________________
૭૦
પ.પૂજ્ય દેવચંદ્રજી મહારાજ વિરચિત दव्यथी एक चेतन अलेशी। . ક્ષેત્રથી ને સસંધ્ય પ્રવેશી : उत्पाद वळी नाश ध्रुव काळधर्म । शुद्ध उपयोग गुणभावधर्म ॥ ४१ ॥
ગાથાર્થ :- મોક્ષમાં ગયેલો આ જીવ દ્રવ્યથી એક છે. સંપૂર્ણ ચૈતન્યમય છે. અને લેગ્યારહિત છે. ક્ષેત્રથી અસંખ્યાત આકાશપ્રદેશમાં અવગાહના કરનારો છે. કાળથી સમયે સમયે ઉત્પાદ - વ્યય અને ધ્રુવ ધર્મવાળો છે અને ભાવથી શુદ્ધ ઉપયોગમાં પ્રવર્તવાના ગુણધર્મ વાળો આ પદાર્થ (અર્થાત્ આ જીવ) છે. || ૪૧ ||
વિવેચન :- મોક્ષમાં ગયેલો આ આત્મા કેવો છે ? અને કેવો રહે છે? તે આ ગાથામાં સમજાવે છે.
(૧) દ્રવ્યથી વિચારીએ તો સદાકાળ પોતે એકલા જ છે. સંસારી જીવોની જેમ કુટુંબ પરિવારવાળા નથી. તથા કોઈપણ જીવની સાથે મારાપણાના પરિણામ વિનાના પોતાના એકત્વમાં જ લયલીન રહે છે. તથા સદા ચૈતન્યગુણમય જ રહે છે ક્યારેય અલ્પમાત્રાએ પણ તેમની ચેતનતા ઢંકાતી નથી. સર્વકાળ સુધી નિરાવરણ જ રહે છે તથા યોગદશા ન હોવાથી કૃષ્ણાદિ કોઈ લેશ્યા તેઓમાં પ્રવર્તતી નથી. સર્વકાળ અલેશી અને અકષાયીભાવમાં જ રહે છે.
(૨) ક્ષેત્રથી અસંખ્યાત આકાશપ્રદેશમાં અવગાહીને રહેવાવાળા હોય છે. તીર્થકર ભગવન્તો જે હોય છે તે જઘન્યથી સાત હાથ અને ઉત્કૃષ્ટથી પાંચસો ધનુષ્યની કાયાવાળા સંસારમાં હોય છે તેથી તેના બે તૃતીયાંશ પ્રમાણ અવગાહનાવાળા એટલે અસંખ્યાત આકાશપ્રદેશ ક્ષેત્રની અવગાહનાવાળા હોય છે.
તથા સામાન્ય કેવળજ્ઞાની થઈને જે મોક્ષે જાય છે તે પણ
