________________
૨૦
પ.પૂજ્ય દેવચંદ્રજી મહારાજ વિરચિત ગાથાર્થ :- આત્માના ગુણોનું આવરણ કરનારા કર્મોના કારણે આ જીવ આત્મધર્મને (આત્માના શુદ્ધ સ્વરૂપને) પ્રાપ્ત કરી શકતો નથી. પોતાનામાં ગ્રાહકશક્તિ છે પરંતુ તેનો ઉપયોગ પૌલિક સુખોની સાથે તેને જ ગ્રહણ કરવામાં કરે છે. પરપદાર્થોના લોભના કારણે પરપદાર્થનો ભોગ ઉપભોગ કરનારો થાય છે તેથી પરનો કર્તા કહેવાય છે. આ ભાવો મોહના કારણે અનાદિકાળથી આ જીવમાં વર્તે છે તેના કારણે પરનો પરિગ્રહ આ જીવમાં વૃદ્ધિ પામે છે. તે ૧૪ |
વિવેચન - સર્વે પણ જીવોનો આ આત્મા અનંત અનંત ગુણોથી ભરપૂર ભરેલો પદાર્થ છે. પરંતુ તે ગુણોનું આચ્છાદન કરનારા જ્ઞાનાવરણીય, દર્શનાવરણીય, મોહનીય તથા અંતરાય આ ચાર ધાતીકર્મોએ આ આત્માના મુખ્યગુણો જે જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્ર, અને વીર્ય છે. તેનું આચ્છાદન કરેલું છે. તેના કારણે આ આત્મા પોતાના સ્વરૂપાત્મક, પતાના ધર્મમય એવા પણ તે ગુણોને ગ્રહણ કરી શકતો નથી. પ્રાપ્ત કરી શકતો નથી. સમજી પણ શકતો નથી. તે ગુણોને મેળવવાની બુદ્ધિ પણ થતી નથી.
પોતાનામાં જ ગ્રાહકશક્તિ છે. પરંતુ ગુણો અવરાયેલા હોવાથી ગુણો ગ્રહણ કરી શકતો નથી. તેથી આ સઘળી ગ્રાહકશક્તિ આ જીવે પોતાના ગુણો ગ્રહણ કરવાને બદલે પુદ્ગલ દ્રવ્ય કે જે પોતાનું દ્રવ્ય નથી. પરદ્રવ્ય છે. અંતે પણ છોડવાનું જ છે. તેવા પરદ્રવ્યાત્મક જે પુદ્ગલદ્રવ્ય છે. તેને ગ્રહણકરવામાં અને તેના રૂપ-રંગની મસ્તી માણવામાં જ પોતાની ગ્રાહક શક્તિને જોડી દીધી છે.
વાસ્તવિકપણે તો જે દ્રવ્ય આપણું ન હોય તેને હાથ પણ ન લગાડાય, તેને બદલે આ જીવ પરદ્રવ્યભૂત એવા આ પુદ્ગલદ્રવ્યમાં જ પોતાની ગ્રાહક શક્તિનો પ્રયોગ કરીને અતિશય હર્ષિત થયો છતો રાચ્યો માચ્યો રહ્યો છે. ઈષ્ટ પુદ્ગલોમાં રાજી અને અનિષ્ટ પુદ્ગલ દ્રવ્યના યોગમાં ઉદાસીન બને છે.
