________________
અધ્યાત્મ ગીતા
ગાથા-૩૫
૫૯
ધ્યાતાં ધ્યાતાં નિર્મોહી થવાથી સર્વ પ્રકારના વિકલ્પો વિનાનો આ આત્મા બને છે અર્થાત્ નિર્વિકલ્પકદશા પ્રાપ્ત કરે છે.
આ આત્મા ક્ષીણમોહી થવાથી મોહના તમામ ઉછાળા સમાપ્ત થઈ જાય છે. અને શાન્તસમુદ્રની જેમ સ્થિર આત્મા બન્યો છતો નિર્વિકલ્પ અવસ્થા પામીને શેષ ત્રણ ધાતીકર્મોનો નાશ કરવા માટે વધારેમાં વધારે સતત પ્રયત્નશીલ બને છે. ।। ૩૪ ||
यदा निर्विकल्पी थयां शुद्ध ब्रह्म । तदा अनुभवे शुद्ध आनंद शर्म ॥ भेद रत्नत्रयी तिक्षणतायें । अभेदरत्नत्रयी में समाये ॥ ३५ ॥
ગાથાર્થ :- આ આત્મા જ્યારે નિર્વિકલ્પી બનીને શુદ્ધ બ્રહ્મસ્વરૂપ પરમાત્મા બને છે ત્યારે શુદ્ધ એવા ગુણોના આનંદનું અનુપમ સુખ અનુભવે છે તથા ભેદરત્નત્રયી આજ સુધી હતી તેની તિક્ષ્ણતા વૃદ્ધિ પામતાં તે જ રત્નત્રયી અભેદભાવને પામે છે. (અભેદરત્નત્રયી રૂપે પરિણામ પામે છે) || ૩૫ ||
વિવેચન :- આ આત્મા દશમા ગુણસ્થાનક સુધી ચઢે છે ત્યાં સુધી મોહનીય કર્મનો ઉદય હોવાથી મોહના વિકલ્પોવાળી દશા હોય છે. પછી એવું બને કે ચોથા ગુણસ્થાનકથી સમ્યગ્દષ્ટિ હોવાથી મોહના ઉદયવાળા વિકલ્પો ઓછા હોય છે. અને પુણ્યના ઉદયવાળા વિકલ્પ વધારે હોય છે. પરંતુ વિકલ્પોવાળી અવસ્થા તો હોય છે.
દસમા ગુણસ્થાનકે આવતાં દસમાના ચરમ સમયે મોહનીયકર્મ સમાપ્ત થવાના કારણે બારમા ગુણસ્થાનક વાળો મોહના શુભ કે અશુભ એમ તમામ વિકલ્પો વિનાની નિર્વિકલ્પક દશા આ જીવ પ્રાપ્ત કરે છે.
આવી નિર્વિકલ્પ અવસ્થા આવ્યા બાદ ક્ષીણમોહ ગુણસ્થાનકમાં
