________________
૩૨
પ.પૂજ્ય દેવચંદ્રજી મહારાજ વિરચિત આલંબનવાળી બની અને આત્મતત્ત્વને જ બધે આગળ કરીને સાધનામાં તેને જ વળગી રહેનારી બની. || ૨૦ ||
વિવેચનઃ- આ સંસારમાં મૂળભૂત છ દ્રવ્યો છે (૧) ધર્માસ્તિકાય, (૨) અધર્માસ્તિકાય, (૩) આકાશાસ્તિકાય (૪) પુદ્ગલાસ્તિકાય, (૫) જીવાસ્તિકાય અને (૬) કાળ આમ કુલ છ દ્રવ્યો છે. તેમાં પ્રથમનાં પાંચ દ્રવ્યો પારમાર્થિક છે. છઠું કાળદ્રવ્ય ઔપચારિક દ્રવ્ય છે.
તથા આ છ દ્રવ્યોમાં પ્રથમનાં ત્રણ દ્રવ્યો સંખ્યા એક એક દ્રવ્ય છે.જ્યારે પાછલાં ત્રણે દ્રવ્યો સંખ્યામાં અનંત અનંત દ્રવ્યો છે. તથા તે તમામ દ્રવ્યોના ઘણા ઘણા ગુણો છે કેટલાક સામાન્ય ગુણ છે અને કેટલાક વિશેષ ગુણ છે તથા તે સર્વે પણ દ્રવ્યોના અનંત અનંત પર્યાયો છે. ભૂતકાળમાં પણ અનંતા પર્યાયો થયા છે. વર્તમાનમાં થાય છે અને ભાવિમાં પણ અનંતા અનંતા પર્યાયો થવાના છે.
આવા પ્રકારનાં ઘણા ગુણોવાળાં અને ઘણા પર્યાય વાળાં. મૂલભૂત છે અને તાત્ત્વિક પણે જીવ અને પુદ્ગલ અનંત હોવાથી અનંત અનંત દ્રવ્યોથી આ સંસાર ભરપૂર ભરેલો છે. પરમાત્મા શ્રી વીતરાગ પ્રભુનું દર્શન થતાં તથા તેમનાં કહેલાં શાસ્ત્રોનો અભ્યાસ કરતાં ઉપર મુજબની પ્રતીતિ થઈ. શાસ દ્વારા આવો અનુભવ પ્રાપ્ત થયો.
તથા આ છ દ્રવ્યોમાં એક આત્મદ્રવ્ય જ કર્તા અને ભોક્તા છે. કર્તુત્વ અને ભાતૃત્વ કેવળ એક ચેતન દ્રવ્યમાં જ છે. બીજાં દ્રવ્યો ચેતના રહિત હોવાથી કતૃત્વ અને ભોમ્તત્વ વિનાનાં છે.
પરમાત્માએ કહેલાં આવા પ્રકારનાં તત્ત્વો જાણીને સમજીને મનમાં એવો પાકો વિશ્વાસ બેસી ગયો છે. તેના કારણે હવે મને પરદર્શનોની આડા અવળી વાતોનો જરા પણ ભય નથી. પર તરફની ભીતિ ચાલી ગઈ છે. કારણ કે પરમાત્માનાં યથાર્થ વચનો સાંભળવાથી
