Book Title: Adhyatma Gita
Author(s): Dhirajlal D Mehta
Publisher: Jain Dharm Prasaran Trust Surat
Catalog link: https://jainqq.org/explore/006080/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa pUjya zrI devacaMdrajI mahArAjasAheba kRtI adhyAta gItA vivecaka8 dhIrajalAla DAhyAlAla mahetA Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | zrI vItarAgAya namo namaH || parama pUjya zrI devacaMdrajI mahArAja sAheba kRta adhyAtma gIta vivecakaH dhIrajalAla DAhyAlAla mahetA prakAzakaH zrI jainadharma prasAraNa TrasTa-surata ' SIR Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ G) prakAzaka : jaina dharma prasAraNa TrasTa e-602, pArzvadarzana koplekSa, navayuga koleja sAme, rAMdera roDa, surata-395009. gujarAta, (INDIA) phona : 0261-2763070, mo : 9898330835 dhIrajalAla DAhyAlAla mahetA zrI yazovijayajI jaina e-602, pArzvadarzana komlekSa, saMskRta pAThazALA navayuga koleja sAme, rAMdera roDa, | sTezana roDa, raMga maholanA nAke, surata-9, Ph. (0261) 2763070 mahesANA. (u. gujarAta) Mob. : 9898330835 Ph. (02762) 222927 prAptisthAna, sevaMtIlAla vI. jenA DI-para, sarvodayanagara, grAunDa phalora, sarasvatI pustaka bhaMDAra | pAMjarApoLa, 1lI lena, hAthIkhAnA, ratanapoLa, sI.pI. Tenka roDa, muMbaI-4 amadAvAda Ph. : (022) 2240 4717 phonaH (079) 25356692 2241 2445. jena prakAzana maMdira khatrInI khaDakI, dozIvADAnI poLa, amadAvAda-380 001 Ph. (079) 25956806 T prakAzana varSa vIra saMvata 2541 vikrama saMvata 2071 IsvIsanuM 2015 6. kiMmata : rUA. 60-00 mudraka : bharata grAphIksa, 7, nyu.mArkeTa, pAMjarApoLa, rIlIpha roDa, amadAvAda-380001 | phona : 079-22134176, mo. 99250 20106 haO E-mail : bharatgraphics1@gmail.com Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tame ja AoidaghA cho. rati-aratine pele pAra che nirdandra AnaMda zabdAtIta AnaMda kai rIte e divya AnaMda maLe? 'adhyAtma gItA'mAM pUjyapAd devacaMdrajI mahArAje cittanI nirvikalpa dazAne nirlendra AnaMdanA sAdhanarUpe darzAvela che. 'yadA nirvikalpI thayo zuddha brahma tadA anubhave zuddha AnaMda zarma" (35) vikalpo rAga, dveSanI, gamA-aNagamAnI dhArAmAM sAdhakane lai jaze. e gamo ane aNagamo karmabandhanI dhArAmAM lai jaze. dvandro ja dvando yAda Ave mahopAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAjanuM savAso gAthAnA stavanamAM ApeluM vacana nirvikalpa upayogamAM, nahIM karmano cAro" cAlo, karmabandha aTake paNa sattAmAM paDela karmo udayamAM Avaze tyAre zuM...? | 'adhyAtma gItA' kahe che 'udaya udIraNA te paNa pUrava nirja kAja' (30) sAdhaka mATe karmano udaya paNa nirjarAmAM ja rUpAMtarita thAya ne.! tAva Avyo che sAdhakane khyAla che ke, azAtAvedanIyano udaya Avyo che. jJAnadazAmAM te sAdhaka mAtra tAvane joto hoya che. tAvanI pIDA ene becena banAvatI nathI. e te samaye karmonI nirjarA karI rahela A ja vAtane pUjyapAd devacaMdrajI mahArAje aSTapravacana mAtAnI sanjhAyamAM vistArI che. "moha udaye amohI ehavA, zuddha nija sAdhya layalInare..." sAdhaka potAnA sAdhya tarapha ja dRSTivALo che. potAnA zuddha svarUpane pAmavA mATe che e kaTibaddha. A kSaNamAM mohano udaya thaze. toya sAdhaka e vakhate potAnI cetanAne mohAdhIna nahIM thavA de. e potAnI cetanAne svasamAdhina rAkhaze. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A sAdhaka vibhAvonA kaLaNamAM khUMcato nathI. e jJAtA che mAtra. para padArthone ke ghaTanAone sAdhaka jue che, paNa mAtra jJAtAbhAve. ghaTanAomAMthI pasAra thavA chatAM ghaTanAomAM te lepAto nathI. mahopAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAja savAso gAthAnA stavanamAM kahe che- 'jJAyakabhAva je ekalo, grahe te sukha sAdhe...' 'adhyAtma gItA' sAdhakanA A mohaka svarUpanI vAta karatA kahe che- 'jJAtA karatA bhoktA ramaNi pariNati geha...' (4) sAdhaka che jJAtA e che svarUpa dazAno kartA, svarUpa dazAno bhoktA ane svarUpadazAmAM ramaNatA karanAra... svamAM DUbavAno A kevo to AnaMda! sAdhakanI mohaka prastuti AgaLa AvI sAdhanA kare te sAdhaka. to sAdhanAnI vyAkhyA zI? 'adhyAtma gItA' kahe che- "AtmaguNa 2kSaNA te dharma, svaguNa vidhvaMsanA te adharma...' kSamA, vItarAga dazA, AnaMda Adi svaguNonI dhArAmAM javuM te sAdhanA ane upayogane paramAM lai javo te asAdhanA. hamaNAM eka pravacanamAM meM zrotoone pUcheluM H prabhunuM darzana karavA jai AvyA. prabhue kaMi kahyuM haze tamane. zuM kaheluM? eka zrAvake kahyuM H gurudeva ! prabhue kaMi kahyuM haze paNa zuM kahyuM te khabara nathI paDI. meM kahyuM H prabhunI mudrA kahI rahI hoya che ke, huM svarUpamAM sthira chuM. tuM paNa tArA svarUpamAM sthira thai jA. svamAM sthira thavA mATe prayatna karavo te ja sAdhanA. sAdhanAnA A hArdane bahu saraLatAthI samajAvatAM 'adhyAtma gItA' kahe cheteha samatArasI tattva sAdhe, nizcalAnaMda anubhava ArAdhe.. (27) Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samatAnI, samatvanI prApti AtmatattvanI siddhi sudhI sAdhakane pahoMcADe che. nizcaLa, sthira AnaMda ja AnaMda pachI che. hA tame ja AnaMdaghana cho! A AnaMdaghanatvanI pragatino mArgadarzAve che- 'adhyAtma gItA' adbhUta graMtha che 'adhyAtma gItA' A graMtha upara pUjyapAd adhyAtmayogI AcArya bhagavaMta zrImad vijayakalApUrNasUrIzvarajI mahArAjanuM hRdayaMgama vivecanaprakAzita thayela che. paMDitapravara zrI dhIrajalAlabhAie paNa A graMthane sarasa rIte vivecita karela che. A graMthano svAdhyAya karI vAcako 'adhyAtma gItA'nA hArdane pAme e ja zubhakAmanA... AcArya zrI OMOMkArasUri ArAdhanA bhavana sUigAma, caitra vadI 11, saM. 2071 darco -yazovijayasUri Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 1prastAvanA... "adhyAtmagItA' A nAmanuM nAnakaDuM pustaka banAvatA graMthakartAzrI adhyAtmadazAmAM evA to layalIna thaI gayA hoya tema lAge che ke A duniyAmAMthI pele pAra koI navA ja viSayamAM mahAlatA hoya, zuM temanA vacanonA udgAro ane zuM temanI graMtharacanAnIlI jANe gAyA ja karIe gAyAja karIe. A graMtha che ghaNo nAno. paNa nizcayadeSTinI pradhAnatA vALo graMtha banAvyo che. pAne pAne vairAgyarasa, adhyAtmarasa ane nizcayardaSTinAM mojAM rUpa phUvArA uDatA ja dekhAya che. pustaka hAthamAM lIdhA pachI pUrNa karyA pahelAM mUkavAnuM mana thatuM nathI. eTaluM ja nahIM paraMtu vAraMvAra vAMcyA ja karIe-ghuMTyA ja karIe to paNa tRpti thatI nathI tevuM mahAtmApuruSanuM lakhANa che. A mahAtmA puruSano janma mAravADanA bIkAnera nagaranI pAse AvelA caMga nAmanA gAmamAM thayo. osavALa vaMzanA tulasIdAsa pitAjI ane dhanabAI mAtuzrIne tyAM koI uttama samaya Avyo tyAre vi. saM. 1746mAM janma thayo. dhanabAI jyAre sagarbhAvasthAvALAM hatAM tyAre vicaratA vicaratA pUjya rAjasAgarajI mahArAjazrI tyAM (dhanabAInA gAmamAM) padhAryA. A zrAvaka-zrAvikA dharmapariNAmavALAM hovAthI pUjya mahArAjazrIne vaMdanArthe upAzraye gayAM. pratidina vyAkhyAna zravaNa mATe tyAM jatAM hatAM. dhArmika bhAvanAthI raMgAyelAM A patipatnIe gurujInI pAse evI pratijJA lIdhI ke jo amAre putraratna janmaze to te bALakane jainazAsanane samarpita karIzuM. mAta-pitAnA paNa kevA umadA saMskAro. dhanabAine sagarbhAvasthAkALamAM suMdara eka svapra AvyuM ke mukhathI caMdramAnuM pAna karyuM. jyAre vicaratAvicaratA zrI jinacaMdrajI mahArAjazrI tyAM padhAryA tyAre dhanabAIe svapnanI vAta mahArAjazrIne karI. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahArAjazrIe AvA prakAranA svapnanuM phaLa kahyuM ke, tamAre tyAM janma pAmanAra bALaka mahApuruSa thaze. kAM to chatrapati rAjA-mahArAjA thaze. athavA dIkSA grahaNa karI koi mahAyogI puruSa thaze. jainazAsananA pratipAlaka thaze. A vAta jANI te pati-patnI vadhArene vadhAre dharmaparAyaNa banyAM. garbhakALa pUrNa thatAM vikrama saMvata 1746mAM caMdra jevA ujjavaLa putrane dhanabAie janma Apyo. svaprane anusAre kuTuMbI lokoe te bALakanuM devacaMdra evuM nAma nakkI karyuM dhIre dhIre A devacaMdra nAmano bALaka ATha varSanI vayavALo thayo. tyAre vihAra karatA karatA pUjya rAjasAgarajI mahArAjazrI tyAM padhAryA. mAtapitAe potAnI pratijJA pramANe A bALaka gurujIne samarpita karyo. gurujI zrI rAjasAgarajI mahArAjazrIe be varSa potAnI pAse rAkhIne bhaNAvyo tathA vairAgyavAhI vANI dvArA te bALakane maThArI maThArIne ghaNo ja saMskArI ane vairAgyavAsita karyo. AtmakalyANanA mArge javAnI manovRttivALo banAvyo. vikrama saMvata 1756mAM 10 varSanI vaye A devacaMdrajIne pravrajyA pradAna karavAmAM AvI. pUjya zrI jinacaMdrajI mahArAje kALa pAkatAM vaDIdIkSa ApI. temanuM nAma rAjavimalajI rAkhyuM. paraMtu loko to teone devacaMdrajI evA jUnA nAme ja bolAvavA lAgyA. samaya jatAM A bALamuninI yogyatA joIne zrI rAjasAgarajIe sarasvatI mAtAnI sAdhanA karI, sarasvatI mAtA prasanna thayAM ane devacaMdrajI mahArAjazrInI jIbha upara ja vasavATa karyo. jenA pratApe zrI devacaMdrajIe ghaNA ghaNA jaina sAhityanI racanA karI. kAvya banAvavAnI suMdara kaLA teone prApta thai.jenA kAraNe pUrvakALanA mahAtmA puruSoe banAvelA aneka grantho upara saMskRta-gujarAtI bhASAmAM TIkA-vivecano lakhavAnI-banAvavAnI zarUAta karI. jainazAsanamAM paramAtmA zrI mahAvIrasvAmInI 61mI pATe pUjya zrI jinacaMdrasUrijI thayA teoe ghaNI zAsanaprabhAvanA karI. tapAgacchamAM pUjya hIrasUrIzvarajI mahArAjazrIno kALa cAlato hato. tyAre 15 mA saikAmAM A jinezvarasUrijI thayA. temanA ziSya puNyapradhAnajI thayA. temanA ziSya zrI sumatisAgarajI thayA ke jeo vidyAvizAradatAnA birudane pAmyA hatA. temanA ziSya sAdhuraMgajI thayA. tathA temanA ziSya zrI rAjasAgarajI ma.zrI thayA. ke jemanI pAse A adhyAtmagItA banAvanAra zrI devacaMdrajI mahArAjazrInA mAtA-pitAe AvI pratijJA lIdhI hatI ke jo amAre putraratnano janma thaze to jainazAsanane samarpita karIzuM. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A kALe A samudAyamAM rAjasAgarajI tathA jJAnadharmapAThaka vaDIla guruo hatA. temanA ziSya zrI dIpacaMdrajI mahArAjazrIe vikrama saMvata 1766 vaizAkha mAsamAM mulatAna (paMjAba dezomAM vihAra karyo. tyAM temanA ziSya zrI devacaMdrajI mahArAjazrIe dhyAnadIpikAcatuSpadInAmano grantha banAvyo. pUjya zrI devacaMdrajI mahArAjazrIe 1766nuM cAturmAsa bIkAneramAM karyuM. 1767nA poSa mAsamAM dravyaprakAza nAmano graMtha banAvyo. kALa pasAra thatAM thatAM vikrama saMvata 1774mAM pUjya rAjasAgarajI vAcaka ane 1775mAM pUjya jJAnadharma pAThaka A baMnne vaDIla guruo svargastha thayA. 1776nA phAgaNa mAsamAM potAnA atyanta sahAyaka ane khAsa mitra evA durgAdAsanA AtmakalyANa arthe Agama sAroddhAra nAmanA granthanI racanA karI. tyArabAda 1777mAM pATaNa padhAryA. tyAM tapAgacchIya zrI jJAnavimalasUrijInI sAthe kharataragacchIya zrI devacaMdrajIne atyantaprIti thaI. tyArabAda pUjyazrI amadAvAda padhAryA. 1779nuM cAturmAsa khaMbhAta mukAme karyuM. vihAra karatA karatA zrI zatruMjayagiri padhAryA. tyAMthI vihAra karI amadAvAda padhAryA. amadAvAdamAM 1785-1786 ane 1787 Ama traNa cAturmAsa karyA. vihAra karatAM karatAM 1788mAM zrI zatruMjaya parvata upara zrI kuMthunAthajInI pratiSThA karAvI. te vakhate temanA gurujI zrI dIpacaMdrajI pAThaka sAthe hatA. paNa te ja varSe dIpacaMdrajI pAThaka kALadharma pAmyA. dhoLakAnivAsI jayacaMda zeThanI preraNAthI eka viSNuyogIne paNa jainadharmano rAgI banAvyo. tyArabAda 1795nuM cAturmAsa pAlitANAmAM ane 1796-1797nuM jAmanagaramAM rahyA. tyAM jAmanagaramAM jJAnamaMjarI nAmano granthabanAvyo. tyArabAda paTadharInA ThAkorane pratibodha karyA. tyArabAda 180ra1803mAM rANAvAvamAM sthiratA karI. rANAno bhagaMdara vyAdhi maTADyo. 1804mAM bhAvanagara AvIne DhaMDhaka matanA ThAkarazIne samajAvIne mUrtipUjaka banAvyo. tathA tyAMnA rAjA bhAvasiMhajIne (jenA nAma uparathI gAmanuM nAma bhAvanagara sthapAyuM hatuM te)jainadharma pratye prativALA banAvyA. tyArabAda zAsana prabhAvanA karatA karatA 1805-1806mAM lIMbaDImAM sthiratA karI. 1808mAM gujarAtathI saMgha laIne zrI zatruMjayagiri tathA vikrama saMvata 1809-1810mAM suratamAM cAturmAsa karyA. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vikrama saMvata 1810mAM suratanA zrI kacarAkIkA saMghavIe zrI zatruMjayano saMgha kADhyo hato ane ghaNA jinabiMbonI pratiSThA karAvI hatI. 1811mAM lIMbaDImAM sthiratA karI hatI. 1812mAM zrIdevacaMdrajI rAjanagaramAM (amadAvAda) padhAryA. teozrI dozIvADAnI poLamAM DahelAnA upAzraye birAjatA hatA. tyAre vAyuprakopathI vamanAdithI vyAdhi thatAM asAtA vadhatAM potAnA ziSyone bolAvIne hitazikSA ApI. saM. 1812nA bhAdaravA vadI amAvAsyAnI rAtre eka prahara rAtri pasAra thatAM dazavaikAlika ane uttarAdhyayana sUtranuM raTaNa karatA karatA zrI devacaMdrajI mahArajazrIe dehano tyAga karyo. amadAvAdanA haripurAmAM teozrIno agnisaMskAra karavAmAM Avyo. Aje paNa haripurAmAM teozrInI caraNa pAdukAnA darzana karIne caturvidha saMgha potAnI jAtane dhanya mAne che. ghaNA ghaNA guNothI alaMkRta jIvanavALA, adhyAtma premI, aMtarmukhI tathA svarUpalakSI jIvanavALA A mahAtmA thayA. teozrInI aneka uttama kRtimAMnuM A eka adhyAtma gItA nAmanuM nAnakaDu paNa ati uttama zAstra banAvyuM. sau koi A zAstrano artha vAraMvAra vAMcI- vicArI jIvanamAM satata tanmaya karI zAzvata padane pAmo te ja eka maMgala maniSA. phonaH (0261) 2763000 mo. : 9898330835 -dhIrajalAla DAhyAlAla mahetA e-602, pArzvadarzana komplekSa, navayuga koleja sAme, rAMdera roDa, muM. surata (dakSiNa gujarAta) Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amArA anya prakAzano 1. zrI jaina dharmanA maulika siddhAnta :- navakArathI sAmAiyavayajutto sudhInAM sUtro upara vivecana. navatattva, cauda guNasthAnako, karmanA 158 bhedo, sAta nayo, saptabhaMgI ane kAlAdi pAMca samavAyI kAraNo upara sa2La gujarAtI vivecana. zrI jaina tattva prakAza :- devasI-rAia pratikramaNanAM sUtro upara saraLa gujarAtI vivecana. 2. jaina dhArmika praznottara mAlA :- prauDha baheno ane bhAIone upayogI cAraso prazna-uttarono suMdara saMgraha. jaina dhArmika pAribhASika zabdakoSa - - jaina zAstromAM vAraMvAra vaparAtA pAribhASika dhArmika zabdonA artho, dhArmika zabdakoza. 5. yogaviMzikA H- upAdhyAyajI kRta TIkAnA anuvAda sAthe. gujarAtI saraLa vivecana. 6. yogazataka :- svopazaTIkA tathA TIkAnA anuvAda sAthe. gujarAtI saraLa vivecana. .. 9. 7. yogadRSTi samuccaya H- pU. zrI haribhadrasUrIzvarajI kRta svopajJa TIkA sAthe TIkAnuM atizaya saraLa gujarAtI vivecana. prathamakarmagrantha (karmavipAka) :- saraLa gujarAtI vivecana. dvitIya karmagrantha (karmastava) :- saraLa gujarAtI vivecana. 10. tRtIya karmagrantha (baMdharasvAmitva) :- saraLa gujarAtI vivecana. 11. caturtha karmagrantha (SaDazIti) :- saraLa gujarAtI vivecana. 12. paMcamakarmagrantha (zataka) H- pUjayapAda AcArya zrI devendrasUrIzvarajI ma.sA. kRta so gAthAnA zataka nAmanA pAMcamA karmagranthanuM gAthA-gAthArtha-zabdArtha-saMskRta chAyA sAthe gujarAtI saraLa vivecana. 13. chaThTho karmagrantha (saptatikA) :- chaThThA karmagranthanuM gAthAgAthArtha-zabdArtha-saMskRta chAyA sAthe gujarAtI saraLa vivecana. 3. 4. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14. tattvArthAdhigamasUtra :- sUtronuM saraLa, rocaka saMkSipta vivecana. 15. sakhyatvanA saDasaTha bolanI sajajhAya - ghaNI ja rocaka kathAo sAthe tathA samyakatva saptatikAnI gAthAo sAthe saDasaTha guNonuM varNana. 16. ATha dRSTinI sajhAya - pU. upAdhyAya zrI yazovijayajI ma. sA. kRta ATha dRSTinI sajajhAyanA saraLa gujarAtI artho. | 10. savAso gAthAnuM stavana - pU. upAdhyAyajI zrI yazovijayajI | ma.sA. kRta, zrI sImaMdharasvAmI paramAtmAne vinaMti karavArUpe nizcayanaya ane vyavahAranaya garbhita savAso gAthAnuM stavana gujarAtI artha vivecana sAthe. 18. navamaraNa :- mULa gAthAo, gujarAtImAM gAthAonA saraLa artha, iMglIzamAM mULa gAthAo ane iMglIzamAM te gAthAonA artha. 9) 19. pUjA saMgraha sArtha - paMcakalyANaka, aMtarAyakarma nivAraNa, pistAlIsa AgamanI pUjA Adi pUjAo suMdara bhAvavAhI artha sAthe. 20. nAgapUjA sAthe - pU. vIravijayajI kRta snAtrapUjA artha sAthe. 21. zrI samyaktva mUla bAravrata - vivecana saha. 22. zrI vAsupUjA sAthe :- pU. AcArya zrI buddhisAgarajI kRta vAstupUjAnuM suMdara-saraLa tathA jaina vidhi saha gujarAtI bhASAMtara. 23. ratnAkarAvatArikA(bhAga-1) :- pramANanayatattAloka uparanI . pU. ratnaprabhAcArya racita TIkA tathA te TIkAno saraLa gujarAtI artha. (pariccheda 1-2) |24. ranAkarAvatArikA (bhAga-2) :- pU. vAdidevasUrijI racita pramANanayatattAloka uparanI pU. ratnaprabhAcArya racita TIkA tathA te TIkAno saraLa gujarAtImAM artha. (pariccheda 3-4-5) ka Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 TS hajAmata kareluM R kayA bhAgamAM kAraNanA 25. ratnAkarAvatArikA (bhAga-3) - pariccheda 6-7-8. pU. ratnaprabhAcArya ma.sA. racita TIkA tathA tenuM saraLa gujarAtI vivecana. 26. dravya-guNa-pacayano rAsa - pU. . zrIyazovi. ma. kRta gujarAtI TabA sAthe tathA TabAnI tamAma paMkitaonA vivecana artha sAthe. 20. aDhAra pApasthAnakanI sajhAya - artha vivecana sAthe. 28. sammati prakaraNa - pUjya A. zrI siddhasenadivAkara-sUrIzvarajI kRta sammati prakaraNanuM pAThya pustakarUpe gujarAtI vivecana. 29. gaNadharavAda - paramArAdhya siddhAnta pAkSika pUjyapAda AcArya zrI jinabhadra gaNi-phA mA zramaNajI viracita zrI vizeSAvazyakabhASya AdhArita zrI mAladhArI hemacaMdrAcAryajI | viracita TIkAnA anuvAda rUpe ""gaNadharavAda". 30. jJAnasAra aSTaka tathA jJAnamaMjarI - dravyAnuyoganA prakharAbhyAsI zrI devacaMdrajI ma. kRta jJAnamaMjarI TIkA tathA TIkAnA vivecana sAthe saraLa gujarAtI jJAnasArASTakanuM vivecana. 31. amRtavelanI sajhAya - artha sabhara suMdara gujarAtI vivecana. 32. yogasAra - pAMca prastAva upara artha sabhara suMdara-bhAvavAhI gujarAtI vistRta vivecana che. ' 33. zrI devacaMdrajI ma. kRta stavana covIzI (bhAgaH 1-2) : prathama bhAgamAM 1thI 12 bhagavAnanA stavanonA gujarAtImAM bhAvavAhI suMdara arthe temaja bhAga ramAM 13thI 24 bhagavAnanA stavanonA gujarAtI bhASAmAM suMdara artho lakhelA che. L eir , , , : - kAraka : - Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja lilATa karatA 34. karmaprakRti - pUjyapAd zrI zIvazarmasUrijIkRta kammapayaDI tathA te tenuM gujarAtI bhASAmAM saraLa vivecana. (hAla-baMdhanakaraNa) 35. nilavavAda - pUjya AcAryadeva zrI jinabhadragaNikRta zrI vizeSAvazyakabhASya AdhArita bhagavAna mahAvIra prabhunI vAta na svIkAranArA nitavonI mAnyatA tathA carcA. 36. adhyAtma gItA -pU. zrI devacaMdrajI mahArAja kRta adhyAtmarasathI bharelI gItA. bhAvimAM prakAzita thanArA graMtho kamaprakRti - pUjyapAd zrI zIvazarmasUrijIkRta kammapayaDI tathA tenuM gujarAtI bhASAmAM saraLa vivecana, saMkramaNakaraNa Adi zeSa | ka , ja karaNo thara thara kA ?, za, P ST Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TO+ parama pUjya zrI devacaMdrajI mahArAja sAheba kRta adhyAtma gItA *O+ Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - II zrI zaMkhezvara pArzvanAthAya namaH | pa.pUjya devacaMdrajI mahArAja sAheba viracita adhyAtma gItA prAmA vizvahita rainavApat, . mahAnaMda tarU siMcavAmRta pANI, mahAmohapura bhedavA vajrapANi, gahana bhavaphaMda chedana kRpANI // 1 // samasta vizvanuM hita karanArI, mahA AnaMdarUpI vRkSane lIluchama rAkhavA mATe siMcana kriyA karavAmAM amRtarUpI pANInI samAna, mahAna evo moharAjA, tenA purano nAza karavAmAM IndrasamAna, tathA bhayaMkara evA vanamAM (saMsAramAM) thatI rakhaDapaTTIno je phaMda (dhaMdho) tene chedI nAkhavAmAM kuhADI samAna, evI paramAtmA zrI vItarAgaprabhunI vANIne praNAma karIne huM A zAstra (adhyAtmagItA) cAluM karuM chuM. - vivecana :- jinezvara paramAtmAnI amoghavANI. (jaina AgamazAstro) jeno ApaNA upara ghaNo ja ghaNo upakAra che jeNe yathArtha mArga samajAvyo che. te vANI upAdeya che tathA vizeSya che. bAkI badhAM pado tenAM vizeSaNo che. (2) mahAnaMvatarNivavAmRtapAta :- A AtmAmAM pragaTa thato mahAna (mApI na zakAya - kalpI na zakAya tevo) je atizaya Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa.pUjya devacaMdrajI mahArAja viracita svAbhAvika AnaMda che te AnaMdarUpI vRkSone lIlAMchama rAkhavA mATe jANe amRtamaya pANI ja hoya tevI A vANI che. (2) mahAmohapurame vAvajhapALi :- mahAna evo moha rAjA ke je A AtmAne anAdikALathI lAgelo che. te moharAjAno je pAvara tene cUrI nAkhavA mATe iMdrasamAna evI A vANI che. (3) himavarSonapApa:- gahana - ghaNo ja uMDo ane khovAI javAya tevo je A saMsAra, te saMsAra svarUpa bhavobhavamAM bhaTakavApaNuM, te gahanabhavaphaMda, tene chedI nAkhavAmAM, teno nAza karavAmAM kuhADI samAna evI A jinezvara prabhunI vANI che. AvAM vizeSaNo vALI jinavANIne praNAma karIne huM (zrI devacaMdrajI mahArAjazrI) A adhyAtmagItA nAmano grantha gujarAtI bhASAmAM ja bALa jIvone sukhe sukhe samajAya te rIte cAluM karuM chuM. // 1 dravya anaMta prakAzaka, bhAsaka tattva svarUpa / Atamatattva vibodhaka, zodhaka saccidrUpa // naya nikSepa pramANe, jANe vastu samasta / trikaraNa joge praNamuM, jainAgama suprazasta // 2 // gAthArtha:-- anaMtA anaMtA dravyono prakAza karanArI, ane sAcuM - yathArtha tattvonuM yathArtha svarUpa samajAvanArI, AtmAnA yathArtha svarUpano vizeSe bodha karAvanArI, ane AtmAnA svarUpane samajAvavAmAM samyajJAna svarUpa, AvI paramAtmAnI A vANI nayo dvArA ane nikSepAo dvArA samasta vastune jaNAvanArI che tevI atyanta prazasta bhAvavALI jainAgama rUpI paramAtmAnI vANIne mana Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma gItA gAthA-2 vacana ane kAyAnA ema traNe yoge huM tene praNAma karuM chuM namaskAra karuM chuM. || 2 || vivecana :- vItarAga paramAtmAnI vANIno (arthAt Agama zAstrono ApaNA upara ghaNo ja ghaNo upakAra che. je vANIe A AtmAne jAgRta karyo che. yathArtha tattva samajAvyuM che. saMsArI bhAvothI A AtmAne vairAgI banAvyo che. zuddha-buddha evA AtmatattvanuM siMcana karyuM che. te jinezvaranI vANIne huM (A grantha banAvanAra zrI devacaMdrajI ma. sAheba) trikaraNayoge haiyAnA ghaNA ja uchaLatA bhAvapUrvaka vaMdanA karuM chuM. te vANI kevI che? A vAta nIcenAM vizeSaNo dvArA samajAvavAmAM Ave che. - (1) A vANI dharmAstikAya-adharmAstikAya Adi anaMta anaMta dravyonuM svarUpa samajAvanArI che. dharmAstikAya, adharmAstikAya ane AkAzAstikAya A traNa dravyo eka eka che. paraMtu jIvAstikAya pagalAstikAya ane kALa A traNa dravyo anaMta anaMta che. tethI kula dravyo anaMta anaMta che. tenA yathArtha sAcA svarUpane samajAvanArI A vANI che. (2) tathA A chae dravyonuM je sAcuM svarUpa che. tene kahenArI, yathArtha svarUpano prakAza karanArI A vANI che. jyAM eka bindu mAtra paNa asatya nathI. sarvajJAsita che. evA prakAranI A vANI che. (3) AtmA zuM vastu che ? tenuM sAcuM yathArtha svarUpa zuM che? zarIravyApI. asaMkhyAtapradezavALo, anaMtaguNamaya, karmothI lepAyelo anAdi-anaMta evo A AtmA che. AvuM sAcuM tattva samajAvanArI A vItarAgaprabhunI vANI che. (4) AtmAnuM saccidAnaMdamaya je yathArthasvarUpa che tene pragaTa Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa.pUjya devacaMdrajI mahArAja viracita karanArI je A vANI che. te vANIno sAco svIkAra karavAmAM Ave to bhavano pAra pAmIne AtmAnA sAcA svarUpanI prApti karAvanArI A vANI che. 4 (5) tathA vaLI A vANI ja judA judA nayothI ane bhinna bhinna nikSepAothI vastunA sAcA svarUpane samajAvanArI che. AvA prakAranI pAMca vizeSaNovALI amArA upara jeno ghaNo ja ghaNo upakAra che tevI suprazasta jainaAgama svarUpa A vItarAga vANIne mana-vacana ane kAyAnA ema traNe prakAranA yoga sAthe haiAnA uchaLatA zubha bhAva sAthe praNAma karIne A adhyAtmagItA nAmanuM zAstra huM (devacaMdrajI ma. sAheba) cAluM karuM chuM. // 2 // jiNe AtmA zuddhatAe pichANyo, tiNe loka alokano bhAva jANyo / AtmaramaNi muni jaga viditA, upadizI tiNe adhyAtma gItA // 3 // gAthArtha :- je vItarAga paramAtmAe A AtmAne zuddhasvarUpavALo kevo che ? te jANyuM che. teoe ja traNe lokanA ane alokAkAzanA sarva bhAvo jANyA che. AtmabhAvamAM ja (svabhAvadazAmAM ja) ramaNatA karanArA, arthAt svabhAva ramaNI evA munimahAtmAonA jagatamAM jeo atyanta agresara che evA zrI vItarAga bhagavaMtoe ja A adhyAtmagItA (A adhyAtmanI keDI) samajAvI che. kahI che. gA vivecana :- je AtmAoe A AtmAnuM zuddhasvarUpa barAbara jANyuM che sarvajJa ane vItarAga hovAthI je mahAtmApuruSoe jevuM che tevuM AtmAnuM svarUpa jANyuM che tathA mAdhyuM che. teo ja lokAlokanA sarva bhAvone jANanArA che. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma gItA gAthA-3-4 A sarvajJa bhagavaMto AtmabhAvamAM ja ramaNatA karanArA che. kyAreya aMzamAtra paNa vibhAvadazA jeone sparzatI nathI. AvA zuddhasvarUpanA pAkA anubhavI che. jeo AvA umadAbhAvavALA che A pramANe AkhuMya vizva jANe che tevA sarvajJa tIrthakara bhagavaMtoe A adhyAtmagItA' (A adhyAtmanI keDI) jaNAvI che. je ghaNo ja upakAraka mArga che ane jANavA jevo che. - A zloka tIrthakara bhagavAna pachI thayelA mahAna AcArya mahAtmAo tathA temanI pATaparaMparAne paNa lAgu paDe che. kAraNa ke te mahAtmAo paNa vItarAgaparamAtmAnA zAsanathI otaprota (layalIna) hovAthI AtmAnuM zuddhasvarUpa teoe paNa zAstranA AdhAre jANyuM che tathA lokAlokanA sarvabhAvo paNa teoe jANyA che. AvA mahAtmA puruSo (munio) svabhAva dazAmAM ja ramaNatA karanArA hoya che ane AvA munio jagatamAM prasiddha paNa hoya che tevA jJAnI vairAgI ane adhyAtmI evA mahAtmA puruSe (koIka gItArtha AcA) A adhyAtmagItA nAmano grantha prarUpita karyo che. ApaNe have te granthane vistArathI samajIe / 3 / dravya sarvanA bhAvano jANaga pAsaga eha, jJAtA kartA bhoktA ramaNI pariNati geha / grAhaka rakSaka vyApaka dhAraka dharma samUha, tAna, nAma, va8 mo 3pamotano ne cUdA 4 gAthArtha - A AtmA sarvadravyonA sarve bhAvono jANakAra che. darzaka paNa Aja AtmA che. tathA sarvabhAvono A ja AtmA jJAtA paNa che. kartA paNa che. bhoktA paNa che. tathA temAM ramaNatA karavAnI Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa.pUjya devacaMdrajI mahArAja viracita pariNativALo paNa A ja AtmA che. tathA grAhakatA, rakSakatA, vyApakatA ityAdi aneka dharmasamUhano dhAraka paNa A ja AtmA che. tathA dAna, lAbha, bhoga, upabhoga, tathA baLa (vIrya) ema pAMce guNonA yUhavALo A AtmA che. || 4 || vivecana - ApaNA sarvano paNa AtmA kevo che te vAta jJAnI puruSo samajAve che ke : (1) A AtmA saMsAramAM rahelA sarva dravyonA sarvabhAvono jANakAra che. arthAt anaMta anaMta dravyo che. tenA anaMta anaMta guNo che. tathA sarve paNa dravyonA anaMta anaMta paryAyo che. te sarve paNa bhAvono A AtmA jJAtA che. paripUrNa jJAnavALo che. sattAthI sarvajJa che. (2) pAsa paddha - A AtmA sarva bhAvono sAkSAtkAra karanAra che. arthAt sarva bhAvone sAkSAta dekhanAra paNa che. sattAthI anaMta, evA kevaLa darzana guNavALo che. (3) rAtA - rtA - moml - A AtmA upara samajAvyuM tema sarvabhAvono jJAtA paNa che. svasvarUpano kartA paNa che tathA svasvarUpano bhoktA paNa che. zuddha - buddha thayelo AtmA anaMtakALa sudhI svasvarUpano ja bhogI che. muktigata AtmA svasvarUpano kartA ane bhoktA che. (4) jo paripati - potAnA AtmasvarUpamAM ja ramaNatA karavAnA pariNAmanuM ghara che. arthAt zuddha-buddha evo A AtmA potAnA svarUpamAM ja ramaNatA karavAnA pariNAma vALo che. kyAreya vibhAvadazAmAM jato nathI. A AtmA mULa svarUpe Avo ja che. (6) praha rakSa - vyApA - thAra - tharnasamUda :AtmAnA kSAyikabhAvanA potAnA ja anaMta anaMta je guNo che. te guNonuM grAhakapaNuM te guNonuM rakSakapaNuM te guNomAM ja vyApta thaIne Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma gItA vartavA paNuM, ane te ja guNone dhArI rAkhavApaNuM AvA AvA prakAranI grAhakatA, rakSakatA, vyApakatA ane dhArakatA ema anaMta guNadharmone dhAraNa karavAvALo A guNamaya AtmA che. gAthA-4-5 (6) vAna-tAma-vata-moja-35mo taLo ne vyUhaiM - tathA vaLI A AtmA anaMtadAnaguNa, anaMta lAbhaguNa, anaMta bala (vIrya) guNa, anaMta bhogaguNa, ane anaMta upabhogaguNa ema anaMta guNonuM jANe ghara banyo hoya tevo che. A paramAtmA potAnA ja guNo pragaTa karIne potAnA AtmAne ja ApanAra che. tathA teno ja lAbha meLavanAra che. temAM ja potAnuM vIrya vAparanAra che ane satata A guNono ja bhoga upabhoga karanAra che. AvA AvA svarUpavALo A eka eka AtmA che. tene barAbara svarUpathI oLakhIe. jANIe. ane tenI sAcI mULa avasthA prApta karavA prayatna karIe. // 4 // saMgrahe eka AdhA vakhANyo, naigame aMzathI te pramANyo / vIne, duvidha vyavahAra naya vastu azuddha vaLI zuddha bhAsana prapaMce // 5 // gAthArtha :- saMgraha nayanI dRSTie Akho eka akhaMDa AtmA che. naigama nayanI dRSTie A AtmA ghaNA aMzovALo che. vyavahAranayathI vastutattvano vicAra karatAM azuddha ane zuddha ema be prakArano AtmA che. Ama bhASita thAya che. || 5 || vivecana :- AtmA nAmanA dravya upara graMthakArazrI sAta nayo utAre che. eka eka nayathI AtmA kevo che te samajAve che. tyAM sauthI prathama saMgrahanayathI AtmA kevo che te kahe che. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa.pUjya devacaMdrajI mahArAja viracita (1) saMgrahanaya : A nayanI dRSTie jagatamAM rahelA sarve paNa jIvo eka sarakhA svarUpavALA hovAthI akhaMDa paripUrNa evo eka AtmA che. (ahIM AyA zabdano artha Akho. akhaMDa. evo karavo) vedAnta darzana mAne che tema eka AtmA che. anaMta anaMta jIvo paNa samAna svarUpavALA hovAthI eka che Ama kahevAya che. jema samAna vicAravALA aneka mitro ema kahe che ke, 'ame badhA eka ja chIe.' tema ahIM samajavuM. (2) vaizamanaya : A naya AtmAnA eka eka aMzane paNa AtmA kahe che. aMzamAM aMzIno upacAra karIne eka bhAgamAM paNa AkhA AtmAno vyavahAra kare che. upacAra kare che. paga mAtra sparze to paNa te puruSano sparza mAne che. (3) vyavahAranaya : vyavahAranayathI vastuno vicAra karatAM A naya AtmAne Tuvidha - be prakArano jaNAve che. (1) zuddha ane (2) azuddha. ema mAna kahe che. prapadye - teno vadhAre vistAra karIe to azuddha AtmAnA ane zuddha AtmAnA keTalA keTalA bhedo che te vAta AgalI chaThThI gAthAmAM samajAve che. || 5 || - azuddhapaNe paNasaya tesaThThI bheda pramANa, udaya vibhede dravyanA bheda anaMta kahyA / zuddhapaNe cetanatA pragaTe jIvavibhinna, kSAyopazamika asaMkhya, kSAyika eka annunna // 6 // gAthArtha :- azuddha vyavahAranayanI apekSAe jIvanA bhedovALo arthAt 563 ItyAdi bheda vALo jIva kahyo che. tathA karmanA udayanA AdhAre vizeSa vizeSa bhedo vicArIe to A AtmadravyanA anaMtabheda paNa kahyA che. tathA zudvavyavahAranayanI apekSAe pragaTa thayelI cetanatA Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma gItA gAthA-6-7 (caitanya guNonI apekSAe lAyopathamikabhAve asaMkhyabhedo che. tathA kSAyikabhAvavALA jIvomAM sarvasamAna (nyUna paNa nahI ane adhika paNa nahI evo) eka ja bheda che. || 6 ||. vivecana :- vyavahAranayanI apekSAe jIvadravyanI vicAraNA karatAM tenA mukhyatve be bheda che. (1) zuddha ane (2) azuddha. tyAM te be bhedamAM je azuddha jIva che. eTale ke karmanA udaya vALo hovAthI kaMIka aMze malIna che. atizaya zuddha nathI. tevA karmodaya vALA saMsArI jIvanA bhedo pAMcasoha ane tresaTha (pa63) che. je jIvavicAra Adi granthomAM samajAvyA che ane karmodayathI ja thayelA vizeSa vizeSa bhedo vicArIe to anaMta bhedo kahelA che. kAraNake jIve jIve cetanAnI hAni-vRddhi che. ughADI cetanA koI jIvamAM (ekendriyAdi jIvomAM) thoDI, ane bIjA koI jIvomAM (paMcendriyAdi jIvomAM) vadhAre ema anaMtA anaMtA bheda che. - have zuddhavyavahAra nayanI apekSAe jo vicAra karIe to pragaTa thayelI je cetanA te jIvadravya che. tyAM pragaTa thayelI cetanAnI apekSAe jIvo vizeSa bhinna bhinna che. kSAyopathamika bhAve asaMkhyabheda jIvanA che. kAraNa ke kSAyopathamika bhAve cetanatAnI pragaTatA asaMkhya prakAranI hoya che. SasthAnaka hoya che. paraMtu kSAyikabhAve sarve paNa jIvo anyUna ane anadhikabhAve sarve paNa eka sarakhA hovAthI eka che. arthAt samAna che. anaMta jJAnAdi guNonA svAmI paNa samAna che. //6ll nAmathI jIva cetana prabuddha, kSetrathI asaMkhyapradezI vizuddha / dravye svaguNa paryAya piMDa, nitya ekatva sahaje akhaMDa // 7 // Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 pa.pUjya devacaMdrajI mahArAja viracita - gAthArtha - nAmathI vicArIe to A jIvane jIva paNa kahevAya, cetana ane prabuddha (buddhizALI) paNa kahevAya. tathA kSetrathI vicArIe to asaMkhyAta AtmapradezavALo che ane asaMkhyAta AkAzapradezamAM rahevAvALo che. dravyathI vicArIe to potAnA guNonA ane potAnA paryAyonA samUhAtmaka eka padArtha che. vaLI te AtmA nitya che. ekatvavALo che ane akhaMDadravya che. je 7 / vivecana :- A AtmA nAmanuM dravya kevuM che? te vadhAre kaMIka spaSTapaNe graMthakArazrI samajAve che: nAmathI vicArIe to A AtmAne jema AtmA kahevAya che tema jIva paNa kahevAya kAraNa ke temAM jIvanaprakriyA che. tathA cetana paNa kahevAya che. kAraNa ke temAM cetanA guNa che. tathA prabuddha (prakRSNa buddhivALo padArtha) paNa kahevAya che. kAraNa ke tenAmAM ja buddhi che. jaDa padArthamAM tevI buddhi nathI. A nAmanikSepe jIvanuM svarUpa thayuM. tathA vaLI kSetrAthI vicArIe to A jIva asaMkhyAta AtmapradezonA piMDAtmaka padArtha che kyAreya eka paNa Atma pradeza vikhuTo paDyo nathI, paDato nathI. ane paDaze paNa nahIM. tathA saMdAkALa asaMkhyAta AkAzapradezavALA kSetramAM rahenAra che narakamAM jAya, nigodamAM jAya, ke mokSamAM jAya. ekendriya thAya ke paMcendriya thAya paraMtu tenI avagAhanA (rahevAnuM kSetra) asaMkhyAtA AkAzapradeza ja hoya. kyAreya anaMta AkAza pradezamAM paNa na rahe ane kyAreya be pAMca pacIsa ema saMkhyAtA AkAzapradezomAM rahe tevuM paNa A dravya nathI. tathA vaLI dravyathI vicArIe to potAnA anaMta anaMta guNothI tathA anaMta anaMta paryAyothI bharapUra bhareluM A eka dravya che. guNo ane paryAyonA piMDAtmaka dravya che tathA anAdi kALathI A dravya che ane anaMtakALa rahevAvALuM A dravya che. arthAt sadAnitya che. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma gItA gAthA-7-8 kyAreya vinAza pAmanAruM nathI. tathA pote asaMkhyAta Atmapradezono piMDa hovA chatAM ekadravyasvarUpa che tathA A AtmAne koIe banAvyo nathI. ghaDyo nathI. paNa svAbhAvika ja nitya dravya che ane A dravyamAMthI kyAreya ekAda be TukaDA chuTA paDI jAya tevuM paNa A dravya nathI. paraMtu akhaMDa (khaMDa khaMDa vinAnuM) asaMkhyAta AtmapradezonA piMDAtmaka dravya che. || 7 || . RjusUtre vikalpa pariNAme jIva svabhAva, vartamAna pariNatimaya vyakte grAhakabhAva / zabdanaye nija sattA joto Ihato dharma, zuddha arUpI cetana aNagrahato navakarma // 8 // 11 gAthArtha :- RjusUtra nayathI bhinna bhinna vikalpo karavAnA pariNAmavALo A jIva che. jIvano AvA prakArano svabhAva ja varte che. tathA vartamAna pariNati svarUpa che. vyaktapaNe mAtra grAhaka svabhAvavALo che. tathA zabdanayathI jo vicArIe to potAnA AtmaguNonI sattA e ja mAruM svarUpa che. Ama AtmaguNorupa Atmadharmane ja icchato zuddha dravya che. arUpI dravya che caitanyamaya dravya che ane kyAreya navAM navAM karmone bAMdhato ja nathI. || 8 || vivecana :- A AtmA RjusUtranayathI kevo che ? te have samajAve che ke RjusUtranayathI A AtmA kSaNe kSaNe navA navA vikalpone karavAnA pariNAmavALo padArtha che. AvA prakArano jIvano svabhAva ja che ke kSaNe kSaNe navA navA vikalpo karavAnA pariNAmavALo A padArtha che jyAre jyAre A AtmAne dekho tyAre tyAre te jIvanI vartamAnakALanI pariNati bhinna bhinna ja hoya che AvA prakArano jIvano svabhAva ja che. kSaNe-kSaNe parivartanazIla A jIva che. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 pa.pUjya devacaMdrajI mahArAja viracita tathA vartamAnakALanI pariNatisvarUpa ja A jIva che. jayAre juo tyAre navI navI vastune grahaNakaravAnA (jANavAnA) svabhAvamAM ja vartanAro A padArtha che. vartamAnakALanA eka kSaNanA svarUpavALo ja A AtmA che. badalAtA pariNAmavALo ja A jIva padArtha che. tathA zabdanayathI vicArIe to potAnAmAM anaMta anaMta guNonI sattA rahelI che te guNomAM ja vartavuM e ja mAro dharma che e ja mAro svabhAva che AvI icchA rAkhato A jIva nAmano padArtha che. tathA vaLI A AtmA suvarNanI jema atyanta zuddha dravya che varNa-gaMdha-rasa ane sparza vinAnuM arUpIdravya che. - tathA cetanAguNamaya A dravya che. tathA samaye samaye navA navA karmone grahaNa na karato zuddha akhaMDa dravya che. joke A saMsArI jIva samaye samaye karma bAMdhe che to paNa jIvamAM bhaLelI mohadazAnI malInatA karma baMdhAve che. mULabhUta zuddha jIvadravya karma na bAMdhavAnA svabhAvavALuM che. jema siddhanA jIvo kyAreya paNa karma bAMdhatA nathI ja. mATe zabdanayathI A jIva karmano abaMdhaka ja che.) || 8 || iNi pare zuddha siddhAtmarUpI, mukta parazakti vyakta arUpI / samakitI dezayati sarvavirati, dhare sAdhyarUpe sadA tattvaprIti // 9 // gAthArtha - A pramANe A AtmA zuddhAtmA che tathA siddhAtmA che. AvA svarUpavALo A AtmA che. para padArthonI zaktithI mukAyeluM A dravya che. spaSTapaNe arUpI dravya svarUpa A AtmA che. samyaktvaguNa, dezaviratiguNa ane sarvaviratiguNane dhAraNa karavAvALo A jIva nAmano padArtha che ane sadAkALa tattvanI prItine ja sAdhanAro che.(kyAreya vibhAvadazAmAM na janAro A AtmA che.) II & II Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma gItA gAthA-9 13 vivecana :- A AtmA nAmanuM dravya kevuM che? te zabda nathI samajAve che ke (1) A AtmA nAmanuM dravya suvarNanI jema atyanta zuddha-nirmaLa ane svaccha dravya che. tathA siddhadazAvALA AtmAnA svarUpavALuM A dravya che. para padArtha evA ajavadravyathI (karmathI ane zarIrAdi padArthothI) sarvathA bhinna ane svaccha mela vinAnuM dravya che. - tathA sadAkALa spaSTapaNe arUpI dravya che. varNa-gaMdha-rasa ane sparza vinAnuM A dravya che. varNAdi je dekhAya che te saghaLA paNa bhAvo zarIranA (pudgalanA) che. paNa AtmAnA nathI. mATe mAre te bhAvone mArA che Ama mAnavA joIe nahIM, ane kharekhara te mArA nathI. bhavAntaramAM te varNAdibhAvo jIvanI sAthe AvatA nathI. tethI mAruM Atmadravya e apIdravya che. A AtmA to varNAdi guNone dhAraNa karanAra nathI. paraMtu samyakatva dezavirati sarvavirati (kSayakazreNI kSaNamohAvasthA kevalajJAna kevaladarzana ayogIavasthA) AvA AvA bhAvone dhAraNa karanAruM dravya che. nirmaLa sarovaranA pANImAM ja AnaMda mAnanAro haMsa kAdavakIcaDavALA malIna ane chIcharA pANImAM kema AnaMda mANe? kAraNake te potAnuM svarUpa ja nathI. tathA sadAkALa tattvaramaNatAnI prIti karavAnA sAdhyavALo A jIva padArtha che tene kyAreya vibhAvadazA sparzatI ja nathI. zuddha-buddhanirmaLa-niraMjana A Atmadravya che. zabdanayathI A AtmA AvA prakArano che. I & II samabhirUDha naye nirAvaraNi, jJAnAdika guNa mukhya, kSAyika anaMta catuSTayI bhogI mugdha alakSya / Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa.pUjya devacaMdrajI mahArAja viracita evaM bhUta naye nirmaLa sakaLa svadharma prakAza, pUraNa paryAya pragaTe pUraNa zakti vilAsa // 10 // 14 gAthArtha :- samabhirUDhanayathI A AtmA karmonA AvaraNa vinAno che. zuddha nirAvaraNa evA kevaLajJAnAdi mukhya mukhya guNovALo A zuddha padArtha che. kSAyikabhAvanA anaMtajJAna - anaMtadarzana anaMtacAritra ane anaMtavIrya ema cAre guNone bhogavanAro temAM ja mugdha banelo ApaNAthI kaLI na zakAya tevA svarUpavALo samabhirUDhathI A AtmA che. evaMbhUtanayathI alpamAtrAe paNa jemAM mela nathI tevA potAnA ja (guNa) dharmonA prakAzathI bharapUra bharelo, tathA AvA ja kSAyikabhAvanA zuddhasvarUpAtmaka paryAyane pragaTa karIne temAM ja potAnI purepurI zaktino vilAsa karanAro. AnaMda pAmanAro A jIva nAmano padArtha che. || 10 || vivecana :- AtmA nAmano A padArtha samabhirUDhanayathI kevo che? te samajAve che ke :- koI paNa jAtanAM AvaraNo jenA upara lAgelAM nathI evo nirAvaraNa, je kevalajJAna - kevaladarzana Adi anaMta anaMta zuddha ane nirmaLa guNo che te mukhya guNovALuM A dravya che paNa sAmAnya A dravya nathI. dhaNuM kiMmatI ane viziSTatama A dravya che. tathA karmonAM AvaraNono sarvathA kSaya thavAthI kSAyika bhAvanI (je kyAreya paNa cAlyAM na jAya tevI) anaMta catuSTayI eTale ke anaMtajJAna, anaMtadarzana, anaMtacAritra ane anaMtavIrya AvA prakAranA anaMtanA pramANavALA cAra mukhya guNo che jemAM evo anaMta catuSTayImaya A AtmA che. A cAra AtmAnA mukhyaguNono ja upabhoga karavAmAM mugdha Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma gItA gAthA-10-11 15 banelo tathA indriyajJAnathI jarA paNa kaLI na zakAya (kalpI na zakAya - samajI na zakAya) tevo A AtmA che. Ama A samabhirUDhanaya kahe che. tathA vaLI evabhUtanayathI A AtmA atyanta nirmaLa che eTale svacchadravya che. kyAreya malIna thayuM nathI. ane thaze paNa nahIM ane sadAkALa potAnA sarva AtmadharmonA (kavaLajJAna kevaladarzana Adi guNonA) prakAzavALo ja A padArtha che. kyAreya guNonA prakAza vinAno aMdhakAramaya na thAya tevuM A dravya che. potAnA zuddha buddha paryAyonI pragaTatAvALo A padArtha che tathA purepurI AtmazaktinA vikAsavALo (anaMta anaMta vIryavALo) A padArtha che. A padArtha kyAreya malIna thato nathI. thayo nathI ane thaze paNa nahIM. tevo zuddhabuddha-nirmaLa niraMjana A nirdoSa padArtha che. I10nA ema nayabhaMga saMge sanUro sAdhanA siddhatA rUpa pUro / sAdhakabhAva tyAM lagI adhUro, sAdhya siddhe nahI hetu zUro // 11 // gAthArtha :- A pramANe judA judA nayanI apekSAe tejasvI (pratApI) evo A AtmA nAmano padArtha sAdhanA karatAM karatAM siddhatA svarUpane pragaTa karanAro bane che. jayAM sudhI A AtmA sAdhanAdazAmAM varte che tyAM sudhI adhUro kahevAya che. jayAre sAdhyanI siddhi thaI jAya che. siddha dazA prApta kare che. tyAre hetu sevavAmAM (sAdhanAnI kAryavAhImAM) A AtmAne zUravIra thavAnuM rahetuM nathI. || 11 | Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 pa.pUjya devacaMdrajI mahArAja viracita vivecana :- upara samajAvyA pramANe naigayAdi sAte nayonI apekSAe A AtmA potAnA anaMta guNamaya zuddha svarUpa vALo ja che. te mATe sanUra che (tejasvI che. pratApI che.) anya koI paNa dravya pAsethI guNo levAnA nathI. AtmA pote ja potAnI ja kevaLajJAnAdi anaMta anaMta guNamaya saMpattivALo che. te mATe sanUra che. atyanta tejasvI dravya che. nirUpAdhika dravya che. pratApI dravya che.akhaMDa dravya che. mAtra potAnuM asalI svarUpa karmonA AvaraNothI AcchAdita thayeluM che. tethI jagatanA jIvone te AtmAnuM asalI svarUpa daSTigocara thatuM nathI. jema khANamAM raheluM mATIthI mikSa thayeluM sonuM zuddharUpe dekhAtuM nathI tema guNonI upAsanA-sAdhanA karatAM karatAM te asalI svarUpa siddha thAya che arthAt asalI anaMta guNamaya zuddha svarUpathI A AtmA purepuro pUrNa bharelo che. jarA paNa hInatA ke dInatA nathI. potAnAmAM ja anaMta anaMta guNasaMpatti hovA chatAM paNa karmothI AvRtta hovAnA kAraNe tene pragaTa karavA sAdhanA karavI ja paDe che. jyAM sudhI A sAdhanA bhAvamAM AtmA varte che. tyAM lagI guNo AvRtta hovAthI eTale ke guNo pragaTapaNe ughADA na hovAthI A AtmA adhUro kahevAya che. mATe jyAM lagI sAdhanAbhAvamAM varte che. tyAM lagI A AtmA pragaTa guNonI apekSAe adhuro che. paraMtu jayAre sAdhya siddha thAya che. AvaraNo dUra karavAthI potAnA ja anaMta guNo pragaTa thavAnuM kArya siddha thaI jAya che tyAra pachI have sAdhanAnI AvazyakatA rahetI nathI. te mATe sAdhyasiddha thaye chate hetu sevavAmAM sAdhanA karavAmAM) A jIva zUravIra thato nathI. sAdhanA tyajI de che. sAdhya siddha thayA pachI sAdhanA vinAno thAya che. eTale ke sAdhanA karavAnI rahetI nathI. meM 11 || Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma gItA gAthA-12 kALa anAdi atIta, anaMte je pararakta, aMgAgi pariNAme, varte mohAsakta / pudgalabhoge rijyo, dhAre pudgala khaMdha, parakartA pariNAme, bAMdhe karmanA baMdha // 12 // gAthArtha - anAdi anaMta evA kALathI A jIva parapadArthamAM ja rakta (mahAdhIna) banyo che. pudgalanI sAthenAM ja sukha-duHkha bhogavavAmAM layalIna banyo che. tenA kAraNe ja pudgalanA skaMdhone dhAraNa kare che. paranA kartAbhAve pariNAma pAme che jenA kAraNe karmanA baMdha bAMdhe che. | 12 // - vivecana - A saMsAra anAdikALathI cAle che. sarve paNa jIvo anAdi kALathI saMsAramAM janma - jarA ane maraNanA cakkaramAM phasAyelA che. mohadazAnI tIvratA hovAnA kAraNe parapadArthamAM (para evA pudgaladravya upara ane para evA anya jIvadravya upara) atyanta rAganA kAraNe A jIva mohabdha banelo che tethI ja sAruM sAruM khAvApIvAM ane paheravAnA tathA moja zokhanA nakharAmAM ja A jIva aMjAyelo che. para evA pudgaladravyanI sAthe aMgAgibhAve arthAta ekamekabhAve atizaya ekameka thavAnA kAraNe atyanta mohAsakta thaIne varte che. pAMca indriyonA managamatA paudgalika bhAvo bhogavavAmAM ja jIvananI sArthakatA mAnato A jIva anAdi anaMta kALathI rakhaDe che. janma-maraNanI jhaMjhALamAM aTavAyo che managamatAM pugalono upabhoga karavA maLe tyAre temAM mohAsakta thaIne rije che (khuzakhuzAla rahe che.) bhogasukhomAM avazya Asakta bane che. dhAre pugala baMdha - managamatA sonAnA rUpAnA tathA hIrAnA ane mANekanA padArtho maLe tyAre te pudgala skaMdha potAnA jIvathI paNa Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 pa.pUjya devacaMdrajI mahArAja viracita vadhAre rAgabhAvapUrvaka dhAraNa kare che. zarIra upara tenI zobhA karIne rAo mAcco thayo chato atizaya rAgAdha bane che. atizaya harakhAya che ane mAnAdimAM varte che. je pudgaladravya AtmadravyathI atyanta bhinnadravya che mAtra sAMyogikabhAve ja joDANa che. temAM moTAnya banIne parakartApaNe pariName che. - parapadArthono huM kartA che. meM A ghara banAvyuM, meM A dAgInA banAvyA che, A ghara mAruM che. A dAgInA mArA che. Ama mamatAthI aMjAya che ane paradravyanA kartutvabhAvane dhAraNa kare che. tevA prakAranA mohanA kAraNe A jIva karmonA baMdha bAMdhe che. karmonI jALa bAMdhe che. cIkaNAM ane dIrghasthitivALAM karmo tathA kyAreka nikAcita karmo paNa bAMdhe che jeno bhoga vinA chuTakAro thato nathI. ane AvA prakAranI mohabdha dazAnA kAraNe A jIva anaMta saMsAramAM rajhaLe che. (12) baMdhakavIrya vIryakaraNe udere, vipAkI prakRti bhogave dala vikhere / karma udayAgatA svaguNa roke, guNa vinA jIva bhavobhava Dhoke // 13 // gAthArtha - karmo baMdhAve tevA vIryavaDe A jIve ghaNAM karmo bAMdhyA che ane bAMdhe che. tathA mana vacana kAyA dvArA vaparAtA vIrya vaDe (karaNa virya vaDe) karmonI udIraNA paNa karI che ane kare che. A rIte udayamAM AvelI karmaprakRtioe AtmAnA guNonuM AcchAdana karyuM che. ane guNo DhaMkAyelA hovAthI pragaTa guNo vinA A jIva bhavobhavamAM ghaNuM ja bhaTakyo che. tathA rakhaDyo che ane rakhaDe che. ll13 vivecana :- A AtmAmAM virya potAno guNa hovAthI anaMtu anaMtu vIrya raheluM che. jJAnanI jema vIrya paNa AtmAno paramaguNa Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma gItA gAthA-13-14 19 che, paraMtu viryAntarAya karmanA udayanA kAraNe te vIryaguNa DhaMkAyelo che ane varyAntarAya karmanA kSayopazamathI alpamAtrAe A jIvamAM potAno vIryaguNa udhaDelo paNa che. paraMtu udhaDelo A alpamAtrAvALo vIryaguNa A jIve mithyAtva avirati kaSAya Adi bhAvo sevavA dvArA karmanA baMdhamAM ja teno upayoga karyo che. AvA prakAranA A AtmAnA vIryaguNathI ghaNAM karmo bAMdhyAM che. tathA mithyAtva avirati kaSAya Adi bhAvanA kAraNe mana vacana ane kAyA dvArA vaparAtA A vIryavaDe (karaNavIrya vaDe) zubhakarmono azubhakarmomAM saMkrama tathA udIraNA karavI ityAdi prakriyA vaDe karmone udIraNA dvArA paNa udayamAM lAvIne bhogavavAnuM kAma karIne keTalAka karmadalikone vikherI paNa nAkhyAM che ane vikherI nAMkhe paNa che. A rIte A jIve potAnA karaNavIrya vaDe mithyAtvAdibhAvonA sahakArane lIdhe karmonI ghaNI ja uthalapAthala karI che. udayamAM AvelAM te te ghAtakarmoe pota potAnA dvArA AvArya je guNo che te guNonuM AvaraNa karavAnuM ja kAma karyuM che. udayamAM AvelAM karmoe AtmaguNone rokavAnuM ja kAma karyuM che. potAnA ja guNo che to paNa te guNo karmothI DhaMkAyelA hovAnA kAraNe pragaTaguNo vinA A jIva bhavobhavamAM ghaNuM ghaNuM rakhaDyo che. bhaTakyo che. kyAMya tenuM ThekANuM paDyuM nathI. badhe duHkha ja duHkha pAmyo che. 13 AtamaguNa AvaraNe na grahe Atamadharma, grAhakazakti prayoge joDe pudgala zarma / paralobhe parabhogane yoge, thAye parakartAra, eha anAdi pravarte, vAdhe para vistAra // 14 // Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 pa.pUjya devacaMdrajI mahArAja viracita gAthArtha :- AtmAnA guNonuM AvaraNa karanArA karmonA kAraNe A jIva Atmadharmane (AtmAnA zuddha svarUpane) prApta karI zakato nathI. potAnAmAM grAhakazakti che paraMtu teno upayoga paulika sukhonI sAthe tene ja grahaNa karavAmAM kare che. parapadArthonA lobhanA kAraNe parapadArthano bhoga upabhoga karanAro thAya che tethI parano kartA kahevAya che. A bhAvo mohanA kAraNe anAdikALathI A jIvamAM varte che tenA kAraNe parano parigraha A jIvamAM vRddhi pAme che. te 14 | vivecana - sarve paNa jIvono A AtmA anaMta anaMta guNothI bharapUra bharelo padArtha che. paraMtu te guNonuM AcchAdana karanArA jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mohanIya tathA aMtarAya A cAra dhAtIkarmoe A AtmAnA mukhyaguNo je jJAna, darzana, cAritra, ane vIrya che. tenuM AcchAdana kareluM che. tenA kAraNe A AtmA potAnA svarUpAtmaka, patAnA dharmamaya evA paNa te guNone grahaNa karI zakato nathI. prApta karI zakato nathI. samajI paNa zakato nathI. te guNone meLavavAnI buddhi paNa thatI nathI. potAnAmAM ja grAhakazakti che. paraMtu guNo avarAyelA hovAthI guNo grahaNa karI zakato nathI. tethI A saghaLI grAhakazakti A jIve potAnA guNo grahaNa karavAne badale pudgala dravya ke je potAnuM dravya nathI. paradravya che. aMte paNa choDavAnuM ja che. tevA paradravyAtmaka je pudgaladravya che. tene grahaNakaravAmAM ane tenA rUpa-raMganI mastI mANavAmAM ja potAnI grAhaka zaktine joDI dIdhI che. vAstavikapaNe to je dravya ApaNuM na hoya tene hAtha paNa na lagADAya, tene badale A jIva paradravyabhUta evA A pudgaladravyamAM ja potAnI grAhaka zaktino prayoga karIne atizaya harSita thayo chato rAcyo mAcyo rahyo che. ISTa pudgalomAM rAjI ane aniSTa pudgala dravyanA yogamAM udAsIna bane che. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma gItA gAthA-14-15 21 - tathA A pudgala dravya game teTaluM rUpALuM, mohaka hoya to paNa te AtmAnuM potAnuM cetanadravya na hovAthI paradravya che tene sparzavuM joIe paNa nahIM. tene badale tene ja ekaThuM karavAno atizaya lobha lAgyo che. Ama para evA pudgala dravyanA lobhanA kAraNe tathA parastrIno jema vyavahAra thAya nahI tathA pArakAnA paise jema lahera karAya nahIM. chatAM A jIva para evA A pudgaladravyano ja niraMtara upabhoga karavAmAM ja racyo pacyo rahe che. te dravyane ja potAnuM mAne che tenA rUpa-raMganI camakathI potAnI jAtane viziSTa mAne che ane A rIte A jIva temAM ja mohabdha bane che. A ja karmabaMdhanuM mukhya kAraNa che. - tathA ""A ghara mAruM, A dhana mAruM, A sonuM rUpu mAruM" Ama parapadArthano kartA banyo chato, temAM ja mohabdha thaIne te pudgala dravyane ja grahaNa karavAmAM, saMgraha karavAmAM, moha mAyAthI temAM ja aMjAyo chato anAdi kALathI tevI ja pravRtti kare che ke A pudgaladravya ke je paradravya che. teno ja vadhAro kema thAya? "ghara moTu, dhana moTu, sonu, rUpu tathA beMkabelensa moTI" Ama padravyano vistAra vadhe temAM ja racyo pacyo rahyo chato A jIva ghaNo ja mohabdha banyo che. temAM ja aMjAyo che. potAnuM je asalI svarUpa che te to sarvathA bhUlI gayo che ane je dravya potAnuM nathI. A bhavamAM AvIne prApta karyuM che ane A bhava samApta thatAM ahIM ja rahevAnuM che. kaMI paNa sAthe laI javAtuM nathI. evA paradravyamAM ja A jIva aMjAyo che. mohabdha banyo che je mArga ucita to nathI. balka anaMtakALa sudhI saMsAramAM rakhaDAvanAro che. Ama A jIva bhAna bhUlelo banyo che. te 14 . Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 pa.pUjya devacaMdrajI mahArAja viracita ema upayoga vIryAdiparabhAvaraMgI / kare karma vRddhi // yadA paradayAdika suhavikalpe / tadA puNyakarmataNo baMdha kalpe // 15 // gAthArtha::- A ja pramANe upayoga ane vIrya vigere je AtmAnA guNo che. te guNo paNa parabhAvanA raMgavALA banI gayA che. tenA ja kAraNe A jIva karmo bAMdhe che ane karmanI vRddhi ja kare che jyAre A jIva parajIvanI dayA Adi zubhavicAro kare che tyAre paNa AvA zubhasaMkalponA kAraNe zubhakarmono (puNyakarmono) paNa baMdha ja kare che. (nirjarA karato nathI.) | 15 // vivecana :- A AtmA svadravya zuM ? ane paradravya zuM ? A sarvathA bhUlI ja gayo che ane paradravyane (pudgala dravyAdine ja) potAnuM dravya mAnIne tene ja grahaNa karavAmAM, teno ja saMgraha karavAmAM temAM ja racyA pacyA rahevAmAM potAnI tamAma zaktio ne temAM ja joDI dIdhI che. potAno upayoga guNa ane potAno vIrya guNa vigere guNo dvArA AtmasAdhanA karavAne badale A ja sarva guNone pudgaladravyanA raMgI-saMgI banAvI dIdhA che. je dravya potAnuM nathI, potAnuM thayuM nathI. potAnuM kyAreya paNa thavAnuM nathI. sAthe AvyuM nathI. sAthe AvavAnuM nathI tevA dravyane potAnuM mAnIne tenI ja sajAvaTamAM, tenI ja mAvajatamAM A jIva joDAI gayo che ane tenA kAraNe ja samaye samaye karma bAMdhe che ane karmonI vRddhi kare che. saMsAramAM paNa jo koI puruSa bIjAnI mAlikInI je vastu hoya ane potAnI mAlikInI na hoya tene jo hAtha lagAve, corI kare to Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 adhyAtma gItA gAthA-15-16 diMDAya che. gunhegAra thAya che jela AdinI sajAne pAme che. tema A jIva je dravya potAnuM nathI. potAnI mAlikI to nathI. paraMtu potAnAthI atyanta bhinna dravya che. tenA ja rUpa raMgamAM svAdamAM ane sparzAdinI komaLatAmAM aMjAyo chato teno ja saMgraha kare che. teno ja raMgI thAya che tenA kAraNe karmo bAMdhavA rUpe karmanI vRddhi karanAro thAya che. - jJAnI bhagavaMto to AnAthI paNa AgaLa vadhIne jaNAve che ke yA parathati suvijo" - para jIvanI eTaleke potAnA AtmAthI anya AtmAnI dayA tathA sevA karavAnA zubha pariNAmo kare che. tyAre paNa "taddA puSkarmano vaMdha vanya" A jIva karma ja bAMdhe che. bhale pApakarma nathI bAMdhato paNa puNyakarma bAMdhe che. paNa aMte to baMdhana ja vadhAre che. lokhaMDanI nahI to sonAnI paNa beDI ja vadhAre che, paNa chuTakAro thato nathI. . jo ke saMsArI jIvone A vAta jaldI rUce tevI nathI. to paNa aMte svIkAravI ja paDe tevI A vAta che. dAnAdi game teTalA karIe to paNa dAnAdi to ja thAya jo pahelAM ApaNe kamAIne saMgrahAdi karyA hoya to. eTale dAna karatAM pahelAM saMgraha che ja. A ja moTo lobha che. saMgraha karyo hoya te ja dAnAdi karI zake che. mATe saMgrahamAM joDAvuM ja paDe. tethI nizcaya daSTie A paNa moTu bandhana ja che. eTale ke mahAtmA puruSo potAnA dhanano, parivArano ane gharano tyAga karIne tenI mamatA tyajIne sabhyAsa svIkAre che. paNa dAnAdi thAya evI buddhi rAkhIne saMgrahamAM joDAtA nathI. - bhUtakALamAM paNa aneka rAjAo potAnuM rAjapATa tyajIne sAdhutA svIkAranArA banyA che. tenAM ghaNAM udAharaNo che mATe dAnAdi prakriyA jarUra zubha che to paNa karmabaMdhanuM avazya kAraNa che. tenA karatAM tyAgamArga e ja zreyaskaramArga che. A ja mArga uttama AtmAoe Acarelo che. tene ja barAbara samajIe ane sAco mArga svIkArIe 15 / Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 pa.pUjya devacaMdrajI mahArAja viracita tehi ja hiMsAdika dravyAzrava karato caMcalacitta / kaTuka vipAkI cetana bhele karma vicittaM // Atama guNane haNato hiMsakabhAve thAya / Atama dharmano rakSaka bhAva ahiMsaka kahAya // 16 // gAthArtha - tenAthI ja hiMsA - juTha Adi dravya Azravo thAya. citta paNa caMcaLa bane, ane A cetana evo jIva kaDavA vipAkovALAM citra vicitra kama bAMdhe. AtmAnA guNone haNavA e ja hiMsakabhAva kahevAya che ane AtmaguNonI rakSA karavI e ja ahiMsakabhAva kahevAya. | 6 || vivecanaH- dAnAdika kArya karavA mATe tenI pUrve dhana prApta karavuM, dhanano saMgraha karavo, dhananI mamatA karavI ItyAdi kArya karavuM ja paDe che. to ja dAnAdi thAya. eTale dAnAdi pachI thAya che, tenI pUrve dhanalAbhAdinAM kAryo karavAmAM A jIvane aneka pApo karavAM ja paDe che. jethI AvA prakAranA Azravo sevavA ja paDe che. tethI pagane prathama kAdavathI kharaDo ane pachI pANIthI dhovo tenA jevo A ghATa thAya che. tathA ApaNe jene dAnAdi karyuM, te jIva ApaNane anukULa rahyo ke ApaNane pratikULa rahyo, ApaNA kahyA pramANe cAlyo ke viparIta cAlyo. AvA vicAromAM A jIva aTavAI jAya che ane dAna lenArA jIvono pote mAlika banyo hoya tema aneka prakAranI mohadazAmAM A jIva aTavAya che tenA kAraNe citta caMcaLa bane che eTaluM ja nahIM paNa dAna lenAro jo anukuLa cAle to rAganI vRddhi ane dAna lenArA jIvono pote mAlika banyo hoya tema aneka prakAranI mohadazAmAM A jIva aTavAya che. tenA kAraNe citta caMcaLa Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-16 25 adhyAtma gItA bane che eTaluM ja nahIM paNa dAna lenAro jo anukULa cAle to rAganI vRddhi ane dAna lenAro jo pratikUla cAle to dveSanI vRddhi thAya Ama A jIva caMcaLa cittavALo banIne kaDavA vipAkavALAM citra vicitra karmo ja bAMdhe che. dAnAdi karyA pachI paNa dAna lenArA jIvo jo anukULa cAle to tenA upara lAgaNI, prema. rAga Adi bhAvo thAya ane dAna lenArA jIvo jo pratikULa cAle to tenA upara roSa gusso bolAcAlI ane jhaghaDA thAya. Ama A jIva dAna karavA chatAM paNa nirlepabhAva na hovAthI kaDavAM vipAka Ape tevAM cIkaNAM karmo bAMdhe che. tathA dAnAdi kArya karyA pachI paNa potAnI prazaMsA ane mAnapAnanI tIvra icchA A badhuM saMsAra vadhAranAruM ja kArya thAya che. mATe ja jJAnI AtmAo dhanAdi saMpattino tyAga karI tenI mamatA tyajI saMtapuruSa thavAno mArga svIkAre che. saMyamano mArga svIkAre che. paNa gharamAM rahIne dAnAdimAM joDAtA nathI. jema jema A jIva AvA prakAranA mohanA vikalpomAM ja aTavAya che. tema tema ni:spRha thavAno, vairAgI thavAno, nirlepadazA prApta karavAno, saMsArI mohamAyAthI dUra rahevAno je A AtmAno bhAva hato. te bhAva haNAI jAya che ane mohanA vikalpomAM A jIva aTavAI jAya che mAna-mAyAdinI mAtrAmAM joDAI jAya che. te kAraNe ja mahAtmAo rAjapATa choDIne dIkSita thatA hatA. paNa vadhAre dAnAdi apAya eTale rAjayane coMTI rahetA na hatA. anyathA jo pote jene dAnAdi ApyuM che. tenI viparIta cAlabAjI jotAM A jIva ArtadhyAna ane raudradhyAnamAM aTavAI jAya jethI "AtmaguNane haNato chato A jIva pote potAno ja hiMsaka Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa.pUjya devacaMdrajI mahArAja viracita thAya che." mATe ja uttama AtmAo dAnAdi mAtrane na svIkAratAM tyAgane ja vadhAre pradhAnatA ApanArA bane che. parapadArthathI dUra rahevuM, parapadArthane choDI devo e ja AtmAnA nirmaLa svabhAvanuM rakSaNa karI zake che. mATe parapadArthano tyAga karIne tyAgI thavAno je mArga che te ja mArga Atmadharmano rakSaka ane sarvottama mArga che. tevA mArgane ja ahiMsaka mArga kahevAya che. ATalA mATe ja pUrvanA puruSo rAjapATa tyajIne dIkSitajIvana svIkAratA hatA. sauthI prathama zreSTha mArga A ja che. jo ApaNe tyAgamArga (sAdhutA) na ja laI zakIe tema ja hoya to ApaNI dhanasaMpatti mAtra bhoga upabhoganuM ja kAraNa na bane paraMtu paropakAranuM paNa kAraNa bane teTalA mATe tyAre dAnadharmAdinI AvazyakatA yogya che ema ghaTe che. te jIva paNa zakya bane teTalAM aNuvrato dhAraNa kare che. prathama sarva tyAgamArga, tyArabAda dezayAga mArga, tyArapachI dAnamArga A pramANenI vyavasthA ja jIvane saMsArathI tAraka che. sUkSma vicAraNA karatAM samajAze ke jeTalA jeTalA aMze AtmAnA guNo haNAyA. ArtadhyAna raudradhyAna thAya. mana kaluSita bane teTalo teTalo A jIva hiMsaka kahevAya che ane jeTalA jeTalA aMze A jIva potAnA uttama bhAvono rakSaka bane potAnA uttama bhAvone bacAve teTalo teTalo te jIva ahiMsaka kahevAya che. (A viSaya sUkSmabuddhithI samajavA jevo che.) | 16 | AtamaguNa rakSaNA teha dharma / svaguNavidhvaMsanA teha adharma // bhAva adhyAtma anugata pravRtti / tehathI hoya saMsAra vicchitti // 17 // Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma gItA gAthA-17-18 27 mi gAthArtha - AtmAnA guNonI rakSA karavI te ja dharma che. ane potAnA guNono vinAza karavo te ja adharma che. te kAraNe haiyAnA bhAva pUrvakanI adhyAtmadazAvALI jeTalI jeTalI pravRtti karo. tenAthI saMsArano viccheda ja thAya.|| 17 || vivecana :- dhananuM dAna vigere to puNyabaMdhanAM kAraNo che. pApabaMdha karatAM puNyabaMdha ghaNo sAro. paraMtu te paNa eka prakAranI beDI che. saMsAra kApanAra nathI paNa saMsAra vadhAranAra che. Ama samajavuM joIe. paramArthathI to "AtmAnA guNonI rakSA karavI" te ja yathArtha dharma che ane AtmAnA guNono vidhvaMsa karavo" te ja sAco adharma che. upara kahelAM banne vAkyo hRdayamAM barAbara jAmI javAM joIe. - koI puruSa koI strI upara, athavA koI strI koI puruSa upara dhAro ke mohabdha thayAM che, ane bhoganI mAgaNI kare to zuM te bhoga apAya? have jo tenI mAgaNI pramANe ApaNe ApaNA zarIrano upayoga mAgaNI karanArane karavA daIe to te dAna kahevAtuM nathI. paNa vyabhicAra ja kahevAya che. mATe paradravyano saMga e ja mahApApa che. Ama jJAnI puruSo jaNAve che.' AvA udAharaNa uparathI samajAze ke dhanAdi pudgaladravya che. te paNa paradravya che. ApaNA AtmAnuM dravya ja nathI. mATe tenuM dAna karIne mAna vahana karavuM te ucita mArga nathI. paraMtu pAradravyathI dUra ja rahevuM te ja ucita mArga che. mATe ja mahAtmA puruSo A pramANe kahe che ke - AtmAnA guNonI rakSA karavI te ja dharma che ane AtmAnA guNonI vidhvaMsanA karavI te ja adharma che. AvA prakAranA umadA bhAvo samajavA pUrvaka bhAvathI je adhyAtmadazA A AtmAmAM pragaTe, ane tevA prakAranI adhyAtma Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 pa.pUjya devacaMdrajI mahArAja viracita dazAthI anugata arthAt tevA prakAranI adhyAtma dazAne anusaranArI je pravRtti che tevI pravRtti ja ApaNA A anaMta janma maraNanA pherA rUpa saMsArano viccheda karanArI che. AtmAnA guNonI rakSA e ja sAco dharma che ane AtmAnA guNonI vidhvaMsanA e ja sAco adharma che. A viSayane barAbara samajIe ane AtmAnA guNono ughADa karavA tarapha vadhAre prayANa karIe. paradravyane ghaNuM bhegu karavuM ane tenA dAnAdithI mAna vahana karavuM tathA dAnAdi dvArA paradravyanI vRddhi icchavI A taravAno mArga nathI. / 17 || eha prabodhato kAraNa tAraNa sadguru saMga / / zruta upayogI caraNAnaMdi karI gururaMga // AtamatattvAvalaMbi ramatA Atama rAma / zuddha svarUpane bhoge yoge jasu vizrAma // 18 // gAthArtha - A viSayano vadhAre sAro bodha prApta karavAmAM A mArgane jANavAmAM khAsa kAraNa jo koI hoya to saMsArathI tAranArA evA sadaguruno yoga atyaMta jarUrI che. tathA zrutajJAnamAM ja satata upayoga vALA ane zuddha cAritranA pAlanamAM ja AnaMda mANanArA evA saddagurunI sAthe milana karIne eka-ekatA sAdhIne potAnA zuddha Atmatattva mAtranuM ja AlaMbana laIne je mahAtmAo AtmabhAvamAM ja ramatA rahe che. tathA jeo potAnA zuddha svarUpane bhogavavAnA yogamAM ja jemano AtmA vizrAnta thayo che tevA sadgurunA saMgamAM ja varte che. te potAno vadhAre upakAra karanAra che. II 18 | | vivecana - "AtmAnA guNonI rakSA e ja dharma ane AtmAnA guNonI vidhvaMsanA e ja adharma" A vAtano yathArtha bodha karAvavAmAM Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma gItA 29 ' kAraNabhUta jo koI hoya to te ''sadguruno yoga" e ja prabaLa kAraNa che. gAthA-19 saMsArathI tAranArA, vairAgyamaya jIvanavALA ane saMvega tathA vairAgyano upadeza ApanArA, zrutajJAnano viziSTapaNe jeoe abhyAsa karyo che. tathA te abhyAsamAM ja jemanI mati lAgelI che tevA mahAtmA, tathA pote zuddha cAritra pALanArA ane tevA zuddha cAritranA pAlanamAM AnaMda mAnanArA AvA sadguruno yoga A jIvanamAM karavA lAyaka che. te ja vadhAre upakArI che. AvA AtmArthI sadguruno yoga prApta karIne je sAdhaka AtmA potAnA AtmAnA AtmatattvanuM ja vadhAre vadhAre AlaMbana grahaNa kare che ane potAnA AtmAnA zuddha AtmaguNomAM ja ramyA kare che tevA ArAdhaka AtmAo ja potAnA zuddha svarUpane bhogavavAnA yogavALA bane che ane AvA ja AtmAo potAnA zuddha svarUpane pAmanArA bane che. AtmAnA kSAyopazamika bhAvanA ane chelle kSAyikabhAvanA guNo prApta karavA ane te guNomAM ja ramaNanA karavI te guNonA anubhavamAM ja AnaMda mANavo A ja A dharma pAmyAnuM phaLa che. guNagrAhitA ane guNaramaNatA A ja tattvo jIvanano upakAra karanArAM tattvo che. II 18 // sadguru yogathI bahulA jIva, koIka vaLI sahajathI thaI sajIva / Atmazakti karI gaMThI bhedI, bhedajJAnI thayo AtmavedI // 19 // Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 pa.pUjya devacaMdrajI mahArAja viracita gAthArtha :- upara samajAvyA pramANe sadgurunA yogathI ghaNA jIvo kalyANa karanArA bane che. tathA koIka koIka jIva (sadguru vinA paNa) svAbhAvikapaNe ja samajaNavALA arthAt AtmajJAnI bane che. AtmAnI zakti ekaThI karIne rAga tathA ASanI gAMThane bhedIne zarIrathI AtmA judu dravya che. AvA bhedajJAnavALe thayo chato Atmatatvano yathArtha anubhava karanAra paNa bane che. // 19 || vivecana : - "AtmA ane zarIra" A banne bhinna bhinna dravya che. mAtra saMyogikabhAve joDAyelAM che. AtmA nitya che. cetana che. bhavAntara karanAra che. jyAre zarIra to anitya che. jaDa che. ahIM ja rahenAra che. AvA prakAranuM bhedajJAna karAvanArA, AtmArthI ane vairAgI evA sadguruno jo yoga maLI jAya to AvA saranA yogathI ghaNA ghaNA jIvo bodha pAme, vairAgI thAya ane AtmakalyANanA mArge Ave. chatAM koIka koIka jIvo ke jenI bhavitavyatA pAkI che. tathA tevA viziSTa jJAnI gItArthano yoga thayo nathI. to paNa potAnI bhavitavyatA pAkI hovAthI svAbhAvikapaNe ja sacetana thaI jAya che. arthAt tattvane samajanAra banI jAya che. saMsAranI sarva samRddhi kSaNika che. vijaLInA camakArA jevI che kyAreka hoya ane kyAreka cAlI jAya Ama A jIvo svayaM pote paNa samaje che. AvA jIvo paNa koIka koIka hoya che. gurujInI nizrAvALA ane svayaM tattvasaMvedanI jIvo ema A banne prakAranA AtmAo potAnA AtmAnI saMvega ane nirvedanA pariNAmavALI evI tathA saMsArathI tAranArI evI Atmazakti ekaThI karIne tenA baLathI anAdikALathI rUDha thayelI gUDha evI rAga tathA daiSanI gAMThano cheda karIne bheda jJAnavALo bane che. zarIra te huM nathI, ane huM te zarIra nathI. saMsAranI tamAma Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma gItA gAthA-20 31 sAmagrI te bhautika che. bhautika sukha - duHkhanuM ja sAdhana che. mAruM svarUpa nathI. huM A sarva sAmagrIthI alaga tattva chuM. mAruM svarUpa paNa jJAnAdiguNamaya alaga che. mATe saMsAranI A sAmagrI vRddhi pAme to mAre temAM AnaMda nahI mAnavAno ane A sAmagrInI hAni thAya to paNa mAre zoka nahI karavAno, kAraNa ke huM tenAthI atyaMta bhinna dravya chuM. AvA prakAranuM bhedajJAna thaye chate saMsAranI bhautika saMpattimAM kyAMya mArApaNAno pariNAma A jIvane thato nathI. paraMtu AtmAnA jJAnAdi je anaMta anaMta guNo che te ja mAruM svarUpa che. temAM ja mane AnaMda che. Ama A jIva bhedajJAnI thayo chato AtmAnA jJAnAdi guNonA svarUpane ja vedanAro bane che. arthAt AtmatattvavedI thAya che. te 19 // dravya guNa paryAya anaMtanI thaI paratIta, jANyo AtmakartA bhoktA gaI parabhIna / zraddhAyoge upanyo, bhAsana sunaye satya, sAdhyAlaMbI cetanA, vaLagI Atama tattva // 20 // gAthArtha - eka eka dravyamAM anaMta anaMta guNo ane tenA anaMta anaMta paryAyo hoya che. AvI zAstrane anusAra pratIti thaI. tathA AtmA e kartA tathA bhokatA dravya che. Ama sAcu jANavA maLyuM. paradarzanonI je khoTI khoTI mAnyatAo hatI. tathA tema mAnavAmAM je je bhayo hatA. te sAcuM darzana maLavAthI paradarzanonI bhIti (bhaya) cAlyo gayo. paramAtmAnA vacano uparanI paramazraddhAnA jore badhA ja naya - nipAvALuM yathArtha satya tattvanuM jANapaNuM pragaTa thayuM ane A rIte A AtmAnI cetanA potAnA ja zuddhasvarUpane prApta karavAnA Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 pa.pUjya devacaMdrajI mahArAja viracita AlaMbanavALI banI ane Atmatattvane ja badhe AgaLa karIne sAdhanAmAM tene ja vaLagI rahenArI banI. || 20 || vivecanaH- A saMsAramAM mULabhUta cha dravyo che (1) dharmAstikAya, (2) adharmAstikAya, (3) AkAzAstikAya (4) pudgalAstikAya, (5) jIvAstikAya ane (6) kALa Ama kula cha dravyo che. temAM prathamanAM pAMca dravyo pAramArthika che. chaThuM kALadravya aupacArika dravya che. tathA A cha dravyomAM prathamanAM traNa dravyo saMkhyA eka eka dravya che.jyAre pAchalAM traNe dravyo saMkhyAmAM anaMta anaMta dravyo che. tathA te tamAma dravyonA ghaNA ghaNA guNo che keTalAka sAmAnya guNa che ane keTalAka vizeSa guNa che tathA te sarve paNa dravyonA anaMta anaMta paryAyo che. bhUtakALamAM paNa anaMtA paryAyo thayA che. vartamAnamAM thAya che ane bhAvimAM paNa anaMtA anaMtA paryAyo thavAnA che. AvA prakAranAM ghaNA guNovALAM ane ghaNA paryAya vALAM. mUlabhUta che ane tAttvika paNe jIva ane pudgala anaMta hovAthI anaMta anaMta dravyothI A saMsAra bharapUra bharelo che. paramAtmA zrI vItarAga prabhunuM darzana thatAM tathA temanAM kahelAM zAstrono abhyAsa karatAM upara mujabanI pratIti thaI. zAsa dvArA Avo anubhava prApta thayo. tathA A cha dravyomAM eka Atmadravya ja kartA ane bhoktA che. kartutva ane bhAtRtva kevaLa eka cetana dravyamAM ja che. bIjAM dravyo cetanA rahita hovAthI katRtva ane bhomtatva vinAnAM che. paramAtmAe kahelAM AvA prakAranAM tattvo jANIne samajIne manamAM evo pAko vizvAsa besI gayo che. tenA kAraNe have mane paradarzanonI ADA avaLI vAtono jarA paNa bhaya nathI. para taraphanI bhIti cAlI gaI che. kAraNa ke paramAtmAnAM yathArtha vacano sAMbhaLavAthI Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma gItA gAthA-21 33 ane samajavAthI huM sAce ja pAko tattvajJAnI banI gayo chuM. kyAMya chetarAI jAuM evI mArI dazA have rahI nathI. - paramAtmAnA vacano uparanI atyanta bhAvapUrvakanI zraddhAnA yoge naya-nipAvALuM samyajJAna mane thayuM che. sAcu tattva samajAyuM che. kyAM kyo naya lagADavo ? nayonI yojanA kevI rIte karavI ? A badhuM paramAtmAnAM zAstrothI samajAyuM che tethI paNa paradarzanomAM chetarAI javAno bhaya cAlyo gayo che. have huM kyAMya na chetarAuM evo pAko thayo chuM. mArI tamAma cetanA AtmAnA zuddha svarUpane sAdhavAnA ja avalaMbanavALI banI che. mAre have mArA AtmAnuM ja zuddha trikAlAbAdhita yathArtha svarUpa ja prApta karavuM che. A tattva vinA A saMsAramAM bIjuM kaI meLavavA jevuM che ja nahIM. bIjuM kaMI meLavIe to paNa cAlyuM ja javAnuM che. AnA kAraNe ja huM Atamatattvane ja vaLagI rahyo chuM. mAre mArA potAnA AtmAnA ja anaMtaguNo pragaTa karavA che. tenI ja laganI mane lAgI che. te ja dhana sadA kALa rahevAnuM che. AvI pratIti mane barAbara pAkI thaI che. 20 || indra caMdrAdi padavI roga jANyo / zuddha nija zuddhatA dhana pichANyo / Atmadhana anya na Ape na core / koNa jaga dIna vaLI koNa jore // 21 // gAthArtha - indrapaNuM ke caMdrapaNuM vigere ucI ucI padavIo e mohabdha karanAra hovAthI roga samAna che, ema meM jANI che. zuddha evA sAyikabhAvanA mArA potAnA guNonI je zuddhatA che te ja sAcuM mAruM dhana Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34. pa.pUjya devacaMdrajI mahArAja viracita che. ema meM have jANyuM che. mArA AtmAnuM A jJAnAdi guNamaya dhana mArI pAse ja che. mane koI anya ApavAnuM nathI tathA mAruM A dhana koI corI zakavAnuM nathI. kAraNa ke badhA ja jIvo A dhanathI bharapUra bharelA che. tethI jagatamAM koNa evo dina puruSa che ke je corI kare. tathA evo kayo puruSa jorAvara (baLavAna) che ke je corI kare? koI na kare kAraNa ke badhA ja jIvo sattAmAM rahelA guNothI samAna ja che. II 21 vivecana :- A saMsAramAM lokone IndrapaNuM maLe caMdrapaNuM maLe, Adi zabdathI rAmapaNuM maLe, vaDApradhAna pada maLe athavA zeThIyApaNuM maLe to paNa te te padanI prApti e ekaprakArano roga ja che. AvA padanI prApti rAgAdi karAvanAra hovAthI roga samAna che. saMsAra vadhAranAra che. kAraNa ke jema roga mANasane astavyasta kare che. bhAna bhUlAvI de che tema AvI padavI prApta thAya tyAre A jIva te te padavInA. nazAmAM cakacUra thayo chato astavyasta ja bane che. AtmAnuM bhAna bhUlI jAya che. mohanA nazAmAM cakacUra banIne abhimAna pUrvaka aneka jAtanA kAvA-dAvA karavA pUrvaka cIkaNAM pApakarmo bAMdhe che. mATe A padavIonI prApti thavI e eka moTo roga che. Ama jJAnI puruSo kahe che. rUpiyA - sonu - rUpu ke Dolara A badhu A jIva dhana mAne che, paraMtu A dhana Ave paNa che ane cAlyuM paNa jAya che. A bhavamAM ja ghaNA dazakA badalAtA rahe che. je dhana AveluM hoya ane kyAreya cAlyuM na jAya evuM zAzvata dhana je hoya te ja sAcu dhana kahevAya. AvuM dhana A ja AtmA pAse ja che. potAnA AtmAnI kSAyikabhAvanI zuddhatA - nirmaLatA, e ja sAcuM dhana che AveluM kyAreya cAlyuM jatuM nathI. kharekhara to te ja dhana meLavavA prayatna karavo joIe. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma gItA gAthA-22 35 potAnA AtmAnI nirmAtA ane zuddhatA rUpI je dhana che te potAnI pAse ja hovAthI anya koI ApI zakatuM nathI. anya pAsethI prApta thaI zakatuM nathI. mohano nAza karIne ApaNe pote ja meLavavuM paDe che. tathA prApta thaI gayuM hoya to te dhanane koI luMTI zakatuM nathI. ane corI zakatuM paNa nathI. tathA te dhanathI kyAreya abhimAna AvatuM nathI. A dhana AtmAnA guNAtmaka che. tethI AtmAthI chUTuM paDatuM ja nathI to tene koNa corI zake? anya koNa Ape? koI ja na Ape kAraNa ke koI paNa ekadravyanA guNo bIjA dravyamAM kyAreya paNa TrAnsaphara thatA ja nathI. - cA moLI hoya ane gaLI karavI hoya to gaLapaNa vALI khAMDa nAkhavI ja paDe. paNa khAMDanuM gaLapaNa mAtra nAkhavuM hoyato te nAkhI zakAtuM nathI. koIpaNa eka dravyanA guNo te dravyane choDIne anya koI paNa dravyamAM jatA nathI. mATe AtmAnA A guNo koI ApI zakatuM paNa nathI ane koI corI zakatuM paNa nathI. - tathA vaLI A saMsAramAM rahelA sarve paNa jIvo anaMtajJAna, anaMtadarzana, anaMtacAritra, anaMtavIrya ityAdi aneka guNothI bharapUra bharelA che. mATe koI dIna (lAcAra-duHkhI ke guNo vinAno) nathI. tathA koI jorAvara (adhika guNovALo paNa) nathI. badhA ja jIvo anaMta jJAnAdiguNothI bharelA hovAthI samAna che. koNa konI pAsethI corI kare ? badhA ja AtmAnA bhaMDAro guNothI bharapUra bharelA che. guNorUpI dhanane AzrayI sarva jIvo samAna che.// 21 // Atama sarvasamAna, nidhAna mahA sukhakaMda / siddhataNA sAdharmika, sattAe guNavRMda // jeha svajAti tehathI, koNa kare vadha baMdha / pragaTyo bhAva ahiMsaka, jANe zuddha prabaMdha // 22 // Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 pa.pUjya devacaMdrajI mahArAja viracita gAthArthaH-sarve paNa AtmAo (sattAmAM rahelA guNonI apekSAe) samAna che. kAraNa ke anaMta anaMta sukhanA mULa samAna che. saMsArI sarve paNa jIvo siddha paramAtmAnI sAthe sattAthI samAna guNadhanavALA hovAthI sAdharmika ja che. paraspara paNa samAna che ane siddhanI sAthe paNa saMsArI sarve paNa jIvo anaMta anaMta guNothI bharelA hovAthI samAna che to svajAtinI sAthe koNa vadha kare ? koNa bAMdhavAnuM kAma kare? arthAt koI ja na kare, Ama samajavAthI A jIvamAM ahiMsakabhAva pragaTa thAya che. Ama thavAthI zuddhasvarUpanI racanAvALuM A dravya che. Ama A jIva yathArthajJAnI thAya che. lAlaca ane lobha vinAno bane che. | 22 | vivecana :- nigodanA jIva hoya ke narakanA jIva hoya vikalejiyanA jIva hoya ke paMcendriyanA jIva hoya paraMtu sarve paNa jIvo anaMta anaMta jJAna, anaMta anaMta darzanaguNa, anaMta anaMta cAritraguNa, anaMta anaMta vIryaguNa ItyAdi anekaguNothI bharapUra bharelA che. koIpaNa jIvadravyamAM ochA ke vadhAre guNI nathI. tethI sattAgata guNonI apekSAe sarve paNa jIvo samAna che. cAra-pAMca mANaso pAse potapotAnI mAlikInuM karoDo rUpiyAnuM dhana hoya. pachI bhale ekanuM dhana ghare hoya, bIjAnuM dhana beMkamAM hoya, trIjAnuM dhana anyane dhIreluM hoya ane cothAnuM dhana cora luMTArAnA bhayanA kAraNe khADAmAM dATeluM hoya to paNa te cAre dhanavAna kahevAze. loko paNa jANatA ja hoya che ke A cAre paisAdAra loko che. gAmamAM pharajIyAta koI avasara AvI paDe to badhA ja kharcamAM UbhA rahe che. tema A saMsArI tamAma jIvo sattAgata guNothI samAna che. koI hinAdhika nathI. sarve paNa jIvo sattAgata guNonI apekSAe anaMta guNovALA hovAthI samAna che. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma gItA gAthA-23 37 tathA badhA ja jIvo anaMta anaMta guNonuM nidhAna che. tathA mahAsukha (ja kyAreya paNa hAni na pAme) tevA anaMta anaMta sukhanuM mULa che. anaMta anaMta sukhano kaMda che. AtmAnI aMdara AvuM anaMta sukha che to ja pragaTa thAya che jemAM je na hoya te kyAreya pragaTa na thAya. jema retInA dANAmAM tela nathI to kyAreya pragaTa na thAya. paraMtu talanAM dANAmAM tela che to ja pragaTa thAya che tema sarve paNa jIvomAM anaMta anaMta sukhanA kaMdo ane guNanA kaMdo che.' tathA saMsAramAM rahelA nigodathI mAMDIne anuttara vAsI deva sudhInA sukhI-duHkhI tamAma jIvo potAnAmAM rahelA sattAgata guNonI apekSAe siddha paramAtmAnI tulya che. siddha paramAtmAnI samAna anaMtaguNonA svAmI che. sattAthI sarve paNa jIvomAM anaMta guNono samUha bharelo che. koIpaNa jIvamAM eka paNa guNa ocho nathI ke eka paNa guNa adhika nathI. - A rIte vicAratAM sarve paNa jIvo anaMta anaMta guNovALA hovAthI paraspara samAna ja che. koI adhika ke koI hIna nathI. sarve samAna hovAthI koNa kono vadha kare? koNa kone bAMdhe ? hinAdhika hoya to adhika zaktivALo hanazaktivALAne pIDA Ape. paNa AvuM che ja nahIM mATe sattAgata guNonI apekSAe A jIva bhAvathI sarvathA ahiMsaka ja che. jJAnanI tikSNatA caraNa teha / jJAna ekatvatA dhyAna geha // Atma tAdAtmyatA, pUrNa bhAve / tadA nirmalAnaMda saMpUrNa pAme // 23 // Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa.pUjya devacaMdrajI mahArAja viracita gAthArtha H- jJAnanI je tIkSNatA che te ja cAritra guNa che. tathA jJAnanI sAthe je ekAkAratA che. te ja dhyAnanuM ghara che. jyAre A AtmA potAnA guNonI sAthe pUrNapaNe tAdAtmyatA prApta kare che tyAre ja nirmaLa AnaMdavALuM saMpUrNa sukha prApta kare che. || 23 II 38 vivecana :- jaDa ane cetana A banne dravyono jo bheda jANavo hoya to jJAnaguNathI ja bheda thAya che. tathA jIvanA anaMta guNo che. paraMtu te sarvaguNomAM jJAnaguNa e asAdhAraNa evo viziSTa guNa che tethI jIvadravya mukhyatve jJAna guNathI ja oLakhAya che. AtmAnA A jJAnaguNanI tikSNatA eTale ke sUkSmatA A jIvamAM jema jema pragaTa thatI jAya che tema tema jJAnaguNanI ramaNatAnA kAraNe A jIva te ja bhAvamAM vartanAro bane che. mATe jJAnanI je sUkSmatA e ja A jIvano cAritra guNa samajavo. sAmAnyathI koI paNa strI athavA puruSa saMsAra choDIne dIkSA grahaNa kare tyAre cAritra AvyuM Ama kahevAya che. paraMtu kaMIka sUkSma vicAra karIe to saMsAra choDe dIkSA grahaNa kare paraMtu tyArabAda paNa A badhAM mohanAM baMdhano chuTavAthI AtmatattvanA vicAramAM arthAt AtmatattvanA jJAnamAM joDAya to ja chaThThA guNasthAnakanI prApti thAya che eTale aMte to jJAnaguNa maya jIvana bane ane saMsArI tamAma bhAvothI A AtmA mukta bane to ja te cAritrane cAritra kahevAya che. eTale jJAnaguNanI je ramaNatA, jJAnaguNanI je tikSNatAjJAnaguNanI je layalInatA te ja cAritra samajavuM. muktAvasthAmAM jJAnaramaNatA e ja cAritra hoya che. vartamAnakALanuM je sAdhupaNuM che. te AvA utkRSTajJAna prAptinuM pradhAnatama kAraNa che. mATe te cAritrane paNa jJAnathI abhinna ja mAnavuM. jo Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma gItA gAthA-24 39 cAritra laIne paNa jJAnasAdhanA na karI hoya to mohamaya vAtAvaraNathI gherAyeluM te cAritra kharekhara to cAritra ja nathI. eTale sAcA sAdhusaMto satata svAdhyAyamagna ja varte che. prApta karelA jJAnanI sAdhanAmAM ekatA prApta karavI. anya koI sthAnamAM citta na jAya. prApta karAtA jJAnaguNamAM ja je ekAkAra thavAya tene ja dhyAna kahevAya che. mATe jJAna e jema cAritra che. tema jJAna e dhyAna paNa che. A jIva jema jema jJAnaguNamAM ekAkAra thAya che. AtmabhAvamAM layalIna thAya che. AtmabhAvamAM tAdAbhya pAme che. pUrNapaNe tAdAbhyatA jyAre khIlI uThe che tyAre A jIvane svabhAva ramaNatA tathA nirmaLa evo anaMta ane paripUrNa AnaMda prApta thAya che. ' jJAnagaMgAmAM snAna karavAmAM je paripUrNa AnaMda thAya che te to je jANe ane mANe tene ja teno anubhava thAya. vAstavika A ja sukha che ane sukhanuM sAdhana che. 23 || cetana astibhAvameM jeha na bhAse bhAva / tehathI bhinna arocaka, rocaka Atma svabhAva // samakita bhAve bhAve Atama zakti anaMta / karma nAzano ciMtana nANe te matimaMta // 24 // gAthArtha - cetana evA A jIvamAM je je bhAvo ati svarUpe jaNAtA nathI. te bhAvo nAstikarUpe che, ane tenAthI bhinna evA anaMtabhAvo astisvarUpe che. tyAM je bhAvo nathI. tene svIkAravAmAM arUci, ane tyAM je bhAvo che tene svIkAravAmAM rUcibhAvavALo A jIva samyakatvane prApta kare che. samyakatva pragaTa thaye chate A AtmAmAM Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 pa.pUjya devacaMdrajI mahArAja viracita karmano nAza karavAnI anaMta anaMta prabaLa zakti vidyamAna che. Avo vicAra ane AvuM manana matimAna evo te jIva kare che. II 24 vivecana - cetana evA A jIvadravyamAM anaMtA astibhAvarUpa paryAyo che. jemake AtmA cetana che. asaMkhya pradeza che. zarIravyApI che. bhavAntarayAyI che. hAla karmavALo che sattAthI anaMtaguNasaMpattivALo che. ityAdi anaMta anaMta astisvabhAvo che. tathA je je bhAvo A AtmAmAM jaNAtA nathI te saghaLA paNa bhAvo nAstisvabhAve che. jema ke A AtmA jaDa nathI. sarvalokAkAzavyApI nathI. cetanA vinAno nathI, saMkhyAta pradezI nathI. tathA anaMtapradezI paNa nathI. AvA AvA anaMtabhAvo nAsti svarUpe paNa che. sArAMza ke anaMta astisvabhAvo paNa che ane anaMtA nAstisvabhAvo paNa nAstipaNe che. tathA arocaka ane rocaka ema banne svabhAvo A jIvamAM che. je bhAvo tyAM jIvamAM nathI tyAM arocakabhAva ane je bhAvo tyAM che teno rUci bhAva A jIvamAM pragaTa thAya che. kAraNa ke je bhAvo tyAM nAsti rUpe che. teneastirUpe kema manAya? na ja manAya, mATe tevA nAstibhAve vartanArA bhAvone tyAM atirUpe mAnavAnI arUcibhAva, ane astibhAve vartanArA bhAvone tyAM astisvarUpe svIkAravAmAM rUcibhAva ema yathArthapaNe vastune svIkAra karato A AtmA samyakatvavALo bane che. samparva guNa pragaTa thaye chate A AtmAmAM karmano nAza karavAnI anaMta zakti pragaTa thAya che. samyakta pAmyA pahelAM 7030-20 koDAkoDI sAgaropama pramANa je karmo A AtmA pAse bAMdhelAM hatAM te saghalAM paNa karmo tuTIne mAtra aMtaHkoDA koDI sAgaropama pramANamAM thAya che. karmonI ATalI moTI divAla toDavAnI Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-25 41 adhyAtma gItA anaMtazakti A jIvamAM samyakatva AvavAthI bhAvAtmaka bane che arthAt pragaTa thAya che. - A AtmA samyakta prApta kare tyAre karmane toDavAmAM jIva baLavAna bane che. paNa karma baLavAna banatuM nathI. AvuM ciMtana ane AvuM manana matimAna eTale buddhizALI evo A jIva kare che. nirmAlyapaNuM cAlyuM jAya che ane baLavAnapaNuM pragaTa thAya che. A AtmA karmano nAza karavAmAM baLavAna banI jAya che. eka ja jhapATAmAM karmonI sthiti toDe che. ane kadApi prApta na thayuM hoya tevuM apUrvakaraNa karIne A jIva samyakta prApta kare che. jenAthI AgaLa vadhavAno mArga cokhkho thAya che-khullo thAya che. AvI Atmazakti vikasAve che. | 24 || svapUUT fdhatana vuddhi thAjo ! AtmasattA bhaNIje nihALe // zuddha syAdvAda pada je saMbhALe / paradhare te mati kema vIche ? raka gAthArtha - potAnA AtmAmAM pragaTa thayelI tamAma zaktine potAnA ja guNonA ciMtana - mananamAM joDe che jenAthI A AtmAne "potAnAmAM ja anaMtaguNonI sattA che." Ama spaSTa dekhAya che. (mAre guNo kyAMthI lAvavAnA nathI. mArAmAM ja che. phakta mAre tene pragaTa karavAnA che. AvuM A jIva tyAM samajato thAya che.) zuddha evuM syAdvAdavALuM potAnuM pada je AtmA saMbhALe che yAda kare che te AtmA have paraghare (para padArthane potAno mAnavAnI) buddhi kema kare? arthAt na ja kare (vibhAvadazA choDI de che). | 25 // vivecanaH-samyakta prApta thAya che tyArathI A AtmAnI dazA badalAI jAya che. AtmAnuM potAnuM zuM? ane parAyuM zuM? te vAta Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 pa.pUjya devacaMdrajI mahArAja viracita spaSTa samajAI jAya che ane AvA prakAranI sAcI samaja AvavAthI potAnuM ja svarUpa che anaMta anaMta guNAtmaka je svarUpa che. tene ja pragaTa karavAmAM, tene ja meLavavAmAM potAnI tamAma buddhi kAme lagADe che. potAnI buddhine alpamAtrAe paNa parabhAvadazAmAM paulika sukhanA anubhavamAM A jIva joDato nathI. te jIvane cakravartI jevuM rAjaya paNa moTu baMdhana ja dekhAya che. tenA kAraNe buddhine bhogadazAmAMthI uThAvIne yogadazAmAM ghAle che eTale ke yogadazAmAM vALe che. buddhinuM calaNa badalAvAthI potAnA AtmAmAM ja anaMta anaMta guNono khajAno (guNono bhaMDAra) bharapUra bharelo che. Ama anaMta guNonI sattA che AvuM zAstromAM je kaheluM che te spaSTapaNe A jIva nihALe che arthAt zAstronA AdhArathI dekhe che. samajAya che. eTale manane te pragaTa karavA tarapha vALe che ane saMsArIbhAvono moha toDI nAkhe che. dhIre dhIre AtmadazA palaTAya che. potAnA AtmAmAM ja zuddha syAdvAdabhAvavALI je dazA che tene barAbara saMbhALe che. A AtmA ati paNa che. nAsti paNa che. svasvarUpe asti che. parasvarUpe nAsti che tathA potAnA guNothI ane potAnA paryAyothI kathaMcit bhinna paNa che. ane kathaMcit abhinna paNa che. tathA keTalAka bhAvo vAcya che ane keTalAka bhAvo avAo che tathA A AtmA dravyathI nitya che. paryAyathI anitya paNa che. Ama syAdvAdabhAva vALI mArI sattA che. huM ekAnta nitya paNa nathI. tathA ekAnta anitya paNa nathI. AvA prakAranI A AtmAnI zuddha je sattA che te barAbara samajAya che ane smRtigocara thAya che. AvuM suMdara ane zuddha svarUpa samajAyA pachI A AtmA ADAavaLA mArge jato nathI ane je dravya potAnAM nathI, potAnA svarUpane ApanArAM nathI paNa potAnA svarUpano vidhvaMsa karanArAM che. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma gItA gAthA-26 43 tevA prakAranA paraghare - parapadArthamAM A mAru dravya che. AvA prakAranI mamatAvALI matine kema kare ? arthAt potAnI matine pudgalabhAvamAMthI dUra ja rAkhe che game tevA sonArUpAnA DhagalA koI kare to paNa te dravya mAru nathI ja eTaluM ja nahI paNa mArA zuddhasvarUpanuM nAzakadravya che. mATe mArAthI tene levAya ja kema? sparzAya ja kema ? AvA AvA umadA vicArovALo A jIva banI jAya che. tenA kAraNe padgalika tamAma bhAvothI A jIva potAnA AtmAne dUra rAkhe che. zarIranI zobhA, zarIranI TApaTIpa, zarIrano zaNagAra A jIva choDI de che ane potAnA anaMta anaMta guNonI ramaNatAmAM ja parovAI jAya che. | 25 || puNya pApa be pudgala dala pAse parabhAva / parabhAve parasaMgati pAme duSTavibhAva // te mAre nijabhogI yogIsura suprasanna / devanaraka tRNa-maNi sama bhAse jehane mana // 26 // gAthArtha - puNyano udaya hoya ke pApano udaya hoya paNa A banne bhAvo karmapudgalonA kAraNe che ane A parabhAva dazA che. parabhAvadazA hote chate A jIva paradravyano saMga prApta kare che. A ja moTo duSTa duSita evo) vibhAvasvabhAva che. te bhAvane je mArI nAkhe che ane potAnA guNomaya svabhAvadazAne je bhogave che. te ja AtmA suprasanna thAya che ke je AtmAne deva ane nArakI tathA tRNa ane maNi samAna dekhAya che. jenuM mana bannene samAna dekhanAruM banI jAya che. kAraNa ke banne parabhAva ja che. 'li26 | vivecana - A jIvane jyAre samyakatva prApta thAya che ane Atmatattva tathA AtmatattvanuM svarUpa samajAya che. tyArathI Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 pa.pUjya devacaMdrajI mahArAja viracita vicAradhArA ghaNI ja badalAI jAya che vicAradhArA kevI badalAya che? te samajAve che. puNyano udaya hoya ke pApano udaya hoya paraMtu te banne paugalikabhAvo che. temAMnuM eka paNa svarUpa mAruM nathI. temAMnI eka lokhaMDanI beDI che to bIjI sonAnI beDI che. eka padArtha jema AtmAmAM dveSa utpanna kare che. tema bIjo padArtha A ja AtmAmAM rAga utpanna kare che to je nimitta bane ane rAgane karatAM hoya A jIvane karmonA baMdhanathI phasAvatAM hoya tene sArAM che upAdeya che. Ama kema kahevAya ane Ama kema manAya? tethI AtmArthI jIvane banne bhAvo heya che. cakravartIpaNAno puNyodaya hoya ke bhIkhArIpaNAno pApodaya hoya paraMtu A banne bhAvo paudgalikabhAvo che A bhAvonI prAptithI rAjI-nArAjI kema thavAya? A to eka prakAranI beDI che. baMdhana che. parabhAvadazA che AvuM A jIvane have dhIre dhIre samajAya che. jema pApathI A jIva dUra bhAge che tema puNyodayajanya sukhasAmagrIthI paNa A jIva dUra bhAge che. pApa jema parabhAva che. tema puNyodaya te paNa parabhAvadazA ja che. balka vadhAre vadhAre mohAnya karanAra che eTale vizeSe tyAjya che. A jIvane AvuM tattva samajAya che. A banne bhAvo parabhAvadazA ja che. tathA parabhAvadazA hote chate A jIvane parapadArthonI ja sobata game che. sAruM ghara, sAruM dhana, sArI strI, sArA alaMkAro, sAruM rAjya A badhA parabhAvonI ja sobata karavA A jIva lalacAya che. parabhAvanI prIti A ja moTo duzamana che." duSTa evo vibhAvasvabhAva ja che. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma gItA gAthA-27 45 je mahAtmA puruSo potAnuM AtmavIrya pragaTa karIne A parabhAvadazAnI prItirUpa Atmazatrune mAre che haNe che te zatruno je AtmAo nAza kare che te ja mahAtmAo potAnA AtmAnA anaMta anaMta guNonA bhogI bane che. parabhAva dazAnI prItino vinAza karanArA mahAtmAo ja parama yogIzvara bane che ane sadAkALa suprasannabhAvamAM varte che te mahAtmAne koIpaNa mohadazA asara karatI nathI. AvI mohadazAne parabhAvadazAne haNI nAkhanArA evA mahAtmAne mana devabhava maLe ke nArakIno bhava maLe banne bhava tulya ja lAge che. kAraNa ke kAyika dukha ane sukhane A mahAtmA gaNakAratA ja nathI. tathA tRNahoya ke maNi hoya Ama banne samAna ja jaNAya che kAraNa ke tRNa ke maNi athavA sonu ke mATI Ama A sarve pudgaladravya hovAthI AtmatattvanAM koI ja sAdhaka nathI. badhAM ja AtmasvarUpanAM bAdhaka ja che tethI sarvathA heya ja che. AvA bhAvothI dUra rahevAmAM ja AtmakalyANa che. AvI mati A jIvanI thAya che. eTale ja sonuM-rUpuM ane rAjya choDIne saMyama grahaNa kare che. zAradA II teha samatArasI tattva sAdhe / nizcalAnaMda anubhava ArAdhe // tIvra ghanaghAtI nija karma toDe / saMdhi paDilehine te vichoDe // 27 // gAthArtha :- uparokta evo te AtmA samatArasamAM jhIlanAro zuddha tattva prApta kare che. ane AtmAnA nirmaLa zuddha guNonA nizcala AnaMdanA anubhavane prApta kare che. tathA tIvra evAM paNa dhanadhAnI karmone te jIva toDe che. nAza kare che. A AtmAnI vibhAvadazAmAM Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 pa.pUjya devacaMdrajI mahArAja viracita je saMdhi (prIti) thayelI che tenuM paDilehaNa karIne tene badalIne) te vibhAva dazAno sarvathA nAza kare che. || ra7 || vivecana :- vibhAvadazAno nAza karanArA ane svabhAvadazAno anubhava karanArA mahAtmAone paudgalika bhAvono koI paNa prakArano rasa na hovAthI tRNa ane maNi jene samAna lAge che suvarNa ane mATI A banne padArtho jene heya ja lAge che tevA te yogI mahAtmAo samatArasamAM jhIlanArA samabhAvadazAmAM ja AnaMda mANanArA banI jAya che. samatArasanA AnaMdanA kAraNe ja koIpaNa bAju AkarSAyA vinA sAcA tattvane te jIva sAdhe che. AtmikaguNonuM sukha tevA jIvo prApta kare che. ane AvA svabhAvanA kAraNe potAnA AtmAnI mastImAM ja varte che. mukha upara tathA hRdayanI aMdara nizcala AnaMda AnaMdanI lahero ja vAya che tathA nirmaLa evA guNonI rasikatAnA anubhavane ja prApta kare che. arthAt nirmaLa AtmaguNonA anubhavamAM ja ramyA kare che temanI A svAbhAvika AtmamastI teo ja jANe che. AvA prakAranA svabhAvanA AnaMdanA baLe tIvra evAM ghaNAM cIkaNAM bAMdhelAM evAM paNa ghanaghAtI potAnAM karmone A jIva khapAve che. cIkaNAM karmono paNa nAza kare che. tIvra cIkaNAM karmo nAza karIne A jIva pratibhAva badale che. je prItibhAva anAdikALathI bhogadazAmAM lAgelo hato sAruM sAruM khAvA joIe, pIvA joIe, paheravA joIe. zarIra zobhAvavA joIe. ItyAdi parabhAvadazAnI (mohadazAnI) je prIti hatI te (saMdhi paDilehIne )te prItine toDIne te pratibhAvanA saMbaMdhanuM paDilehaNa karIne sAMsArika bhogabhAvonI saMdhine A jIva vichoDe che. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma gItA gAthA-28 41 (vizeSe vizeSe tyajI de che.) te mohanA bhAvothI A AtmA atizaya dUra thaI jAya che. moha vadhAre evA arthAt mohadazAnI vRddhi karanArA evA sAMsArika bhAvothI - sonAthI - rUpAthI, dhanathI, kuTuMba parivArathI, potAnA AtmAne aLago karIne ekatvabhAvanAmAM ane anyatvabhAvanAmAM ArUDha thAya che. || ra7 | samyag ratnatrayI-rasa rAcyo cetanarAya / jJAnakriyA cakre cakacUre sarva apAya // kArakacakra svabhAvathI sAdhe pUraNa sAdhya / karatA kAraNa kAraja eka thayA nirAbAdha // 28 // gAthArtha - samyagu evI je ratnatrayI che teno rasa lAgyo, tenA rasamAM A cetanarAja (AtmA) layalIna thayo. jJAna ane kriyA A banne paiDAo vaDe sarva vighnono vinAza karIne chae kArakane svabhAvadazAmAM joDIne A AtmA potAnA paripUrNa sAdhyane sAdhe che. tyAre kartA, kAraNa, ane kArya A traNe koIpaNa jAtanI bAdhA vinA ekamekapaNAne pAme che. || 28 || vivecana - parabhAvadazAnI prIti tuTI javAthI samyagu evI ratnatrayI (samyagdarzana-samyajJAna ane samyakyAritra) A traNe AtmAnA je guNo che. teno ja A jIvane rasa lAgyo che. A cetanarAja (AtmA) A traNe AtmAnA je guNo che temAM ja layalIna thayo che. temAM ja ekAgra banyo che, teno ja rasa lAgyo che. tenA kAraNe, tathA samyajJAna ane samyakrakriyA A banne paiDAo vaDe karmono nAza karavAmAM AtmAno ratha evo pherave che ke A banne Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 pa.pUjya devacaMdrajI mahArAja viracita paiDAo dvArA ghanaghAtI karmono tathA tenA dvArA AvanArAM sarva apAyono duHkhono tathA vikSepono) cakacUra paNa vinAza kare che. A AtmAne muktidazA prApta karavAmAM vighna karanArAM sarvI apAyono (sarva karmono) A jIve sarvathA vinAza karyo ane anAdi kALathI je kArakaSarka parabhAva dazAmAM joDAyeluM hatuM. te kArakaSaka badalIne svabhAvadazAnI siddhimAM joDyuM. tenAthI potAnA AtmAnA anaMta guNo pragaTa karavA svarUpa pUrNa sAdhya siddha karyuM. (1) kartAkAraka - Aja sudhI mahadazA tIvra hatI tenA kAraNe ghara, zarIra, bhogasAmagrI ityAdi bAhyabhAvono ja A jIva kartA hato. havethI A badhI bhautikasAmagrImAMthI kartutvabhAva kADhI laIne svaguNonA prAdurbhAvamAM ja potAnuM kartutva joDe che.Ama kartAkAraka badalyuM. (2) karmakAraka:- atyAra sudhI prApta karavAlAyaka bhogasAmagrI ja dekhAtI hatI. tethI A jIva tenA mATe ja prayatnazIla hato. have dizA badalAI che. bhogasAmagrI je kALe je maLI hoya tenAthI alipta rahIne A jIva calAvI letAM zIkhI gayo che tene bhogasAmagrI meLavavA jevI nahIM. paNa guNasAmagrI ja meLavavA jevI lAgI che. eTale sarva puruSArtha bhogasAmagrI meLavavAmAM karavAne badale potAnI DhaMkAyelI guNasAmagrI kholavAmAM ja A jIva saMpUrNa purUSArtha kare che. | (3) karaNakAraka :- pUrvakAlamAM bhogasAmagrI ja sAdhya hatI. tethI pAMceindriyo ane mana mAtra bhogadazAmAM ja joDelI hatI. have dizA badalANI che eTale A pAMce Indriyo ane mana rUpIkaraNa sAmagrI paNa zuddha evI AtmadazA prApta karavAmAM, tene ja jANavAmAM, tene kholavAmAM joDI dIdhI che eTale cIkaNAM karmo bAMdhavAne badale cIkaNAM karmone toDavAmAM ja A jIve karaNasAmagrI jaDI che. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma gItA gAthA-29 49 () saMpradAnakAraka - Aja sudhI je kaMI pagAra vigere dhanasAmagrI kamAto hato te badhI dhanasAmagrI patnI-putra-putrI Adi parivArane te jIva Apato hato tenuM saMpradAna kAraka parivAra Adi saMsArI jIvo hatA. have te saMpradAnakAraka paNa badalAyuM che pote karmo khapAvIne je je guNo udhADA kare che te te guNo potAnA AtmAne ja Ape che. bIjA koIne eka aMza paNa temAMthI Apato nathI Ama saMpradAna kAraka paNa badalAyuM che. (5) apAdAnakAraka - pUrvakAlamAM dhanasAmagrI Adi paudgalika padArtho bajAramAMthI arthAt bahArathI jIva meLavato hato, paraMtu potAne have je guNasAmagrI meLavavI che. te potAnA AtmAmAMthI ja prApta karavAnI che. eTale meLavavA mATe bahAra bhaTakavAnuM choDI daIne potAnA AtmAmAMthI ja A jIva guNarAzi pragaTa karavA prayatna kare che. (6) AdhArakAraka:- atyAra sudhI prApta karelI dhanasAmagrI A jIva beMkamAM, gharanA kabATamAM athavA khIssAmAM mukato hato. kAraNake te parapadArtha che te bahAra ja rakhAya che. jyAre have meLavelI guNasaMpatti potAnA jIvamAM ja rAkhe che. bahAra kyAMya mukI zakAya tevI A saMpatti nathI. tenA mATe kabATanI jarUra ja nathI. A pramANe chae kAraka je bAhyabhAvamAM hatAM te badalIne potAnA AtmAmAM ja rahelI anaMta anaMta guNonI je saMpatti che. tene pUrNapaNe pote ja pragaTa kare che siddha kare che. kartA paNa pote ja che karaNa pote ja bane che ane karma paNa pote ja bane che. Ama sakalakAraka potAnAmAM ja pragaTa thAya che jethI temAM koIpaNa jAtanI hAni saMbhavatI nathI. paNa unnati ja thAya che. te 28 || svaguNa Ayudha thakI karmacUre / asaMkhyAta guNI nirjarA teha pUre // Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5O pa.pUjya devacaMdrajI mahArAja viracita TaLe AvaraNathI guNa vikAse / sAdhanAzakti tima tima prakAze // 29 // gAthArtha - potAnA guNorUpI zastrathI karmano nAza kare che ane asaMkhyAta guNAkAre karmonI nirjarA karavAnuM kAma pUrajozamAM kare che. guNo uparanAM AvaraNo jema jema TaLe che. (dUra thAya che.) tema tema A AtmAmAM guNo vikAsa pAme che. tathA AtmAnA guNone prApta karavAnI sAdhanAzakti vRddhi pAme che. || 20 | vivecana :- A AtmA have karmanI sAme yuddha kare che. prApta thayelA guNo e ja tenI pAse zastro che. guNo rUpI zastrothI karmono evo nAza kare che ke pharIthI AvA karmo A AtmAne kyAreya lAge nahIM. arthAt sAyikabhAva prApta kare che. tathA samaye samaye asaMkhyAtagaNAM karmo khapAvIne ghaNI ghaNI nirjarA sAdhe che. baMdha alpa ane nirjarA jhAjhI A pramANe pravartato A AtmA AtmAnA guNonA vikAsamAM ghaNI ja vRddhi pAme che. anAdikALathI jAma thayelAM karmonAM AvaraNo jhaTapaTa toDato A jIva vizuddha pariNAmanA jere guNa vikAsa karato chato AgaLa dhape che mohano kSaya karavA rUpe kSapakazreNI prAraMbhe che. guNo uparanAM AvaraNo TaLatAM jAya che. jJAnAvaraNIya - darzanAvaraNIya ane aMtarAya Adi karmono nAza karato chato A AtmA guNono vikAsa kare che. A AtmAmAMthI jema jema AvaraNIya karmo kSaya pAmatAM jAya che tema tema guNono vikAsa eTale ke guNonuM prakaTIkaraNa thAya che ane jema jema guNono AvirbhAva vRddhi pAmato jAya che. tema tema te te guNonA pratApe A AtmAmAM Atmatattva sAdhavAnI sAdhanAzakti paNa vadhAre vadhAre pramANamAM prakAzita thatI jAya che. || 20 || Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma gItA gAthA-30 51 pragaTyo Atamadharma, thayA sarva sAdhana rIta / bAdhakabhAva grahaNatA bhAgI, jAgI gIta // udaya udIraNA te paNa pUrava nirjarA kAja / anabhisaMdhija baMdhakatA, nirasa AtamarAja // 30 // gAthArtha - A AtmAnI dazA jema jema sudharatI jAya che. tema tema Atmadharma (AtmAnA guNo) temAM pragaTa thatA jAya che ane Atmatattva sAdhavA mATenI sarva prakAranI sAdhanAnI rIti khulatI jAya che. bAdhakabhAvanI grahaNatA dUra bhAgatI ja jAya che. AtmatattvanuM guMjana jAgatuM thAya che. karmonA udaya ane karmonI udIraNA cAlu rahe che, paraMtu te pUrve bAMdhelA karmone khapAvavA puratI ja hoya che. dhIre dhIre anabhisaMdhi ja vIryathI thanAro alpabaMdha cAluM rahe che ane A AtmA saMsArasaMbaMdhI tathA zarIrasaMbaMdhI paNa sarvabhAvomAM nirasa thaI jAya che. || 30 || vivecana :- AtmatattvanI sAdhanA karato evo A jIva AtmatattvanA vikAsamAM AgaLa vadhe che. dhIre dhIre AgaLa vadhatAM vadhatAM Atmadharma (AtmAmAM rahelA sattAgata guNo) pragaTa thatA jAya che. jema jema guNonI pragaTatA thatI jAya che tema tema vadhAre vadhAre Atmatattva prApta karavA mATenI sAdhanAnI sarva prakAranI rItabhAta (sAyika samyakatva, dezavirati sarvavirati, kSayakazreNI ItyAdi sarva prakriyA) pragaTa thatI jAya che ane A jIva paNa sarva upAyo apanAvato jAya che. sAdhakadazA AvavAnA kAraNe bAdhakabhAvanI grahaNatA dUra dUra bhAgatI jAya che. sArAMza e che ke jema jema A AtmA AtmatattvanI Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5ra pa.pUjya devacaMdrajI mahArAja viracita sAdhakatAmAM AgaLa vadhe che tema tema bAkabhAva (mithyAtvadazA aviratadazA pramAdadazA kaSAyavALI avasthA ItyAdi je bAdhakabhAvo A jIva satata grahaNa karato hato ke jenAthI cIkaNAM karmo baMdhAtAM hatAM te bAdhakabhAvanI grahaNatA-vAraMvAra bAdhakabhAvamAM vartavApaNuM) have A jIva tyajI de che dhIre dIre ghaTatuM jAya che. .. . jema jema bAdhakabhAvanI grahaNatA ghaTatI jAya che. A AtmAmAMthI nIkaLatI jAya che. tema tema ""jAgI gIta" AtmAnI suMdaratA (nirdoSatA)nuM guMjArava (saMgIta) jAgatuM thAya che. A AtmA nirmaLa banato jAya che. nirdoSatA vyApakapaNe khIlI UThe che. AtmatattvanI suMdaratA jema jema khIlI UThe che tema tema navAM navAM karmono baMdha alpamAtrAmAM ja nahIvat rahe che pUrve bAMdhelA karmono udaya ane udIraNA hoya che paraMtu te udaya ane udIraNA junAM bAMdhelAM pUrvakAlakRta karmone samApta karavAnA kAma puratAM ja hoya che. arthAtu hoMze hoMze rAcI mAcIne karmo bAMdhavAnuM ane puNyakarma udayamAM AvyuM hoya to rAjI rAjI thaI javAnuM ane pApa karma udayamAM AvyuM hoya to hatAza thaI javAnuM have rahetuM nathI. karmono nAza karavA purato ja arthAt nirjarA karavA purato ja udaya udIraNAmAM pravarte che. pUrvakAlamAM bAMdhelA ane hAla sattAmAM rahelAM karmo kema hAni pAme? te rIte A jIva karmonA udaya ane udIraNAmAM pravarte che. karmone samApta karavAnA dhyeyathI temAM nirasabhAve pravarte che. puNyano udaya hoya ke pApano udaya hoya paraMtu temAM A AtmAnI rasikatA nahI hovAthI navA navA karmono baMdha paNa atizaya alpa mAtrAe ja thAya che jene anabhisaMdhija vIryajanya alpa baMdhakatA ja kahevAya che. tathA A je alpa alpa mAtrAmAM paNa karmano baMdha Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma gItA gAthA-31 , 53 cAluM rahyo che temAM paNa A AtmAnI rasikatA pravartatI nathI. nirasabhA yoga cAlu hovAthI alpamAtrAmAM baMdha cAlu rahe che. A pramANe A jIva dhIre dhIre AtmatattvanA guNo pragaTa karato jAya che. karmanA baMdha-udaya-udIraNA ane sattA ghaTADato jAya che (nAza karato jAya che) ane pariNAmanI dhArA atizaya nirmaLa nirmaLa thatI jAya che ema AtmabhAvanAmAM vRddhi karato karato AgaLa vadhe che. 30 dezayati jaba thayo nItiraMgI / tadA kuNa thAya kunaya cAlasaMgI // . yadA AtmA AtmabhAve ramAvyo / tatA vadhAmAva TUre namAvyo che rU2 che - gAthArtha :- A pramANe samyakatvamAM vartatAM vartatAM zuddha dazAnI vRddhi thavAthI jyAre A jIva dezaviratidhara zrAvaka-zrAvikA banyo. tyAre ghaNA nyAya ane nItimArga pALavAnI rUcivALo thayo. AvI dazA Ave tyAre kunayanI cAlanI sobata koNa kare? arthAt kunayanI cAlanI sobata tyajI de che. - jyAre A AtmA AtmabhAvamAM ramavAvALo bane che tyAre navAM navAM karmo bAMdhavAno baMdhakabhAva to dUra ja bhAgI jAya che eTale te bhAva to dUra ja gumAvyo che. || 31 || vivecana - A AtmA jema jema tvano raMgI bane che Atmatattva samajAya che tenuM zuddha svarUpa magajamAM bese che tene prApta karavAnI tamannA vadhe che te taraphanI laganI lAge che. majabUta prIti baMdhAya che tema tema AzravabhAvo A jIva ochA ochA karato jAya che jenAthI zrAvaka-zrAvikAnAM bAra vrata yathocitapaNe dhAraNa kare che ane dezavirati ghara bane che. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 pa.pUjya devacaMdrajI mahArAja viracita dezavirati guNane jayAre dhAraNa kare che tyAre nyAya karavAmAM, nItinI rItabhAta sAcavavAmAM pUrepUro pAvaradhA bane che, dhananI levaDa-devaDanI nItimAM, rAjakIya nItinA vyavahAramAM tathA kauTumbika ke sAmAjika nItimAM A jIva kyAMya uNapa AvavA deto nathI. nyAya nItinA badhA ja vyavahAromAM saMpUrNa saMpanna bane che. kyAMya jarA paNa ullaMghana karato nathI. A AtmA jyAre nyAya ane nItino abhyAsI bane che tyAre kunayanI cAlanI sobata koNa kare? arthAt koI ja na kare, kAraNa ke jayAre nyAyamArga priya lAgyo hoya tyAre kunayavALo mArga arthAta anyAya ane anItinA mArgano saMga kema game? arthAt A jIva AvA prakAranA halakA mArgano tyAgI bane che. jayArathI A AtmA AtmabhAvamAM ramanAro banyo che. jayArathI potAnI svabhAvadazA ja A jIvane pyArI pyArI lAgI che tyArathI ja bAdhakabhAva arthAt vibhAvadazA eTaleke paradravyamAM mArApaNAno je pariNAma hato te bAdhakabhAva dUra dUra ja cAlyo gayo che dUra dUra gumAvyo che. jayAM potAnI AtmadazA smRtigocara thaI che tyAM anAdinI vaLagelI vibhAvadazA dUra ja bhAgI gaI che. AtmA sajAga banyo che. jAgRta thayo che. / 31 / sahe ja kSamAguNa zaktithI, chedyo krodha subhaTTa / mArdavabhAva prabhAvathI, bhedyo mAna maraTTa // mAyA Arjavayoge, lobha te niHspRhabhAva / moda mahamadRa, ao sarvavimAva che rUra Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma gItA gAthA-32-33 55 gAthArtha :- svAbhAvika evo kSamAguNa AvavAthI tenI zakti vaDe krodha nAmanA subhaTTane chedyo che. tathA mArdavabhAva (namratA nAmanA guNa) vaDe tenA prabhAvathI mAna nAmanA mahAzatrune kApI nAkhyo che. Arjava nAmano guNa keLavavAthI mAyAno nAza karyo che. tathA niHspRhatAbhAva nAmanA guNavaDa (arthAt saMtoSa nAmanA guNa vaDe) lobhane haNyo che. Ama moharUpI mahA subhaTano nAza thayo che te AtmAmAM rahelI anAdikALanI vibhAvadazA dhvasita thaI gaI che. vibhAvadazA pUrNa paNe nAza thaI jAya che.ll 32 // vivecana :- anAdikALathI A AtmA vibhAvadazAnA mukhyasainikonA hAthamAM eTale ke krodha-mAna-mAyA ane lobha A cAra mahAkaSAyonA hAthamAM phasAI gayelo che. lAcAra sthitine pAmelo che. A cAre kaSAyoe A AtmAne gherI lIdho che. tyAM koI puNyodaya pAkyo arthAt tathA prakAranI bhavitavyatA pAkI, jethI A cAre kaSAyone pahoMcI vaLe tevA cAra mahAguNo rUpI A zuddha AtmadazAnA sainikonI sahAya maLI gaI jenAthI cAre kaSAyono vinAza karIne A AtmA te sainikonI sahAyatAmAM surakSita banyo. kSamA nAmano guNa pragaTa thavAthI krodha nAmanA kaSAyane haNyo, namratA nAmano guNa pragaTa thavAthI mAna nAmanA kaSAyano ghANa kADhyo, saraLatA (ArjavatA) nAmano guNa A AtmAmAM pragaTa thavAthI mAyA nAmanA kaSAyane cheDyo, tathA nispRhatA eTale saMtoSa) e nAmanA guNanI sahAya maLavAthI lobha nAmanA kaSAyanuM nikaMdana kADhyuM. lobha kaSAyane dUra karyo. A pramANe A AtmAmAM potAnA cAra mahAguNo pragaTa Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 pa.pUjya devacaMdrajI mahArAja viracita thavAthI moharAjAnA mukhya mukhya A cAra mahAsainikono dhvaMsa thaye chate anAdikALathI A AtmAmAM je vibhAvadazAe ghara karyuM hatuM. vibhAvadazA ghaNAkALathI vyApta thaIne rahelI hatI ghara karIne jAmelI hatI. te sarvavibhAvadazAvALo bhAva dhvasyo (arthAt nAza pAmyo). vibhAva dazA to dUra ja bhAgI. A AtmA have cAre kaSAyonA nAzavALo banyo tathA kSamA Adi guNono dhAraka banyo. vibhAvadazA gaI ane svabhAva dazA eTalA aMze pragaTa thaI. A AtmAnuM ATaluM urvIkaraNa thayuM. have muktimArga tarapha prayANa karavAnuM baLavRddhi pAmyuM. || 30 || Ima svAbhAvika thayo AtmavIra / bhogave AtmasaMpada sudhIra // jeha udayAgatA prakRti vaLagI / avyApaka thayo kherave teha aLagI // 33 // gAthArthaH- Ama karatAM A AtmA svAbhAvika guNo pragaTa thatAM bahu ja baLavALo virapuruSa thayo, ane sArI dhIrajaguNavALo banIne AtmAnI saMpattine bhogavanAro sudhIra banyo, pUrve bAMdhelAM ane sattAmAM rahI gayelAM je je karmo udayamAM AvyAM che te karmaprakatione udayathI bhogavI. paraMtu temAM jarA paNa vyApta thayA vinA Artaraudra dhyAnavALo banyA vinA temAM aMjAyA vinA te te karmone kheravIne (te te karmono nAza karIne) A AtmAthI te karmone aLagA karyA (dUra karyA) 33 vivecana - A AtmAe potAnuM AtmabaLa phoravIne krodhAdi cAre kaSAyo rUpI zatruono saMpUrNapaNe vinAza karIne tenA Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma gItA gAthA-34 57 pratispardhIbhAvarUpa kSamA Adi cAre guNono Azraya prApta karIne potAnA svAbhAvika AtmaguNonI pragaTatA thavAthI A AtmA sArA baLavALo banyo. saMsAra kApavAmAM ane mukti tarapha prayANa karavAmAM potAnA ja svAbhAvika baLathI bharapUra vIra puruSa banyo che. tathA kSamA - namratA - saraLatA ane saMtoSa AvA prakAranI A AtmAnI je guNonI saMpatti che. (guNorUpa dhana che) te saMpattine bhogavanAro atyanta dhIrajaguNavALo banyo che. A AtmAne have kyAMya mAyA - mamatA rahI nathI. anAdikALanI je mohanI vaLagaNa vaLagI hatI te nAza pAmI gaI che. phakta have je je karmo bAkI che ane udayamAM AvI rahyAM che. te te karmaprakRtio vaLagelI che. (te te karmaprakRtiono udayamAtra cAluM che). paraMtu A AtmA bhUtakALanI jema temAM ekAkAra thato nathI. sukha-duHkhanA saMjogo karmanA udayane anusare avazya AvI ja jAya che. paraMtu A AtmA temAM kyAMya lapAto nathI. puNyodaya thAya ane sonAnA siMhAsana upara beThaka maLe athavA pApano udaya thAya ane kAnamAM khIlA nakhAya. paga upara khIra raMdhAya Ama anukULatA ke pratikULatAmAM A AtmA harSita ke nAkhuza thato nathI. ATalo badho baLavAna ane jAgRta thaI gayo che. A AtmAne banne bhAvo samAna lAge che. A AtmA AvA bhAvomAM vyApta thayA vinA udayamAM AvelAM te te karmone samabhAvathI mAtra bhogavIne tene kheravanAro ja (nAza karanAro ja) bane che. karmono nAza karIne A AtmA te karmothI aLago banI jAya che. karmarahita thaIne te AtmA karmathI aLago (karmarahita) thaIne zuddha buddha bane che. 33 II Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 pa.pUjya devacaMdrajI mahArAja viracita - ~ dharmadhyAna ekatAnameM dhyAve arihA-siddha / te pariNatithI pragaTI tAttvika sahaja samRddha // svasvarUpa ekatve tanmaya guNa paryAya / dhyAne dhyAtAM nirmohIne vikalpa jAya // 34 // gAthArthaH- dharmadhyAnamAM layalIna thaIne niraMtara arihaMta paramAtmA ane siddhaparamAtmAnuM dhyAna A AtmA dhare che. dhyAna dazAmAM lIna thAya che. dharmadhyAnanA pariNAmathI AtmA potAnI je svAbhAvika tAttvika guNasaMpattinI samRddhi che. te A jIva pragaTa kare che. svasvarUpamAM ja ekAkAra thayo chato tenA ja guNa-paryAyomAM tanmaya banIne tenuM ja dhyAna dharato A AtmA mohadazAno sarvathA nAza karanAra bane che Ama thavAthI mohanA vikalpo dUra ja thaI jAya che. // 34 // vivecana - mohadazA rUpI mahAsubhaTano nAza thavAthI ane sarvavibhAvadazA cAlI javAthI A AtmAmAM AtmabaLano ghaNo ja vadhAro thAya che. dharmadhyAnanA cAra pAyAnuM ciMtana-manana karato kSINamohI A jIva, arihaMtaparamAtmA ane siddhaparamAtmAnA zuddha svarUpanuM dhyAna dhare che dhyAnArUDha thAya che. Ama upakArIonA guNonA AlaMbana letAM temAM ja ekAkAra banatAM AtmAnI pariNati atizaya nirmaLa thatAM tAtvika sarva samRddhi A jIvamAM pragaTa thAya che mohadasA gaI che eTale thoDA ja samayamAM kevalajJAnAdi AtmasamRddhi AvavAnI ja che eTale gAmanI bhAgoLa Ave chate gAma AvyuM Ama kahevAya che tema A jIva have unnatinA zikhare pahoMcyo che ema jANavuM. AtmasvarUpamAM ja A jIva ekAkAra bane che ane potAnA ja guNo ane paryAyomAM tanmaya thaIne zukaladhyAna athavA dharmadhyAna Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma gItA gAthA-35 59 dhyAtAM dhyAtAM nirmohI thavAthI sarva prakAranA vikalpo vinAno A AtmA bane che arthAt nirvikalpakadazA prApta kare che. A AtmA kSINamohI thavAthI mohanA tamAma uchALA samApta thaI jAya che. ane zAntasamudranI jema sthira AtmA banyo chato nirvikalpa avasthA pAmIne zeSa traNa dhAtIkarmono nAza karavA mATe vadhAremAM vadhAre satata prayatnazIla bane che. / / 34 || yadA nirvikalpI thayAM zuddha brahma / tadA anubhave zuddha AnaMda zarma // bheda ratnatrayI tikSaNatAyeM / abhedaratnatrayI meM samAye // 35 // gAthArtha :- A AtmA jyAre nirvikalpI banIne zuddha brahmasvarUpa paramAtmA bane che tyAre zuddha evA guNonA AnaMdanuM anupama sukha anubhave che tathA bhedaratnatrayI Aja sudhI hatI tenI tikSNatA vRddhi pAmatAM te ja ratnatrayI abhedabhAvane pAme che. (abhedaratnatrayI rUpe pariNAma pAme che) || 35 || vivecana :- A AtmA dazamA guNasthAnaka sudhI caDhe che tyAM sudhI mohanIya karmano udaya hovAthI mohanA vikalpovALI dazA hoya che. pachI evuM bane ke cothA guNasthAnakathI samyagdaSTi hovAthI mohanA udayavALA vikalpo ochA hoya che. ane puNyanA udayavALA vikalpa vadhAre hoya che. paraMtu vikalpovALI avasthA to hoya che. dasamA guNasthAnake AvatAM dasamAnA carama samaye mohanIyakarma samApta thavAnA kAraNe bAramA guNasthAnaka vALo mohanA zubha ke azubha ema tamAma vikalpo vinAnI nirvikalpaka dazA A jIva prApta kare che. AvI nirvikalpa avasthA AvyA bAda kSINamoha guNasthAnakamAM Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 papUjya devacaMdrajI mahArAja viracita vartato A jIva vItarAga avasthA prApta karelI hovAthI zuddha evA brahmasvarUpa paramAtmA bane che. mohadazA sarvathA naSTa thayelI hovAthI - te kALe bAramA guNasthAnake zuddha evuM AtmAnuM vitarAga avasthAnA AnaMdanuM (samatAbhAvanuM) apAra sukha A jIva anubhave che. A AnaMda to je vItarAga thAya tene ja samajAya tevo svAnubhavasiddha hoya che. atyAra sudhI lAyopazamikabhAva hovAthI jJAnAvaraNIyakarmanA kSayopazamathI jJAnadazA, darzanamohanIya karmanAM kSayopazamathI zraddhA svarUpa darzanaguNanI dazA, ane cAritra mohanIyakarmanA kSayopazamathI samyapha AcaraNa svarUpa cAritraguNanI dazA ema bhedayukta ratnatrayInI upAsanA hatI. lAyopathamika bhAve bhedaratnatrayInI prApti thAya che te guNomAM A jIva vartato hato. paraMtu have kSAyikabhAva pragaTa thayela hovAthI mohanIyakarmano sarvathA kSaya thayela che. mATe bhedavALI ratnatrayInI tikSNatA arthAt sUkSmatA vRddhi pAmavAthI abhedabhAvavALI ratnatrayInA svarUpe pariNAma pAme che. mohanIya karmanA kSayanA kAraNe mohanA koI paNa jAtanA saMkalpavikalpo na hovAthI je viSayanuM jJAna potAne varte che te ja viSayanI tevA prakAranI rUci ane tene anusAre ja AcaraNa hovAthI abheda ratnatrayIrUpe pariNAma pAme che. A pramANe A traNe guNonI ekAkAratA thaI jAya che. sArAMza ke bhedaratnatrayI je che te abhedaratnatrayImA samAI jAya che. Ama A AtmA sarvajJa sarvadarzI thavAnI taiyArImAM che. A rIte AtmAno potAnA guNone AzrayI AtmavikAsa siddha thAya che. 35 // Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma gItA gAthA-36 61 nA hetu / varzana-jJAna-caraLa-muLa samyak svasvahetu yathA samakALe, teha abhedatA svetu // pUrNa svajAti samAdhi ghanaghAti dala chinna / kSAyikabhAve pragaTe Atamadharma vibhinna // 36 // gAthArtha :- samyagdarzana - samyajJAna ane samyacAritra ema A traNe AtmAnA mukhya guNo che tathA te traNe paraspara eka ekanA kAraNasvarUpa che. potapotAnA kAraNathI pragaTa thayelA A traNe guNo jyAre eka ja kALe ekameka thAya che tyAre te abhedaratnatrayInuM kAraNa bane che. Ama karatAM pUrNapaNe potAnI jAta jyAre pragaTa thAya che. pUrNapaNe samAdhi avasthA Ave che ane ghanaghAtI karmonA dalikono cheda thAya che tyAre kSAyopazamika bhAvamAMthI ja kSAyikabhAvano vizeSa bhinna jAtino Atmadharma pragaTa thAya che. // 36 || vivecana H- cothA guNasthAnakathI dasamA guNasthAnaka sudhI mukhyatve bhedaratnatrayInI sAdhanA hoya che kAraNa ke sauthI prathama mithyAtva mohanIyano kSayopazama thavAthI samyagdarzananI ja siddhi thAya che. tyArabAda jJAnAvaraNIyakarmanA kSayopazamathI samyag jJAnanI prApti thAya che tyArabAda cAritramohanIya karmanA kSayopazamathI samyak cAritraguNanI prApti thAya che. samyagdarzana AvyuM hoya to ja jJAnaguNane samyajJAna kahevAya che. tathA samyagdarzana ane samyajJAna AvyAM hoya to ja cAritraguNanI prApti thAya che mATe pUrva pUrva guNa kAraNa che. ane pachI pachInA guNa kArya che. Ama A bhedaratnatrayImAM pUrva guNakAraNa ane uttaraguNakArya meLavavA jevo ema ekeka guNa ekeka guNanI prAptinuM kAraNa bane che mATe bhedaratnatrayI kahevAya che. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa.pUjya devacaMdrajI mahArAja viracita traNe guNonI prAptimAM pota potAnA AvaraNIya karmano kSayopazamarUpa hetu te te guNasthAnakathI (cothAthI ane chaThThAthI) prApta thAya che. paraMtu AgaLa jatAM A traNe guNonA AvaraNIya karmono kSayopazama sAtamA guNasthAnakathI ekasAthe samakALe sAthe varte che mATe tyAMthI abhedaratnatrIyInI zarUAta thAya che. je bAramA guNaThANe kSAyikabhAva AvavAthI A traNe guNonI ekAkAratArUpa abhedaratnatrayI svarUpa potAnA guNonI pragaTatA thAya che. dara ema karatAM karatAM A jIva teramA guNaThANe jyAre praveza kare che tyAre saMpUrNapaNe svajAti-AtmAnuM asalI svarUpa pragaTa thAya che anaMta anaMta guNamaya je svAti che te svarUpa khullu thAya che ane A AtmA samAdhi avasthAne pAme che. koIpaNa jAtanI tIvratA ke maMdatA have rahetI nathI. ghanaghAtI evAM cAre karmonA sarva daliko saMpUrNapaNe nAza pAme che. jJAnAdi guNono kSAyikabhAva pragaTa thAya che tenA baLe A jIva kevalajJAnI tathA kevaladarzanI bane che. A pramANe AtmAnA bIjA paNa vizeSe bhinna bhinna kSAyikabhAvonI pragaTatA thAya che. jema kevalajJAna ane kevaladarzana pragaTa thAya che tenI jema anaMtadAna - anaMtalAbha - anaMta bhoga anaMta upabhoga tathA anaMtavIrya ItyAdi vibhinna - vizeSa bhinna bhinna guNo sarve kSAyikabhAvanA paripUrNapaNe khIlI UThe che. AtmabhAva pragaTa thavAmAM kaMI adhUrAza rahetI nathI. II 36 II - pache yoga rUdhi thayo te ayogI / bhAva zailezatA acaLa abhaMgI // paMca laghu akSare kAryakArI / bhavopagrAhI karma saMtati vidArI // 37 // gAthArtha : :- tyArabAda eTale ke kevaLajJAna prApta karyA bAda tenI Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 63 adhyAtma gItA gAthA-35 pachI yogano virodha karIne te AtmA ayogIkevalI thayo tyAM caudame guNaThANe merUparvata jevI sthiratA, acaLatA ane bAhya sarva bhAvonI asaMgatA A jIve prApta karI. pAMca hRsva svaranA uccArakALa pramANa rahIne bhavopagrAhI evAM (eTale ke aghAtI evAM) cAra karmone nivArIne A jIva potAnuM kAma paripUrNa karanAro thAya che. || 30 || vivecana :- A gAthAmAM kevaLajJAna pAmyA pachI A jIva zuM zuM kAmo kare che? tenuM varNana che. kevaLajJAna pAmyA pachI potAnuM jeTaluM A manuSyabhavanuM AyuSya hoya teTaluM teramA guNaThANe jIvana jIve che. dharmadazanA ApavA dvArA vacana yogathI, gAmAnugAma vihAra karavA rUpe kAyayogathI, ane dUra dUra dezamAM rahelA mana:parthavajJAnI sAdhumahAtmAoe tathA raiveyaka ane anuttaravAsI devoe manathI puchelA praznonA uttara ApavA rUpe manayogathI ema traNa prakAranA yogano upayoga karatA chatAM A bhUmitala upara vicare che. jayAre potAnuM mAnavabhavanuM AyuSya pUrNa thavA Ave eka aMtarmuhUrta bAkI rahe tyAre antimakALa jANIne prathama AyojikAkaraNa kare che. tyArabAda yoganirodha kare che. prathama bAdara manayoga, pachI bAdara vacanayoga, pachI bAdara kAyayogano virodha kare che (yoga aTakAve che) tyAra pachI sUkSma manayoga, sUkSmavacana yoga ane chelle sUkSma kAyayogane paNa aTakAve che ane merUparvata jevA atizaya sthira thaI jAya che yoga aTakAvAthI yoganimitte thato karmano baMdha tathA karmonI udIraNA aTake che. mAtra zeSakarmono udaya ane sattA ja bAkI rahe che. tyAM je karmo udayamAM che tene udayathI anubhavIne kSaya karato ane je karmo udayamAM nathI paNa sattAmAM che te karmone tibukasaMkramathI udayavALI karmaprakRtiomAM saMkramAvIne bhogavavA dvArA te karmono paNa Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 pa.pUjya devacaMdrajI mahArAja viracita nAza kare che Ama karato karato A jIva pAMca chvasva svara (a i u R ane lU) bolIe teTalo samaya caudamA guNasthAnake rahe che. A ayogI avasthAmAM yoga na hovAthI navA navA karmono baMdha thato nathI. udIraNA paNa thatI nathI. paraMtu je karmo udayamAM cAlu che te aghAtI karmone udaya dvArA bhogavato bhogavato ane anuditane uditamAM saMkramAvato A jIva A guNasthAnaka samApta kare che. jyAre guNasthAnaka samApta thAya che tyAre karmo paNa udaya ane sattAmAMthI paNa saMpUrNapaNe samApta thAya che. karmakSayanuM je kArya karavAnuM hatuM te kArya ahIM samApta thAya che. || 37 || samazreNie ekasamaye pahoMtA je lokAnta / aphusamANagati nirmaLa, cetanabhAva mahAti // carama tribhAgavihIna, pramANe jasu avagAha / Atmapradeza arUpa akhaMDAnaMda abAha // 38 // gAthArtha :- samazreNi dvArA mAtra eka ja samayamAM A jIva lokAnta sudhI jAya che. rastAmAM AjubAjunA AkAzapradezone spardhA vinA ja jAya che. mahAn evo nirmaLa cetanabhAva A jIvamAM je pragaTa thayelo che tevo A AtmA caramasamayamAM trIjAbhAge hIna avagAhanAvALo thaIne sarvathA arUpI AtmapradezovALo A jIva akhaMDa ane avyAbAdha AnaMdasukhavALo thAya che. // 38 // vivecana :- jyAre dehano tyAga karIne upara jAya che tyAre samazreNIe ja gati kare che. eka AkAzapradeza paNa ADA-avaLo cAlato nathI. samAna levale ja gamana karIne sAtarAja jeTaluM kSetra ekasamayamAM ja pasAra karIne lokanA anna bhAgamAM jaIne vase che. prazna :- Aja sudhI anaMtokALa gayo che eTale anaMtA jIvo Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma gItA gAthA-37 65 mokSe gayA che tethI tyAM lokAntavALo bhAga AvA prakAranA A anaMtAjIvo vaDe bharacaka bharAI gayo hoya ane khAlI jagyA na hoya to A AtmA zuM kare ? kyAM rahe ? sarve paNa AtmA arUpI dravya che. anaMtA jIvo kSetramAM A jIva paNa potAnI avagAhanAnA OM bhAgamAM azarIrI hovAthI rahe che. anya koI jIvane bAdhA-pIDA thatI nathI. jema koI eka rUmamAM upara chatapara hajAro dIvA lagAvIe ane pachI svIca cAlu karIe to te rUmanA sarvakSetramAM hajAro dIpakono prakAza samAI zake che joke A prakAza to rUpI padArtha che to paNa rahI zake che to A siddhaparamAtmA to arUpI dravya che. kema na rahI zake ? arthAt sukhe sukhe rahe che, paraMtu upara jagyA bharAI gaI hoya ane jagyA na hoya to nIce nIce rahe che. Ama kyAreya paNa na samajavuM. manamAMne manamAM AvA buddhinA ghoDA na doDAvavA. uttara H- A hovA chatAM te * upara jatAM mAtra eka samayano ja kALa lAge che. ane te paNa samazreNIthI ja jAya che. evA jhaDapathI upara jAya che ke jANe vacce AvatA kSetrane sparzatA ja na hoya tema aphusamANagatithI ja upara jAya che. have A AtmA karmarahita ane kaSAya tathA yogadazA rahita hovAthI atizaya nirmaLa ane svacchadravya hoya che. mahAna evo caitanyabhAvano piMDa ja hoya che. kyAMya aMzamAtra paNa acetanatA ke AvaraNavALApaNuM hotuM nathI. tathA vaLI saMsAramAM hatA tyAre zarIranI aMdara vartanArA hatA tethI zarIra pramANe uMcAI - pahoLAI ane jADAI hatI. A traNemAM Atmapradezono ghanIbhUta AkAra karavAthI vacce vaccenAM polANo purAI javAthI A traNemAM eka tRtIyAMza bhAga nyUna thaI jAya che Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 pa.pUjya devacaMdrajI mahArAja viracita jema eka tapelImAM ghauMnA dANA nAkhIe ane tapelI bharI daIe tyArabAda te tapelIne halAvIe ThamaThorIe to vacce vaccenuM polANa purAI javAthI tapelImAM navA keTalAka dANA mAya tevI jagyA thAya che tema ahIM paNa avagAhanA thAya che ane eka tRtIyAMza bhAga avagAhanA ghaTI jAya che. A AtmAnA sarva Atmapradezo arUpI che. varNa-gaMdha rasa sparza vinAnA che tathA varNa gaMdha rasa ane sparzavALuM evuM je pudgaladravya che tenAthI sarvathA rahita hoya che. sarvathA pudgala dravyathI rahita hovAnA kAraNe ja A AtmA akhaMDa AnaMdavALo hoya che tathA avyAbAdha sukhavALo hoya che. tathA tyAM anaMta anaMtakALa vasanAro A jIva thAya che pharI kyAreya A saMsAramAM janma-maraNanA cakkaramAM te jIva Avato nathI. II 38 II nihAM ja siddhAtmA, tihAM che anaMtA - avannA agaMdhA nahI phAsamaMtA // AtmaguNa pUrNatAvaMta saMtA / nirAbAdha atyaMta sukhAsvAdavaMtA // 39 // gAthArtha - jyAM eka siddha AtmA che tyAM ja anaMtA siddha AtmA hoya che. A sarve siddha paramAtmA varNavinAnA, gaMdhavinAnA ane sparzavinAnA hoya che. potAnA AtmAnA sarva guNonA udhADathI bharapUra bharelA hoya che. koIpaNa jAtanA duHkha ane pIDA vinAnA anaMta sukhanA AsvAdavALA hoya che. || 30 || vivecanaH-muktimAM gayelA A sarve mahAtmAo zarIra vinAnuM kevaLa eka teonuM Atmadravya ja hoya che. zarIra na hovAnA kAraNe varNa vinAnA gaMdha vinAnA ane sparza vinAnA (rasa vinAnA)hoya che. jyAM Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma gItA gAthA-38 pudgaladravya hoya tyAM ja varNAdi cAre guNo hoya che. A mahAtmAo pudgaladravyathI sarvathA rahita ja che tethI vargAdi vinAnA che. 67 A AtmAmAM pUrvakALamAM karmothI DhaMkAyelA jeTalA guNo hatA. te sarva guNo nirAvaraNa thavAthI purepurA anaMtAnaMta guNothI bharapura bharelA hoya che guNonI pUrNatAvALA hoya che. guNonA pUrNa udhADavALA hoya che. tathA potAnA guNono anubhava karavAmAM koI paNa jAtanI vyAbAdhA (pIDA) vinAnA hoya che guNono anubhava karavAmAM jarA paNa pIDA thatI nathI. zarIra ja nathI eTale zArIrika pIDA paNa thatI nathI. tathA zarIranA koIpaNa avayavagata pIDA paNa zarIra na hovAthI hotI nathI. AvA nirAbAdha anaMtaguNonA AsvAdananA sukhavALA hoya che. ApaNe to te anaMta sukha mANIe to ja yathArtha jANI zakIe tevA anaMta sukhavALA A mahAtmA puruSo hoya che. muktimAM gayA pachI sarva karma rahita hovAthI janma jarA ane mRtyunA cakkaramAM A jIvo AvatA nathI. pharIthI janma dhAraNa karatA nathI. tathA rAga-dveSa na hovAthI ane vItarAgadazAvALA A jIvo hovAthI bhakta lokonA sukha mATe ke vairIyone duHkha ApavA mATe paNa kyAreya nIce AvatA nathI. pharIthI janma dhAraNa karatA nathI. potAnA guNonA AnaMdamAM ja layalIna thaIne rahe che. II 39 // kartA - kArya-kAraNa nija pAriNAmika bhAva / jJAtA jJAyaka bhogya-bhogyatA zuddha svabhAva // grAhaka rakSaka vyApaka tanmayatA lIna / pUraNa Atmadharma prakAzarase layalIna // 40 // gAthArtha :- piNuM, kAryapaNuM tathA kAraNapaNuM A traNe kAraka Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 pa.pUjya devacaMdrajI mahArAja viracita potAnA guNonAM ja hoya che. te AtmAono Avo pAriNAmika bhAva hoya che. jagatanA bhAvone jANavArUpa je jJAyakasvabhAva che tathA potAnA guNone bhogavavA rUpa je bhogya svabhAva che evI rIte grAhakasvabhAva rakSakasvabhAva ane vyApakasvabhAva A sarve svabhAvo potAnA AtmAnA guNomAM ja ekAkAra5Ne pravarte che. potAnA guNomAM ja tanmayatA Ave che tathA saMpUrNapaNe AtmadharmanA prakAzamAM A AtmA layalIna thAya che. / / 40 // vivecana :- ayogI kevaLI thayA bAda AyuSya samApta thAya tyAre A bhautika zarIrano tyAga karIne urdhvagatie gamana karavAno jIvano svabhAva hovAthI mAtra eka ja samayamAM sAtarAja uchaLIne lokanA antima pradeza sudhI upara jAya che. tyAM gayA pachI anaMtakALa sudhI potAnA guNonuM ja kartA paNuM potAnA guNonuM ja kAryapaNuM, ane potAnA guNonuM ja karaNapaNuM ema badhAM kAraka cakra svaguNomAM ja pravartAve che. bAhyabhAvomAM rati mAtra paNa pravartatA nathI. tenA ja kAraNe sarvathA karmathI aliptapaNe A jIva ja rahe che. jema agnimAM bALavAno svabhAva, pANImA ThAravAno svabhAva mIThAmAM khArAzano svabhAva, jheramAM mArakasvabhAva A badhA bhAvo pAriNAmika svabhAva che tevI rIte guNonuM ja kartApaNuM, guNonuM ja karmapaNuM ane guNonuM ja karaNa paNuM Avo pAriNAmika svabhAva pravarte che paNa auyikabhAva ke aupazamikabhAva ke kSAyopazamikabhAva A jIvane saMbhavatA nathI. kAraNake karmo ja nathI. to A bhAvo kema hoya ? sadA kALA potAnA zuddhasvabhAvanuM jANapaNA rUpa jJAyakasvabhAva, ane potAnA zuddhasvabhAvane bhogavavA rUpa bhAgya svabhAva, tathA potAnA guNone ja grahaNa karavA rUpa grAhaka svabhAva potAnA guNonI Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma gItA gAthA-39-40 ja rakSA karavA rUpa rakSakasvabhAva, potAnA guNomAM ja vartavArUpa vyApakasvabhAva, potAnA guNomAM ja ekAkAra thaIne pravartavA svarUpa tanmayasvabhAva Ama AvA svabhAvomAM ja A AtmA anaMtakALa sudhI layalIna bane che.parabhAva to aMza mAtrapaNa sparzato nathI. kyAreya aMzamAtra paNa vibhAva svabhAva ke paugalika bhAvono rasa hoto nathI. paudgalika bhAvothI sarvathA alipta rahIne anaMtakALa svabhAvadazAmAM pravarte che. potAnA anaMta anaMta guNo je anAdikALathI karmothI avarAyelA hatA. teno ughADa thavAthI purepurA saMpUrNapaNe prakAzita thayelA AtmadharmanA ja prakAzarasamAM layalIna thaIne rahe che. aMzamAtra paNa kyAreya vibhAvadazA sparzatI nathI. A kAraNe ja mokSamAM gayelA jIvo kyAreya paNa pharIthI A janma-maraNanA cakkaravALA saMsAramAM joDAtA nathI. nIce to AvatA ja nathI. lokAgra bhAga sudhI ja dharmAstikAyanI sahAya hovAthI tenAthI upara alokamAM A dharmAstikAya na hovAthI sahAyaka dravyanA abhAve A jIva lokAgra bhAgathI vadhAre upara alokamAM gati karatA nathI. A ja sudhI anaMtA anaMtA jIvo tyAM gayA che ane arUpI tathA azarIrI dravya hovAthI 45, lAkha yojanavALA kSetramAM sArI rIte sAthe rahI zake che ane rahe ja che. mithyAtvAdi karmabaMdhanAM koI kAraNo na hovAthI pharIthI karma bAMdhatA nathI ane A saMsAramAM phasAtA nathI. zuddha-buddha niraMjana - nirAkAra - nirAbAdha - evA A AtmAo anaMtakALa sudhI potAnA ja jJAnAdi guNomAM ja layalIna thaIne pravarte che tenA ja anaMtasukhane teo bhogave che teonuM A sukha to "anubhave te ja jANe" tevuM che. te 40 || Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 pa.pUjya devacaMdrajI mahArAja viracita davyathI eka cetana aleshii| . kSetrathI ne sasaMdhya pravezI : utpAda vaLI nAza dhruva kALadharma / zuddha upayoga guNabhAvadharma // 41 // gAthArtha :- mokSamAM gayelo A jIva dravyathI eka che. saMpUrNa caitanyamaya che. ane legyArahita che. kSetrathI asaMkhyAta AkAzapradezamAM avagAhanA karanAro che. kALathI samaye samaye utpAda - vyaya ane dhruva dharmavALo che ane bhAvathI zuddha upayogamAM pravartavAnA guNadharma vALo A padArtha (arthAt A jIva) che. || 41 || vivecana :- mokSamAM gayelo A AtmA kevo che ? ane kevo rahe che? te A gAthAmAM samajAve che. (1) dravyathI vicArIe to sadAkALa pote ekalA ja che. saMsArI jIvonI jema kuTuMba parivAravALA nathI. tathA koIpaNa jIvanI sAthe mArApaNAnA pariNAma vinAnA potAnA ekatvamAM ja layalIna rahe che. tathA sadA caitanyaguNamaya ja rahe che kyAreya alpamAtrAe paNa temanI cetanatA DhaMkAtI nathI. sarvakALa sudhI nirAvaraNa ja rahe che tathA yogadazA na hovAthI kRSNAdi koI lezyA teomAM pravartatI nathI. sarvakALa alezI ane akaSAyIbhAvamAM ja rahe che. (2) kSetrathI asaMkhyAta AkAzapradezamAM avagAhIne rahevAvALA hoya che. tIrthakara bhagavanto je hoya che te jaghanyathI sAta hAtha ane utkRSTathI pAMcaso dhanuSyanI kAyAvALA saMsAramAM hoya che tethI tenA be tRtIyAMza pramANa avagAhanAvALA eTale asaMkhyAta AkAzapradeza kSetranI avagAhanAvALA hoya che. tathA sAmAnya kevaLajJAnI thaIne je mokSe jAya che te paNa Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma gItA 71 jadhanyathI be hAtha ane utkRSTathI pAMcaso dhanuSyanI kAyAvALA ja jIvo mokSe jAya che. mATe tenI apekSAe be tRtIyAMza avagAhanAvALA banavAthI teo paNa asaMkhyAta AkAzapradezonI avagAhanAvALA ja tyAM rahe che. gAthA-41 (3) kALathI vicArIe to anaMtakALa sudhI tyAM rahevAvALA che tathA kALano je dharma che. utpAda-vyaya ane dhruva ema A AtmAo paNa jJAnopayoganI apekSAe samaye samaye pUrva upayoganA pariNAmathI nAza pAmavAvALA, uttara samayanA upayoganA pariNAmathI utpAda pAmavAvALA tathA dravyapaNe sadAkALa dhruva rahenArA ema sadAkALa tripadImaya rahenArA hoya che. * (4) bhAvathI potAnA AtmAnA zuddha evA upayogaguNanA sukhamAM ja pravartanArA hoya che. karma svarUpa upAdhi na hovAthI kSayopazamabhAva audayikabhAva ane aupazamikabhAva to sarvathA saMbhavatA ja nathI. mAtra kSAyibhAva ane pAriNAmikabhAva ema A be bhAva ja rahe che. karmono kSaya karela hovAthI kSAyikabhAvanA guNomAM ane te guNonA zuddha upayogamAM ja pravartavApaNuM A jIvamAM svAbhAvikapaNe ja hoya che AvA guNomAM pravartavuM evo potAno zudgha upayoga niraMtara rahevo Avo ja pAriNAmikabhAva pravarte che. A pramANe A AtmA pharIthI kyAreya karmathI lepAtA nathI. potAnA guNo avarAtA nathI. alpamAtrAe paNa malIna thatA nathI. nIce AvatA nathI. janma-jarA-maraNamAM phasAtA nathI. AvuM amApa siddhigatinuM sukha teo anubhave che. // 41 // sAdi anaMta avinAzI aprayAsI pariNAma / upAdAnaguNa tehaja kAraNa kAraja dhAma // Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7ra pa.pUjya devacaMdrajI mahArAja viracita zuddha nikSepa catuSTaya jutto, ratto pUraNAnaMda / kevaLanANI jANe ehanA guNano chaMda // 42 // gAthArtha - mukta AtmAonI tyAM sthiti sAdi-anaMta kALanI hoya che. kyAreya vinAza na pAmanArI A sthiti che tathA apravAsI virya pariNAmavALI A sthiti che. upAdAnabhUta je guNo che te ja kAraNa ane kAryarUpe pariNAma pAme che. zuddha evA cAre nipAthI A paramAtmA saMyukta che. potAnA guNonA pUrNa AnaMdamAM pravartanArA che temanAmAM rahelA guNono rAzi kevalajJanI bhagavaMta ja jANe che. ll4rA vivecana :- mokSamAM gayelA A paramAtmA kevA che ? tenuM graMthakArazrI saMkSepamAM varNana kare che ke - (1) sAdi-anaMta - jyAre paramAtmA mokSe padhAryA tyAre tenI Adi thaI che mATe teonI mukhtAvasthA sAdi che. paraMtu tyAMthI pAchA saMsAramAM kyAreya AvavAnA nathI. mATe anaMta che Ama sAdi anaMta sthitivALA A paramAtmA che. (2) avinAzI - je A muktAvasthA A mahAtmAone prApta thaI che te kyAreya javAvALI nathI. tethI teo avinAzI che. (3) aprayAsI pariNAma - mana, vacana ane kAyAnA AlaMbane vaparAtuM je virya te prayAsI vIrya kahevAya. mokSamAM gayelA A mahAtmAo mana - vacana ane kAyAnA yoga vinAnA che tethI teonuM A virya aprayAsI pariNAmavALuM vIrya che. karmabaMdhanuM kAraNa bane evuM yoganI dazAvALuM A vIrya nathI. paraMtu potAnA AtmaguNomAM ja vaparAtuM A vIrya che. eTale aprayAsI vIryapariNAma nAmanA guNavALA che yogAtmakavIrya nathI. (4) upAdAnaguNa samaye samaye kevaLajJAna ane kevaLadarzananA Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-42-43 adhyAtma gItA 73 min upayogamAM ja pravartanArA A mahAtmA puruSo hoya che eTale pUrva samayano upayoga e kAraNa, ane pachInA samayano upayoga e kArya A pramANe samaye samaye badalAtA upayoga svarUpa kAraNa kArya bhAvavALo A mahAtmAmAM upAdAnaguNa hoya che e vinA sAMsArika koI paNa kAryamAM mana vacana kAyA dvArA pravartatuM karaNa virya A mahAtmAomAM saMbhavatuM nathI. phakta labdhivIrya ja anaMta varte che. A ja teono moTo upAdAna guNa che. (5) zuddhanikSepacatuSTayajuro - zuddha evA cAre nipAthI saMyukta A mahApuruSo hoya che. teono nAma nikSepo siddha bhagavaMtaH sarva karmarahitapaNe siddha thayelA evA arthavALuM nAma, sthApanA paNa ke avagAhanA vALI te paNa varNa gaMdha rasa sparza vinAnI arUpI tathA dravyanikSepo paNa atyanta zuddha AtmA, ane bhAvanikSepo paNa atyanta nirmaLa kSAyikabhAvanA kevaLajJAna ane kevaLadarzanamAM ja satata pravRttivALA AvA zuddha cAre nikSepAvALuM jIvana saMsAramAM kyAreya hatuM nahIM. siddha avasthAmAM ja A jIvana prApta thayuM che AvA A mahApuruSo che. (6) rasto pUraNAnaMda - pUrNa paNe sadAkALa AnaMdamAM vartanArA kAraNa ke AtmAnA guNonuM AcchAdana kare tevAM sarva paNa karmo A jIvoe kSaya karyA che eTale potAnA yathArtha guNo anAvRta thayA che teno je ghaNo sAco AnaMda pravarte che saMsAramAM je AnaMda che te viSayasukhajanya AnaMda che je para pratyayika hovAthI ghaDI - beghaDI purato che ane te AnaMda sadA kALa bIjA aneka duHkhothI ane upAdhiothI bharapUra bharelo hoya che. ahIM muktatvAvasthAmAM zarIranuM paNa baMdhana nathI mATe nirUpAdhika anaMta AnaMda pravarte che. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 pa.pUjya devacaMdrajI mahArAja viracita (7) kevalanANI jANe ehanA guNano chaMda- A mahAtmA puruSomAM je anaMta anaMta guNono chaMda - AnaMda - svasukha ramaNatA hoya che te to ApaNAthI jANI paNa zakAtI nathI. ane mApI paNa zakAtI nathI. mAtra kevaLajJAnI paramAtmA ja pUrNa jJAnI hovAthI jANI zake che. AvA A mahAtmA puruSo che. / 42 II ehavI zuddha siddhatA karaNa IhA / Indriyasukha thakI je nirIhA // putriI bhAvanA je sI . te muni zuddha paramArtha raMgI // 43 // gAthArtha - AvA prakAranI zuddha siddhadazA prApta karavAnA je muni mahAtmAo icchuka banyA che ane pAMca indriyonA viSayasukhothI je niHspRha banyA che tathA pudgalanA sukhonI bhAvanAnA je asaMgI (tyAgI) banyA che ane AtmAnA guNomAM ja ramavA svarUpa paramArthanA ja saMgI banyA che. te munimahAtmAone dhanya che. amArA namaskAra hojo. | 43 | vivecana - upara samajAvelI nirmaLa zuddha azarIribhAva vALI, sarvathA pudgalathI rahita evI siddhadazA prApta karavA mATe manuSyabhavamAM rahIne tevI dazAnI sAdhanA mATe je tatpara banyA che niraMtara AvI dazA mane kyAre prApta thAya ? zuM karavAthI prApta thAya ? ItyAdi zubhabhAvonI tIvra mahecchA jeonA jIvanamAM pravarte che tevA muni mahAtmAone dhanya che. tathA vaLI A muni mahAtmA kevA che? te bIjA padamAM jaNAve che ke je mahAtmA puruSo pAMca indriya janya je bhautikasukha che. sparzanuM, managamatA rasanuM, sugaMdhI padArtho mANavAnuM, viziSTa rUparaMga Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma gItA gAthA-44 75 dekhavAnuM, ane mohaka zabdo sAMbhaLavAnuM je sAMsArika sukha che. tenAthI sarvathA niHspRha je muni mahAtmAo banyA che AvA prakAranA AjanA A viSamakALamAM paNa, jayAM aneka prakAranI bhautika sukha samRddhi ane sAnukuLatAo che tevA kALamAM paNa tenAthI niHspRha thaIne gharano, dhanano, parivArano, ane mohamAyAno tyAga karIne AtmatattvanI bhAvanAmAM vicarI rahyA che. tathA gAmAnugAma vicaratAM sAnukuLatA maLe ke pratikuLatA maLe paraMtu koIpaNa jAtanI paudgalika sukhanI bhAvanAnA jeo asaMgI thaIne vicarI rahyA che AhAra-pANI, utaravAno upAzraya rahevAnuM sthAna anukuLa maLe ke pratikuLa maLe koI paNa jAtano haiyAmAM nAkhuzIbhAva ke AsaktibhAva nahIM. AvA anAsaktabhAve Aje paNa je munimahAtmAo vicarI rahyA che pRthvItalane pAvana karI rahyA che pote taratA chatA bIjAne tArI rahyA che sadA sAvadhAna avasthAmAM vicarI rahyA che. kharekhara teone ghaNA ja ghaNA dhanyavAda ghaTe che. - tathA jyAre dekho tyAre paramArthatatvano ja abhyAsa karanArA, tenA ja raMge raMgAyelA, AtmatattvanI ja jJAnadazAmAM layalIna thayelA, parapadArthothI atyanta nirIhabhAva vALA saMghayaNabaLa nathI chatAM uttama mArge cAlanArA A kALanA A muni mahAtmAone dhanya che. dhanya che. lAkho lAkho vAra amArA vaMdana - namana hojo. vAraMvAra AvA munimahAtmAonA jIvananuM dazya dRSTigocara rahejo. I4all syAdvAda AtmasattA rUci samakita teha / Atmadharmano bhAsana nirmaLa jJAnI jeha // Atama ramaNI caraNI dayAnI AtamalIna / Atamadharma ramyo teNe, bhavya sadA sukha pIna // 44 // Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 pa.pUjya devacaMdrajI mahArAja viracita gAthArtha - sAdvAdabhAvavALI AtmatattvanI je parama rUci teja samyatvaguNa jANavo. tathA AtmatatvanA jJAnamAM je nirmaLa tanmayatA te jJAnadazA jANavI, tathA AtmatattvamAM ja ramaNatA te caraNaguNa (cAritraguNa) vALApaNuM jANavuM. tathA AtmadazAmAM ja layalInatA - tanmayatA te ja dhyAna samajavuM. A pramANe je AtmA AtmadharmamAM ramaNatAvALo banyo che te bhavyajIva sadAkALa anaMta anaMta sukhathI puSTa banelo jANavo. || 44 . vivecana : - anAdi kALathI mohadazAnI prabaLatAnA kAraNe A jIva pudgala sukhano ja rasika che tenI ja sukhasagavaDatAno A jIva vAMchuka banyo che. alpamAtrAmAM paNa pratikulatA veThI zakato nathI. pudgala sukhonI parAdhInatAmAM ja paravaza banelo che A ja moTI upAdhi che. tattvajJAna prApta thavAthI tathA jJAnI mahAtmAonA nitya saMparkathI ane satata jinavANInA zravaNathI jyAre vicAro badalAya che ane parapadArtho taraphanI dRSTi dUra thaIne sva tarapha dRSTipAta vRddhi pAme che tyAre vicAradhArA, vacanadhArA ane kAyika pravRttinI dhArA badalAya che. paugalika tamAma padArtho heya dekhAya che eka paNa paudgalika padArtha parabhavathI sAthe Avyo nathI ane parabhavamAM sAthe AvanAra nathI. nirarthaka mohanI utpatti ja karanArA che anaMta saMsAra vadhAranArA ja che Ama dekhAya che ane samajAya che tenA kAraNe cittavRtti te paulika padArthomAMthI dUra thaI jAya che. temAM mahAtmA puruSono sadupadeza ane teono saMparka A banne vAto sAtha ApanAra bane che ane A jIvanI jIvana naukA badalAya che.paudgalika sukha sagavaDatAmAMthI mana UThI jAya che ane AtmAnA guNonI ramaNatAnI ja vadhAre vadhAre ghelachA lAge che. Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma gItA gAthA-44 (1) A AtmA AtmadharmathI - AtmAnA guNonA AsvAdanathI jema yukta che.tema parabhAvathI - parapadArthonA sukhathI vimukhadazAvALo arthAt tenA taraphathI udAsIna paNa che. Ama asti ane nAsti ema ubhayabhAvavALo sAduvAda dharmathI yukta evo A jIva che. tathA evI AtmasattAnI rUcivALo A AtmA bane che. - mAro AtmA dravyathI anAdi-anaMta che. paryAyathI pratikSaNe paLaTAvAvALo che. sattAthI anaMtaguNono svAmI che. AvirbhAvathI lAyopazamika ane kSAyikabhAvavALo che. tathA sadAkALa jJAnasaMjJA vALo che chatAM pratikSaNe upayogathI palaTAvA vALo che Ama anekarIte syAdvAdayukta AtmasattA che. Ama A jIvane yathArtha rUci pragaTe che mithyAbhAva ekAntabhAva dUra cAlyo che. - tathA jJAnI mahAtmAonA satata saMparkathI tathA jJAnIonA banAvelA sAhityanA vAMcana-zravaNa ane mananathI daSTi ughaDatI jAya che. yathArtha bhAna thatuM jAya che. sAco mArga sAMpaDato jAya che ane anAdinI vaLagela mohamAyA vikharAtI jAya che. Ama AtmadharmanuM bhAna thaye chate nirmaLa mohadazA vinAnuM yathArtha tattvajJAna pragaTa-prApta thAya che. sAcI dizAnI rUci, sAcI dizAnuM bhAna vRddhi pAmatAM adhyAtmadazAmAM ane vairAgyanA raMgomAM ramato A jIva sAMsArika sarvabhAvothI para banIne AtmaguNomAM ja ramaNatA karavA svarUpa cAritraguNamaya bane che. AtmaguNomAM ramaNatA karavA svarUpa cAritravALo bane che. bAhyabhAvo, pArakI paMcAta, parapadArthanA rUparaMgamAM mohAnyapaNuM ityAdino A jIva tyAgI bane che. uparanA guNo AvavAthI sAMsArika koI paNa vAtamAM joDAvuM paDe te paNa te jIvane jhera jevuM lAge che tethI ja satata maunavratavALo ane dhyAnadazAmAM je layalIna bane che. Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 pa.pUjya devacaMdrajI mahArAja viracita A pramANe je mahAtmA AtmadharmamAM ramaNatAvALo bane che te bhavyajIva sadAkALa mATe anaMta anaMta sukhothI atizaya pIna (puSTa) bane che te jIvane sAMsArika koI paNa bhAva AkarSI zakatuM nathI. A jIva bhogone roga gaNe che. rAjyane upAdhi samaje che. strI Adi parivAranAM sukhone mahAbaMdhana samaje che. khANI-pINInA svAdo e parAdhInatA samaje che. A pramANe parapadArtha saMbaMdhI saghaLuM paNa sukha e duHkha ja dekhAya che tethI vanavAsI thaIne ekAnta AtmasAdhanAmAM joDAI jAya che. ane tene ja paramasukha samaje che kAraNa ke te nirUpAdhika che. Ama A AtmAnI dazA badalAI jAya che. A saMsArI jIvano vaLAMka badalI ApavAmAM jJAnI puruSono sahavAsa ane saMparka pradhAna kAraNa bane che. 44 || aho bhavya ! tame oLakho jaina dharma / jiNe pAmIe zuddha adhyAtma marma // Ta, kucha varSa pAmINa soya AnaMdra zarmA 4pa che. gAthArtha - he he bhavyajIvo ! tame jainadharmane barAbara samajo, je dharmanA AsevanathI zuddha evo AtmAnA dharmano marma prApta karI zakAya che thoDA ja kALamAM bhAre karmo paNa nAza pAme che ane te jIva anaMta AnaMdanA sukhane prApta kare che. / 45 II vivecana : - have graMthakArazrI A adhyAtmagItAno upasaMhAra karatAM jaNAve che ke he bhavya AtmAo ! tame jaina dharmane barAbara oLakho. jainadharmano barAbara sAco abhyAsa karI temanAM zAstronuM satata paThanapAThana karo. te dharmasaMbaMdhI jJAnagaMgAmAM pratidine snAna karyA ja karo. to ja tamane temAMthI zuddha adhyAtmadazAnI prApti thavAno Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma gItA gAthA-45 79 cAnsa lAgaze. adhyAtma mArganI rUci jAgaze. anAdikALathI vaLagelI mohadazAnI dhULo dUra thaze. mohadazAnI vaLagaNa (bhUta) dUra thaze. thoDIka jAgRti lAvo, pudgalAnaMdIpaNuM choDI do, eka paNa pudgaladravya ke tenAM sukho bhavAntaramAM sAthe AvatAM nathI. AvyAM nathI ane AvavAnAM paNa nathI. mATe tenI moha mAyA choDo, pudgalAnaMdIpaNuM tyajIne AtmAnA guNonI prAptimAM ja AnaMda mANanArA bano guNo AtmAnI sAthe samavAyasaMbaMdhathI joDAyelA che tethI sadAkALa sAthe ja rahe che jo sAcavIe to karmonA AvaraNathI AcchAdita thatA nathI. ane jo na sAcavIe to karmonA AvaraNathI gADha AcchAdita paNa thaI jAya che paraMtu AtmAthI vikhuTA to kyAreya paDyA nathI, paDatA nathI ane paDaze paNa nahIM. * te mATe guNonI prApti karavI te ja sAcuM dhana che. te ja AtmAnuM svarUpa che. bAkI badho bAdhakabhAva che. jo A vAta barAbara samajavAmAM Ave ane A AtmA pudgalAnaMdI paNuM choDI de to alpakALamAM ja dUra karmo tuTI jAya. bhUtakALamAM bAMdhelAM cIkaNAM karmo paNa nirjarA pAme ane A AtmArUpI ratna nirmaLa ane cokhkhuM thayuM chatuM te ja AtmA potAnA guNonA AsvAdana svarUpa anaMta anaMta sukhane eTale ke paramAnaMdane prApta kare. - stavana banAvanAra pUjayazrI devacaMdrajI mahArAjazrI have A zAstranI upasaMhAra karatAM jaNAve che ke A mAnavano bhava bhogasukhonA anubhava mATe nathI, paraMtu adhyAtmadazA prApta karavA mATe che. tethI ja cAre gatimAMthI mAtra manuSyagatimAM ja sarvavirati upazayazreNI - kSapakazreNi - kevaLajJAna ane muktAvasthA prApta karI zakAya che anya koI paNa gatimAM AvI UMcI avasthAo prApta karI zakAtI nathI. mATe durlabhatara sAmagrI meLavI ApanAra uttamabhavanI ApaNane prApti Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 pa.pUjya devacaMdrajI mahArAja viracita thaI che to alpa paNa pramAda karyA vinA saMpUrNapaNe jAgRta thaIne pramAdadazA ane mohamadazAne choDIne A jainadharmane yathArthapaNe samajIe AdarIe ane AtmasAt karIe. mAnavabhava ja pharI pharI maLavo durlabha che to AvI koTino dharma ane AvA prakAranI samajaNa prApta thavI to ghaNI ja durlabhatara che mATe he bhavyajIva ! tame jAgo Ama gurujI ApaNane tattvajJAna Ape che sajAga kare che. AtmArthIbhAvanI vizeSa vizeSa preraNA kare che. II4pI naya - nikSepa pramANe jANe jIvAjIva / sva-para vivecana karatAM thAye lAbha sadaiva // . nizcanaya ne vyavahAre vicare je munirAja / bhavasAgaranA tAraNa nirbhaya teha jahAja // 46 // gAthArtha - sAta naya cAra nikSepa ane be pramANo dvArA jIva ane ajIvane je jANe che te sarvemAM sva zuM? ane para zuM? A bAbatanI carcA karatAM karatAM sadAkALa A jIvane lAbha ja thAya che nizcayanaya ane vyavahAranaya ema banneno samanvaya karIne je munirAja A pRthvItala upara vicare che. te munirAja pote to bhava sAgara tare ja che paraMtu anyane bhavasAgarathI tAravAmAM nirbhaya evA jahAjanuM (vahANanuM) kAma kare che. // 46 | vivecana - jJAnI mahAtmAoe kahelAM jIva ajIva puNya pApa Azrava saMvara baMdha ane mokSa ItyAdi tattvono nayasApekSa tathA nipA sAthe ane pramANone anusAra je mahAtmA puruSo jANe che bhaNe che A viSayamAM UMDA utare che te A bhavasAgarane tare che. naya eTale vastunA svarUpane samajAvanArI sApekSabhAvavALI je Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma gItA gAthA-46 81 daSTi te naya kahevAya che. tenA mukhya be bheda che ane 7 uttarabheda che. (1) dravyArthikanaya ane (ra) paryAyAdhikanaya tyAM dravyanI pradhAnatAe karAtI carcA te dravyArthikanaya ane paryAyanI pradhAnatAe karAtI je carcA te paryAyArthikanaya jema ke AtmA nAmanuM je dravya che te anAdikALathI che ane anaMtakALa rahevAnuM che. Ama AtmA e nitya padArtha che. AvI je dRSTi te dravyArthitanaya. paraMtu kSaNe kSaNe te AtmA dravya navA navA paryAyone dhAraNa kare che mATe paryAyone AzrayI parivartanazIla paNa avazya che. AvI je dRSTi te paryAyArthikanaya. dravyArthikanayanA 3 bheda che ane paryAyAdhikanayanA 4 bheda che. Ama pUjya jinabhadragaNi kSamA zramaNajI ma. zrI mAne che. tathA dravyArthikanayanA 4 bheda che ane paryAyArthikanayanA 3 bheda che. Ama pUjya siddhasenadivAkarasUrIzvarajI ma. zrI mAne che bannenA mate jainadarzanamAM kula sAta nayo che. - (1) naigama, (2) saMgraha, (3) vyavahAra, (4) Rjusatra, (5) zabdanaya, (6) samabhirUDhanaya, (7) evaMbhUtanaya. (1) tyAM je eka rasto na hoya paraMtu anekarIte vyavahAra karAya arthAt vastunuM svarUpa jyAM na hoya paNa upacAra karAya. Aropa karAya. dUra dUra kALe paNa kAryanuM kAraNa thatuM hoya te naigamanaya kahevAya che. jema ke hAthInA pUtaLAne hAthI kahIe nigodAvasthAmAM rahelA jIvamAM paNa anaMtajJAnAdi guNo che. Ama kahIe te naigamanaya. (2) jayAM saMgraha karAya, ekIkaraNa karAya, sAmAnya rUpe vastu svIkArAya, abhedanI pradhAnatA hoya te saMgrahanaya jema ke nigodathI siddha sudhInA tamAma jIvo jIvapaNe samAna che Avo ja vyavahAra karavo te saMgraha naya, sarva manuSyo sarakhA, sarve paNa paMcendriya jIvo sarakhA Ama samAnatAnI je buddhi te saMgrahanaya. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 pa.pUjya devacaMdrajI mahArAja viracita (3) saMgrahanayanI vAta toDanAra, abhedane badale bhedavALI je dRSTi, pRthakkaraNanI je dRSTi, gauNa ane pradhAnatA vALI je dRSTi te vyavahAranaya, jemake nigodathI siddha sudhInA je jIvo che tenA anekabheda che. trasa ane sthAvara, strI, puruSa ane napuMsaka, deva-nArakI-tiryaMca ane manuSya, ekendriya beindriya te indriya, caurindriya, paMcendriya, pRthvIkAya, apUkAya, teukAya, vAukAya, vanaspatikAya ane trasakAya vigere. A naya najIkanA bhUtakALa ane bhaviSyakALane paNa mAnya rAkhe che jema sAdhu-sAdhvIjI mahArAja sAhebane pUjya ane namaskaraNIya mAne che tema dIkSA levAnA arthI jIvane tathA dIkSA jeNe pALI hoya tenA jIva vinAnA zarIrane paNa bhaktinuM viziSTa pAtra mAne che. (4) mAtra vartamAnakALane ja pradhAna karanAra bhUta-bhAvine gauNa karanArI je daSTi te jusUtranaya, jemake je sAdhupaNAmAM varte che te ja sAdhu, je kevalajJAnI banyA che evA tIrthakara bhagavAna te ja tIrthaMkaraparamAtmA, gAdI upara hAla je rAjya kare che jenuM zAsana cAle che. te ja rAjA. (5) zabdane pradhAna kare te zabdanaya je je zabdomAM liMga bheda hoya, vacanabheda hoya, jAtibheda hoya tyAM tyAM vastu bhinna bhinna kahe te zabdanaya. jemake nadInA kinArAne taTI, sarovaranA kinArAne taTas, ane taLAvanA kinArAne taTa kahe. jyAM padArtha eka hoya tyAM ekavacana ja bole, jyAM padArtha bahu hoya tyAM bahuvacana ja bole te zabdanAya. (6) jayAM zabdanI vyutpatti pramANe artha karavAmAM Ave vyutpattipramANe arthano bheda mAnavAmAM Ave te samabhirUDhanaya jemake nRpa, bhUpa, ane rAjA A traNe zabdanA artho rAjA ja thato hovA chatAM A naya vyutpattipramANe artha judA judA kare che. nRna patIti nRpa, bhuvaM pAtIti bhUpaH,. rAjate iti rAjA / Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma gItA gAthA-46 83 je rAjA gAdI upara Avyo chatAM manuSyonuM ja vadhAre rakSaNa kare bhuminuM bahu dhyAna na Ape te nRpa, ane je rAjA gAdI upara Avyo chato bhUminuM barAbara rakSaNa kare, laDAI karI le, thoDA ghaNA manuSyo mare paNa kharA, paNa rAjayanI bhUmino eka tasu jeTalo paNa TukaDo na Ape te bhUpa. tathA je rAjA gAdI upara AvyA pachI na to manuSyonuM rakSaNa kare, ke na to bhUminuM rakSaNa kare paraMtu navAM navAM kapaDAM paherIne je zarIrazobhA kare, TApaTIpa kare te rAjA. A pramANe vyutpattipramANe arthabheda kare te samabhirUDhanaya. - tathA vyutpatti pramANe kriyA hoya to ja artha svIkAre te evaMbhUta maya. rAjA jyAre mANasonA rakSaNanI kriyA karato hoya tyAre ja nRpa, te ja rAjA jyAre bhUminuM rakSaNa karato hoya tyAre ja bhUpa, ane jyAre navAM kapaDAM paherIne rAjamArgo upara mahAlato hoya tyAre ja rAjA. Ama kriyAkALe ja te te zabdano prayoga kare te evaMbhUtanaya. A pramANe sAta nayo jANavA tathA nikSepA cAra che. (1) nAma, (2) sthApanA, (3) dravya, (4) bhAva. jayAM nAmamAtra ja kahevAtuM hoya paNa teno artha jemAM na hoya te nAmanikSepa. jemake koI chokarAnuM nAma devendrakumAra pADyuM hoya to te chokaro devono Indra nathI. mAtra nAmathI ja devendra che. A nAmanikSepa tathA vastuno AkAra doravAmAM Ave te sthApanA nikSepa. jemake paramAtmAnI mUrti banAvavAmAM Ave. temAM aMjanazalAkA karavAmAM Ave. paramAtmA tarIke pratiSThita karavAmAM Ave te sarva sthApanA nikSepa jANavo. dravyanikSepa eTale ke bhAvanipAnI AgalI ane pAchalI je Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 pa.pUjya devacaMdrajI mahArAja viracita avasthA te dravyanikSepa. jema ke paramAtmAzrI mahAvIraprabhu janmyA tyArathI kevaLajJAna na pAmyA tyAM sudhI te dravyatIrthakara tathA nirvANa pAmyA tathA mokSe gayelA paramAtmA te paNa dravya tIrthaMkara pachInA kALe temanuM AtmA vinAnuM je zarIra te dravyatIrthaMkara. tathA je vastunuM jevuM nAma hoya tevo artha temAM jyAre vartato hoya tyAre tevA prakAranA vartamAnakALe te zabdano prayoga karavo te bhAvanikSepa. jemake kevaLajJAna pAmelA tIrthaMkarabhagavAn kevalIpaNe jyAM sudhI bhUmitala upara vicare tyAM sudhI tIrthaMkara bhagavAna te bhAvatIrthaMkara. Ama cAra nikSepA jANavA. tathA eka eka nikSepAnA paNa cAra cAra nikSepA thAya che. (1) nAmanAma, (2) nAmasthApanA, (3) nAmadravya, (4) nAmabhAva, (1) sthApanA nAma (2) sthApanA sthApanA, (3) sthApanA dravya (4) sthApanA bhAva. A ja pramANe dravyanAma, dravyasthApanA, dravyadravya ane dravyabhAva, tathA bhAvanAma, bhAvasthApanA, bhAvadravya ane bhAvabhAva. A 16 nikSepAno artha zAstrAntarathI jANavo. tathA vastunuM svarUpa jenAthI jaNAya te pramANa 'pramIyate vastu anena kRti pramALam'' - tenA be bheda che. pratyakSa ane parokSa. tyAM indriyonI madada vinA AtmAne je sAkSAt dekhAya - jaNAya te pratyakSa. jemake avadhijJAna - mana:paryavajJAna ane kevaLajJAna A traNe jJAnathI je je vastu jaNAya che te pratyakSa. tenA be bheda che. sakala ane vikala. jyAM paripUrNa vastu sAkSAt jaNAya te sakala ane maryAdita vastu sAkSAt jaNAya te vikala. kevaLajJAna te sakalapratyakSa ane avadhijJAna tathA manaH paryavajJAna A banne jJAno te vikalapratyakSa. tathA indriyonI madadathI je jJAna thAya te parokSajJAna jemake Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma gItA gAthA-46-47 85 matijJAna ane zrutajJAna A banne jJAno indriyonI sahAyathI thAya che mATe parokSajJAna che. A jagatamAM jANavA jevAM tattvo nava che. cetanAvALo je padArtha te jIva, cetanA vinAno je padArtha te ajIva, sAMsArika sukha Ape evAM karmo te puNya, duHkha Ape tevA karmo te pApa, A AtmAmAM karmonuM Agamana jenAthI thAya te Azrava, AvelAM karmonuM AtmAnI sAthe ekIkaraNa jenAthI thAya te baMdha. AvatAM karmonuM je rokANa thAya te saMvara. aMze aMze karmono je nAza karavo te nirjarA, sarvathA karmono je nAza karavo te mokSa. Ama nava tattvo jJAnI bhagavaMtoe zAstromAM jaNAvyAM che tenI zraddhA karavI te samyagdarzana. teno abhyAsa karavo te samyajJAna ane temAM kahyA pramANe heyano tyAga ane upAdeyano svIkAra karavo te cAritra. Ama A traNa guNo e ratnagayI samajavI. jIvadravya jyAre potAnA guNomAM varte tyAre zuddha dravya kahevAya ane jyAre viSaya kaSAyanI vAsanAthI vAsita thAya tyAre paradravyane AdhIna thayo hovAthI azuddha dravya kahevAya. Ama sarvatra viveka karavo. A AtmAne potAnA guNo prApta karavAnI je dRSTi che te " nizcayanaya jaNavo ane te guNo prApta karavA mATenA sAdhanone prApta karavAnI je dRSTi che te vyavahAranaya jANavo. AvA prakAranA zAstronA abhyAsI ane paramArthanA raMgI evA mahAtmA puruSo pote to bhavasAgara tare che paraMtu potAnA zaraNe AvelA anyane paNa tAre che mATe jainadarzanamAM kahelAM tattvono ghaNo ja suMdara abhyAsa karavo joIe. e ja sAcuM tAraka tattva che. te 46 / Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa.pUjya devacaMdrajI mahArAja viracita vastu tattve ramyA je nigraMtha / tattva abhyAsa tihAM sAdhupaMtha // tiNe gItArtha zaraNe rahIje / zuddha siddhAnta rasa to lahIje // 47 // gAthArtha :- je nirjhanya munio vastutattva jANavAmAM ja racyA pacya rahyA che. ane tenA kAraNe tattvanA abhyAsI banyA che tyAM ja sAco sAdhutAno mArga che te kAraNe AvA UMDA abhyAsanI prApti arthe gItArtha guruonA zaraNe ja rahevuM ane zuddha evA tIrthaMkara prabhu bhAsita siddhAnta zAstronA rasanuM pAna karavuM. // 47 II vivecana - je mahAtmA puruSo vastunA vAstavika svarUpane jANavAmAM ja racyA pacyA rahe che vItarAga paramAtmAe prakAzita karelA bhAvone jANavAmAM - jaNAvavAmAM ane paropakAra arthe graMtho racavAmAM ja layalIna rahe che AvA mahAtmAonuM mana viSaya ane ' kaSAyamAM jarA paNa lekhAtuM nathI. bahirAtmabhAva AvA AtmAone sparzato nathI. mohadazA asara karatI nathI. jJAnaguNanI niraMtara ArAdhanAnA kAraNe vikArIbhAvo pragaTa thatA nathI. tenAthI AtmatattvanI sAdhanA AgaLa AgaLa vRddhi pAmatI jAya che. tevA AtmAoe svIkArelo sAdhutAno paMtha saphaLa thAya che. karmanirjarA karAvanAra bane che upara uparanA guNasthAnakonI prApti karAvanAra bane che. satata karAto tattvano abhyAsa mohadazAno nAzaka bane che tenAthI A AtmA kevalajJAna prApta karI muktigAmI thAya che te mATe uttama AtmAoe satata zAstra abhyAsa karavo joIe. mohadazAno nAza karavAmAM jJAnaprApti e parama upAya che. AvI jJAnadazA prApta karavA mATe niraMtara gurujInI nizrAmAM ja rahevuM Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma gItA gAthA-47-48 87 Avazyaka che. gItArtha evA gurujInI nizrA mohadazAno cakacUra nAza kare che. vikArIbhAva haNAI jAya che. viziSTa zAstra abhyAsa thAya che. sAmAnya sAdhu paNa kALAntare gItArtha ane zAstrajJa bane che. te AtmA vyAkhyAnakaLAmAM ghaNA praviNa bane che. tathA viziSTa guNavALA aneka sahavartIono sahAro maLe che je abhyAsa ane AhAra-pANI lAvavAnI suvidhAmAM sAtha sahakAra Ape che. samUhabaLanA kAraNe vikArI bhAvo uchaLatA nathI. samyajJAnanI sAdhanA vRddhi pAmatI jAya che. mATe ja gItArtha mahAtmAonA zaraNe ja rahevuM. atizaya jarUrI che. ekalA thavAmAM svacchaMdatA vRddhi pAme, niraMkuzatA koIka vAra patananA mArga paNa laI jAya. AtmasAdhanAmAM sahavartIono samudAya ghaNo ja sahAyaka thAya. AvA prakAranA aneka guNo hovAthI gItArthanA zaraNe ja rahIe ane tyAM rahIne paNa parapaMcAtamAM jIvana na nAkhatAM zuddha siddhAnta - zAstronuM rasapAna karavuM e ja AtmakalyANa karanAruM tattva che. mATe niraMtara temAM ja layalIna rahevuM. mohadazAnA coro ApaNA AtmAnuM dhana luTI na le te mATe satata jAgRta rahevuM. A zAstrono abhyAsa tathA gItArtha mahAtmAonI nizrA A banne AtmakalyANanI prAptinA zreSTha upAyo che. viziSTa kAraNo che. kAraNone jIva seve to ja kAryasiddhi thAya che. te mATe gurukuLavAsamAM rahIne nitya zAstra abhyAsamAM ekAkAra thavuM. ane gurusevA tathA vaiyAvacce ane vinaya Adi uttama upAyomAM ekAkAra thavuM. ItyAdi AtmakalyANane karanArA bhAvomAM ja pravartavuM jyAM vikAro thAya nahIM. rahyA - sahyA vikAro paNa vilIna thaI jAya. // 47 | zruta abhyAsI comAsI vAsI lIMbaDI ThAma / zAsanarAgI, sobhAgI, zrAvakanAM bahudhAma // Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 pa.pUjya devacaMdrajI mahArAja viracita kharataragaccha pAThaka zrI dIpacaMdra supasAya / devacaMdra nija harakhe gAyo AtamarAya // 48 // gAthArtha :- lIMbaDI nAmanA gAmamAM cAturmAsa rahyA. jayAM zrutajJAnanA abhyAsanA rasika ane zAsananA ghaNA ja rAgI tathA saubhAgyazALI evAM zrAvakonAM gharo ghaNAM che tyAM rahIne kharatara gacchamAM thayelA upAdhyAya zrI dIpacaMdrajI mahArAjazrInI kRpAdRSTithI devacaMdrajI nAmanA munirAje potAnA AtmAnA ghaNA ja harSapUrvaka A stavananI racanA karIne Atmatattvane hoMza pUrvaka gAyuM. / 48 II vivecana - gujarAta dezamAM saurASTra nAmano prAnta Avelo che. jyAM zatruMjaya-giranAra jevAM mahAtIrtho rahelAM che. AvA viziSTa dharmamaya dezamAM lIMbaDI nAmanuM suprasiddha gAma che. jyAM A adhyAtmagItAnA racanAra mahArAjazrI potAnA guru sAthe cAturmAsa rahyA hatA. te lIMbaDI gAmamAM ghaNAM zrAvakonAM gharo che. tyAMnA zrAvakazrAvikAo paNa zrutajJAnanA ghaNA abhyAsI che. satata zAsavAcanAmAM ja racyA pacyA rahe che. vItarAga paramAtmAnA zAsananA ghaNA ja anurAgI che. vItarAga paramAtmAnuM zAsana jemanA hRdayamAM ghaNuM vaseluM che. zAstronA artho bhaNavAmAM sAMbhaLavAmAM ane bhaNAvavAmAM jemane atizaya UMDo rasa che AvA abhyAsI che. zAsananA rAgI che ane saubhAgyavALA che. tathA sukhI samRddha che. sAdhu-sAdhvIjI mahArAjazrI upara ghaNA ja ahobhAva vALA che. AvA guNIyala zrAvakonAM becAra ghara nathI. paNa ghaNAM ja gharo che. jethI nitya svAdhyAyamAM sArI saMkhyA rasa dharAve che. sAdhusAdhvIjI mahArAjazrIne saMyamanI sAdhanAnI sAnukULatA sArI rahe tevuM A gAma che. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA-49 adhyAtma gItA tyAM A granthakartA cAturmAsa rahyA hatA. potAnA gurujI paNa tyAM sAthe ja hatA. tyAre A adhyAtmagItAnI racanA karI. potAnA gurujInuM nAma upAdhyAya dIpacaMdajI mahArAjazrI ane A gItA racanAranuM potAnuM nAma devacaMdrajI mahArAja, teoe A vairAgya gItA tyAM banAvI. || 48 | AtamaguNa ramaNa karavA abhyAse / zuddha sattArasIne ullAse // devacaMdra racI adhyaatmgiitaa| . Atma ramaNI muni supratItA // 49 // gAthArtha :- AtmAnA guNomAM ja rAcavA mATe tathA zAstronA abhyAsamAM ekAkAra banavA mATe AtmAnA zuddha guNonI je sattA che temAM ja rasika thaIne ghaNA ja ullAsapUrvaka devacaMdravijayajI nAmanA munirAje A adhyAtmagItA nAmanuM nAnuM zAstra banAvyuM che. je zAsa AtmabhAvamAM ja ramaNa karanArA munirAjone ghaNuM ja gamyuM che. teomAM A gItA vadhAre prasiddhine pAmI che. | 49 | vivecana - A adhyAtmagItA nAmanuM 49 gAthAnuM nAnuM zAstra lIMbaDImAM banAvyuM. banAvanAra zrI devacaMdrajI mahArAja ke jeoe covIsa stavano paNa banAvyAM che. upAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAjazrInA banAvelA jJAnasAra aSTaka upara suMdara TIkA paNa banAvI che jeonI kalamaniraMtara zAstrAnusArI bhAvone kholavAmAM, mahAtmAonA granthone ughADavAmAM cAlyA ja kare che. kyAMya aTakatI ja nathI. AvA anupama grantho banAvavA chatAM kyAMya mAnanI mAtrAno chAMTo paNa sparzato nathI. "meM mAtra mArA AtmAnA guNomAM ramaNatA karavA mATe ja banAvI che. mArA ja AtmAmAM sattAgata rahelA je guNo che tene ja ughADavAnA rasanA nimitte meM A zAstra racanA karI Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 pa.pUjya devacaMdrajI mahArAja viracita che." keTalAM suMdara vAkyo che ? keTalI suMdara namratA dRSTi gocara thAya che. nikhAlasatA ane nirabhimAnatAnA samudra samAna AvA mahAtmA puruSone jeTalI vaMdanA karIe ane teonA kAryanI jeTalI anumodanA karIe teTalI ochI ja kahevAya. evA A mahAtmAone dhanya che. devacaMdrajI mahArAjazrIe A adhyAtmagItA banAvI che. lIMbaDImAM banAvI che. teozrInA gurunuM nAma dIpacaMdrajI mahArAjazrI hatuM. banAvelI A adhyAtmagItA te kAle vartatA muni mahAtmAomAM abhyAsano viSaya banI gaI hatI. pUjya devacaMdrajI mahArAjazrIe A adhyAtmagItAmAM kevaLa adhyAtma ja pIrasyuM che. temano potAno AtmA A racanAkALe atizaya adhyAtmadazAmaya pariNAma pAmyo haze ema lAge che. amArA teozrIne bhAvapUrvaka lAkho lAkho vaMdana // 49 / / A pramANe A adhyAtmagItAnuM saMkSepamAM bALa jIvonA upakAranA arthe gujarAtI bhASAmAM vivecana karyuM che. jo ke A gItA saraLa che. chatAM chadmasthapaNAnA kAraNe artha karavAmAM kaMI bhUlacUka thaI hoya to saMgha samakSa kSamAyAcanA karUM chuM. lakhanAra : dhIrajalAla DAhyAlAla mahetA (suIgAmavALA) sa...mA...pta Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parama pUjya zrI devacaMdrajI mahArAjazrIe banAvelI adhyAtma gItA e kharekhara vAstavika eka adhyAtma rasano khajAno che. jema jema vAMcIe tema tema pustaka hAthamAM pakaDAI ja jAya chuTe ja nahIM.tevo adhyAtma rasano khajAno che. A jIvanamAM ochAmAM ochuM daza vAra to A pustaka vAMcI ja javuM joIe mahAtmA puruSoe potAnuM sarvasva prakSipta karIne AvA grantho banAvyA che. to ApaNane tene vAgoLavAnuM kAma to karIe. kayAreka phula jeTalo AnaMda nathI ApatuM teTalo AnaMda phulanI sugaMdha Ape che. tema AvA nAnakaDA granthono abhyAsa karIe. vAraMvAra vAMcIe ane niraMtara vAgoLIe. AvA gunthonA jJAnAbhyAsathI anAdino lAgelo mohano A nazo utarI jAya ane sAcuM DahApaNa pragaTa thAya. evI AzA sAthe.. -dhIrajalAla DAhyAlAla mahetA BHARAT GRAPHICS - Ahmedabad-1 b Ph.: 079-22134176, M: 9925020106