________________
૬૦
પપૂજ્ય દેવચંદ્રજી મહારાજ વિરચિત વર્તતો આ જીવ વીતરાગ અવસ્થા પ્રાપ્ત કરેલી હોવાથી શુદ્ધ એવા બ્રહ્મસ્વરૂપ પરમાત્મા બને છે.
મોહદશા સર્વથા નષ્ટ થયેલી હોવાથી – તે કાળે બારમા ગુણસ્થાનકે શુદ્ધ એવું આત્માનું વિતરાગ અવસ્થાના આનંદનું (સમતાભાવનું) અપાર સુખ આ જીવ અનુભવે છે. આ આનંદ તો જે વીતરાગ થાય તેને જ સમજાય તેવો સ્વાનુભવસિદ્ધ હોય છે.
અત્યાર સુધી લાયોપશમિકભાવ હોવાથી જ્ઞાનાવરણીયકર્મના ક્ષયોપશમથી જ્ઞાનદશા, દર્શનમોહનીય કર્મનાં ક્ષયોપશમથી શ્રદ્ધા સ્વરૂપ દર્શનગુણની દશા, અને ચારિત્ર મોહનીયકર્મના ક્ષયોપશમથી સમ્યફ આચરણ સ્વરૂપ ચારિત્રગુણની દશા એમ ભેદયુક્ત રત્નત્રયીની ઉપાસના હતી. લાયોપથમિક ભાવે ભેદરત્નત્રયીની પ્રાપ્તિ થાય છે તે ગુણોમાં આ જીવ વર્તતો હતો.
પરંતુ હવે ક્ષાયિકભાવ પ્રગટ થયેલ હોવાથી મોહનીયકર્મનો સર્વથા ક્ષય થયેલ છે. માટે ભેદવાળી રત્નત્રયીની તિક્ષ્ણતા અર્થાત્ સૂક્ષ્મતા વૃદ્ધિ પામવાથી અભેદભાવવાળી રત્નત્રયીના સ્વરૂપે પરિણામ પામે છે.
મોહનીય કર્મના ક્ષયના કારણે મોહના કોઈ પણ જાતના સંકલ્પવિકલ્પો ન હોવાથી જે વિષયનું જ્ઞાન પોતાને વર્તે છે તે જ વિષયની તેવા પ્રકારની રૂચિ અને તેને અનુસારે જ આચરણ હોવાથી અભેદ રત્નત્રયીરૂપે પરિણામ પામે છે.
આ પ્રમાણે આ ત્રણે ગુણોની એકાકારતા થઈ જાય છે. સારાંશ કે ભેદરત્નત્રયી જે છે તે અભેદરત્નત્રયીમા સમાઈ જાય છે. આમ આ આત્મા સર્વજ્ઞ સર્વદર્શી થવાની તૈયારીમાં છે. આ રીતે આત્માનો પોતાના ગુણોને આશ્રયી આત્મવિકાસ સિદ્ધ થાય છે. ૩૫ //
