastAcaM labhate rAjahaMsa iti pravRttimAkarNya tuSTaH kumArastasmai pAritoSikamarpayitvA cintayati citte mamApi hAraprabhAveNa tatra gamanaM bhavatviti vicAryAzcaryAtirekasaJjAtacittacamatkAraH kumAro gRhaM prAptaH punaH prabhAte tarkayati--hAraprabhAveNaiva rAjakanyAH pUrNapratijJAH kriyante tadA bhavyaM bhavatIti, vicAramAtrameva jhaTiti svabhAvarUpeNa paJcasakhI saMyutarAjasutAsanArthaM svayaMvaraNamaNDapaM prAptaH sApi mAropamarUpama samalAvaNyamagaNyapuNyaM tamAgataM vIkSya nRpaputrI vismitahRdayA pUrNapraNayA cintayati - ayameva samasyAM pUrayiSyatIti nirNayaH paNDitA prathamapade caikaM padaM paThati-maNicchiyaM suhaphalaM lahae itipadaM zrutvA pUraNIyaM mayaiva tatpadamiti cintayitvA pArzvasthita puttalakamUrddhani svahasto datto, dAraprabhAvAt sa puttalako jalpati-" arihaMtAipayanavaya, ghare jo NiccayaM maNe bhavvo / suranaramahaNIo so, maNicchiyaM suhaphalaM lahai " // 1 // tataH praguNA padamekaM vakti- aNNaM AlaM ma japeda itizrutvA kumArakara pavitritaH puttalako bhaNati - " arehaM devo sugurU, suddho dhammo dayAtrisAloya / para miTTIparamamaMto, aNNaM AlaM ma japedda " // 2 // tato vicakSaNA paThati tRtIyaM samasyApadaM - appANaM suhaphalaM kujjA, kumArameritaH puttalakastataH pUrayati pAdatrayaM - " ArAhiUNa jiNagurU, dAUNa supattadANamaNavarataM / kiccA parovayAraM, appANaM suhaphalaM kujjA " // 3 // tato nipuNA ational Rainelibrary.org Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpALa caritram zRMgAramaJja rIpramRterja- yasundaryAzca vivAhaH // 27 // vakti,-lihiyaM vihiNA hi jaM bhAle, punaH puttalakaH prAha-" mA kuru caTulaM cittaM cintAjAlaMmi mA paDe apA! / labhai tittiyamittaM, lihiyaM vihiNA hi jaM bhaale"||4|| tato dakSA pAha-tassa bhave tihuyaNaM bhicca, punaH puttalakaH kumArapreritaH prAha|" jassatthi puNNamaulaM, parabhavavihiyaM jiNaMdadhammabhavaM / balariddhisumaisahiyaM, tassa bhave tihuyaNaM bhiccaM // 5 // ityAdi vayasyAsamasyApUraNena vismitA sasmitA kumArI bahalAmandAnandapulakitAGgI trijagajanatAdhikasAraM kumAramavRNot, rAjApi hRSTacitto jAtaH, loko'pi parasparaM jalpati, mahadAzcaryametat yat manogatasamasyAH pUritAH svakarapradattamukharitaputtalakamukhenaiveti lokottaracaritro'yaM ko'pi siddharUpa iti prazaMsanti sarve'pi nAgarikAH, rAjJA svaputryAH paJcasakhIsametAyAH pANigrahamahaH kAritaH sukhenAtiSTata kiyantaM kAlaM tatra pattane / atrAntare caiko bhaTTaH kumAramAhAtmyaM dRSTvA gADhazabdena dhvanati-zRNuta bho bhujAlA bhUpAlAdayaH samasti purandarapurapratisparkhisukhamAnivAsasadanaM kolAganAma pattanaM, tatra dAritAkhilabhUpAlabhAminInetranIlotpalagalASpapayaHpUraplavamAnAsamAnasatpratApa sitacchadasundaraH puraMdaro nAma rAjA, nijabhujasamupArjitajayazrIriva mUrtimatI vijayArAjJI, tayoH sapta putrA harivikramanirupakrama-haripeNa-zrIpeNa-suSeNa-jayasena-vijayasenanAmAnasteSAmupari caikA putrI prathamarasarasAlamaJjarIvAdharapallavasitasmitakusumAgacaGgimasadvarNastanaphalavatI sundarI jayasundarInAmnI, kiNbhuuktyaa,"ruuplaavnnysaundrycaaturyaadigunnotkraiH| rambhAdayo laghUbhUtA, bhramanti lajjitA divi // 1 // sAcaikadA mAturaMkasthA yauvanAbhimukhI pitrA dRSTA, ko'syA anurUpo varo bhAvI?, tadA Asannagatena tadadhyApakena bhaNitaM-deva ! tvatpucyA sakalakalAkaliMdikAzaivalinImavagAhamAnayA rAdhAvedhasAdhanopAyaH zruto matpArce, sa kIdRzaH?-maNDijjante 1 striyo AMsu pADatI thakI. Jain Education Interational Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Educa thambhaTTiyacakAI jaMtajogeNa / siTThivisidvikameNaM, egaMtariyaM bhamaMtAI // 1 // cakkArayavivarovara, rAhAnAmeNa kaDaputtaliyA / ThAvayA havei tIe, vAmacchI kijjae lakkhaM // 2 // hidudvi yatelakaDAhayaMmi pADI vimvaladdhalakkheNaM / uDDasareNa nareNaM, tIe veho vihe - yatro // 3 // so puNa keNavi dakkheNa, vinnAiyadhaNuhavANaveeNa / uttamanareNa kijjai dujjayakajjaM migaM loe // 4 // yathAvinayAntAH sarvaguNAH, zAntarasAnto bhavaH praNAmAntaH / kopo bhAvAntAzca kriyA dhanurvedha evAtra / / 5 / / ityAdivAkyaM madIyaM zrutvA bahusamakSaM pratijJA kRtA'nayA-yo madRSTipurato rAdhAvedhaM kariSyati sa eva nararatnamaGgIkarttavyo bhavyapANigrahaNa, ato na jJAyate kasyeyaM mudrAmANikyaM patnI bhaviSyati ?, itiadhyApakakathitaM zrutvA rAjJA vistareNa rAdhAvedhasya sAmagrI prArabdhA, AkAritAzcAnekavivekarAjanyaputrAH kunti tadabhyAsaM vizadayanti sabhyAsyAni hAsyena paraM kenApi na sAdhito rAdhAvedhaH, idAnIM tu bhavantamAlokya nizvayaH kRto yadi kadApi sAdhyate tadA tvayaideti nAnyeneti kathayitvA nivarttitasya bhaTTasya kuNDalaM samarpya saparicchado nRpadattAvAsamAgataH kumAro, ramaNIgaNaramaNarasaparavazo rajanImativAhya pratyUSe kollAgapuraM prAptastatrApi hAraprabhAveNa narendrakule milite'pyamilitarUpaH svayaM sthitaH stambhapArzve, sarve'pi nRpA rAdhAvedhasAdhanasAvadhAnA dappoMDurA mAnAtigAH parvatA iva dRSTAH, sundarIjanatA pradAnapUrvakaM khinne'tha tasminnRpakule vizadIkRtavadanakamalaH zrIpAlo'vadat bhujAsphoTaM kRtvA bho ! bhUpAlA vidyAzakti zAlino nijasAramavicArya kathamatrAgatAH, avimRzyakRtaM kAryaM janopahAsAya syAdataH pauruSavyaktikAriNI cecchaktirbhavet tadA prakaTIkAryA, idAnIM samayo'sti no cedahaM vaH pratyakSamalpaparicchado'pi jhaTityeva rAdhAvedhaM sAdhayiSyAmi iti yAvajjalpati naddhadhammalamallikA kusumAmodamAdyanmadhupopavIjyamAnAnanA calanetranIlotpalamabhAmotakarNapUrakuvalayAkimaritA lasatkuNDalamaNDala emational Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - rAdhAvedhaH tilakasuMda rI vivAha: // 28 // saMghRSTavimalakapolamaNidarpaNA zvetavAso basAnA zivikArUDhA jayasundarI samAgatA jagajjayAyAGginI smaraziktiriva svayaMvaraNa- zrIpAka maNDapamadhyaM, atha ku mAreNApi svakIyalIlAmAtreNaiva hAraprabhAveNa rAdhAvedho vihitaH, tayApi guMjanmadhupajhaMkAraM tadguNAnudgRNantI varamAlA caritram tatkaNThe kSiptA, jAto jayajayAravo nanAda tUryatrikaM nanturAGganA udgIto dhavaladhvaniH sudatIjanavargeNa kArito rAjJA pANigrahaNamaho, narapatipradattAvAse pramodapUrNo jayasundarIyutaH sukhena tiSThati sma / athAnyedyurmAtulanRpasacivAH kumArAkAraNArtha tatra prAptAH, kumAreNApi svakIyapramadAkAraNArtha sarvatra preSitAH pradhAnapuruSAste'pi tAH samAhUya samAgatAH, militaM ca tatra sarvasainyaM hayagajarathapadA. tisaGkalaM, tena sametaH kumAracalitaH prAptaH sthAnAbhidhaM puraM, tasya sarvotkRSTaM sundarIcatuSkayutAM rAjyazriyaM madanAM ca nirIkSya prapodaM prApto'bhiSekavidhipUrvakamanekanaranAthasaMyuto mAtulaH zrIpAlaM rAjye sthApayAmAsa, siMhAsane niSaNNo varahArakirITakuNDalAbharaNazcAparacchatrapramukha rAjacinhai: kRtazobhAsamudayaH praNayapraNataH sAmaMtamantribhirbhUrimaNimauktikakarituragamAbhRtabhRtakaraiH sthapravahaNazrIsametazcaturaGgacamUparivRto nijajananIpadapraNamanAtha calitaH, sthAne sthAne narendradvandaivividhopAyanahastai myamAno bandijanaiH stUyamAnaH kalamazAlipAlikAgopIvadhRjanIyamAna yazArAziH sammAptaH krameNa sopArakapuraparisaraM, kRtaH skandhAvAranivezaH, tatra puraparisarasthazcaiko naraH pRSTaH zrIpAlena-bho ! pradhAnanara sopArakanRpaH kathaM svabhaktiM zaktiM vA na makaTayati ?, tadA tenoktaM-mahArAja ! asmadIyastiraskRtabhUraseno mahasenanAmA rAjAsti, tasya tArAnAmnI paTTadevI, tasyAH kukSIsarojinImadhukarI trijagadrAmAramAtila kasundarI nAmnI tanayAsti, sA ayaiva kathamapi duSTena dIrghapRSThena daSTA, tatrA'neke mantropacArA auSadhayaH siddhavidyA vaidyAzcAkAritAH, paraM sarve'pi / niSphalopAyA jAtA abhavye khUpadezA iva, taccinnAparavazo rAjA bhavadbhaktimaguNo na jAtaH, paraM nAnyaH kazcidvikalpaH, tasyopari aprasA IN| // 28 // Jain Educate Trational Plainelibrary.org Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AMI do na vidheyaH, tadvacaH zrutvA paropakRtinipuNo rAjA zrIpAlaH turagArUDho yAvatA purAbhimukho yAti tAvatA sarvo'pi nagarIloko bahirgacchan dRSTaH, cintitaM rAjJA mRtaiSA tathApi pazyAmi, evaM cintayitvA jhaTiti tatra gatvA proktaM-darzayanAmakavAraM, tadA tairbhaNitaM-ki dayate ?, asmAkaM sarvasvamahRtaM vidhinA yadeSA mRtA bAlA, citAyAM sthApitA, tat zrutvA punarvakti rAjA-ahidaSTA mRtakalpA mUcchitA bhaviSyati, yathA tathA tvarita dAho na vidhIyate, itizrutvA darzitA sA citAsamIpe mahItale suptA nizceSTA, tadaiva kumAreNa kaNThasthita. hAraratnapratisiktajalaprabhAveNa navapadagAruDamantreNa ca sA sajjIkRtA samutthitA tajjanAnandena sArddha, hRSTo janakAdiparikaraH, nidrAlaseva jalpati-tAta ! kimidaM kathaM loko militaH puravahizcitAdika makalyANaM kathaM kRtaM ?, tadvaco nizamya mahasenanRpo bhaNati-bho vatse ! asmajjIvAtukalpe tvaM duSTA'hinA daSTA naSTacetanA jAtA, tenedaM kRtaM sarvamazubhavidhAnaM, yadyayaM kRtaprasAdo mahArAjo nAyAsyat tadA tvamasmanmanorathairasaha kathamudanIviSyaH ?, anenaiva paramapuruSeNa tvatprANA dattA iti pitRvacaH zrutvA tayApi sAnandaM kaTAkSalakSIkRtaH zrIpAlabhUpAlo,mahaseno'pi vadati-kRpAvadbhirbhavadbhirasmAkaM jIvitaM dattamato jIvitAbhyadhikAmimAM kanyAM gRhANetyuktA tatraiva pANigrahaNamahaH || kAritaH, samahaM purapravezo vihitaH, tatrApyaSTabanitAyutastiSThati sukhena, tathApi mAtuH padapraNamanasamIhA svacitte, aSTAgramahiSIto harijinabhaktimivASTadigalato merurudayazriyAmivA'TasamitaH sAdhuH samatAmivA'STasiddhisaMyuta AsannabhavasiddhikaH muktimivASTadRSTiviziSTaH ziSTaH sarvaviratimivotkaNThitacitto mAtaraM milituM prayAgaDhakA dApayitvA tataH calitaH, pade pade mArge gajarathaturagaratnavastrAbharaNa bhRtiprAbhUtapradAnapravaNanaracaH varddhitabalaH pApeNyapayaHpUravaddhito nIranidhiriva bahuvAhinIkaH prApto mAlavadezaM, caramukhAt jJAtaparacakrAgamanabhayabhIto varSa praguNIkRtya tRNadhanajalendhanAni sambhRtya sajjobhUtvA sthito mAlavAdhipatirapi, evaM sAdhvantirapi zrIpAla in Education international For Private & Personel Use Only M ainelibrary.org Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAtRpatnI milanaM // 29 // | sainyena samantAt pariveSTitA kaTiriva vastreNa zuddhA vAgiva kuNDalikayA, atha rAtrau sainyaM nivezayitvA prathamayAme hAramabhAveNa svayaM zrIpAla : jananIgRhaM gataH, tatra dvAre sthitaH zRNoti jalpanaM- kamalaprabhA madanAM prAha-vatse ! paracakreNeyaM purI veSTitA na jAne kiM bhAvi lokAnAM ?, paraM mahad duHkhamasti dezAntaraM prAptasya putrasya varSamekaM jAtaM paraM kApi zuddhirna labdhA, tadeva mahacchalyamAyamiti vacaH zrutvA madanA vakti-mAtarmA viSAdaM kuru, navapadadhyAnAt sarve bhayaM bhayaprAptamiva dUrato yAti, yataH "viggahabhaMjaNa vayariyamaddaNa gahapIDA navi hu~ti / paraduhAsaya dUrihiM, je parameTThi japaMti // 1 // roga arijalaNavisaharajalagayamiyarAyaduTThagahacorA / sabbe saMsArabhayA na huti navapayapasAyAo || 2 || anyadapi sandhyAsamaye jinavarendrapratimAM pUjayantyA mama ko'pyAnando'hetukastathotpannaH " tagatacittAnando hyanubhavajanyaH pramodapulakazca / bhavabhayaharttA bhAvo bhavedahetuH kRpApUraH // 1 // etadamRtakriyAyAH phalamavilambena kAryasiddhirhi | pIyUSa pIte gadopazAntirnRNAM bhavati || 2 || anyadapi sphurati vAmanayanaM vAmapayodharaca tena jAne'haM tvaritameva prANavallabhayogo bhaviSyati, tat zrutvA kamalaprabhA bhaNati AnanditA - vatse ! dhanyA tvadrasanA suvarNamayI bhavatvevaM tredhApratyayaM tvadvaca AsavAkyamiva pramANamityAlApaM zrutvA zrIpAlaH priyAmAnasaM dharmaniSTitaM vijJAya tadvacaH satyakaraNArthamivetyuktavAn udghATaya dvAramati nizamya vati kamalaprabhA - nUnaM matputravacanaM, madanApi bhaNati - mAtajrjinamatavacanaviduSAM vaco nAnyathA bhavatItyuditvA dvAraM udghA TitaM praNataM mAtRpadayugalaM, paramapremNA vinayapraguNA saMbhASitA dayitA prApitA paramolAsaM vasaMtasamAgamena vanazrIriva prabhAtasamayena cakravAkIva zaradindusamudayena siMdhuveleva, tatra kSaNaM sthitvA jananIM skandhe samAropya dayitAM ca haste samAlambya hAraprabhAveNAlakSIbhUtaH prAptaH svaskandhAvAranivezaM, tatra narapatiH siMhAsane sthitvA mAtuzcaraNakamalamabhinamya prAha-mAtaH ! sarvametatphalaM navapadaprabhAvajanyaM Jain Education iterational zrIpAla caritram // 29 // jainelibrary.org Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tvatprasannatAyAzca,praNamantyetA aSTau priyA madanamaJjAdyAH, tA apyabhinanditA mAtrA madanasundaryA ca, tAbhirAnandapUritAbhiH sarvo vRttAntaH kathitaH, navAnAmapi tAsAM madanA-madanasenA-madanamaMjUSA-madanamaMjarI-trailokyasundarI-zRGgArasundarI-jayasundarI-tilakasundarINAM pRthag pRthag vastrAlaMkAraparivArAvAsAdayo dattAH, ekaikaM nATakamapi pradattamiti, navavidhizrIparikalitaH cakrI iva sukhena nirgamayAmAsa rAtrim , atha prabhAte madanasundarIjyeSThA sarvatra zreSThA madanA pRTA-kathaya tvajanaka mAlavAdhipaM kayA rItyA''nayAmi?, tayA proktaMsvAmin ! kaNThasthApitakuThAro maja nakaH samAnetavyaH, tatpriyAvAkyaM zrutvA preSito dUtaH, tanmukhena khyApitaM-cenjIvitavyecchustadA tvaritameva madAjJA vidheyA itivaco dUtena tatra gatvA proktaM, zrutvA kupito mAlavAdhipastadA mantrI vakti-kimartha ruSyate "dyotati dIpaH sthAnaM bhuvanoyotaM tu taraNiriha kurute / tasmAdanucitakaraNaM no yuktaM sAmpataM nAtha ! // 1 // yadvakti vaco dUtastadeva kArya vicArya taM samayaM / lokoktiriyaM tasmAdyasyAvasaraH sa sevyaH syAt / / 2 // mahatAmupari rupA kiM, bhavenna dAnizca kApi kiM teSAm ? / utpatito harimantho, bhettuM zaknoti kiM bhrASTram // 3 // dhRlistaraNerabhimukhamAkSiptA lagati kiM vizAM nAtha ! / dIpto'pi hi vanavanhirghanena nirvApyate sdyH||4|| ityAdi mantrizikSA zrutvA svArthabhraMzo hi mUrkhatvamitinyAyamaGgIkRtya kuThAraM kaNThe kRtvA ziviropakaNThamAgataH, tamAgataM zrutvA zrIpAlenAkAritaH sabhAmadhye sthApitaH siMhAsane, pRSTaM svAgatAdika, tadavasare madanApyAgamyoktavatI-bho tAta! dRSTo'sya | makarmaprasAditavarasya pratApatApaH, taduktyA vismito mAlabAdhipatirjAmAtaraM praNamya prAha-nopalakSitastvamagaNyapuNyavibhavo matputrIdhavaH kSamyatAmaparAdhaH, cakti zrIpA:-sarvo navapanabhAvo jAto jayajayArakho jAto, militaH svavargaH AnandakandakandalitaM rAjasainya jAtam / atha maGgahanATakamArambhagArtha nRtyapeTakamAdiSTaM, tanmadhye prathama nRtyapeTakaM samutthitaM, tanmadhye caikA suzikSitA mUlanaTI nottiSThati, Jain Education international Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAlavezA- bahUktyA'pi nAtsAha dhatte, savipAdA dodhaka cakai bhaNati- duho--"kihAM mAla va kihAM saMkhapura, kihAM bandara ki hAM naTTa surasundarInacAviI, zrIpALa gamaH sura- daiva dalevi maraha // 1 // taM zrutvA jananyAdayo vismitAH cintayanti-aho kimatra surasundarI?, sApi jananIkaNThe vilamya rAdituMlanA, caritramA pRSTA sAgraha kimetajjAtaM ?, tadA svavRttAntaM prakAzitavatI-mAtaryadA tAtena mahA pariNAyitA tadaiva patyA sAI zaGkhapura parisaraM prApta sumuhurtadinakRte tvajjAmAtA bahiH sthitaH, subhaTaparivArastu sarvo'pi gRhe gataH, tasyAmeva rajanyAM purabahiHsthitAnA pAsthitastAkalo kAnAM nirbhayamanasAmasmAkamupari caikA dhATirabhyAgatA, sahasaiva tva jAmAtA mAM muktA naSTo, dhATIbhaTairahaM gRhItA rAjazriyA sAI, svapapAllyAmAnItA vikrItA mUlyena nepAlamaNDale gRhItA sArthapatinA dhanapatinA, tenApi tadvacanamakurvatI ahaM babbarakule vikrItA mahAkAlanagare / haTTe dhRtvA, ekayA gItanipuNayA gaNikayA gRhItA, tayA'haM zikSitA yathA'haM nipuNA naTI dhvajapaTIva nRtyapaTIyasI jAtA, tato barba|rakUlasvAminA mahAkAlAbhidhAnena nATakapriyeNa nATakapeTakasahitA gRhItA, tenApi madanasenAputrIpANigrahaNasamaye nAnAvidhanATaka nartayitvA jAmAtuH pradattA, tatpurataH pratidinaM iyanti dinAni yAvat nRtyaM prakurvANA sukhena tiSThAmi, paramadya sarvaM janakajananyAdi svavarga dRSTA duHkha mullasitaM, pUrva madanAviDambanA dRSvA svagauravaM kRtamakhagoM vihitastadupari myA'nekanarapatimaNatacaraNakamalasya | zrIpAlasya yaddAsabhAvaM prAptA tat sarva kammenamavilasitamiti, dhanyA ceyaM madbhaginI AdyA zIlavatInAM phalito'syA jinadharmasuradruH mama tu mithyAtvakanakadrumaH phalitaH, yathA'mRtaviSayorekamutpattisthAnaM pradIpadhRmayoH puMklIvayorharSazokayorivA''vayorantaraM, madanA tu svakuladyotakamaNidIpikA ahaM tu kulamalaprakaTanani zeva jAtA, etAdRzaM surasundarIvacanaM zrutvA samyaktvasatvazIleHIN||3 bahAdarAH mithyA'dhairyA'zIleSu mandAdarAH bahavo janA abhUvana , svakarmapravRttinirmitanATakena tayA sabhAsu tathA pramodo janito yathA Jain Educ a tional For Private Personel Use Only Talaw.jainelibrary.org Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nRtyeSu notpadyate / atha zrIpAlena vegenAridamanamAkArya pradattA surasundarI punarvivAhotsavaH kAritaH, aridamano'pi samyaktvavAn zrIpAlaprasAdAt rAjyaRddhisukhabhAk ihaparabhave'pi sukhI jAtaH, ye'pi kuSThino madanAvacanato nIrogA jAtAste'pi samAgatya zrIpAlaM praNamanti, rAjJA'pi te sarve kRtaprasAdArAjanyAH kRtAH, matisAgaramantrI api samAgataH pihitasakriyaH kRtajJatvena sanmAnitazca bahumAnadAnena sthApito'mAtyapade, zvazurazAlakamAtulapramukhA nRpatayastadbhaTAzca sarve'pi bahumAna prApitAH bhaktisaMyutA bhAlamilitakarakamalAssadAkAlaM zrIpAlaM sevante, arthakadA matisAgareNa vijJapto narapAla:-deva! bAlye bAlabuddhinA yena pituH paTTe saMsthApito bhavAn utthApitaH sa zatrureva jJeyaH svakIyo'pi, tasya zikSA dAtavyA, satyapi sAmarthe paitRkaM rAjyaM sapatnahastagataM yatnato na gRhNAti tasya barka zaradghanagArjitavat vAGmAtrasAraM na pAramArthika, "kiM tena jAtu jAtena, maaturyovnvairinnaa?| yo na jAtaH pituH sAmye, cAdhikye sadRzo gunnaiH||1|| rAjyaM rAjyAdhikAraM vA, prApya yena kRtau nahi / upakArApakArI ca, mitrAmitreSu tadvathA // 2 // yathA''. lekhyagatAH siMhA, mRgendratvaM hi vibhrati / avIryAstadvadIzA hi, zamino duSTazatruSu // 3 // " tasmAt purandarabalaspardisakalardi| prApaNe kiM phalaM yadi nijaM rAjyaM na vazIkRtaM, mamApi sukhaM tadaiva bhaviSyatIti mantrigaditaM nizamya prAha rAjA-satyaM proktaM ahamapi tadeva jAne, tatra sAmadAnabhedadaNDAkhyAzcatvAra upAyAH santi, zatrunigraho yadi sAmnA jAyate tadA daNDo nArabhyate, zarkarayApi pittopazamo bhavatIti vicArya, "svAmibhakto manaHpUto, samayajJo jnpriyH| satyabhASI hito deze, dUto mukto righupti"||1|| | caturmukhanAmA prAptazcampAyAmajitasenasabhAyA, proktavAnevaM-bho rAjan ! pUrva bhrAtRnandanaH zrIpAlo bhUpapade sthApito'pi tvayA bhUbhArodvahanA'samartha taM vijJAya dUrIkRtaH, svaskandhe cAropito bhUbhAraH, athAgataH paranIti sakalakalA zikSayitvA kalAkuzalo'nalpavako'neka. JainEducatiointed For Private Personal Use Only Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dUtapreSaNaM // 31 // Jain Education rAjanyacakratikramayugalo laghu, tvatskandhabhArottAraNArthamabhyeti sa bhUpALaH loke'pi iyaM rItijIrNasthambhaM dUrIkRtya navInasthambho gRha bhArodvahanAya kalpate, anyadapi taccaraNakamalasevanAya bahavo bhUpabhRGgAH samAgatAH santi, tvayA tu svakIyA amAtyAdayopa tamilanArthaM na preSitAH, durjanairapi kiM kuLavirodhaH kriyate ? " rAjan ! punaryaH kulajo virodhaH, sa vairigehe khalu kalpavRkSaH / kASThAvanaddhaH kaThinaH kuThArazchinatti vRkSaughamiti pravRttiH // 1 // " kriyate cedvirodhastadA sadRzaiH saha kriyate, kva pracaNDadordaNDadaNDitA'zeSadikcakravAla: zrIpAlaH kva tvamabhimAnazAlAvirdI gehenardI, arkakhadyotayoriva sAgarapalvalayoriva merusarSapayoH candratArakayoH siMhamRgayoH zarkarAkarkarayormArttikasauvarNakumbhayoH sauvarNasthAlazarAvayoH kalamakajukayoH karpUrabhasmanoH ghRtapUrakadanayorArAmazUnya yonyayAnyAyayoH rAjaraGkayoH vyAvacchAgayordayAhiMsayoH satyAsatyayoH ratnakAcayoriva mahadantaraM sa uccadRSTAntagatastvaM ca nIca dRSTAntasadRzaH, tvatsainyaM sakthucUrNAmiva tatsainyasAgare ityAdyuccAvacaM vaco dUtakathitaM nizamya prAhAjitaseno roSAruNaguJjArdhaspArddhalocano-dUta ! manmukhena gatvA vAcyaM bhavadIyasvAmine yathA bhojanaM tathA vAkyamasmAkaM caturmukha ! " hitaM mitaM priyaM snigdhaM, pUrva tu madhuraM zubham / madhye cAmlaM kaTukSAraM, tiktaM cAnte prazasyate // 1 // bhojanaM vacanaM cApi pariNAmizubhodayam / jIvitavyena kAryaM cettadA vRddhaH praNamyatAm // 2 // " vayaM tadIyA na, so'pi nAsmadIyaH, so'smAkaM zatrurvaryaM tasya zatravaH pUrvaM tu bAlo'yamiti kRpApareNa jIvan | muktastato nirbalA iti jJAtaM sAmprataM tu jIvagrAhaM grahISyAmassupta siMhotyApanaM kRtaM tvatsvAmi sainyasAgare'smatsainyaM vaDavAnalaprAyaM jAnIhi, stoke bahule kA pratItiH ? tejo vilokyate, svatpRSThata eva madAgamanaM jJAyate iti zikSayitvA visarjito dUtastvaritameva tatrAgatyA'jitasioktaM zrIpAlA proktavAn, tatazcalitaH prasthAnaDhakkAM dApayitvA campApurItaTinItaTocca bhUmimadeze skandhAvAraM sthApayAmAsa, zrIpAla caritram // 31 // Ajatnelibrary.org Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Educatio ajitaseno'pi tatrAgatya saMmukhaM sthitaH, zodhitA raNabhUmirvidhinA pUjitA zastrazAlA, bhaTTairuccaiHsvareNa prazasyate pUrvajAvalI, subhaTAnAM | kriyante maNDanAni cArucandanarasena, bAhujavAhuSu pUryante pravara campakakusumaiH zekharA badhyante vIravalayAni dakSiNakareSu, badhyante ghaNTikAraNeSu gajagajitAni kurvantaH siMhanAdaM muJcanto nRtyanta ucchalanto vyomni, kApi vIramAtA bhaNati yathA tvajjanako na lajjate | tathA yoddhavyaM, anyA bhaNati putra ! vIramAteti mannAmAvitathaM vidheyaM, kApi strI bhaNati manmoho na vidheyo, yato'haM jIvato mRtasya tavaiva pRSThagAminI, asti adharAmRtarasastava sulabha eva, kApi hasati matkaTAkSenApi bhayabhrAnto bhavasi tatra kathaM sahiSyase malla mahAraM ?, zarAsAraM varSayanti kespi yodhaghanAH, raNabhUmivarSAsu dhavalapatAkikA bakAyante, hastigarjA garjAgarjAravAyante, kuMtAMzako vidyutprabhAyante, kiM bahutayA ?, "kuntalakalitaM khaDgacchinnaM zIrSa riporviyati gacchat / taraNerapi rAhubhramamAsUtrayati prabalayuddhe // 1 // yannistriMzacchedita karikumbhagalatsadacchamuktAnAm / bhakSyaM brahmavihaGgAnaneSu kurvvanti ke'pi bhaTAH // 2 // kRtvA kabandhahAraM, raNarasikAH kespi narttayaMti yudhi / karavAlA : karatAlAyante pratyarthimukuTeSu || 3 || prabalabalotthitadhUlIpaTalairAkrAmitA hi surataTinI / dhatte palvalabhAva sthalakamalAyanti ruNDAni // 4 // raNatUryaninadavAtakSubhitomicayodadhau murArAteH / suptasya zayanabhaGga kurvvanti bhaDA mRgendravaiH // 5 // ke'pi dhanuSTaGkArai, rathyAn saMtrAsayanti tigmaruceH / manye tadoditasyA'nazcakraM bhagnamapathagamAt // 6 // ciTakacchedyamiva cchidyante hayagajottamAGgAni / bhajyante tatra rathAH, parpaTabhaGgaM mahAyodhaiH // 7 // mRtahayaga jatanupiNDaiH, churikAsi dughaNakuntaruNDaizca / giribhUmiriva sthapuTA, jAtA raNabhUmiraprasarA // 8 // madyarasapAnasajjairbandijanaiH preritA bhaTA vivizuH / raNabhUmiM parasamaye, 'navadyavidyA yathA prAjJAH // 9 // saMsnapitA raNabhUmirbalarudhirajalena ghorarUpeNa / vIrayazastarUpavane, karimuktAstatra ainelibrary.org Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajitasena parAjayaH zrIpAla caritram. // 32 // bIjanti // 10 // kuntAkunti zarAzari, muSTAmuSTi pravartitaM yuddham / daNDAdaNDi ca khaDgAkhaDgi prAsAdIbhaH zastraiH // 11 // anyo'nyazasvabhaGga, kSaratsphuliGganabhazca tArakitam / rAtrIyati divaso'pi, dhvajinIrajastimirapUreNa // 12 // " iti, zrIpAlasainpena svasainya || dainyabhAvaM prAptaM dRSTvA utthito'jitaseno yathArtha svaM nAma kurvaniva, tAvatA madanAvihitasajarUpodbhaTaiH saptazatabhaTaiH sahasA''gatya hagbandhaM vidhAya moktaM-bho rAjan ! muzca mAnamadyApi kiMgataM ? praNamainaM zrIpAlaM vAJchitArthakalpazAlaM, na karoti tadvacaH, mAnino hi tRNavatpANAMstyajanti paraM mAnaM na muJcantIti cintayitvA yuddhAya sajjIbhUtastadaiva baddho jIvan tai TairAnItaH zrIpAlapAce, mocitazca tenocitakartA, tAta! khedaM mA kuru, sarvo'yaM navapadaprabhAvaH, siMhAsane sthApayitvA puro bhUtvA praNAmapUrva prAha-sarva tvadAyattaM tvadadhInA vayaM anubhava rAjyavilAsaM ityAdi, praNayapUrvakaM tadvacaH zrutvA cintayatyajitasenaH-yadavimRzya kRtaM hAsAya bhavati, dUtoktaM na kRtaM tadA bandhanaM prAptaH, " ajAnanAtmazaktiM yaH, kurute parakopanam / dahyate zalabhanyAyaM, vahnAvalAya taptimAn // 1 // kvAyamAjanmatazcopakartA hartA parA''padAm / kvAhamotuvadAjanma, drohakRt paratApanaH // 2 // na gotradrohiNAM kIrtine rAjadrohiNAM nayaH / gatirna bAlahantRNAM, mama tu tritayaM na hi // 3 // na nimittadviSAM kSemo, nAyurvaidyakavidviSAm / na zrIrnItidviSAM dharmadviSAM tu tritayaM na hi ||4||n ko'pi kurute pApaM, yat kRtaM tanmayA''dhiyA / sthAnaM nAnyadvinA zvabhraM, tairazcaM vA'dhamasya me // 5 // " iti nirNIya tadaghodbhavaduHkhavallIdahanakalpA zivasaukhyadumakandapallavanaparjanyakA siddhivanitAkarSaNamantrazaktijalpAM bhavaniSkarSaNoccATanavidyA kaSAyagiribhedanapavijvAlA nokaSAyavanavanhimeghamAlAM dIkSA kakSIcakArAjitaseno devatAdattaveSo muktapadveSastadaiva jAtismaraNavAn jAtaH, taM dRSTvA harSotkarSapulakitanamrabhAlaH zrIpAlaH stauti-"dhanyastvaM kRtapuNyastvaM, kSINIbhUtabhava // 32 // Jain Educationala For Private Personel Use Only Villainelibrary.org Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthitiH| dhvastamohamahonmAdapramAdo bhAvapoSakRt ||1||kssaanto dAnto nirArambho, dambho'stambho bhavAntakRt / yuktaH samitibhirgupto, guptibhistisRbhissadA // 2 // tvayA nilobhatAnAvA tIrNo lobhamahAmbudhiH / tttttRssnnaaviklpaudhnlkllolsshcyH||3|| mAdevAzaninA cUrNIkRto mAnamahIdharaH / samatAbhodadhArAbhiH, zamitaH krodhpaavkH|| 4 // mAyAmahoragI vizvavizvadazanatatparA / kIlitA''rjavakIlena, lIlayA sadguNa ! tvayA // 5 // prasarpadapakandarpapAvake vilayaM gtaaH| devA harAdayaH so'pi, mAro nirvApitastvayA | // 6 // duSTo matto manovAjI, javanaH pavanAdapi / nityamutpathagAmyeSa, yantrito jJAnavalgayA // 7 // mAramArAdratiprItI, tvatto naSTe tthaa''hve| jagatyAmapi te mUrtimatyau na bhavataH kdaa||8||raagdvessau mahAmallau, nirjitau jitasaMyatA / parISahamahAsainyaM, bhana bhAvavatA tvayA / / 9||drvyaatmaa bhAvAtmA, pudgalarAzivibhAgato nUnaM / pArthakye na prakaTaM, lakSaNataH saMzritau bhavatA // 10 // samatAnalikAyogaprayogataH sakriyAzataghnyA ca / mithyAtvabhUminAthastathA tvayA ccheditaH zatazaH // 11 // yogI bhogI sadA tyAgI, mahAbhAga ! viraagvaan| nirvikArI sadAcArI, pakSakArI satAM bhavAn // 12 // apramattaH pramatto na, guNasthAnaga ekakaH / jJAyako nAyakazcAsi, muktimArgasya zaGkaraH // 13 // alakSyo lakSyacArI ca, mudrAlaMkRtavigrahaH / audAsInyAlaye lIlAvilAsaM kurute'nizam // 14 // zuddhaprakAzI saMnyAsI, AtmadarzI susaMvarI / jetA durjayadurddharSAmaraM pratyarthibhUbhujAm // 15 // pUjyo'si tvaM tathA tAtabhrAtA prathamameva me / sAmpataM tu jagatpUjyaH, saMyojya jJAnadarzane // 16 // saccAritrapavitrAGgo, gaagpuurvdaashyH| prasIda praNato'smi tvacaraNe hallekhabhAjanam // 17 // " ityAdibhaktivacaHpUrvamajitasenamuni stutvA tatpade tatsutaM sthApayitvA sumuhUrne samahotsava campA praviveza zakra ivA'marapurI, tatra sakalanaravara?STamAnasaiH paTTe saMsthApya punA rAjyAbhiSekaH kRtaH, mULapaTTAbhiSeke madanAdevI Jain Educat i on For Private & Personel Use Only G ainelibrary.org Ital Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAlarAnyAsthitiH zrIpAla caritram // 33 // | tato laghupaTTAbhiSeke madanasunda(maMja)ryAdayo'STau sthApitAH, eko matisAgaro maMtrI trayo'nye dhavalazreSThino mitranarAzca mantripade sthApitAH, kosambIpurAta vimalanAmAnaM dhavalaputramAkArya zreSThipade sthApitaH, caityagRhe'STAhnikAmahaM kArayAmAsa, zrIsiddhacakrapUjAM sthAne sthAne tuGgimatajitasumeruzikharanikaravAdA jhaNatkiGkiNIninAdA jainaprAsAdAH kArApitAH, dApitA amAripaTahA, uttambhitAH samyaktvadhvajapaTA, vistAritAssadAcArAH, nyAyamArgeNa rAjyaM pAlayan rAjye saptAGgaM dhArayan arinigrahe SADguNyaM paJcakaM balasthitau catuSTayamuccaphalAhe trikaM svazaktau dvikaM naye ityAdiprakAreNaikacchatraM rAjyaM prazAsti, kiMbahunA ?-"sthApitA ye manoguptau, sadbhiH karNAdayA nRpAH / mocitAste tadAdhikye, tasmin zAstari tatsmRteH // 1 // zrIzrIpAlanRpapratApatapanatrAsAdivASTasravA, no padma vijahAti vAsamudadhau govarddhanoddhArakaH / no gaGgAM tyajati svamUrdhi satataM gaGgAdharo'pi sphuTa, jAne zaityavidhitsayA jalacarAstiSThanti paGke param // 2 // zrIpAlabhUmIpatikIrtigaGgApravAhazubhrIkRtavizvavizve / zaivAlavidveSiyazo'ravinde, bhRGgo yathAGgAra ivAsti candre // 3 // yadvIratAtarjitaratnasAnuradRzyabhAvaM bhajate tadAdi / gambhIratAbhatsitaratnarAzizcalatvamadyApi jahAti naiva // 4 // yaddAnadAsIkatadevavRkSAH, sthAne tapasyanti sugupta eva / tapaHprabhAvAt kimu tasya zasyahastAGgulInAmavatAramAptAH ? // 5 // nabho mimItAGgulinA | sumeruM, yo'pyuvakSipedvA gaNayeduDUni / taregujAbhyAmudAdhaM na so'pi, kSamo nu bhUpAlaguNAn pravaktum // 6 // " etAdRzasya tasya yAnti divasAH, atrAntare samutpannA'vadhijJAno labdhajagatImAno vihAraM kurvan ajitasenarAjarSiH samAyAtaH va pito vanapAlakena, dattaM pAritoSikaM, sarvaryA saparivAraH vandanAya gatastaccaraNakamalaM zIrSazekharIkRtya sthito yathocitasthAne, pArabdhA dezanA yathA-" bhIme bhavA|mbudhau dvIpasaMnibhA mAnavI gatiH / durlabhA cullakA'kSAdidRSTAntadazakena yA // 1 // tatrApi durlabhA varyAryakSetrAptiranAryataH / pazcAndrayatvaM pannA'vadhijJAno labdhaja ze kharIkRtya sthito yathAcita // 33 // kSetrAptiranAryataH / paJcAndrayatva Jain Education For Private Personal Use Only Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarvAkSapATavaM duSkaraM tathA // 2 // kaulInyaM dIrghamAyuSkamArogyaM subhagatvakam / zrAvakatvaM guroryogaH, sAmagrI durlabhA tviyam // 3 // milite'pi tathA yoge, kriyate viphalodyamaH / rAgadveSapramAdArtadhyAnanidrAlasAdibhiH // 4 // mithyAtvAvirativyAjA'zraddadhAnAmatarAribhiH / atathyavikathAbhizca, svavAdakumatagrahaH // 5 // tatve zrute'pi sacchraddhA, durlabhA paarmaarthikii| guruziSyayoryathAyoga, sadAlasyaviyuktayoH // 6 // prAptAprAptavicAreNa, yathA vimo dvipAhataH / tathA svamatavAdena, tattvaM nAmoti mAnavaH // 7 // sadAsthAbhittike dhyAnalipte cAgamapaTTake / tatvaratnaM nidhIyeta, budhdhaihRdayavezmani // 8 // saMvedanazcAnyarUpaH, sprshnsttvbodhkH| saMvedanasya vaiphalyaM, kadAcidIpa jAyate / / 9 // phalaprAptiM samApnoti, sparzanastatvabodhakaH / tatvabodhe'pi saJjAte, na syAtsaMvedanaM sphuTam // 10 // tattatvaM dazadhA proktaM, kSAntyAdijJAnasAdhanam / tatsarva vinayAyattaM, guNA hi vinayAdimAH // 11 / / vinayo mArdave syaanmaaiivo'pyaajvodbhvH| satyAM nirlobhatAyAM syAtsA muktirgaditA budhaiH // 12 // dravyopakaraNAGgoSu, bhaktapAneSvalobhatA / bhAvato'pi sthiratvaM syAt , bhAvamuktirmatA jinaiH // 12 // paJcAzravendriyakrodhadaNDAdInAM jaye bhavet / satyaM proktaM caturdA tat , manovAktanubhedataH // 13 // avisaMvAdanayogAcca, bhayAIkAranAzataH / tato bhavettapaH satyaM, bAhyAbhyantarabhedataH // 14 // ekaikaM SaDvidhaM proktaM, dvAdazaM sarvadarzibhiH / karmaNAM tApanAdAtmahemazuddhestapaH smRtam // 15 // yaduktaM-anazanamUnodaratA, vRtteH saGkepaNaM rstyaagH| kAyaklezaH sa~llInatati bAcaM tapaH proktam // 16 // prAyazcittaM dhyAnaM vaiyAvRtyavinayAvathotsargaH / svAdhyAyaM ca tapaH SaTpakAramAbhyantaraM bhavati // 17 // tadapi dvividhaM proktaM, prativRtti tathA nivRttibhedena / tatsaMyamena zuddhaM, sa jJeyaH saptadazabhedaH // 18 // paJcAzravAnAM viratirjayazca, paJcendriyANAM ca tathA caturNA / krodhAdikAnAM ca punastrayANAM, daNDAdimAnAM viratizcaritraM // 19 // in Ede For Private Personal Use Only ONainelibrary.org Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajitasena kRtAdezanA // 34 // zuddhazIlAdbhavedaSTAdazabhedena vajanAt / maithunasya tathA divyaudArikAsevitasya saH // 20 // manovAkAyayogena, kRtaanumtikaarinnaa| zrIpAla vidhAtridhena navakadvayenASTAdazaM bhavet // 21 // AkizcanyAdbhaved brahma, dharmo'pi hyaparigrahAt / dravyabhAvavibhedAttu, dvidhA prokto caritram manISibhiH // 22 // dravya parigrahatyAge, na bhaveddharmazIlatA / kaMcukApahRte go, nirviSastadvadatra na // 23 // mucheva mulaM lobhasya, sA parigrahakAraNam / AkizcanyAt paro dhammoM, noktaH sadjJAnavedibhiH // 24 // paJcadhA kSAntirapyuktA, tisro laukiksaukhydaaH| dhAmikyau dve sadA dhyeye, kriyaanusstthaanvrtibhiH||25|| anuSThAnaM caturdA syaatpriitibhktyukty'sNgkaiH| vallabhastrIjanAdInAM, tathA prItikriyA matA // 26 // sAmAyikapratikrAntipauSadhAyeSu karmasu / bhinnabhinnastu yo rAgo, bhaktyanuSThAnameva hi // 27 // yadAgamAnusAryetadvAkyAnuSThAnamucyate / nisargAcaughavRttyA yat, tadasaGgakriyA matA // 28 // daNDena bhrAmitaM cakraM, bhrAmyati prtighaattH| tadabhAve'pi taccakraM, bambhramIti tathaiva tat // 29 // taccAnuSThAnAnAM, catuSTayaM bhavati laukikkssaanteH| dhArmimakyAH paJcatayaM, bhavatyanuSThA| namapyatra / / 30 // viSagaramananuSThAnaM, tahetukamamRtameva vijJeyam / pUrvatrikaM tu heyaM, dvikamagrasthaM sadA dhyeyam // 31 // vastrAnapAna| mAnopadhidhanaviSayAmilApato nityam / yatkriyate viSametat, tyAjyamihAnarthakRt phaladaM // 32 // yatparabhave mahendraprabhUtAzaMsAvazAnnidAnatayA / kriyate yattu garaM tat , kAlAntaraviSaphalaM dadyAt // 33 // mArayati yathAlarka, viSaM janAnA kiyatpramANena / rAgadveSodyogaprayogato vitathametaca // 34 // ajJAnAdavivekAdabhimAneyAdikAmahaThayogAt / vikalendriyavallaukikamananuSThAnaM budhaistyAjyam // 35 // yadvidhimapekSya zuddha, bhAvavazAdavidhimArgasaMtyAgAt / taddhetukamAkhyAtaM, vivekahallekhabhaktimatAm // 36 // karaNaM IN // 34 // prItyA dAnaM, jijJAsA jJAninAM paricayazca / zuddhAgamazuzrUSA, dharmAvighnatvakAGkSA ca // 37 // gurubhaktirvAtsalyaM, tIrthasyAvita in Education Med For Private & Personel Use Only Toinelibrary.org Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Educatio thabhASaNe saMghA / liGgAnyamUnei zuddhakriyAkriyAyAM nigaditAni || 38 || mArgAnuyAyitattvajJAnena vibhUSitaM bhavAntakaraM / apunarvandhakatAyA, hetumanuSThAnamamRtAkhyam // 39 // jJeyaM tadarddhapudgala parivarttAnte bhavApanodAya / taddhetu labdhabodhau, trikamanyat saMto | bahuzaH // 40 // tatpadana vakadhyAnAllayo bhavedAtmarUpasampannaH / yenAtmAyaM dRSTo, bhavakUpo mudritastena // 41 // bhavakoTisazcitaM yat, duSkRtamarddhakSaNena tadyAti / jJAnAmRtayutatapaso, dahedivaidhAMsi vAyuzikhI // 42 // sAMsArikasukhametad, jAnAti jJAnavAnasAratayA / pudrakalIlAlalitaM, saMyogaviyoganRtyakaram // 43 // jJAto bhinnatvena, pugaLato bhavanibandhatAhInaH / dhyAnanirAvaraNatayA, dhyAtA paramAtmabuddhayA ca // 44 // siddho bhavati bhavAntaH sthito'pi muktAtmanaH samAno'yaM / tasmAdanubhavajanyaM, kArya vibudhairanuSThAnaM // 45 // dharmaH kalpadrumAbho'yaM dharmmazcintAmaNiprabhaH / nirmalaH kevalAlIka kAraNaM bhAnuvadbhuvi // 46 // jambUdvIpopamo dharmaH, saptakSetrapavitritaH / samudrAlaGkRto bhAti, praNItaH sarvadarzibhiH // 47 // suvarNo vibudhaiH sevyaspadonnativirAjitaH / kSamAgharo bhadrazAlI, merUpo'sti ca // 48 // guNavRkSAnvito bhUriratnapUritamadhyagaH / satkarNadhAraH pAthodhitArako dharmapotakaH // 49 // " iti | dezanAM zrutvA pratibuddhA bhavyabhavyajanAH, zrIpAlo'pi harSaprakarSaromAJcitadeho guruM natvA svasaMzayaM papraccha-svAmin! kena karmaNA vAlye kuSThavinaSTadeho jAtaH, punarjaladhau manaH, DUmbakuTambasambandho'nubhUtaH punaH sthAne sthAne RddhisiddhibAhulyaM prAptastatsarvaM kRpAM kRtvA prasAdaya, tat zrutvA dazanacandradIdhitidhautasAmAjikarajaH paTalo vimalajJAnAvalokitA'tItAnAgatavarttamAnasamayo'jita senaH prAha- mahAbhAga ! jIvAnAM sukhaduHkhavaicitryaM karmaNA nirmitaM bhavati, ataH pUrvakarmmavazataH sarvaM sampadyate, yataH - " kRtakarmakSayo nAsti, kalpakoTizatairapi / avazyameva bhoktavyaM kRtaM karma zubhAzubham // 1 // " itikAraNAnnizamyatAM pUrvabhavaH / atraiva bharatakSetre ational lainelibrary.org Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAladeH caritrama razvazaraNaM, turagAsavya sanadUSito bahujIvAn virAjJI jinadharmaratA zuddhasamyAna nAnarAparAdhAstRNAzinaH pAcAraNa lajjate gRhiNI dharaNI nItiranItiparavazA? hiraNyapuraM nAma nagaraM, tatra zrIkAnto nAma rAjA, tasya zrImatInAmnI rAjJI jinadharmaratA zuddhasamyaktvazIlaguNakalitA, paraM kokilA zrIpAla kAkagRhe sA, rAjA AkheTakavyasanadUSito bahujIvAn hinasti pratyahaM, sA zikSayati-na yujyate tavaitAdRzaM pApakarmakaraNaM narakatairazvazaraNaM, turagArUDhena bhISaNazastrakaraNa nazyantaH pANino hanyante sa kiM kSatriyakulAcAraH, anenAcAreNa lajjate gRhiNI dharaNI ca, kRtA'parAdhA'pi mukhe tRNakSepe zatravo na mAryante kiM punarnirAparAdhAstRNAzinaH pazavaH nirAyudhAH zazakAdayazca nIrAhArAstApasA. iva mInAdayaH, keyaM nItiranItiparavazA? tava rAjyAdikaM yAsyati kSayaM AtnApi narake, yaduktaM-"haMtUNa parappANe, appANaM je kuNaMti | sappANaM / appANaM divasANaM, kae ya nAsei appANaM // 1 // " ityAdyAgamavacanarupadezito'pi na muzcatyAkheTakasaGkaraM, athAnyadA saptazatolaMThapuruSairveSTitaH prAptazcaika banagahanaM, tatra dRSTazcaiko dharmadhvajasaMyuto mRrtimAna saMyamadharma iva muniH kuSTharogagrasto'vihastamAnasa:, taM dRSTvA vakti rAjA-eSa cAmarakaraH ko'pi dRzyate'taH kuSThatvAdayamupekSyaH, asya hastAcAmaraM grahItavyamityAdiSTAste ullaNThanarAstairapi upasargito munirleSTuyaSTikAdyupakaraNaistathA muneH zAntarasaH rAjJo hAsyarasaH sparddhayevAvarddhayet , atha te kRtasAdhUpasA nirbhAgyA | napatipRSThalagnAH prAptA nijapuraM, tathaikadA punarapi rAjA mRgayAgato nijasainyaM muktvA ekAkyeva hariNapRSThe pradhAvito, hariNastu nadItaTaniSkuTaM praviSTastaM vilokayati yAvat tAvat nApakaNThasthitaH sAdhudRSTaH, taM dRSTvA samutpannahAsyadvaSopamaIstaM nimajApayati sma N nadIjale, kSaNAntare saJjAtakRpo nRpo nirakAzayat AtmAnaM nindamAnastasthau jIvAnAmativiSamaM bhAvaparAvartta ko jAnAtIti nyAyAt, sandhyAyAM gRhamAgatya niveditavAn svavRttAntaM rAjJIpurastAt, tacchrutvA'vakrAjJI-"dhik te pauruSamAryaduHkhakaraNaM duHsvAminA IN||35 // svAminA, vizvaM yAtu rasAtalaM tava mukhaM dRSTaM zubhAyaiva no / hiMsA zvabhranibandhinI tanumatAM sAdhozca kiM kathyate, mAghUrNIkRta eva nA. Jain Educatio n al Thinelibrary.org Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education rakagatAvAtmA tvayA bhUrizaH // 1 // amaratvapadodAraM sAraM viSaM payo bhavet / amarSavaza saJjAtahiMsA kAluSyadUSitam // 2 // cAritra citraracanAM, svAtmabhitti nivezitAm / krodha kUrcikayonmizraM hiMsA dUSyati kajjalam // 3 // dayaiva paramo dharmo, dudaiva paramA kriyA / dayaiva paramaM tatvaM tadbhajantAM dayAmimAm // 4 // vRthA dAnaM vRthA jJAnaM, mudhA nigrandhatApi hi / anAryA yogacarSApi, na cejjIvadayA bhavet // 5 // yaduktamAgame - " ceiyadavvaviNAse, risivAe pavayaNassa uDDAhe / saMjaicautthabhaGga, mUlaggI bohilAbha // 1 // muNimAraNeNa jIvA NaMta saMsAraparibhramaNa sIkA / bohiphalaM dulahaM ciya, hoi duI taha akIttIya // 2 // " tatpatnIvacaH zrutvA kiJcidullasitadharmmapariNAmo nRpaH proce na kariSyAmyahamIdRzaM pApakarma kadApi, ityuktvA nirgamayati sma kiyatkAlaM, punarekadA kiyaddinAnantaraM gavAkSasthitena dRSTaH ko'pi muniH gocaryyA hiNDamAno maLamlAnatanuH parihitajugupsanIyavanaH pavitro'ntarAtmataH, punarutpannAmarSo vakti kaMThapuruSAn- niSkAsayatenaM nagarAt malinamantyajarUpaM bhramantaM rathyAyAM, taiH kaNThe dhRtvA drutaM niSkAsyamAno rAjJyA dRSTaH, tataH kupitA rAjJI tAna nirbhartsya rAjAnaM bhaNitavatI "rAjan ! munivadho ghoro, muninindApi dustarA / upekSApi munInAM ca mahaduSkRtahetave // 1 // " kiM narakAtithirbhavasi ?, tacchrutvA lajjito bhaNati kSamasvAparAdhaM, rAjJA punarmunimAkArya | nijAvAse pAdayorlagnaH namitaH kSAmitaH pUjitazca tadA zrImatyA pRSTaM bhagavan ! anenA'jJAnaparavazena sAdhurvirAdhitaH, mahApApaM vihitaM, tatpApapAtanArthaM kimapyupAyaM kathaya, masIdAsmAnupari, yena pApAt viyojyate, tadA muniH provAca bhadre ! duSkRtamanena mahadvihitaM guNinyupaghAte sarvaguNopaghAto bhavet, yathA- " kAraNaM devadharmANAM, tatve bhavati sadguruH / sa gururnindito yena, trayastenAvadhUnitAH // 1 // devadarzanadharmmaNAM yaH kuryAnniMdanaM nRpaH / sa cANDAlabhavAn labdhA, dhruvaM syAnnarakAtithiH // 2 // na bodhivIjaM no mukti-rna svargAH satkulaM na hi / ainelibrary.org Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAladeH pUrvabhavAH // 36 // Jain Education zulkadravyasya noTa dhirdevanindAparasya tu // 32 // mUkatvaM kAhalatvaM ca, lUtA kuSThAdidoSajAH / mukharogAH saptaSaSTirjAyaMte jinanindanAt // 4 // ayazo'kAlamaraNaM, duHkvaM vakravigandhatA / lUtAtaMtumukhA dopA, bhavanti gurunindayA // 5 // saMsArI narake tiryagbhave syAt sa punaH punaH / dharmANAM nindako naiva, labhate mAnuSaM bhavam // 6 // trayANAmapi yasteSAM nindako ghorapAtakI / tasya saMsargamAtreNa, mahinAH syuH pare'pi hi // 7 // " paraM kRtaduSkRtAnAmapi pUrvamanAyuSo bandhe pazcAnutApaparo yadi bhAvollAso bhavati tadA kRtakarmakSayo bhavati, ekAntena niSeddhuM na zakyate / tadA tatpApaghAtanArthe arhadAdipadanava kamasthitasiddhacakrArAdhanamupadiSTaM, yadi trikaraNazuddhayA vidhinA'syArAdhanAM kariSyasi tadA sakalapApanAzo bhaviSyati, taM nizcayaM darzayitvA pUjAvidhiM tapovidhimudyApanavidhiM ca zikSayitvA gataH svasthAnaM sAdhuH, rAjApi sapatnIkaH siddhacakramArAdhayAmAsa, tapasi pUrNe udyApanaM kRtaM tattapo'numodanAdikaM aSTAbhiH zrImatI - khIbhiH kRtaM, saptazatasevakairapi dharme pravaNaM svanarapatiM vIkSya kadA kadA prazaMsitaM, anyedyuste puruSA rAjJA AdiSTAH pallopatisiMhanRpasya grAmabhaJjanAya taM bhaGktvA godhanAdikaM gRhItvA pazcAdAyAnti sma tAvatA pRSThasamAgatasiMhanRpabahulasainyena te saptazatA api rAjabhRtyAH parAsutAM prApitAH, te'pi kSatriyaputrA jAtAstaruNabhAvaM prAptAH krameNa sAdhUpasargapApaprasAdAt kuSThino jAtAH, yaH zrIkAnto rAjA mAn mRtvA tvaM jAtaH, zrImatIjIvastu eSA manitatatvA madanA jAtA, yat pUrvasminnapi bhave dharmmaka kalAlasA'bhUt sA idAnImapi tvammUpaTTe'bhiSiktA paTTarAjJI jAtA, pUrvvavat tvaM dhamrme yojitazvAnayA, yattvayA munInAmAzAtanA jalamajjanaDumbAtyajakalamadAna pUrvikA kRtA tatphalaM sarvaM tvayA labdhaM, zrImatIvacanena siddhacakrasyArAdhanaM kRtaM tatprasAdAdimAH sarvarddhayaH prAptAH, yAbhiH zrImatI sakhIbhiranu| modanA kRtAstA aSTa laghupaTTarAiyo jAtAH, te saptazatA api bhaTAstvatkRtadharmAnumodanamabhAveNedAnImapi tvatsAhAyyAtsAdhUpasargapApaja ional zrIpALa caritram // 36 // ainelibrary.org Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -nitakuSThinaH sukhinoM jAtAH, anayA pUrvabhave sapatnInAmuktaM tatra dazatu sarpa itivaconibaddhakarmaNA tilakamaJjarI atra sarpeNa daSTA, punaryat siMhanRpatirghAtavidhuraH kRtaH san mAsamanazanaM ca dIkSAM pAlayitvA so'haM ajitaseno jAto vAlyatve'pi tvadrAjyaharttA saptazatabhaTaiH | pUrvavairAdahaM baddhaH pUrvAbhyAsavazAccAritrapariNAmo jAtaH jAtismRtyA dRSTapUrvabhavo bhavocchedanodyatazcAritraM gRhItavAn utpannA'vadhijJAnaH atra | samprAptaH, tasmAt rAjan ! yena yathA yAdRzaM karmma zubhamazubhaM vA kRtaM bhavet tattAdRzamatra paratra vA samAyAti pRSThataH, taduktaM "yathA dhenusahasreSu vatso vindati mAtaram / tathA pUrvakRtaM karmma karttAramanugacchati // 1 // kattAramevaM aNujAi kammaM ' ityAgamaprAmANyAt, | ityAdi pUrvabhavAvadAtaM nizamya vakti zrIpAla :- svAmin ! mahadbhavanATakaM yatra nRtyantyaneke jIvA moharaGgAjIvazikSitA rAgAdisaMgItaM, nAsti mama cAritrazaktirato yuktapratipattimAdizata, tadA guruvakti-taba bhogyaphalaM mahadasti, ata ihabhatre cAritraM na prApnoSi paraM | navapadasamArAdhanato navamasvargasukhamanubhaviSyasi tato navamabhave'pavargasukhaM prApsyasItivacaH zravaNena romAJcitatanurmuniM praNamya svagRha gatvA navapada tapazvArAdhayAmAsa tadA madanA vadati-svAmin! pUrva tu dhanaM stokamAsIt sAmprataM tu RddhayA zakto'si tato vizeSataH kArya udyApanamahaH, dhanavibhavasAmarthye sati yanmanaH kAye kriyate tatphalamAptau navaM jAyate, tatra tapasyApanaM prArabdhaM nava jinagRhANi nava vivAni nava jIrNoddhArAn siddhapratimApUjanaM AcAryopAdhyAyasAdhUnAM vandananamanavasatyannapAnavasanasthAna zuzrUSA| vaiyAvRttyAdividhiM ca tIrthayAtrAM saGghasAghampikavAtsalyaM zAsanonnatiM jJAnakozAdInAM likhanavAcanapAlanAdijJAnArAdhanaM paThanapAThanakaraNakArApaNA'numatibhedena sAhAyyaM sAmAyikAdivatAnAM vratavatAM ca bhaktiM samyattatvAtpratipatitamanasAM tatra sthirIkaraNaM cAritracAritropakaraNacAritravatAM pratipAlanaM ihaparalokA''zaMsAkaraNaM tapasvinAM namaskArAdimatyAkhyAnabhaktivAtsalyamityAdi jainelibrary.org Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvabhavakRta zrIpAla caritram mudyApana // 37 // puNNaM cittacajakara sAmantraNaM uvijjati // sahiyAI ThaviyAI dravyabhAvabhedAt sArddhacatuSkavarSaM yAvat kArayAmAsa,vizeSodyApanaM lakSmIprabhAveNa yat kRtaM tadapizRNu-'evaM siripAlanivassa siddhacakkaccaNa kuNaMtassa / aha paMcamavarisehiM jA puNNaM taM tabokammaM // 1 // tatto rannA niyaraja lacchivitthAra guruyasattIe / gurubhattIe kAririumAradaM tassa ujavaNaM // 2 // katthavi vicchiNe jiNaharAMma kAUM tivei pIDhaM / vicchiNNaM varakuTTimadhavalaM navaraMgakayacittaM // 3 // sAlapamuhehiM dhannehi, paMcavaNNehiM maMtapUehiM / raiUNa siddhacakaM, saMpuNNaM cittacajakaraM // 4 // tasya ya arihaMtAisu, sabbesu paesu sappikhaMDAI / nAliyaragolayAI, sAmanneNaM Thavijjati // 5 // teNa puNo naravaDaNA, mayaNAsahieNa varaviveeNaM / tAipi golayAI, | visesasahiyAI ThaviyAI // 6 // jahA-arihaMtapae dhavale, caMdaNakapUralevasiyavage / aDakakeyaNa cautIsahIrayaM golayaM ThaviyaM // 7 // siddhapae puNa ratte, igatIsa pavAlamaTThamANikaM / navaraMgaghusi gavihiyappaleva gurugoLayaM ThaviyaM // 8 // kaNayAbhe mUripae, golaM gomeypNcrynnjuaN| chattIsa kaNayakusamaM caMdaNaghusiNaMkiyaM ThaviyaM // 9 // uvajhAyapae nIle ahilayadalanIlagolayaM ThaviyaM / / cauriMdanIlakaliyaM maragayapaNavIsapayagajuyaM // 10 // ( uvajjhAyA paNavIsaM, nIlamabhaMgeNa pAvakaraeNaM / paNavIsa kaNayakusamaM, caMdaNaghusiNaMkiyaM ThaviyaM // 10 // ) sAhupae puNa sAme, samayamayapaMcarAyapaTTakaM / sagavIsA riTamANa bhattIe golayaM uviyaM // 11 // sesesu caupaeK, caMdaNasiyagolae Thavei sayA / sagasahigavaNNAsayari paNAsamucAhalasamee // 12 // aNNaM ca navapayANaM, uddeseNaM naresaro tattha / tattavvannAI sumerumAlacIrAI maMDei // 13 // solasa aNAhaesu a guruAI sakkarAI liNgaaii| maMDAveTa nariMTo, naannaamnnirynncittaaii|| 14 / / igasoLasapaMcasu sII, dosu ca usa hisariyadakhAo / kaNayakacollayAihiM maMDAvaDa taha avaggesa // 15 // maNikaNaganimmiyAI, naranAho aTTa bIyapUrAI / vAntarAyapaDhame, paramechipayAmi ThAveDa // 16 // sahasA nasarI tattha / tattavyannA // 14 // igasoLasapA bAyapUrAI / vagantarAyapaDhame, LOG 30 Jain Educati o nal Wihinelibrary.org Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khArikapuMjayAI, ThAvai aDayAla laddhiThANesu / gurupAuyAsu ahasu, nANAvihadADimaphalAI // 17 // nAriMgAI phalAI, jayAiThANesu asuMThavai / cattAri ya kohalAe, cakkAhihAyagapaesu // 18 // AsanadesapattANa devINaM bAra mAuliMgAI / vijasirijakkhajakkhiNI, causahipae ya pUgAI, // 19 // pIyabalIkUDAI cattAri duvArapAlagapaesuM / kasiNavalIkUDAI, cauvIrapaesu ThaviyAI // 20 // navanihipaesu kaMcaNakalasAI vicittarayaNapuNNAI / gahadisivAlapaesu ya, phalaphullAI suvaNNAI // 21 // iccAi cAruvittharasahiyaM maMDAviUNamujjamaNaM / nhavaNussavaM nariMdo, kAUNaM vittharavihIe / // 22 // vihiyAe pUyAe, aTThapayArAI maMgalAvasare / saMgheNa tilayamAlA, maMgalakaraNaM kayaM ranA / / 23 // ityamunA vidhinA udyApanaM kRtaM, tapaHkaraNe tadudyApane ca yo vIryollAsastadeva muktibIjaM, abhavyAdijIvAstapAdikaM kurvanti paraM praNidhAnaM nAyAti, " darzanajJAnacaritratapassu praNidhAnayuk / vIryollAsaH kRtAnaMdaH, prokto mokSanidAnakaH // 1 // kriyAH phalanti sarvAstAH, prANinAM laghukarmaNAm / kUpodyamaH sirAbhUmyAM. kRtaH sAphalyamazrute // 2 // svAtau zuktigataM vAri, muktAbhaM tAmrapaNigam / tadeva vAri citrAyAM, sarvanAzakaraM smRtam // 3 // dravyabhAvena zuddhAtmA, yo bhavettena nimmitam / sarva dharmAdikaM kArya, syAnmahodayasampada // 4 // ' sarvajanasamakSaM zrIpAlaprajApAla: siddhacakraM stotumArebhe-yasyA'rhatpadamUlakaM dRDhataraM zraddhAlavAlAnvitaM, siddhAcAryasuvAcakA guNabhRtaH zAkhAH prazAkhAH punH| bodhijJAnacaritrazuddhasutapomukhyAH svarADhyAkSarapraznA labdhipadAdayo dalabharAH chAyAvarA RddhayaH // 1 // stambAstadguNarAjayaH sadudaya: puNyAnubandhI phalaM, dikapAlAnvitayakSayakSiNisuravAtaH pramUnotkaraH / saubhAgyapriyatAdi gandhAnekaraH zrIsiddhacakrAbhidho, dadyAtkakalpataruH sthito hitamasau jainAgame nandane // 2 // ' iti stutvA tUryadhvanipUrvakaM gIyamAno dhavalamaGgalaiH prazasyamAnaH sAdhammikajanaiH IMTwainelibrary.org JainEdar Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAlakR. navapada stutiH // 38 // vIjyamAnazcAmaraiH saparicchadaH sabhAyAmAgatya yathocitaM punaH savasya vastrAdibhakti vidhAya sukhena rAjyaM pAlayati sma, tasya madanAdikAsu navAntaHpurISu tribhuvanapAlAdayo nava nandanA jAtAzcakriNo nidhaya iva navasahasrANi rathA navasahasrANi gajaH turaGgANAM caritram, navalakSaM saMjAtaM, navakoTayaH padAtInAmityAdyanekasaukhyasaMsthApitadehasya navavarSazatAni vyaticakramuH, tribhuvanapAlaM svapade saMsthApya rAjA navapadadhyAnamagno jAtaH, sa ca kIdRgrUpaH ? 'viMzatisthAnakenedaM, tIrthakRnAmakarmasad / tasyodayena saMjAtastIrthakadyaH sa kathyate // 1 // catuSSaSTisurendrANAmasajalyAtasuparvaNAm / arhaNAmahate tasmai, namaH kSINASTakarmaNe // 2 // yasya kalyANaghasreSu, modante | nArakA api / caturdazasu lokepUyoto jAyate saMtatam // 3 // yasya jJAnatrayaM sArdhamAyAti cyvnaavdheH| yathA raverivAlokaH, sahabhAvI tathA sphuTam // 4 // gRhavAse'pi sadbhogAn , sevamAno'pi nirjrii| gRhNAti dIkSA lokAnAM, zikSAyai jItamityataH // 5 // mahAniryAmako gopo, mAhanaH sArthapo mahAna / dIyate jhupamA yasya, sa vandyo jagatAM vibhuH // 6||paatihaaryaassttkaijussttH, pnyctriNshdcogunnaiH| jagajjanAravindAnA, vivodhanakaro jinaH // 7 // catvAro'tizayA yasya, janmatassahacAriNaH / ghAtikarmakSayAdekAdazApya tizayAH punH||8|| ekonaviMzaM devena, vihitAtizayAH pare / jagaccharaNyo rUpasthadhyAne dhyAto manISibhiH // 9 // taddhyAnAdApta tadrUpA, yAtA yAsyanti yAMti c| jIvAH saMsAriNo'ne ke, marudeveva satvaram // 10 // yaduktaM zrI zatruJjayamAhAtmye zrIdhanezvaramariNA sAtizayasampUrNa, jinaM citte jinapramaH / sutapremNA'pi dhyAyantI, tanmayatvamavApa sA // 1 // vyApAramakhilaM devI, vimRjya bhavasa mbhavam / cintayantI jinaM prApa, tanmayatvamatha kSaNAt // 2 // hRdaye dRkpuraH pArthe, pazcAdvacasi sarvataH / apazyajinamevAsI,dnsar zivasaukhyanibandhanam // 3 // AruDhA kSapakazreNI, karmakSapakakAriNAM / sA nAnAzrutavicAraM, caikazrutavicArakam // 4 // mUkSmAkra Jan Education For Private Personel Use Only Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yAbhidhAnaM ca, samucchinnakriyaM tataH / yathAkrama zukladhyAnamavApa marudevyatha // 5 // aMtakRtkevalitvena, kRtvA karmakSayaM ttH| svAminI kevalotpattisamakAlaM kSayaM yayau // 6 // iti, te jinA dhyAyamAnAH syuH, saMsArocchittaye'nizaM / pUrva padamiti dhyAyan, siddhastutimupakrame // 7 // sitaM dhmAtaM ca yaH karmASTaprakAraM tapo'gninA / siddhA buddhAH parampAraM, prAptAH saMsAranAradheH // 8 // aspR. | zadgatikAH kAlapradezAntarasambhavAt / ito'vagAhanAkArAstribhAgAnasvabhUdhanAH // 9 // pUrvaprayogato'saGgabhAvAdvandhavimuktitaH / ekena samayenordhvagatikAH kAlajIvikAH // 10 // pakkairaNDaphalAjihmacakrabhramanidarzanAt / prAptAH siddhazilA sAdya| nantasthitivirAjitAH // 11 // jAtyarjunamayI sA cottAnacchatrAkRtiH zilA / ISatprAgbhArikAnAmnI, samayakSetrasaMmitA // 12 // yojanAnyaSTa bAhalye, tatrAntye yojane sthitAH / caturviMzatibhAganaM, kSetramAruhya bhAsurAH // 13 // yatsaukhyaM cakrizakrAdipadavIbhogajaM dhanaM / tebhyo'nantaguNaM mAnAtigaM tatra sthitAtmanAm // 14 // jJeyaM jJAnena tadvAcyaM, vacasA nopamA kSiteH / yathA puraguNAn mleccho, jAnan vaktuM hi nA'zakat // 15 // anantASTakasaMyuktAH, sarvopAdhivirAmataH / jyotirudyotitAzeSadigbhAgA dhyAnasaMsthitAH // 16 // rUpAtItA anAbAdhA, viguNA apunarbhavAH / darzanajJAnacAritravIryAnantacatuSTayAH // 17 // paTuiMzatsadguNaiH zobhamAnA mAnAtigaprabhAH / labdhvA yugapradhAnatvaM, viharanti dharAtale // 18 // smAraNAvAraNAcArunodanApratinodanAH / zikSayanti janAnAM ye, vimalAzayamAjinaH // 19 // zrImajjinendranistandrazAsanAdhAradiggajAH / mAtRtulyahitAH zuddhamArgagAnAM jayaMtu te // 20 // siddhisImantinIlIlAvilAsArthagatA'ItA / sthApitA AtmarUpA ye, mUrayo jJAnasindhavaH // 21 // apramattAzca mattA ye, vyAkhyAnAdiSu karmasu / aSAyAH paradrohadraha zoSaNakumbhajAH // 22 // jAtidezakulAcAra Jain Educaton International For Private & Personel Use Only Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpALakR. navapada stutiH zrIpAla caritram // 39 // rUpalAvaNyasadguNaiH / prApta sUripadaM yaiste, jayaMtu jagadiSTadAH // 23 // svAdhyAya dvAdazAGgAnA, kurvate pAragAminaH / sUtrArtha- vistarAmbhojaprabodhanadivAkarAH // 24 // upasamIpe'dhIyante, janaiH zAstrArthavistaram / upAdhyAyA yadIyAGga, guNAH syuH| | paJcaviMzatiH // 25 // yatmasAdAjjaDAzmAnasadRzAH puruSA api / navapallavatAM yAnti, dakSatvena jayantu te // 21 // mUtrArthadA nabhAgena, mUrayaH satyavAcakAH / bhave tRtIye ye nityaM, labhaMte zivasampadaH // 27 // yuvarAjasadRzA gcchcintaacintnttpraaH| | AcAryapadayogyA hi, yathAnuttaravAsinaH // 28 // mohAhigaralAghAtacetanAnAM najanmanAM / dadate jJAnacaityanyaM, vaco'mRtarasena ye // 29 // ajJAnavyAdhivaidhUryabodhitAnAM nirAmayam / kurvanti dezanAdAnamRgA'nna jayantu te // 30 // kuvAdidarpamAtaGga| pATane nakharAyudhAH / vAcakA vAksudhAsAraiH, zamayatyaGginduSkRtam // 31 // yathA dvirephAH puSpANAM, rasaM gRhNati nAturAH / notpAdayanti pIDAM ca, praNayanti nijaM tathA // 32 // ye sthAnopadhimAhAraM, gRhNantyeSaNayA sadA / kApotatiM kurvANAH, jIyAsuste munIzvarAH // 33 // guNAnAM saptaviMzatyA, bhUSitA dUSitA na ca / rAgadveSAdibhirdRSyairvanyAste bhuvi sAdhavaH // 34 // tapyamAnAstapastI, dvAdazaM sadabhigrahAH / duSkarmamarmazailaikapavayo munayo varAH // 35 // pAlyamAnAH sadA saptadazabhedena saMyamam / yamAdyaSTAGgayogaizca, yuktA muktaastthaa''shrvaiH||36|| padakAyajIvarakSAsu, dakSAH kkssiikRtkssmaaH| guptibhistimRbhirguptAH, yutAH samitipazcakaiH // 37 // sadA cAritrasauvarNakaSapaTTakasannibhAH / grahaNAsevanAzikSAdvikaM dhyAyanti ye'nizam // 38 // | dazarnajJAnacAritravIryaratnatrayeNa ye / sAdhayanti padaM siddheH, siddhArthA vatino vraaH|| 39 // duSTaM dhyAnadvayaM muktvA, dhyAyaMtyagre| tanaM dvayam / dharma zuklaM ca yaddhayAnaM, nirgranthAste jayaMtvamI // 40 // muktAH sAvadyayogAye, yuktA niSpApayogakaiH / bandhane | // 39 // Jan Education International For Private Personel Use Only Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education dvividhe naiva, lInAzcAritradharmmaNi // 41 // daNDagAravazalyaizva tyaktAH proti pArzvakAH / kathayanti caturbhedaM dharmaM tyaktakapAyakAH // 42 // paJcA ( tyaktA )vratapramAdAzca tyaktasaGgAH kRtAdarAH / mahAvrateSu paJcasveteSvAcAreSu saGgatAH // 43 // tyaktahAsyAdiSaTkAca, rakSantaH SaTkamaGginAm / harttAro bhayasaptAnAM jJAtAro nayasantateH // 44 // nimnantazca madAnaSTau pAlayantaH prasUH zruteH / vArayanto nidAnAni, navabrahmadhArakAH // 45 // vahanto dazadhAdharmma, kSAntimukhyaM jinoditam / ityAdyasaGkhyasaGkhyAvadvayaste munayo'jayan // 46 // janAnAM bhavapAthodhau, majjatAM tAraNAya ye / mUrttAH potAyamAnAH kiM, dRzyante sAdhavo hAmI // 47 // gate jine jinAbhAsAH, vihRtAH karmmabhUmiSu / zuddhoktyA tapasA cAptAjJApAlanakRtodyamAH // 48 // bhavalabhye'rthe prItirnaivAstikyaM vidoSavAkyeSu / nAvyaktaM mitthAtvaM sadayatvaM satkriyA guNiSu // 49 // yasyaite paJcaguNA, guNAnubandhitvameva janayanti / apunarbandhakatAyA, bIjaM sadarzanaM nAma // 50 // sudevaH suguruH zuddhadhammoM jJAyeta yena tat / darzanaM vAsanArUpaM, sattatvazraddadhAnataH // 51 // tatraupazamikaM kSAyopazamaM kSAyikaM tathA / sAsvAdanaM vedakaM ca paJcadhA tat prakIrttitam / / 52 / / | syAdarddhapudgalAvarttamAnAvizeSite bhave / labhyaM niryANasamprAptipratibhUsamamIritam // 53 // AsaMsAraM bhavedopazamikaM darzanaM tathA / paJcavAraM bhavet kSAyozamaM syAdasaGkhyazaH // 54 // vedakaM kSAyikaM caikavAraM syAdAtmarUpanam / apaugalikamAkhyAtaM, | darzanaM sarvadarzibhiH // 55 // yadvinA jJAnamajJAnaM, cAritraM bhavanATakam | veSamAtraM kriyAkaSTakAri hAri bahiH sukhaiH // 56 // darzanena vinA prAptaM, cAritraM syAdanantazaH / mahodayapadaprAptihetukaM no gataM kadA // 57 // labhyate tUpazamikaM, pUrva tadanu cAparam / kSAyopazamaM kSAyikaM vA mithyAtvaM yathAbhavam // 58 // jJAnacAritrayormUlaM nidAnaM zivazarmaNaH / saptaSaSTimitairbhedairbhUSitaM darzanaM matam helibrary.org Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAlakR. / zrIpAla navapada stuti: // 40 // // 59 // bhakSyA'bhakSyaM tathA, peyApeyaM cAkRtyakRtyayoH / gamyAgamyaM tathA jJeyaheyopAdeyatAdikam // 60 // yadvinA jJAyate naiva sarva sarvajJazAsanam / jJAnAdanu ahiMsAdyAcaraNaM jJAnamucyate // 61 // kriyAmUlaM hi zraddhAnaM, jJAnamAstikyakAraNam / arhadAdipadAH pUjyA, jJAnenaivAnyathA yuge // 62 // anabhinivezo'vitathapavAdanaM tathyadarzanaM guNataH / azrAntirakSayatvaM jJAnasya te guNAH paJca // 63 // svaparaprakAzakaM yaddIpakalpaM hi kathyate / bhuvanopakRtikRt jJAnaM, yathA candrArkatoyadAH // 64 // matizrutA'vadhijJAnamanaHparyAyakevalam / paJcadhA mUlataH proktapekapaJcAzaduttaram // 65 // syAdaSTAviMzaticaturdazaSaTkadvayaikakam / bhedaM matyAdikaM jJeyaM, sAdhyaM tadvinayena hi // 66 // antyaM jJAnatrayaM loke, vacobhirupakartRkam / matizrutaM tu sarveSAM, kurute hitamanvaham // 67 // dvAdazAGgamayaM varNarUpaM zrutamihoditam / duSSamAyAmapi punaH, kalpadruvadabhISTadam // 68 // varNanIyoditAH pUjyAH , praSTavyA dakSasAkSiNaH / yatprasAdAjinAstulye, nRtve'vi sambhavantyamI // 69 // yatprasAdAdime lokavicArA jinabhASitAH / sAkSAdiva vilokyante, dharmakarmakriyAJjanaiH // 70 // riktIkarotyaSTakApacayaM yaniruktitaH / cAritraM tanjinaiH proktaM, jJAnadarzanasaMyutam // 71 // viniyogastathA RddhiH, siddhiH puSTizca sarvataH / kSayazcAviraterevaM, cAritrasya guNA amI // 72 // dvibhedaM sarvasAvadhaviratiyatinAM tathA / sAmAyikAdibhedena, syAjanmAdhi paJcadhA // 73 // AsaMsAraM bhavedaSTavAraM saddarzanAnvitam / zuddha bhAvakriyopetamazudyA tadanantazaH // 74 // gRhiNAM dezataH tatsyAt, dvAdazavatabhedataH / kSetrapalyopamAsaGkhyabhAgamAnamitaM bhave // 75 // tyaktvA SaTkhaNDanAthatvaM, yadaGgIkriyate mudA / cakravatyAdibhiH zazvat , saMsArocchedakAMkSiAbhiH // 76 // yatprasAdAdapUjyo'pi, pUjyate sajanaiH punaH / vanyate yadavanyo'pi, pApaH pApAdvimucyate // 77 // yatprAsAdAdvarAko'pi, yAti zekha. // 40 // Jain Education Jhelibrary.org Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ratA jane / azaraNyaH zaraNyaM syAdajAtizca sujAtimAn // 78 // tatsaptatividharmeMdarbhinnaM tu caraNAdimaiH / kSAntyAdimUla sadguptiguptaM rAgAdividviSaH // 79 // yadanantaguNaM loke, varNitaM dazadhA tathA / bhedaiH saptadazaiH pUrNa, taccAritraM jayediha // 8 // priitibhogye'pyrthe viratiranicchA punaH kRte nAryAH / tyAgo bhavAbhinandau, sacetaH paraguNAvAptau // 81 // paradoSekSopekSA, tapasaH SaDamI guNA guNakabhuvaH / tatmApyaM samyaktvAnantarya saMyatArAdhyam // 82 // yantrikAcitakarmanaM, kSamAyuktamagarvakam / anidAnaM nidAnaM hi, siddhestapyaM sadA tapaH // 83 // jJAnatrayayutaivIraiH, tadbhave muktigAmibhiH / jAnadbhirapi sarvajJairAhataM yattapo'nizam // 84 // yatprasAdAt mahAsiddhiH, labdhayazcAraNAdikAH / aNimAdayazca sidhyanti, tattapaH zasyate janaiH // 85 // dUrasthitaM durArAdhya, duSpradhayaM surairapi / tapena sAdhyaM tat sarva, dvAdazaM bAhyapanyadaH // 86 // paJcAzatA bhedabhinnaM, cottaraM kathitaM jinH| yatphalaM siddhisaukhyaM syAnnRdevasukhapuSpakam // 87 // zamAdayo guNA yasya, marandastattapo janAH / yatnAdAdrIyatAM sadyaH, sahAyaM | zivavamani / / 88 // jIvahemnaH karmamalastakSaNaM cApanIyate / tapo'nalena bhavyAnAM, tattapo vandyate jnaiH|| 89 / / yaduktaM zrIsiddhicakracaritre'pyasya mAhAtmyaM " uppannasanmANamahomayANaM, samADiharA saNasaMThiyANaM / saddesaNANaMdiyasajjaNANaM, namo namo hou sayA jiNANaM // 1 // siddhANamANaMdaramAlayANaM, Namo'Namo'gaMtaca ukkayANaM / bhUrINa dUrIkayakugNahANaM, namo namo sUrasamappahANaM // 2 // suttatthavitthAraNataNarANaM, Namo Namo vAyagahuMjarANaM / sAhUNa saMsAhiyasaMyamANaM, namo namo suddhadayAdamANaM // 3 // jiNuttatatte ruilakkhaNasa, namo namo nimmaladaMsaNassa / annANasammohatamoharassa, namo namo nANadivAyarassa // 4 // ArAhiyAkhaMDiyakkiyassa, namo namo saMyamavIriyasta / kammadumummUlaNakuMjarassa, namo namo tivvatavoharassa // 5 // iya Jain Education in For Private & Personel Use Only O nelibrary.org Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAla caritram zrapiAlakR. navapayasiddhaM laddhivijjAsamiddhaM, payaDiyasuravagaM hItirehAsamaggaM / disivaisurasAraM khoNipIDhAvayAra, tijayavijayacakaM siddhacakaM | navapada namAmi // 6 // " ityAdi navapadadhyAnaM dhyAyan tallInamAnasastadaiva pUrNe AyuSi navamAnatakalpe ekonaviMzatisAgarAyuH samutpannaH stutiH suraprabhanAmA suraH, tadanu kiyatA kAlena dhyAnenaiva mAtA madanAdayo navApi striyastatraivotpannAH surasukhAni bhujayAmAsuH, tatazchyutvA narabhavaM prApya punastadeva svarga punarnarabhavamityekAntaritasurabhavayuktaM nRbhavaM prApya aSTau bhavAn pUrayitvA navame bhave mokSaM yAsyati, itizrIpAlavArtA gautumamukhAnnizamya magadhezvaraH prAha-gaNIndra ! acintyo'yaM navapadamAhimA AzcaryakRta siddhacakramAhAtmyaM karNasudhAra| sopamaM zrutaM,punargaNI pAha-kiM vaya'te bahudhA ? ekaikapadabhaktimabhAvAddevapAlAdayo mahAnanda prAptAH atsidaparamadhyAnAdaizvaryaM zakrasampadam / sampApya devapAlo'pi, gataH siddhimahAlayam // 1 // dhyAyantaH siddhapadadhyAna ke ke zivaM na sampAptAH / zrIpuNDarIkapANDavapadmamukhAH pANino loke // 2 // nAstikavAdasamarjitapApabharo'pi pradezinaranAthaH / sUryAbhava prAptaH mUripadAnAM prabhAvo'yam // 3 // ladhvapi gurUpadiSTaM vyalIkamAmRjya siMhagiriziSyaH / zrIratnapAThakAMta, surapadavIM ttkssnnaatmaaptH||4|| sAdhupadArAdhanato, madanabhramaghAtakaH zivaM prAptaH / duHkhaM taduHkhAnAM, dAnAdAsAhayanti janAH // 5 // samyaktvArAdhanataH surAH samAyAnti | dAsabhAvena / kiM kathyate jino'pi zlAghAmakaroca sulsaayaaH||6|| jJAnapadArAdhanato, mApatuSaH sAdhurantakRta jJAnI / jAto malayAdyA api jIvAH sadjJAnAM prAptAH // 7 // zIlakSamAdyalaGkata caraNAjjambUkumAra iva bhavyaH / saubhAgyajJAnazAlI ziva-IN mAlI syAnna sandehaH // 8 // vIramatIbhavavihitAta, jinbhktiyutaattpHprbhaavaadyaa| bhUtvA kanakavatItA, kevalabhAvaM gRhasthApi // 9 // KlA ki bahunA moktena ?, tvamapi zreNika ! naro'pi bhavitA'si / tIrthakaro'grimajanmAna, padanavakadhyAnabhaktivazAt // 10 // " iti gautamo-IN in Education International For Private & Personel Use Only Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Educati tamabhASitaM nizamya yAvaduttiSThati tAvadvarddhApito vanapAlakena vaddharthase diSTyA zrImanmahAvIrajinacaraNakamalA gamanavArttayA, pramudito bhUkAnto romAJcakaJcukitanustasmai sArddhadvAdazakoTipramANaM pAritoSikaM dhanamarpayitvA gatastatra samavasaraNe devanirmite vistAritAyojana jAnu pramitasuratarukusumAcchAdite zAlatrayAlaGkRte divyadundubhidhvaninAdite sarva samAgatya paJcAbhigamavidhAna vidhipUrvakaM stotumupakramate, kIdRza: ? ' udgiranniva bhAvasthaM, tamevAnandamAtmanA / zreNikaH zrImahAvIraM jitamAraM mRdUktibhiH // 1 // dhyeyastvaM sarvasatvAnAmanyaM na dhyAyAsa prabho ! / pUjyastvaM vibudhezAnAmanyaH pUjyo na te'sti yat // 2 // sevyastvaM jagatAM nAtha !, na sevyaH kospi te prabho ! | stutyastvaM stUyase nAnyo, jagatsAmrAjyalabdhitaH // 3 // zaraNyastvaM hi sarveSAM na ko'pi zaraNaM tava / tvaM prabhurvizvavizveSAmanyo nAsti tava prabhuH // 4 // siddhisaukhyaM tvadAyattaM nAparastasya dAyaka: / parAtparatarastvaM hi tvatto nAsti paraH kvacit // 5 // tvamanAdiranantastvaM, jyotIrUpaM parAtparam / tvAmAmanaMti vibudhA, jagatritayadarzinam // 6 // namastubhyaM bhavAmbhodhiyAnapAtrAya tAyine / tvatto'haM paramAnandaM prArthaye prArthitaprada ! // 7 // tava preSyo'smi nAthAhaM tvatto nAthAmi nAthatAm | jagaccharaNya ! mAM rakSa, prasIda paramezvaraH // 8 // iti jagannAthaM stutvA mahinAtha ziromaNI yathocitasthAnamupaviSTaH ziSTamUrddhanyo dhanyaM manyamAno jinAnanendumabhimukhaM svanayanaca korakizoraM prasthApayati, bhagavAnapi tatpAnAya dezanAsudhAM vavarSa, tatrApi navapadadhyAnamAhAtmyamAtmasvarUpatayA niveditaM yathA 'dhyAtA dhyeyaM tathA dhyAnamAtmaiva vibhunAmataH / jJAnadarzanacAritratapovIryayaH punaH // 1 // dravyairguNaizca paryAyairbhedacchedakriyAdibhiH / rUpapiNDasthatAdhyAnaM, dhyAyannAtmA jinaH smRtaH // 2 // rUpAtItasvabhAyo yaH kevalajJAnadarzana: / kamrmmopAdhivihInastu, saiSa siddha itIritaH // 3 // paJcAcAravibhedena paJca prasthAnacinmayaH / sUridhyAnapadArUDhA - national 040404ma w.jainelibrary.org Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreNikakR. zrIpAla caritram cAryAH kSetrajJa eva sH||4|| mahAprANAdikaM dhyAnaM, dvAdazAGgI tathA punH| dhyAyanAtmA jinaiH proktaH, upAdhyAyo'rthatantravit // 5 // navapadArbhA apramattaH zamo muktI, bhave ca vigataspRhaH / sa evAtmA muniH proktaH, kiM kezaimuNDanAdikaiH ? // 6 // ratnatrike layaH siddhapanthAnaM vIrastutiH sAdhayan sadA / yuktastriyogayatnena, sAdhurAtmA bhaved dhruvam // 7 // mohakSayopazAntibhyAM, darzanaM vedayan param / saMvegAdi guNoyo yaH, sa AtmA darzanaM smRtaH // 8 // kSayopazamayorjJAnAvaraNIyasya karmaNaH / bodhatAyA bhavedAtmA, jJAnavAn saiva vAGmaye // 42 // // 9 // ramate saccidArAme, zleSitaH zukulezyayA / abhrAmana mohavipine, Atmaiva caraNaM matam // 10 // saMlayana samatAyoge, icchA|rodhena saMvarI / vattate yastapobhAve, Atmaiva kthitstpH||11|| AgamazcAgamajJAtA, Atmaiva kathito jinH| avinAzI sthirastheyAn , nAnyadA snehacetanAt // 12 // yaduktamAgame "AyA sAmAiyaM, ege AyA, je egaM jANai se savvaM jANai" ityAdyAgamaprAmANyAdAtmaiva saMsAraH siddhizceti, navapadadhyAnaM asaGkhyayogajanyavividhAlambanena vidhIyate, paraM bahava upAyA mokSasAdhane, sAdhayanti janAH, 'zIlavratena saubhAgyaM, bhogAH satpAtradAnataH / devArcanena sAmrAjyaM, tapasA cendratAdikam // 1 // teSAM bhedAstu bahavassanti te bhavasaukhyadAH / sevitA bhavinAmeva, tattatsaukhyAbhilASiNAm // 2 // bhAvanA yadi jAyeta, tessaamntrvrtinii| nirupAdhitayA mudrA, yAti cetsyAtkare zivam // 3 // kSaNamAtra sevitA sA, prAptA cinmayatAM yadA / bhAvanaikApi sarvasvarUpAparamayoginAm // 4 // sApi zreSThA tadA proktAsnubhave svarasaM yutA / sadvivekayutA kSAntibhUSaNA'spRhatAmbarA // 5 // vinA'nubhavabhaLasA, na bhavetkAryasAdhinI / yathAbhimukhamAyAtA, na zasyA vidhavA vshaa||6|| ityAdidezanAM sudhAsadhrIcI jJAtvA'nubhavarasalInatayA bhAvyaM bhavyajanaiH, anubhava eva sarvatra zreyAna , sa ca kI KC dRg ? 'vRddhiheturyathAMguSTho, gautamasyArthavastuSu / tathokto'nubhavaH sarvakriyAsu saphalAsu ca ||shaa payaHsudhAjyAdi peyaM, prdhaanmuttraattrm|| // 42 // Jain Education a l For Private & Personel Use Only Rilinelibrary.org Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education tathA jJAnakriyAzraddhA'nubhavaH teSu paraH paraH // 1 // yathA rasAladaNDeSu granthirbhavati nIrasaH / jJAnAdayo'pi sarasAH, taM vinA granthisannibhAH // 2 // sarvA'nindyapratIke'Gge, naro nako na sundaraH / jJAnAdiguNayukto'pi taM vinA naiva zobhate // 3 // jJAne satyapi no vettA, bhavedanubhavaM vinA / vitaNDAvAdamAtanvannapi sthAna jitAhavaH // 4 // bahuzrutajanaiH saGghairmAnyo'pyanubhavaM vinA / khyAto'IcchAsanasyAyaM vairI suristathA tathA // 5 // yaduktaM "jaha jaha bahussuo saMmao ya sIsagaNasaMparivuDo ya / aviNicchio ya samaye, taha taha siddhaMtapaDiNIo // 6 // likhanairvAcanairadhyApanairadhyayanaistathA / kimebhiryadi hRnehe, nAyAtyanubhavezvaraH // 7 // yogo dhyAnaM layasnAtaH, samAdhiH samatA dhRtiH / samyagjJAnaM ca paryAyAH, ete tasyoditA jinaiH // 8 // lokoktiriyamapyApto, yaistairAcchAdito janaiH / jJAyate'nubhavaiH sAkSAt, sAmyanirvedanAdibhiH // 9 // stokenApi hi dambhena, duSTAH pIThavalAdayaH / vizuddhA api duHkhatvaM prAptAH kimitare janAH 1 // 10 // paraM yadahRdayArAme, lasatyanubhavo hariH / dambhamohAdayo nAgA, nAyAntyabhimukhaM hi tAn // 11 // arhadAdipadAnyevaM, bhAvitAni parasparaM / sphuTAnubhavato nUnaM tanmayAnyekakAnyapi // 12 // vinAnubhavametAni, guNahInAni nAmataH / sevitA nArthakArINi bhavanti bhavahetave // 13 // anubhUtisudhAsAraH, pIto yairbhavyakekibhiH / taiH prAptaH paramAnandaH, prApsyanti prApnuvanti te // 14 // suradumaNikumbhAdyA, bhAvA: mApuradRzyatAm / jAne anubhavenaiva dhikkRtAste'tra saukhyadAH / / 15 / / iti zrImanmahAvIravadanavinirgatadezanAsudhArasaM samApIya pUrNotkaNDaH zreNikaH saparicchado navapadArAdhane nizcayaM kRtvA trailokyaguruM praNamya prApto rAjagRha, bhagavAnapi dinakaravat kugrahapathaM nivArayamANo bhavyakamalakAnanaM prabodhayana vihRtavAna ainelibrary.org Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreNikakR. navapadArbhA vIrastutiH // 43 // dharAvalaye, krameNa nivRttipuraM prAptaH / zreNiko'pi tadArAdhyArjitatIrtharanAmakA pUrvabaddhanarakAyustena gataH prathamapRthivyAM prathama- zrIpAla prastaTe, caturazItivarSasahasrAyuH prapAlyAtanotsapiNyAM zatadvAri puri zrIvarddhamAnajinatulyo dehamAnavarNalAJchanagaNadharaziSyAdipari- caritram karAyuHkalyANakadinAdibhiH zrIpadmanAbhajino bhAvI / itizrIpAlacaritaM nizamya bhavyajanAH sodyamA bhavata siddhacakrArAdhane, zrIpAlavadameyasaukhyabhAjo bhavantu iti / atha prazastiH-jIyAtsvacchatapAkhyadugdhajaladhiprollAsane pArvaNaH, zrImazrIvijayaprabhAkhyasuguruH sUrIzazItadyutiH / citraM mitrahitaH sadA kuvalayollAsaM dadhAnaH satAM, pakSI no jaDamaH kRtAntajanako doSAkaro nokadA // 1 // taddhastadattotkaTapaTTapUrvAcaleSu bhAsvadyumaNIsamAnaH / jayatyanUcAnasucakravartI, hIrodbhavo'yaM vijayAdiratnaH // 2 // tadgacche kavirAjikIrtivanitAbhAle lalAmAyitaH, zrIvinayAdvimalAbhidhAnasudhiyaH sphUrti para vibhrati / yadRSTe janatAmanassu nihitA dhanyAdayassAdhavaH, sAkSAt saMsmaraNasya bhAvamakhilA dRSTA ivAbhAsate // 3 // tadrUpo'sti guNaizca dhIravimalAhvAno nidAnaM sadApAra-INT sphArazubhasya pudgalavatAM yadarzanaM sAmpatam / cakre tacchizunA nayAdivimalenedaM caritraM mahata, zrIzrIpAlanarezituH punAridaM hRdyaMta sugadyAnvitam // 4 // pUrvaprAkRtagAthAbandhacaritrAttato'pi vijJAya / zrIvinayavijayavAcakakRtarAsakatazca sambandham // 5 // upajIvya vihitametat , vyAkhyAnakRte ca sabhyajanatAnAm / tatkartavyaM zuddhaM, sadbhiridaM maitryamAdhAya // 6 // zrIjJAnavijayasukaveH ziSyAH snyaaybuddhipaariinnaaH| prAjJA nayAdivijayAstenedaM zodhitaM samyak // 7 // prathamAdarza likhitaM, zaravedamunIMdu (1745) 7 // 43 // | saMmite varSe / rAdhAsitadvitIyAdivase zrIunnatAkhyapure // 8 // zrIvijayaprabhasUrIzvaragurucaraNaprasAdato bhvyaaH| etacchravaNAnubhavAdbhavantu | For Private & Personel Use Only Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ snmngglaaliinaaH||9|| etadvAcanalikhanazravaNAtpuNyaM samajayantu janAH / AcAmAmlAditapaHkaraNAdadhikaM ca tdbhktyaa||10|| sadbhirahaM no hAsyo, dRSTvA racanAM visaMsthulAmasya / udyogaH karttavyaH, sadguNakathane badanti te eva // 11 // upagItiH / tasmAdvistara bhAvaM, prAmotu caritrametadAkhyAtaM / sadbhiH suparigRhItAdAnaMdAyeti kalyANam // 19 // aSTAdazazatamAna, granthAgramanuSTubhAM ca saJjAtam / IN asya caritrasyedaM, tyaktvA''lasyaM sadA vAcyam // 20 // itizrIpAlacaritraM pavitraM sampUrNam / 7 iti zreSThi-devacandra-lAlabhAI-jainapustakoddhAre granthAGkaH-56. / Printed by c. S. Deole at the Bembay Vaibhav Press, Servants of India Bociety's Home, Sandhurat Road Girgaon, Bombay. Published by Sash Naginbhai Gholabhai Javori, for Sheth Derehand Lalbhai Jain Pustakoddhar Fund, 426 Javeri Bazar, Bombay. Jain Educ a tional For Private Personal Use Only Iww.jainelibrary.org Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A 3 38 330SASSASSA303 SSANASIA AINA! RAM RAO A GET // iti zrIjJAnavimalasUriviravitaM zrIzrIpAlacaritraM sampUrNam // iti zreSThi-devacandra-lAlabhAI-jainapustakoddhAre granthAGkaH 56. papapapapapapapapapapapapapagaa muNdu vaari kaalNloo jl l l loo laabhaalu raavddNloo paal vNpulu jrupu For Private Personel Use Only www.ainelorry.org