Book Title: $JES 202G Jain Katha Sangraha
Author(s): JAINA Education Committee
Publisher: JAINA Education Committee
Catalog link: https://jainqq.org/explore/000123/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amerikAnI pAThazALA mATe saMkalita jaina kthA saMgraha Inn saMpAdaka : jainA ejyukezana kamiTI pheDarezana oNpha jaina esosiezana oNpha naoNrtha amerikA Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina kathA saMgraha-JES 202 (JAINA Education Series 202 - Level 2) prathama AvRtti - jAnyuArI 2011 ISBN: 1-59406-011-8 This book has no copyright Use the religious material respectfully salAha - sUcana AvakArya Support JAINA Education activities. Your contribution is tax deductible in USA. saMpAdaka jenA ejyukezana kamiTI anuvAdaka kusumabena je. zAha prakAzaka ane vitaraka pheDarezana oNpha jaina esosiezana ina naoNrtha amerikA Jaina Education Committee Pravin K. Shah - Chairperson 509, Carriage Wood Circle Raleigh, N.C. 27607-3969 USA Telephone & Fax - 1919-859-4994 (USA) E-mail : education @jaina.org Website : www.jaina.org bIjA dezomAM dhArmika zikSaNanA aMgrejI bhASAnA pustako meLavavA mATe upara Apela saranAmA para saMparka karavo. jaina kathA saMgraha Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Dedicated to Young Jains of America (YJA) (www.yja.org) Young Jain Professionals (YJP) and (www.yjponline.org) Jain Pathashala Teachers of North America (www.jaina.org) for their continued effort and commitment in promoting religious awareness, nonviolence, reverence for all life forms, protection of the environment, and a spirit of compassionate interdependence with nature and all living beings. As importantly, for their commitment to the practice of Jainism, consistent with our principles, including vegetarianism and an alcohol/drug free lifestyle. Our great appreciation to all the Pathashala Teachers for their effort in instilling the basic values of Jainism, and for promoting the principles of non-violence and compassion to all youth and adults. Special thanks to all Jain Vegan and alcohol/drug-free youth and adults for inspiring us to see the true connection between our beliefs and our choices. A vegan and alcohol/drug-free lifestyle stems from a desire to minimize harm to all animals as well as to our own bodies, minds and souls. As a result, one avoids the use of all animals products such as milk, cheese, butter, ghee, ice cream, silk, wool, pearls, leather, meat, fish, chicken, eggs and refrains from all types of addictive substances such as alcohol and drugs. jaina kathA saMgraha Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 Acknowledgements The project of compiling, revising and editing of the existing JAINA Education series books was accomplished by a dedicated group of Pathashala teachers, educators, youth and individuals of North America, India and other parts of the world. The devoted contribution of all these supporters is evident on every page of this series, and is gratefully acknowledged. I would like to extend special thanks to the following people for their notable contribution and support in the publication of the story book. For Guidance: AcArya zrI vijayanaMdioSasUrizvarajI ma.sA. paMnyAsa zrI ajayasAgarajI ma.sA. For Revising, Compiling and Editing: the Contents (Gujarati Edition): pradIpa ane darzanA zAha haMsAbena je. zAha samukhabhAI parIkha sejala zAha - Chicago IL mahendrabhAI ane indirAbena dozI - Deotroit MI - Deotroit MI mahendrabhAI zAha hemanta je. zAha - Ahmedabad, India pradIpa ane darzanA zAha mukeza dozI harendra zAha sudhIra ane anitA zAha jAdavajI kenIyA zAnti mohanata AlApa zAha pArUla zAha zvetA zAha ilu paTela cenma laI vara DijhAIna : narendra vaizAlI - Chicago IL - Chicago IL - San Jose CA - Woodbridge CT - Dallas TX - Pittsburg PA - Chicago IL - Raleigh NC - Austin TX - Raleigh NC - Raleigh NC - Chicago IL -AuTa sudhIra ane anitA zAha (aMgrejI) - Woodbridge CT prakAzana, prinTIMga, vI-AuTa ane vitaraNa virendra zAha bhAga - - Los Angelas CA - Orlando CA rAjendra mahetA kairmana eca. parIkha (gujarAtI eDIzana)- Ahmedabad, India phaibA kara tanakha sAlIyA ne ane rAma jana candrakAnta zAha digIza ane mamatA dozI indrajIta zAha praviNa ela. zAha latA dozI vinoda pAmI jayasukha mahetA sudhIra ane anitA zAha saMdeza DI. zAha (gujarAtI lalita zAha baina zAsa Please pardon us if we have missed any contributors. pravINa ke. zAha - parsana jainA ejyukezana kamiTI jaina thA saMgraha - Ahmedabad, India - Ahmedabad, India - Raleigh NC - Raleigh NC - Coloumbs OH - Coloumbs OH - Chicago IL - Chicago IL - Chicago IL - Reading PA - Raleigh NC - UK - UK - Woodbridge CT - Ahmedabad, India - Ahmedabad, India - Ahmedabad, India Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ JAINA Education Series Books (3RD Edition Revised) Pathashala Education Books Book Number Level Age JAINA Education Series Books JES-101 Level-1 5-9 Jain Activity Book JES-102 Level-1 5-9 Jainism-I Basic of Jainism JES-103 Level-1 5-9 Jain Alphabet Book JES-104 Level-1 5-9 Jain Moral Skits JES-202 Level-2 10-12 Level-2 10-12 JES-203 JES-2030 JES-302 Level-2 10-12 Jain Story Book First Step to Jainism First Step to Jainism-Workbook Jain Philosophy and Practice I Jain Philosophy and Practice II Level-3 13-15 JES-401 Level-4 16 up Reference Books JES-831 Catalogue of Jain eLibrary () Jainism - Religion of Compassion and Ecology JES-901 JES-911 Essence of World Religions JES-921 The Book of Compassion (English) karUNAno srota JES-922 JES-931 English Pratikraman JES-981 Ashtapada Mahatirth Book of New York Jain Center jaina kathA saMgraha Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA jaya jinendra, ahiMsA - jainadharmano karoDarajju samAna kendrIya muddo che. ahiMsA, anekAMtavAda, aparigraha - A traNa jenadharmanAM mULabhUta siddhAMto che. ahiMsA - dareka vyaktinA sArA AcaraNa/vartanane majabUta banAve che. anekAMtavAda - dareka manuSyanI vicArazaktine majabUta kare che. aparigraha - dareka mAnavInA astitvanA abhigamane majabUta banAve che. jo ApaNe A traNa siddhAMto samajapUrvaka sAcI rIte jIvanamAM utArIe to ApaNA potAnAmAM ane vizvamAM zAMti tathA sumeLa prApta karI zakIe. jainadharma e bhAratano jUnAmAM jUno dharma che. jainadharmanA prAthamika siddhAMto vaijJAnika che ane jaina dharmagraMthonAM "satya" vizvavyApaka che. paraMtu tenuM arthaghaTana je samaye ane sthaLe ApaNe hoIe te pramANe karavuM paDe. aMgrejI bhASA bolAtI hoya tevA dezo (jemake amerikA, keneDA, yuke, AphrikA) jyAM ghaNAM jeno kAyama mATe vasavATa kare che, tyAM bALakone jainadharmanAM jJAnanAM pustako sahaja rIte upalabdha nathI. jaina siddhAMtone vaizvika stare jANItA karavA mATe jaina pustako aMgrejI bhASAmAM saraLatAthI maLavA joIe. sAthe sAthe jaina dharmagraMtho judI judI rIte jemake copaDIo, keseTa, viDiyo, DIvIDI, sIDI, inTaraneTa vigere para sahelAIthI upalabdha thavA joIe. pheDarezana opha jenA esosiezana ina northa amerikA jenA ejyukezana kamiTIe A kAryanI zubha zarUAta karI che. A pustaka "jaina sTorI buka'nuM mULa aMgrejImAM eprila 2005mAM prakAzana thayela che. jaina dharmane samajavA mATe, jANavA mATe, jaina ejyukezana kamiTIe jaina ejyukezananI vividha copaDIo prakAzita karelA che. A copaDIo cAra vibhAgamAM (uMmara pramANe) vaheMcAyelI che: vibhAga 1 elimenTarI skUla mATe vibhAga 2 mIDala skUla mATe vibhAga 3. hAIskUla mATe vibhAga 4 kaoNlejanA vidhArthIo mATe A copaDIonI hAramALA taiyAra karavAmAM vividha pAThazALAnAM zikSako, keLavaNIkAro ane vidyArthIonAM vicAra sUcano sAmela che. jenA kamiTInAM sabhyo judAM judAM kendronI pAThazALAnAM zikSako che, jemaNe agaNita kalAko ApI khUbaja kALajIthI ane khaMtapUrvaka A copaDIo taiyAra karela che. zikAgonA zrI pradIpabhAI tathA darzanAbena zAhe atyaMta mahenatathI jaina sTorI buka (JES 202 - Level - 2)nuM saMkalana ane saMpAdana karyuM che. vArtAonI pasaMdagI pAchaLa ghaNo samaya ApavAmAM Avyo che. vArtAonI pasaMdagI jainA ejyukezana sTorI bukanI pahelAMnI AvRtti, zrI manubhAI dozInI sTorI bukamAMthI karavAmAM AvI che. uparAMta amuka vArtAo alaga alaga jagyAethI pasaMda karAI che. A pustakanuM kalAtmaka mudraNa amerikA sthita zrI sudhIrabhAi ane anItAbena zAhane AbhArI che. A pustakono mULa hetu, jaina dharmanAM siddhAMto, jena yuvA varga, bALako ane sAmAnya mAnavIne samajAvavAno che. A pustakanI AkhI hAramALAne taiyAra tathA prakAzita karavA mATeno aMdAjita kharca rUA. 3,00,000 thayela che. judAM judAM jaina gRpoe ane aneka vyaktioe A projekTa mATe ghaNo sahakAra Apyo che. A projekTa/yojanA paripUrNa karavA ApanAM Arthika sahayoganI jarUriyAta che. jaina kathA saMgraha Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eTaluM yAda rAkhIe ke jenA ejyukezana kamiTInA sabhyo jaina pAThazALAnAM zikSako che, nahi ke jenA vidvAno. tethI kadAca A pustakonAM lakhANa (padArtha/dravya)nI rajUAtamAM koI khAmI ke kSati jaNAya to kRpA karI mApha karazo. khAsa vinaMti karIe ke Apa A lakhANane vAMco, parIkSaNa karo, upayoga karo ane koI sUcana hoya to jarUrathI jaNAvo. jaina philosophI pramANe, A jenA ejyukezana sIrIjhanA koI kopIrAITa nathI, chatAM jo Apane A maTiriyalanI kopI ke vaheMcaNI karavI hoya to AdarapUrvaka karazo, moTAbhAganAM A pustako ane bIjuM maTiriyala jenA ejyukezana vebasAITa www.jaineLibrary.org para upalabdha che. A yojanA mATe aneka vyaktionAM AzIrvAda (pratyakSa ke parokSa rIte) kAraNabhUta che. ame hRdayapUrvaka, kharA dilathI dareka grupa/saMgaThana ane dareka vyaktino AbhAra mAnIe chIe, jemanI madada thakI A projekTa sArthaka thaI zakyo che. ahIM prastuta thayelI vArtAonA anuvAdanuM kArya saheluM nathI hotuM. AvA saiddhAMtika dRSTie mahattvanA anuvAdamAM zAstrIyatA, naitikatA ane AdhyAtmikatA jaLavAI rahe, temaja jaina dharma ane jaina darzanane lagatA pAribhASika zabdono upayoga paNa thAya te mATe anuvAdaka pU. kusumabena je zAha (amadAvAda) ane temanA anuvAdane jhINavaTathI jovA mATe ane upayogI sUcano temaja sudhArAo tarapha nirdeza karavA mATe AcArya zrI naMdighoSasUri, DaoN. hemaMta zAha tathA (amadAvAda) amerikA sthita zrImatI darzanAbena zAha (cikAgo) ane sejala zAha (rAle), mahendrabhAI ane indirAbena dozI (DITroiTa) ane mahendrabhAI zAha (DITroiTa) no aMtaHkaraNapUrvaka khUba AbhAra mAnuM chuM. jo koI chapAyela lakhANa tIrthakaranAM siddhAMto ke mArgadarzana viruddha hoya to ame kSamA mAMgIe chIe. micchA mi dukkaDaM. pravINa ke. zAha, adhyakSa jenA ejyukezana kamiTI I-meIla - education@jaina.org phona - 919-859-4994 jAnyuArI 2011 jaina kathA saMgraha Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 prAk-kathana "pheDarezana oNpha jaina esosiezana ina norsa amerikA" dvArA eprila 2005mAM 'jaina sTorI buka' (mULa aMgrejImAM) nuM prakAzana thayuM. koIpaNa prakAranA 'kopI rAITa' thI mukta evA A pustakamAM jaina zAstromAM, jaina kathA - sAhityamAM ane jaina purANomAM jovA maLatI pracalita evI 40 jeTalI pasaMda karela vArtAo samAvavAmAM Avela che. A pustaka tenA kalAtmaka mudraNane kAraNe temaja khUba ja saraLa bhASAne kAraNe jaina samAjamAM lokapriya banyuM. svAbhAvika rIte ja A pustakanuM anya bhASAomAM paNa bhASAMtara karavAno vicAra Avyo ane tenA phaLa svarUpe A pustaka jaina sTorI bu' nA gujarAtI bhASAMtara tarIke 'jaina kathA saMgraha' zIrSaka heThaLa pragaTa thaI rahyuM che. 'jaina kathA saMgraha' mAM mULa pustakanI mAphaka ja kula 7 vibhAgomAM 40 jeTalI vArtAono samAveza thayelo che. jaina darzananA paMca parameSThione AvarI letA A jIvana-caritro temaja jIvana-prasaMgo darekanA jIvanamAM AtmakalyANa mATe temaja AdhyAtmika vikAsa mATe jarUrI sadguNo tarapha dhyAna doranAra che. alabatta A vArtAonuM vargIkaraNa aitihAsika kALakramamAM karavuM zakya na hovAthI tema karela nathI tema chatAM temAM siddha puruSo, AyArya bhagavaMto, sAdhuo temaja Atmadarzanane pAmela vyaktio pramANe vibhAgo pADavAmAM Avela che. vArtAonuM bhASAMtara custapaNe zabdakozIya na rAkhatAM vAcakane anarUpa ane mULa bhAvane pakaDI rAkhIne sulabha, rojabarojanA vaparAzanI bhASA-zailIne anurUpa karavAno prayatna karela che. A vArtAonA vAMcana pAchaLano uddezya e che ke H * jaina parivAranA bALakomAM jaina saMskAranuM siMcana thAya. * jaina parivAranA bALako tIrthaMkaro, siddho, AcArco, zreSThIo ane Adarza rAjavIo vagerene temanA nAmathI temaja temanA jIvana ane kAryothI paricita thAya. * jaina bALakone amUlya 'jaina kathA-sAhitya' no sparza thAya. * jaina pUrvajonuM pradAna temane preraNAdAyI bane. je jIvanane vikAsa paMthe AgaLa laI jAya, je vyakti ane samAjane tenA AcAra, vicAra ane vyavahAramAM vizuddha ane unnata banAve ene nIti kahevAya. AvI nItinuM zikSaNa tathA siMcana mahAna puruSonA jIvana ane kAryonA Alekhana dvArA thAya che. caritrAlekhana temaja jIvanaprasaMgonI vArtAo je te vyaktinI atulya vizeSatA pragaTa kare che; ane tenI chApa vAMcanAranA mAnasano zIghratAthI vikAsa kare che. nItinA zikSaNanuM mahattva samajanAra temaja jaina nIti-saMskAranA anurAgI zrAvaka-zrAvikAo mATe mAnavajAtanI pIkAonuM auSadha ane temanA bALakonA cAtryi-ghaDatara mATe ati upayogI evA A nAnakaDA putakane vAcako potAnA gharamAM vasAvaze, vaMcAvaze ane e rIte potAnA jIvanane sAcA arthamAM jaina mArge vALavA upayogI thaze evI zraddhA sAthe jaina kathA saMgraha' nAmathI gujarAtI bhASAMtara pragaTa karavAmAM AvyuM che. ahIM prastuta thayelI vArtAonA anuvAdanuM kArya saheluM nathI hotuM. AvA saiddhAMtika dRSTie mahattvanA anuvAdamAM zAstrIyatA, naitikatA ane AdhyAtmikatA jaLavAI rahe, temaja jaina dharma ane jaina darzanane lagatA pAribhASika zabdono upayoga paNa thAya te mATe AcArya zrI naMdighoSasUri, pri. DaoN. hemaMta zAha tathA amerikA sthita zrImatI darzanAbena zAha (cikAgo), rojala zAha (rAle), mahendrabhAI ane indirAbena dozI (DITroiTa) ane mahendrabhAI zAha (DiTroiTa) no anuvAdane jhINavaTathI jovA mATe ane upayogI sUcano temaja sudhArAo tarapha nirdeza karavA mATe huM teono aMtaHkaraNapUrvaka khUba AbhAra mAnuM chuM, jaina thA saMgraha kusuma zAha anuvAdaka Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaNikA vibhAga-1 - tIrthakaro 01 bhagavAna mahAvIra 02 bhagavAna AdinAtha 03 bhagavAna mallinAtha 04 bhagavAna neminAtha 05 bhagavAna pArzvanAtha vibhAga-2 - gaNadharo ane AcAryo 06 gaNadhara gautamasvAmI 07 gaNadhara sudharmAsvAmI 08 kevalI jaMbusvAmI 09 AcArya sthUlibhadra 10 AcArya kuMdakuMda 11 AcArya haribhadrasUri 12 AcArya hemacaMdra o.. U o vibhAga-3 - bhagavAna mahAvIranA samaya pahelAMnI kathAo 13 bharata ane bAhubali 14 rAjA megharatha 15 sAdhu naMdiSaNa 16 zrIpAla ane mayaNAsuMdarI 17 ilAcIkumAra 18 sAdhu kUragaDu o CU che 83 (c) vibhAga-4 - bhagavAna mahAvIranA samayanI kathAo 19 mahAvIrasvAmI ane govALa 20 caMDakauzika 21 caMdanabAlA 22 kAnamAM khIlA ThokyA - chello upasarga 23 meghakumAra 24 aImuttA muni 25 AnaMda zrAvaka V u uy 9 5 101 jaina kathA saMgraha Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 puNiyA zrAvaka 27 zAlibhadra 28 rAjA zreNika ane rANI celaNA 29 abhayakumAra ane rohiNeya cora, 103 105 108 110 vibhAga-5 - bhagavAna mahAvIranA samaya pachInI kathAo 30 vajakumAra 31 saMprati rAjA 32 delavADAnAM maMdiro 33 udayana maMtrI ane tenA dIkarA AMbaDa ane bAyaDa 34 savacaMda ane somacaMdanI khAnadAnI 115 117 121 123 128 132 vibhAga-6 - samakAlIna jaina vibhUti 35 zrImad rAjacaMdra 36 vIracaMda Ara. gAMdhI 135 137 145 149 151 vibhAga-7 - bodha kathAo 37 rAjA haMsa 38 kamalasena 39 vipula ane vijana 40 be deDakAM 154 156 159 ://, re jaina kathA saMgraha Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namaskAra mahAmaMtra namo arihaMtANaM namo siddhANaMta namo AyariyANaM namo uvajajhAyANaM namo loe savvasAhUNaM / eso paMca namukkAro / savva pAvappaNAsaNo ! maMmalANaM ca sanvesi paDhamaM havaI maMgalam / namaskar mantra namo arihantanam | namo siddhanam | namo ayariyanam | namo uvajjhayanam | namo loe savvasahunam | eso pancha namukkaro | savvapavappanasano | mangalanam cha savvesim | padhamam havai mangalam || potAnA jJAnanA prakAzathI jeoe AMtaramanane jItyuM che, jeoe anaMtajJAna, sUjha samajaNa dvArA bhavobhavanA janma-maraNanA pherAmAMthI mukta thavAno mArga cIMdhyo che, jeo pUrNa svarUpa che evA sarvakALanA sarvakSetranA arihaMta bhagavaMtone namaskAra karuM chuM. potAnA karmonA ucchedana dvArA pUrNa AtmasvarUpa prApta karyuM che, pUrNatAne pAmyA che evA sarvakALanA sarvakSetranA siddha bhagavaMtone huM namaskAra karuM chuM. jeo jainasaMghanA vaDIla che, jeo dharmanA siddhAMto zIkhave che, muktino mArga cIMdhe che, yogya zraddhA, yogya jJAna ane yogya vyavahAra zIkhave che evA sarvakSetranA sarvakALanA AcArya bhagavaMtone huM namaskAra karuM chuM. je jaina dharmagraMthonI samaja Ape che, dunyavI jIvana karatAM AdhyAtmika jIvananuM mahattva samajAve che evA sarvakALanA, sarvakSetranA upAdhyAya bhagavaMtone huM namaskAra karuM chuM. jeo jainadharmanA pAMca siddhAMtono kaDakapaNe amala kare che ane sAdA saraLa jIvananI preraNA Ape che evA sarvakALanA, sarvakSetranA sAdhu-sAdhvIne huM namaskAra karuM chuM. A pAMceyane karelA namaskAra, jenA AziSa vacano mArA nakArAtmaka valaNane tathA pApone nAza karavAmAM sahAyabhUta thAya che, te sarva maMgalomAM prathama maMgaLa che. TUMkamAM mukta jIvo, mukta AtmAo, jIvanane ujjavala karanAra saMto, jJAna ApanAra saMta mahAtmAo, tamAma sAdhu-sAdhvI ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya ane aparigraha tathA anekAMtavAdanA himAyatI che tevA sarvane huM namaskAra karuM chuM. jaina kathA saMgraha Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 12. cattAri maMgalaM cattAri maMgalaM, arihaMtA maMgalaM, siddhA maMgalam, zAhu maMgala, kevasi gharano dhamo maMgalam / cattAri toguttamAM, arihaMtA logutamAM, siddhA loguttamA, sAdu loguttamA, kevati prato ghano loguttamota cattAri zaraNaM pravajAmi, arihaMte zaNe pravajAmi, siddhe zaraNaM pravAmi, sAduM zaraNuM prajjAmi kevali patrataM dhamaM zaraNuM pravajAmi A lokamAM astitva dharAvatA cAra maMgaLa che. arihaMto maMgaLa che, siddho maMgaLa che. sAdhuo maMgaLa che, kevala bhagavaMtoe prarUpelo dharma maMgaLa che. A lokamAM astitva dharAvatA cAra uttama che. arihaMto lokamAM uttama che. siho lokamAM uttama che. sAdhuo lokamAM uttama che. kevali bhagavaMtoe prarUpelo dharma lokamAM uttama che, A lokamAM huM cArane zaraNuM svIkAruM chuM. huM arihaMta bhagavAnanuM zaraNuM svIkAruM chuM. huM siddha bhagavAnanuM zaraNuM svIkAruM chuM. huM sAdhu bhagavAnanuM zaraNuM svIkAruM chuM. vali bhagavaMta bhApita dharmanuM zaraNuM svIkAruM chuM. jaina thA saMgraha chattari mangalam chattari mangalam, arihanti mangalam, siddhi narmy.alin, lihi maangalam, kevalipannatto dhammo mangalam | chatiri logutank, arihants loottomli, siddha loguttama, sahu loguttama, kevalipannatto dhammo loguttamo | chattari sharanam pavajjami, arihante sharanam pavajjsimi, siddhe sharanam pavajjami, sahu sharanam pavajjami, kevali pannattam dhammam sharanam pavajjami Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darzana devadevaratha, darzana pApanAzanamA darzanaM svarga sopAna, darzanaM mokSasAdhanam II darshanam devadevasya, darshanam papanashanam; darshanam svargasopanam, darshanam mokshasadhanam // bhagavAnanI mUrtinuM darzana badhA pApono nAza karanAra che, te svarga taraphanuM prathama pagathiyuM che ane te mokSa meLavavAnuM sAdhana che. maMgalaM bhagavAna vIro, maMgala gautama prabhu maMgala zulibhadrAdhA, jaina gharmo maMgalama II mangalam bhagavana viro, mangalam gautama prabhu/ mangalam sthulibhadradya, jaina dharmostu mangalam // bhagavAna mahAvIranuM nAma maMgaLa che, gaNadhara gautamasvAmInuM nAma maMgaLa che, AcArya sthalibhadranuM nAma maMgaLa che, jaina dharma paNa maMgaLa che. maMgalaM bhagavAna vIro, maMgala gautama maNiA maMgala kudakudArtho, jaina dharmoranu maMgalaM || mangalam bhagavana viro, mangalam gautamo gani / mangalam kundakundaryo, jaina dharmostu mangalam // bhagavAna mahAvIranuM nAma maMgaLa che. gaNadhara gautama svAmInuM nAma maMgaLa che. AcArya kundakundanuM nAma maMgaLa che jainadharma paNa maMgaLa che. ahaMkto bhagavaMta Indra mAhitai:, siddhArthasidvirithatA: I AcAya jinazAsanonnatikarA:, pUjayA upAdhyAyakA: I zrI siddhAMta supAThakA munivara, ratnatrayAzadhakA: I paMce te parameSThina: pratidinaM kurjatu vo maMgalam | arhanto bhagavanta indramahitah, siddhashcha siddhisthitah/ acharya jinashasanonnatikarah, pujya upadhyayakah/ shri siddhantasupathaka munivara, ratnatravaradhakah/ panchai te paramesthinah pratidinam kurvantu vo mangalam // svarganA devo jenI bhakti kare che te arihaMta paramAtmAo, siddha pada pAmelA siddha paramAtmAo, jaina saMghanI unnati karanAra AcArya bhagavaMto, jaina zAstronA jJAtA upAdhyAya bhagavaMto tathA ratnatrayInI ArAdhanA karanAra muni bhagavaMto A pAMca parameSThionA AzIrvAda sadA amArA para raho. Adima pRthivInAtha - mAdimaM niurihaM.. Adima tIrthanAthaM ca - RSabharavAminaM suma: II adimam prithivinatha-madimam nishparigraham / adimam tirthanatham cha rishabhasvaminam stumah // jeo prathama rAjavI hatA, jemaNe parigrahano tyAga karyo hato, jeo prathama tIrthaMkara hatA tevA RSabhadevane ame vaMdana karIe chIe. jaina kathA saMgraha Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namastribhuvanArti karAya nAthA tulya nama: kSiti-talAmala bhUSaNAyA turtha namastrijagata: paramezvarAyA luNaM namo jina bhavodadhi-zoSaNAya | tubhyam namastribhuvanartiharaya natha/ tubhyam namah kshititalamalabhushanaya / tubhyam namastrijagatah parameshvaraya / tubhyam namo jina bhavodadhishoshanaya // traNa lokanI pIDAne dUra karanAra, pRthvI paranA uttama AbhUSaNa (ratna) samAna, bhavobhavanA pherAmAMthI mukti apAvanAra evA traNa lokanA he jinezvara, tamane namaskAra karuM chuM. vIra: sarvasurAsurendra mAhito, vIraM bughA; saMzritA: vIreNAbhidA: ravakarmanicayo, vIrAya nityaM nama: | vIrAthamidaM pravRttamatula, vIrazya ghoraM tapo vIre zrI dhRtikIrtikAblinicaya: zrI vIra bhadra dizA | virah sarvasurasurendra-mahito, viram budhah samshritah virenabhihatah svakarma nichayo, viraya nityam namah / vira tirthamidam pravrnttamatulam, virasya ghoram tapo vire shri dhrnti kirti kanti nichayah shri vira ! bhadram disha // bhagavAna mahAvIrane svarganA devo, dAnavo tathA indro bhaje che. paMDito temanA zaraNe jAya che. mahAvIrasvAmIe potAnA tamAma karmono nAza karyo che evA bhagavAna mahAvIrane huM sadA namaskAra karuM chuM. bhagavAna mahAvIre advitIya evA A zrI caturvidha saMgharUpI tIrthanI racanA karI. bhagavAna mahAvIranuM tapa ujha che, bhagavAna mahAvIramAM jJAnarUpI lakSmI, dhairya, kIrti ane kAMtino samUha rahelo che tevA he bhagavAna mahAvIra mane muktino mArga batAvo ane AziSa Apo. upasargo: kSayaM yAni chidho vijJavalaya: 1 mana: prasannatAmeti pUjathamAne jinezvare | upasargah kshayam yanti, chhidyante vighnavallayah / manah prasannatameti, pujyamane jineshvare // jyAM ane jyAre ApaNe pUjaya jinezvaradevanI bhakti karIe chIe tyAre ApaNuM mana prasannatA anubhave che, ApaNI muzkelIo ane naDatararUpa tattvo dUra thAya che. zivamastu sarvajagata: parahitaniradi bhavatu bhUtANA: I doSA: prayAjI nAza sarvatra sukhI bhavatu loka: || shivamastu sarvajagatah, parahitanirata bhavantu bhutaganah/ doshah prayantu nasham, sarvatra sukhibhavatu lokah // vizvanA tamAma lokonuM kalyANa thAo. bIjAnA kalyANa mATe dareka mAnavI pravRtta rahe. darekanA doSo mApha karIe ane sarva lokasamUha zAMti anubhave. khAmemi sava jIve, save jIvA khamag mA. mittA me sAva bhUesa, veraM majaj na keNaI . khamemi savvajive, savve jiva khamantu me mitti me savva bhuesu, veram majjah na kenai // sarva jIvone huM khamAvuM chuM. sarve jIvo mArA aparAdhane mApha karajo . mAre sarva jIvonI sAthe maitrIbhAva che. koI jIvanI sAthe mAre verabhAva nathI. 14 jaina kathA saMgraha Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 1 tIrthaMkaze jainadharmamAM ra4 tIrthakaro che. jaina tattvajJAna pramANe badhA ja tIrthako ekavAra to sAmAnya manuSya ja hatA, paNa dhyAna ane AtmajJAna dvArA temaNe pUrNajJAna prApta karyuM. jenomAM teo 'Izvara" tarIke oLakhAya che. sAmAnya rIte vizvamAM Izvara sarjanahAra tathA rakSaNahAra tarIke oLakhAya che paNa jaino evuM mAnatA nathI. jaino A tIrthakarone Izvara tarIke bhaje che, kAraNa ke temaNe pUrNa jJAna ane muktino mArga batAvyo che. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Only the one who has transcended fear can experience equanimity - Sutrakritang Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. bhagavAna mahAvIra www SOCCEBOO bhagavAna mahAvIra samavasaraNamAM birAjI vAcanA ApatA bhagavAna mahAvIra Azare 200 varSa pahelAM bhAratamAM dharmanuM svarUpa bahu ja vikRta thai gayuM hatuM. samAjanA cAra vargonI je varNavyavasthA hatIbrAhmaNa, kSatriya, vaizya ane zudra - te lagabhaga bhAMgI paDavAne Are hatI. brAhmaNo ja zikSita hatA ane potAnI jAtane zreSTha mAnatA. to bIjI bAju zudro pAse halakAmAM halakuM kAma karAvIne paNa samAjanI sevA karAvatA. teo bIjo koI kAma dhaMdho karI zake nahi. yo tyAganA pratIkanA badale hiMsAmaya banyA hatA. bhagavAnane prasanna karavA mATe pazuno bhoga Apavo e to sarvasAmAnya ghaTanA hatI. Izvara prasanna thaI temanI dareka icchA paripUrNa karaze tevuM mAnatA. AvI sAmAjika ane dhArmika paristhitimAM I. sa. pUrve 599 nA caitra suda 13 nA divase bhagavAna mahAvIrano janma thayo. temano janma divasa eprila mAsamAM Ave ane tene ApaNe janmakalyANaka tarIke manAvIe chIe. bhagavAna mahAvIrano janma hAlanA bihAra rAjyamAM kSatriyakuMDa athavA kuMDalapuranA kSatriya rAjavI kuLamAM thayo hato. mAtA trizalA jaina thA saMgraha 17 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthako vaizAlInA rAjA ceTakanAM bahena hatAM tathA pitA siddhArtha rAjavI kuLanA hatA. bhagavAna mahAvIrane naMdIvardhana nAme moTAbhAI tathA sudarzanA nAmanI bahena hatI. bhagavAna mahAvIra mAtAnA garbhamAM hatA tyArathI rAjavI kuTuMbamAM sonuM-cAMdI tathA rAjyamAM dhanadhAnyanI akalpita vRddhi thaI hovAthI temanuM nAma vardhamAna rAkhavAmAM AvyuM jeno artha 'vRddhi' evo thAya. T - |Ine kI liza pa6 dikyumArIo dvArA bhagavAna mahAvIrano janma mahotsava vardhamAna bALapaNathI ja nIDara, baLavAna, jJAnI ane premALa hatA. vidyAbhyAsamAM paNa teo khUba ja catura hatA. zikSaka emanuM jJAna joI Azcarya pAmatA. ekavAra gRha udyAnamAM AmalI-pIpaLInI ramata ramatA hatA tyAre jhADa para bhayaMkara viSadhara sApane vIMTaLAyelo joI, bIjA chokarAo DarIne nAsI gayA paNa vardhamAne DaryA vagara tene pakaDIne dUra mUkI dIdho. nIDaratAno guNa hoI vardhamAna vijayI banyA. vikarALa rAkSasa vardhamAnane DarAvavA Avyo paNa teve samaye temaNe temanI vIratA ane dhIratAno paraco batAvyo ane teo mahAvIra tarIke oLakhAyA. teo nAnI uMmare ja samajI gayA hatA ke bhautika sukha sAhyabI kAyama rahevAnA nathI ane te bIjAne du:khI ane gulAma ja banAve che. tethI temaNe bhautika sukha saMpatti tathA saMsAra tyAga karavAno nirNaya karyo. te jANatA hatA ke temanA nirNayathI mAtA-pitA duHkhI thaze eTale temanI hayAtI sudhI A vicAra darzAvyo nahi. teo 28 varSanA hatA tyAre temanAM mAtA-pitAnuM mRtyu thayuM. have emaNe saMsAranA tyAganI icchA darzAvI. mahAvIranA A nirNayathI mitro tathA anya sabhyo paNa duHkhI thayA eTale moTAbhAInA kahevAthI be varSa mATe emaNe saMsAra tyAgano vicAra mokupha rAkhyo. A samaya daramiyAna temaNe temanI saMpatti garIbo tathA jarUriyAtavALAne dAnamAM ApavA mAMDI. 18 jaina kathA saMgraha Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna mahAvIra aMte trIsa varSanI uMmare saMsAra tyAgI sAdhu banyA. bAra varSa ane cha mahinA bhagavAna mahAvIre dhyAna ane saMyamanI sAdhanAmAM lagabhaga maunapaNe pasAra karyA. pazu, pakSI tathA jhADapAnane paNa kyAreya potAnA hAthe duHkha na pahoMce tenuM khAsa dhyAna rAkhatA. emanI A sAdhanAmAM upavAsanA divaso vadhAre hatA. khullA page ghera ghera pharI gocarI letA ane samatApUrvaka jIvanamAM AvatA upadravone sahana karatA. A sADAbAra varSanA sAdhanAkALa daramiyAna emaNe - * bhayaMkara viSadhara caMDakauzikane premathI zAMta karyo. * baLada zodhatAM kheDUte kAnamAM khIlA ThokyA te paNa samatApUrvaka sahana karyA. * caMdanabALAnA bAkaLA svIkArI pAMca mAsa ane paccIza divasanA upavAsanuM pAraNuM karyuM. * grAmya azikSita loko dvArA thayelI kanaDagata ane pratikULa paristhitino sAmano zAMtithI ane kSamA bhAvanAthI karyo. A sAdhanAnA samaya daramiyAna temaNe AdhyAtmika pragati sAdhI cAreya ghAtI karmono nAza karyo. emaNe anaMta darzana, anaMta jJAna, anaMta cAritra ane anaMta vIryano sAkSAtkAra karyo. Ane kevaLajJAna prApta thayuM kahevAya che. have teo bhagavAna mahAvIra athavA mahAvIrasvAmI kahevAyA. bIjA 30 varSa sudhI samagra bhAratamAM khulle page vihAra karI sahune potAne sAkSAtkAra thayelA muktinA mArgano upadeza Apyo. mahAvIrasvAmInI dRSTie garIba ane tavaMgara, rAjA ane prajA, strI ane puruSa, sAdhu ane zAhajAdA, chUta ane achUta sahu samAna hatA ane AdhyAtmika pragatinA mArganA hakadAra hatA tethI ghaNI strIo paNa saMsArano tyAga karIne parama satyanI zodha mATe mahAvIrasvAmInA cIMdhelA mArge cAlI nIkaLI. mahAvIrasvAmIe caturvidha saMgha-sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikAnI sthApanA karI. bhagavAna mahAvIre vyAkhyAnarUpe je dharmopadeza Apyo te temanA anuyAyIoe sUtrarUpe 12 zAstromAM sAcavyo jene 'aMga Agama sUtra' kahevAya che. zrutakevalI AcAryoe Agama sUtranI vizeSa samajaNa ApatA ghaNAM zAstro racyAM. A badhA ja zAstrone jaina dharmagraMtho kahevAya che ane e dharmagraMtho AgamanA nAmathI oLakhAya che. maukhika paraMparA dvArA sacavAyelA A zAstro lagabhaga paMdaraso varSa pahelAM pahelI vakhata tADapatrI para lakhAyA hatA. keTalAka pustako sacavAyA che to keTalAka nAza pAmyAM che. janma-mRtyunA pherAmAMthI mukti meLavI aMtima parama zAMti kema meLavavI e ja emano uddeza hato. Ane ja nirvANa kaho ke mokSa. A meLavavA mATe karmano nAza karavo paDe ane karmamAMthI mukti meLavavI paDe. lobha, mAna, mAyA, tiraskAra, krodha jevA pApasthAnakothI karmano baMdha thAya che. dhIme dhIme te karmo UMDA mULa nAMkhI bhavobhavanA pherAmAM bhaTakAve che. bhagavAna mahAvIre samyagu darzana, samyagu jJAna ane samyaka cAritra dvArA karmamAMthI kema mukti meLavavI ane dharmanA sAcA mArge vaLI Atmika zAMti kema meLavavI te zIkhavyuM. jaina kathA saMgraha 19 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 tIrthaMkaro teoe AtmakalyANa sAdhavA mATe pAMca mahAvrata pALavAnuM kahyuM : |ahiMsA koIpaNa kAraNasara mana-vacana-kAyAthI koI paNa prANInI hiMsA na karavI. koI jIvane duHkha ApavAno adhikAra ApaNane nathI. satya haMmezA satya bolavuM, ane jo te satya koIne paNa duHkha, pIDA thAya tevuM hoya to mauna rahevuM. acaurya (asteya) aNahakanuM ane vaNa ApyuM koInuM kazuM levuM nahi. brahmacarya pAMca indriyonA sukhamAM temaja kAmabhogamAM potAnI jAtane pravRtta na karavI. aparigraha vyakti, vastu ke jagatanA bhautika sukho ApatI cIjothI saMpUrNapaNe mukta thavuM. saMgraha na karavo. jaino A pAMce niyamone yathAzakti mArgadarzaka siddhAMta tarIke potAnA jIvanamAM utAre che, ane bhavobhavanA pherAmAMthI mukti meLave che. anekAMtavAdanA tattvajJAnane jIvanamAM utArI sAdhu sAdhvI A niyamone cUsta rIte pALI zake che, jyAre zrAvaka zrAvikAone pAlanamAM keTalIka maryAdA naDe che. jainadharmanA siddhAMtone jeo yogya rIte samajaze ane cUsta rIte tene amalamAM mUkaze teo vartamAna jIvanamAM paramasukha ane AnaMdano anubhava karaze, AvanArA bhavamAM vadhu ucca AdhyAtmika jIvana meLavaze ane aMte mokSasukhane pAmaze. 72 varSanI pUrNa varSa (I.sa. pUrve 527) bhagavAna mahAvIranuM nirvANa thayuM. zuddha zAzvata AtmA A nazvara dehane choDIne cAlyo gayo. bhagavAnanA nirvANano divasa hiMdu ane jaina paMcAMgano aMtima divasa-dIpAvalIno divasa hato. bhagavAna mahAvIranA upadezanA arthasabhara muddAo : mahAvIrasvAmIe dharmane sahaja ane saraLa banAvyo. gUMcavADAbharI dhArmika kriyAthI mukta karyo. temano upadeza AtmAnI zAzvata suMdaratA ane ekasUtratAno paDagho pADe che. mahAvIrasvAmIe mAnava jIvanano artha ane tenA pratyenA hakArAtmaka abhigamane zIkhavADyo. mAnavazarIra bhale e hADakAM, lohI ane mAMsanuM banela che paNa te anaMta jJAna, anaMta darzana, anaMta sukhatayA anaMtavIryathI bharapUra AtmAnuM nivAsa sthAna che. dareka jIva pachI te game te kada, AkAra, rUpa ke AdhyAtmika vikAsa vALo hoya paNa te samAna ja che. ApaNe tene mAna ApavuM ja joIe. e tArA paraspara prema bhAvanA khIlavavI. mahAvIrasvAmI, bhagavAnane sarjanahAra, rakSaNakartA tathA vinAzakartA tarIke svIkAratA nathI. vaLI teo deva-devIonI vyaktigata lAbha mATe bhakti karavAnI paNa nA pADe che. bhagavAna mahAvIranA upadezone cAra bhAgamAM vaheMcI zakAya : 1. jIvanadRSTi : AcArAMga upadezagraMthamAM teo kahe che "dareka jIvane potAnuM jIvana priya che" - jevuM ApaNane jIvana vahAlu che tevuM bIjAne paNa vahAlu che.. 2. jIvanazuddhi : ahiMsA, saMyama, tapa vagerethI jIvanatattvanI pUrNa zuddhatA, AdhyAtmika sAdhanA dvArA zakya che. : 3. raheNIkaraNInuM (AcAranuM) parivartana H bhagavAna mahAvIra kahe che ke jyAM sudhI raheNIkaraNInuM parivartana na thAya, tyAM sudhI jIvanadRSTi ane jIvanazuddhi anubhavamAM na Ave. taddana saraLa, sAduM ane niSkapaTa jIvana jIvavuM. 4. puruSArtha : bhagavAna mahAvIra kahe che ke saMyama, cAritra, sAdI raheNIkaraNI mATe puruSArtha karavo. Izvara ke daivI jaina thA saMgraha Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna mahAvIra kRpAnI apekSA nahi paraMtu sAdhaka svayaM puruSArtha karIne vAsanA, krodha, lobha, mAna, mAyA vagere sAme aDagapaNe jhUjhavAnuM parAkrama kare ane tene jIte te ja sAco puruSArtha. pAvApurImAM bhagavAna mahAvIrano aMtima upadeza jaina dharma mAne che ke mAnava mAtra mokSa meLavavA zaktimAna che. mukta AtmAne siddha che bhagavAna mAnavAmAM Ave che. A yuganA bhagavAna mahAvI2 covIsamA ane aMtima tIrthaMkara che. bhagavAna mahAvIoN ahiMsA, satya, acArya, brahmacarya ane aparigrahano saMdeza vaizvika karuNAthI bharelo che. cAre vadhatAmAM rahela satyane svIkAravuM e ja bhagavAna mahAvIranaoN anekAMtavAda. anya bIjA tIrthaMkaronI jema bhagavAna mahAvIre paNa jaina dharmane jIvaMta zakhavA mATe zrI caturvidha jaina saMghanA dhArmika vyavasthA zarU kI je Aje paNa cAlu che. bhagavAna mahAvIranA upadezane anaeNka hastapratomAM sAcavavAmAM AvyA che. je AgamasUtra athavA Agama tarIke oNLakhAya che. jaina kathA saMgraha 21 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthakaro 2. bhagavAna AdinAtha samaya Adi ane aMta vinAno che. vikAsanA yugathI zarU karI vinAza sudhI satata vistarato rahe che. jaina paraMparA pramANe vikAsanA yugane utsarpiNI athavA caDhatA parimANano samaya kahevAya che, jemAM dIrgha AyuSya, aDhaLaka saMpatti tathA tamAma prakAranA sukha samaye samaye vadhatA jovA maLe che. bIjI bAju paDatInA samayane avasarpiNI kALa athavA UtaratA parimANano samaya kahevAmAM Ave che, jemAM jIvanano kALa TUMko thato jAya che ane sAmAnya rIte tamAma prakAranA duHkho vadhatA jovA maLe. A be prakAranA yugathI samayanuM cakra cAle che. jainadharmanI kALamImAMsA (brahmAMDa mImAMsA) pramANe dareka utsarpiNI tathA avasarpiNI kALa cha ArAmAM vaheMcAyelo hoya che. atyArano samaya avasarpiNI kALano pAMcamo Aro gaNAya che. hiMdu paraMparA pramANe tene kaLiyuga kahe che. avasarpiNI kALanA trIjA ArA sudhI loko vadhu sAhajika ane sAduM jIvana jIvatA hatA. vastI ochI hatI. kudarata lokonI tamAma jarUriyAta pUrI karatI hatI tethI mANasane te mATe vadhu mahenata nahotI karavI paDatI. vRkSa rahevA mATe makAna tathA DALI pAMdaDA vastro pUrA pADatA. vaLI bhUkha lAge to phaLa phUlathI tRpta thatA. nahAvA dhovA pANI paNa pUratuM maLI rahetuM. TUMkamAM jIvana nirvAha mATe temane saMgharSa nahoto karavo paDato. zAMtithI jIvana cAlatuM hatuM. A samaya hajAro ke karoDo varSa pahelAMno gaNAya che ane te vakhate manuSyanuM AyuSya lAkho varSonuM hatuM. teo ToLAmAM rahetAM. temanA nAyakane kulakara athavA rAjA kahetA. A arasAmAM nAbhirAyA kulakaranI AgevAnImAM sahu zAMtimaya jIvana vyatIta karatA hatA. temane marudevI nAmanI rANI tathA RSabha nAmano putra hatA. RSabhanA janma pachI rAjyamAM vastIno vadhAro thayo paNa tenA pramANamAM kudarate sAtha na Apyo. tethI lokone potAnI rojiMdI jarUriyAta mATe khUba ja saMgharSa karavo paDyo. lokomAM IrSyA ane verabhAva vadhI paDyA. rAjA tarIke nAbhirAyAe lokonI jarUriyAta pUrI pADavA khUba ja prayatno karyA. RSabha bahAdura, catura ane khUba ja utsAhI yuvarAja hovAthI nAbhirAyAe temanA para vizvAsa mUkI rAjayano kArabhAra temane soMpyo. cy - 1 E AR TOR RSabha dIrdhadaSTivALA hatA. vicAraka ane takalIphamAMthI rastA kADhanArA hatA. jIvavA mATenA saMgharSane nivAravA mATe koI cokkasa yojanAo jararI hatI. temaNe lokone anAja kema ugADavuM tathA kApaDa kema banAvavuM te zIkhavyuM. jIvanamAM vadhu suvidhAo prApta karavA mATe temaNe lokone vAsaNo banAvatA, rasoI banAvatA, ghara bAMdhatA, kApaDa vaNatAM tathA pazupAlana jevA vyavasAyo karatAM zIkhavyuM. paththara, dhAtu tathA lAkaDAmAMthI suMdara vastuo banAvatAM zIkhavyuM. Ama vinitA-je pAchaLathI ayodhyA nAme jANItuM banyuM - nagaranuM nirmANa thayuM. zilpa jIvana jIvavAnI kaLA tathA vepAra dhaMdhAnuM kauzalya zIkhavatA kaSabhadeva jaina kathA saMgraha Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RSabhe lagnasaMsthA ane kuTuMbajIvana vyavasthita karyA. sAmAjika nIti-niyamo amalamAM AvyA. have RSabha RSabhadeva tarIke oLakhAyA. emaNe ghaNo lAMbo samaya rAja karyuM. temanA rAjayakALa daramiyAna sahue samAnatA, zAMti ane salAmatI anubhavyAM. sahu RSabhadevane khUba ja prema karatA. RSabhadevane be rANIo hatI sumaMgalA ane sunaMdA. RSabhadevane 10 dIkarA tathA brAhmI ane suMdarI nAme be dIkarIo hatI. paNa sauthI moTA be bharata ane bAhubali ja jANItA che. A cAra bhAI-bahena aneka kalA udyogamAM pravINa hatA. bharata bahAdura sainika ane kAbela rAjA hatA. eka evo paNa mata che ke bhArata dezanuM nAma paNa emanA nAma parathI paDyuM haze. bAhubali paNa nAma pramANe ja guNavALA hatA. bhagavAna AdinAtha pazyanA sunaMdA ane susaMvA sAthe lagna bAhu eTale bAvaDA ane bila eTale tAkAtavALA. bAhubali temanA advitIya bAhubala mATe jANItA hatA. bAhmI khUba ja vidvAna hatI. lipi lakhavAnI kaLAmAM pAraMgata hatI. tenA nAma parathI brAhmI lipi astitvamAM AvI hatI. suMdarI gaNitazAsamAM pAraMgata hatI. RSabhadevane potAnI siddhio mATe saMtoSa hato. paNa eka banAva evo banyo ke emanuM jIvana AkhuM badalAI gayuM. ekavAra teo nRtyano kAryakrama nihALI rahyA hatA ne nartakI ekAeka mUrchita thaI ane mRtyu pAmI. A ghaTanAe temane vicAratA karI mUkyA. teo mRtyu vize satata vicAratA rahyA. vizvanI dareka vastu ane dareka paristhiti satata badalAyA kare che. kazuM ja zAzvata nathI. AvuM vicArIne temaNe bhautika sukhono parama zAzvata sukha mATe tyAga karyo. potAnuM rAjya potAnA putrone vaheMcI dIdhuM. bharatane vinitA nagarI (ayodhyA) ane bAhubaline takSazilA ApyuM. bAkInA 98 ne potAnA vizALa rAjyanA bhAgo ApyA. aMtima satyanI zodha mATe emaNe sarvasvano tyAga karyo ane sAdhu banI gayA. emanA cAra hajAra sAthIdAro emanA dharma mArganA anuyAyI banyA. sAdhu jIvananA niyama pramANe RSabhadeva lokonA ghera gocarI mATe jatA paNa potAnA vahAlA rAjAne zuM ApavuM tenI samaja na hovAthI teo RSabhadevane potAnI pAsenI uttamamAM uttama vastu ghareNAM, potAnA ghara tathA anya kiMmatI cIja vastuo levA Agraha karavA lAgyA. paNa bhojanano Agraha karatA nahi kAraNa ke bhojana jevI sAmAnya vastu mahAna rAjAne na apAya ema samajatA hatA. pariNAme RSabhadevane divaso sudhI upavAsa karavA paDyA. Ama Azare 40 divasanA upavAsa thayA. eka divasa hastinApura pAsenA zeraDInA khetaramAMthI pasAra thatA hatA je temanA prapautra zreyAMsanuM khetara hatuM. teNe potAnA priya prapitAmahane zeraDIno rasa svIkAravA kahyuM. Ama zeraDInA rasathI lAMbA upavAsanuM pAraNuM thayuM. A vaizAkha suda 3 no divasa hato jene ApaNe alaya tRtIyA tarIke oLakhIe chIe. A divasa me mahinAmAM Ave che. A banAvane anusarIne jaino Azare 400 divasanuM varSItapanuM jaina thA saMgraha 23 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthakaro tapa kare che . saLaMga upavAsa sAmAnya mAnavI mATe zakya na hoI teo AMtare divase upavAsa karI akSaya tRtIyAne divase zeraDInA rasathI pAraNuM kare che. sAdhu banyA pachI RSabhadeva ghaNAM sthaLoe pharyA. khorAka pANInI paravA karyA vinA dhyAnastha avasthAmAM satata rahevA lAgyA. paNa emanA anuyAyIo sAdhu jIvana kema pasAra karavuM te jANatA nahotA. vaLI teo RSabhadevanI jema upavAsa vagere karI nahotA zakatA. teo saMsAramAM zreyAMsa RSabhadevane zeraDIno rasa vahorAve che pAchA pharavA nahotA icchatA. pAsenA jaMgalamAMthI phaLaphaLAdi lAvIne khAtA ane potAnI samaja pramANe jIvavA lAgyA. thoDA samaya bAda RSabhadevane temanI dayanIya paristhiti dhyAnamAM AvI. jaina sAdhu jAte phaLaphaLAdi toDIne vAparI na zake. paNa samAjanA lokonA gherathI khorAka lAvIne vAparI zake. tethI sAdhue kema jIvavuM te temaNe zIkhavyuM. aneka varSonI ugra dhyAna tapazcaryA ane satya prAptinI sAdhanAne aMte RSabhadevane phAgaNa vada 11 nA divase vaDanA vRkSa nIce dhyAnastha avasthAmAM kevaLajJAna prApta thayuM. je AkharI parama siddhi ane sarvajJatAnI prApti kahevAya che. sAmAnya mAnavIne sAcA raste vALavA mATe zrI caturvidha saMghanI dharma vyavasthA zarU karI jemAM sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikAno samAveza thAya che. rAjA bharatano putra RSabhasena mukhya vaDIla sAdhu ane brAhmI tathA suMdarI sAdhvI samudAyanI vaDI sAdhvI banyA. dharmatIrthanA sthApaka tarIke RSabhadeva hAlanA avasarpiNI kALanA pahelA tIrthaMkara hoI teo AdinAtha (Adi eTale pahelA ane nAtha eTale Izvara) kahevAya che. saMsthata jIvana daramiyAna bhagavAna RSabhadevai sAMsArika - zrAvakajIvana udAra ane naitika zate jIvatAM zIkhavyuM. jaina dharmamAM jANItI varasItapa tIrSe oLakhAtI Azare 400 PSvasanA upavAsana ugra tapazcaya bhagavAna RSabhadevane thaaietA upavAsanI yAdamAM che. zrAvaka ke sAmAnca mAnavI mATe paMcamahAvratadhArI sAghune zuddha gaoNcI vahaoNAvavA e umadA kartavya che. A pramANe ApaNe saM%AsI jIvana na ravIkArI zakIe to sAdhune khorAka vahorAvIne ApaNe temanA pratyeno AdarabhAva vyakta kare zakIe. ApaNAM zAstromAM zreyAMsanA A dAnadharmanI pravRtinI bhArobhAra prazaMsA karavAmAM strAvI che. jaina kathA saMgraha Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna mallinAtha 3. bhagavAna malanAtha ghaNAM varSo pahelAM jaMbudvIpanA mahAvidehamAM vItazokA zaheramAM mahAbala nAmano rAjA rAjya karato hato. tene cha laMgoTiyA mitro hatA. A sAteya mitronI mitratA eTalI gADha hatI ke koI koIne pUchyA vinA kazuM ja karatA nahi. - a ll e / GR rAjakumAra mahAbala ane tenA cha mitro ekavAra dharmaghoSasUri nAmanA khUba jANItA AcArya vItazokA zaheramAM AvyA. rAjA mahAbala ane tenA mitro temano upadeza sAMbhaLavA gayA ane temanAthI khUba ja prabhAvita thayA. mahAbalane samajAyuM ke A bhautika jIvana duHkhothI bhareluM che. emaNe bhautika sukho choDavAnuM nakkI karyuM. temanA mitrone paNa temaNe potAno nirNaya jaNAvyo. ane rAjA mahAbala ane cha mitroe dharmaghoSasUri pAse dIkSA aMgIkAra karI. sAdhu thaIne sAte mitro saMyama ane tapanI sAdhanA sAthe ja karatA. mahAbala potAnI muktinI sAthe sAthe jagatanA jIva mAtrane duHkhomAMthI mukti apAvavA icchatA hatA. karuNAnI AvI tIvra bhAvanAthI temaNe tIrthaMkara nAma karma bAMdhyuM. mahAbala ane tenAchamitro AtmasaMyamane mArge AgaLane AgaLa vadhI rahyA hatA. teonA mRtyu bAda teone svarganAM sukho maLyAM. svargano samaya pasAra karyA bAda teoe judI judI jagyAe manuSya tarIke avatAra lIdho. A samaye bhAratanA mithilA zaheramAM kuMbha nAme rAjA rAjaya karatA hatA. temanI prabhAvatI nAmanI rANIe garbhAvasthA daramiyAna tIrthaMkaranA AtmAnA avataraNarUpe 25 jaina kathA saMgraha Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthakaro pavitra cauda svapna (digaMbara phirakA pramANe soLa svapno joyAM. yathAsamaye prabhAvatIe suMdara rAjakuMvarIne janma Apyo. jenuM nAma mallI rAkhavAmAM AvyuM. (digaMbara mAnyatA pramANe tIrthakara mallInAtha purUSarUpe ja avataryA hatA.) thoDA varSa bAda rANIe eka dIkarAne paNa janma Apyo jenuM nAma malladIna rAkhavAmAM AvyuM. bAkInA cha mitro hastinApura, ayodhyA, caMpA, kAzI, kAMDilyapura ane zrAvastImAM rAjakuMvara tarIke janmyA. A badhAM zahero AjanA uttara pradeza ane bihAramAM AvelAM che. kuMbha ane prabhAvatI potAnA baMne saMtAnono uchera premapUrvaka karatAM hatAM. rAjakuMvarI mallI khUba ja suMdara ane AkarSaka hatI. maladIna potAnI bahenanuM khUba ja mAna jALavato. rAjA kuMbha potAnA baMne saMtAnone uttama prakAranuM zikSaNa ApavA mAMgatA hatA, teo vividha kalAomAM pAraMgata thAya te hetuthI sArA khUba keLavAyelA zikSako rAkhyA hatA. rAjakuMvarI mallI vividha kalAomAM pAraMgata thaI. maladIna suMdara sazakta rAjakuMvara banyo ane kuzaLa rAjyakartA thayo. rAjA kuMbhe mithilAmAM kalAbhavana sthApavAnuM nakkI karyuM. A mATe temaNe uttama prakAranA makAnanuM nirmANa karyuM, ane siddhahasta prakhyAta kalAkArone AmaMtraNa ApyuM. hastinApuranA eka kalAkAra pAse AgavI sUjha ane asAmAnya zakti hatI. te koIpaNa vyaktinA zarIranA eka aMgane joIne tenI AbehUba chabI banAvI zakato. ekavAra rAjakuMvarI mallInA eka aMguThAne joIne dIvAla para tenuM nakhazikha AbehUba citra doryuM. tenA bhAI maladIne tenuM A citra joyuM tyAre ghaDIbhara to tene thayuM ke ahIM kharekhara mArI bahena mallI ja UbhI che hamaNAM tenI joDe vAto karaze eTale ene be hAtha joDIne tene namaskAra karyA. paNa jyAre teNe jANyuM ke A to khAlI citra ja che tyAre tene navAI lAgI ke bahenanA zarIranI jhINAmAM jhINI mAhitI A kalAkArane kevI rIte maLI? kharekhara kalAkAramAM rahelI AgavI AvaData ane tenI asAmAnya zaktithI A citra banyu hatuM. paNa AvI zaktino bhaviSyamAM thanAro khoTo upayoga paNa te samajI zakato hato. tethI potAnI rAjavI tarIkenI sattAno upayoga karI kalAkAranI kalA para pratibaMdha mUkyo. bhaviSyamAM thanAro teno durUpayoga aTakAvavA mATe tenA jamaNA hAthano aMgUTho kApI levAmAM Avyo. kalAkAra khUba nirAza thaI gayo ane badalAnI AgamAM pharavA lAgyo. gusse bharAyelo kalAkAra hastinApura gayo. tyAM tenA kalAkAra mitra pAse rAjakuMvarI mallInuM moTA kadanuM citra dorAvyuM. pahelAM karatAM paNa vadhu suMdara ane AkarSaka citra banAvIne hastinApuranA rAjAne bheTa ApyuM. (je rAjA AgalA bhavamAM kumArI mallIno mitra hato) rAjA te citra joI khUba ja prasanna thayA ane kumArI mallInA premamAM paDI gayA. tene potAnI patnI banAvavAnuM nakkI karyuM. mithilAnA rAjA kuMbhane teNe lagnanuM kaheNa mokalyuM. e ja pramANe ayodhyA, caMpA, kAzI, kAMpilyapura, ane zrAvastInA rAjAo paNa kumArI mallInA rUpathI pAgala banyA ane kuMbhane lagnanuM kaheNa mokalyuM. rAjA kuMbhane A ekeya rAjA rAjakuMvarI mallIne lAyaka na lAgyA. tethI teNe koInuM kaheNa nA svIkAryuM. kuMbhano javAba sAMbhaLIne badhA rAjAo khUba ja gusse bharAyA. ane kumArI mallIne meLavavA mithilA sAme yuddha jAhera karyuM. rAjA kuMbhe badhAno bahAdurIpUrvaka sAmano karyo paNa cha rAjAonI zakti 26 jaina kathA saMgraha Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna mallinAtha sAme te hiMmata hArI gayA. temaNe potAnA zaheranA daravAjA baMdha karI dIdhA. cha rAjayanA rAjAono sAmano karavo mithilA mATe duSkara hato. rAjakumArI mallIne jyAre A paristhitinI jANa thaI tyAre teNe A praznano UMDo vicAra karyo. chaThThI indriyanA pratApe te jANI zakI ke A prazna potAnI pAchalI jiMdagI sAthe joDAyelo che. tene pAchalA bhavanuM jJAna thatAM ja khyAla Avyo ke pote mahAbala hatI ane A cha rAjAo tenA mitro hatA. eka bIjA mATe UMDA prema-bhAvanA kAraNe teo sahu AjubAju najIka ja hatA. kumArI mallIe nakkI karyuM ke A prazna potAne lIdhe Ubho thayo che to tenuM nirAkaraNa paNa pote ja lAvaze. teNe potAnA pitAne nizcita thavA kahyuM. ane pote ja Ano niveDo lAvaze tevuM jaNAvyuM. ' N'T '' kumArI malInA pUtaLAne nihALatAM cha rAjavIo mahelanA moTA oraDAne cha bAraNAM hatAM. dareka bAraNAM pAchaLa khUba ja sarasa zaNagArelA oraDA banAvyA. dareka bAraNAMmAM kAca evI rIte goThavyA hatA ke oraDAmAM rahelA dareka jaNa moTA oraDAmAM zuM banI rahyuM che te joI zake paNa bIjA oraDAmAM na joI zake. rAjakumArI mallIe potAnI asala pratikRti jevuM AbehUba pUtaLuM banAvyuM. pUtaLuM aMdarathI khAlI khokhA jevuM hatuM. mono uparano bhAga khUlato hato. moTA oraDAnI vaccovacca pUtaLuM mUkAvyuM. ane dAsIone divasamAM be vakhata moMnA jaina kathA saMgraha Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 tIrthaMkaro uparanA bhAgathI khorAka nAMkhavAnuM kahevAmAM AvyuM, ane tarata uparano bhAga baMdha karI devAmAM Avato, pachI kumArI mallIe potAnA pitAne jaNAvyuM ke chae rAjAo mane maLavA bhale Ave. dareka rAjAne temanA nakkI karelA oraDAmAM besADavAmAM AvyA. temaNe kAcamAMthI kumArI mallIne joI. pahelAM karatAM paNa vadhu svarUpavAna lAgI. ane vadhu prema anubhavavA lAgyA. kumArI mallI gupta daravAjethI AvIne pelA pUtaLA pAchaLa UbhI rahI gaI. teNe pUtaLAnuM moM kholI nAMkhyuM jethI aMdara ekaThA thayelA vAsI khorAkanI kharAba vAsa AvavAne kAraNe badhA ja rAjAo potAnA nAka para kapaDuM dabAvIne UbhA rahyA. kumArI mallIe AgaLa AvIne rAjAone pUchyuM ke tame jene jIvathI paNa adhika prema karo cho chatAM tenI pAse kema UbhA rahI zakatA nathI? teoe kabUlyuM ke teo tenI gaMdI vAsa sahana karI zakatA nathI. mallIkumArIe samajAvyuM ke kudaratI rIte ja khAdhelo khorAka zarIramAM saDo utpanna kare che ane lohI mAMsanA locA bane che. teNe rAjAone pUchyuM, "AvA saDelA zarIranI tamane mAyA che?" kharekhara to je zAzvata che tenI ja zodha karo. rAjakumArI mallIe pAchalA bhavanI vAto yAda karAvI ane teo sAte mitro khUba ja premabhAvathI rahetA hatA te samajAvyuM. teone paNa pUrvabhavanuM jJAna thayuM ane badhuM ja tyAgIne AdhyAtmane mArge vaLI gayA. rAjakumArI mallIe sAMsArika jIvana choDI dIdhuM. teo sahasrAmravanamAM AtmadhyAna mATe pahoMcI gayA. AkarI tapazcaryA dvArA temaNe tamAma ghAtI karmono nAza karyo ane kevaLajJAna prApta thayuM. jainadharmanA teo ogaNIsamA tIrthaMkara thayA. gAmegAma pharIne sahune karmamAMthI mukti meLavavAno mArga batAvyo. aMte teo sametazikharanA parvata para mokSa pAmyAM. zvetAMbara jaina paMtha ema mAne che ke tIrthaMkara mallInAtha strI hatAM. bAkInA tIrthaMkaro puruSa hatA. tIrthaMkaranI pratimA Akhare to arihaMtanA guNone darzAve che, nahi ke temanA sthULa zarIrane. mATe tamAma tIrthaMkaronI pratimAono bhautika dekhAva eka sarakho strI puruSanA bheda rahitano hoya che. A zItra AtmAne dhAraNa karanAra pAtra che. janma maraNanA pherAmAMthI jene mukti nathI maLI tevA AtmAo mRtyubAda bIjA zatramAM vAsa kare che. A zIra je cAmaDI, hADakAM ane mAMsanuM baneluM che te to nAzavaMta che. zArIrika sauMdarya kSaNaka ane chetarAmaNuM che. AjakumA2 mallIe A vAta potAnA pUtaLA ane saDelA khorAka dvArA samajAvI. janma-maraNanA pherAmAMthI mukti meLavavI e ja mAnava jIvananuM hArda che. jIvanane bhautaka dRSTithI upara laI jaIne AdhyAtmika pragati sAdhavI joIe je thakI mokSa prApta karI zakIe. jaina kthA saMgraha Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. bhagavAna neminAtha bhAratamAM uttara pradezamAM yamunA nadIne kinAre Avela mathurA tathA saurIpuramAM yAdava vaMzanA rAjA samudravijaya rAjya karatA hatA. temane zivAdevI nAme rANI tathA nemakumAra nAme rAjakumAra hato. te nemakumAra jyAre mAtAnA garbhamAM hatA tyAre mAtAe ariSTa nAmanA kALA hIrAnA cakranI naimi arthAt kinArI joI hatI tethI temane ariSTanemi paNa kahe che. mathurAnA rAjA vAsudeva samudravijayanA nAnA bhAI hatA. temane rohiNI ane devakI nAme be rANI hatI. rohiNIe balarAmane tathA devakIe zrIkRSNane janma Apyo hato. jaina paraMparA pramANe balarAma ane zrIkRSNa navamA baladeva ane vAsudeva gaNAya che. jyAre hindu paraMparA pramANe zrIkRSNane bhagavAna viSNunA avatAra manAya che. A samayamAM zikAra ane jugArane bahu priya pravRttio gaNavAmAM AvatI. dharmanA nAme pazuno bali apAto hato ane loko mAMsAhAra paNa karatA. AkhuM madhyabhArata ekabIjA sAthenA aneka kAvAdAvAthI bharelA rAjyomAM vaheMcAyeluM hatuM. temAM rAjA kaMsa ane magadhano rAjA jarAsaMgha khUba ja duSTa ane ghAtakI svabhAvanA hatA. jaina paraMparA pramANe jarAsaMgha prativAsudeva tarIke oLakhAya che. rojerojanA A rAjAonA trAsathI prajAne bacAvavA rAjA samudravijaya, rAjA vAsudeva, rAjA ugrasena tathA zrIkRSNa ane balarAma gujarAtanA pazcima kinAre AvI vasyA. zrIkRSNae raivataka (giranAra) parvata najIka dariyA kinAre moTI ane suMdara dvArikAnagarI vasAvI. enA majabUta ane bhavya sthApatyane kAraNe te nagarI svarga samI suMdara lAgatI. bhagavAna neminAtha giranAranI bIjI bAjue Avela junAgaDhamAM ugrasena rAjA rAjya karatA hatA. temanI patnI dhAriNIne rAjImatI athavA rAjula nAme dIkarI hatI. te suMdara rAjakuMvarIne aneka rAjakuMvaro paraNavA icchatA hatA. namakumAranA guNo sAMbhaLIne rAmatI temanI sAthe paraNavA taiyAra thaI gaI, dhamasene kaheNa mokalyuM. mitro tathA vaDIloe nemakumArane khUba samajAvyA. ghaNI AnAkAnI bAda saMsArathI virakta nemakumAra rAjula sAthe paraNavA taiyAra thayA. nema-rAjulanuM joDuM Adarza joDuM banaze tevuM badhA mAnavA lAgyA. ugrasena potAnI dIkarIne dhAmadhumathI paraNAvavA taiyArI karavA lAgyA. zrI nemakumAra, sAjana-mahAjana Dhola nagArA sAthe bhavya jAna joDI paraNavA Ge You Quan g nemakumAranA lagnano varaghoDo jaina kathA saMgraha 29 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthakaro nIkaLyA. rastAmAM temaNe citkAra karatA pazuone pAMjarAmAM joyAM. pazuonA rUdananuM kAraNa teNe sArathine pUchyuM. tamArA lagnanA jamaNavAramAM A prANIonuM mAMsa pIrasAze ema sArathie jaNAvyuM. temaNe sArathine badhA pAMjarA kholIne pazuone mukta karavA jaNAvyuM. AvI hiMsA kevI rIte rokI zakAya te vicAravA lAgyA. zuM dareka jIva mATe zAMti ane salAmatIbharyo rasto ja nahi hoya? jema jema teo vicAratA gayA tema tema temane sahunA zreya mATenA rastA samajAtA gayA. lagna karIne saMsAramAM otaprota thayA pachI kadAca tene choDavuM agharuM bane tethI satya ane sukhanA raste potAne tathA anyane dorI javA mATe A ja yogya samaya che. ane temaNe lagna nahi karavAnuM nakkI karyuM. temanA A nirNayathI kanyA pakSavALA sahu acaMbAmAM paDI gayA. sagAMvahAlAM ane mitroe temane samajAvavA khUba prayatno karyA. temaNe zAMtithI sahune samajAvyuM ke temano uddeza jIva mAtrane tamAma prakAranA duHkhomAMthI mukta karavAno che. pAMjarAmAM baMdhAyelA prANIonI jema ApaNe paNa ApaNA gADhA karmothI baMdhAyelA chIe. prANIo mukta thavAthI ghaNo ja AnaMda anubhave che. baMdhana karatAM muktimAM ja sukha raheluM che. karmanA baMdhanane kApIne parama sukha meLavavA mATenA mArge huM javA icchuM chuM. mATe mane rokazo nahi ane sArathine ratha pAcho vALavA jaNAvyuM. jemakumAranI vinaMtithI badhA ja pazu-pakSInI baMdhana mukti choDI devAyA) potAnA rAjyamAM pAchA pharyA bAda nemakumAra eka varSa garIba ane jarUriyAtavALA lokone madadarUpa thayA. tyArabAda potAno rAjamahela choDIne raivata bAgamAM rahevA lAgyA. sAdhu banelA nemakumAra dhyAnastha avasthAmAM sAcA sukhanuM ciMtana karatAM sthira UbhA rahyA. ajJAnane kAraNe buddhigamya jJAna satyathI vegaLuM rahe che. pariNAme khoTAM pagalAM bharAtAM duHkha ane darda ja maLe che. tethI teo AtmAmAM UMDA UtarI ciMtana karavA lAgyA. giranAra parvata upara 54 divasa sudhI gahana AdhyAtma dhyAnamAM pasAra karyA bAda neminAthe potAnA AtmAnA sahaja svarUpa ane anaMta zaktione saMdhanArA potAnA ghAtakarmono saMpUrNa nAza karyo. ane AtmA aMge je dhUMdhaLuM ane aspaSTa jJAna hatuM te satyarUpe prApta thayuM. temane kevaLajJAna prApta thayuM ane sarvajJa banyA. caturvidha dhArmika vyavasthAnI sthApanA karI. jainadharmanA bAvIsamA tIrthaMkara banyA. tyAra bAda bAkInuM lAMbu AyuSya sAmAnya jana samudAyane muktinA mArgarUpa upadeza ApavAmAM vitAvyuM. 30 jaina kathA saMgraha Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna neminAtha jyAre neminAthe A bhautika duniyAne choDI devAnuM nakkI karyuM tyAre rAjulanI sakhIo tenI mazkarI karatI hatI. ane neminAtha vararAjA rUpe padhAre te ghaDIonI AturatApUrvaka rAha jotI hatI. acAnaka nemakumAra paraNavAne badale toraNethI pAchA pharyA che tevA samAcAra maLyA. koI nemakumAranA A nirNayane samajI nA zakyA. rAjula UMDA du:khamAM sarI paDI. tenI sakhIo tene kalAko sudhI AzvAsana ApavA lAgI. keTalIka sakhIo jemakumArane zApa ApavA lAgI. keTalIka rAjulane samajAvavA lAgI rAjulane sakhIonuM AzvAsana ke kharekhara nemakumAra tAre yogya hatA ja nahi. emanAthI paNa uttama vara zodhI kADhIzuM, paNa rAjule nemakumArane manomana pati mAnI lIdhA hatA, tethI koI nemakumAra viruddha kaMIpaNa bole te tenAthI sahana thatuM nathI. rAjula paNa AdhyAtmika svabhAvavALI hatI. jemakumAranuM pAchA pharavAnuM sAcuM kAraNa jANyuM tyAre te paNa duHkhamAMthI bahAra AvI ane vicAravA lAgI ke jemakumArano umadA hetu teNe paNa svIkAravo joIe. rAjula paNa nemakumArane pagale dhArmika pravRttiomAM potAno samaya vyatIta karavA lAgI. nemanAthane kevaLajJAna thayAnuM jANIne samavasaraNamAM te potAnI sakhIo sAthe gaI ane tyAM ja dIkSA lIdhI. bAkInuM jIvana sAthvI banIne dhyAna ane sAdhanAmAM pasAra karyuM. aMte sarva karmono kSaya thatAM bhavobhavanA pherAmAMthI mukti meLavI. bhagavAna kaoNmanAthanuM jIvana prANIo pratyenA karuNAnuM uttama udAharaNa che. prANIonA cvadya ane smasahya pIDAnuM nimitta pote che te samajAtAM duHkhamAMthI AtyaMtika navRti eNTale ke mokSa mATenA temanA utkaMThA prabaLa banI. kulIna rAjakuMva8 rAjueta paNa AnaMdathI bemakumAranA satya ane mokSamAgaeNne anusaryA. 3 jaina kathA saMgraha Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthakaro 5. bhagavAna pArzvanAtha Azare 3000 varSa pahelAM bhAratanA gaMgA kinAre AvelA vArANasImAM (banArasa) azvasena rAjA rAjaya karatA hatA. rANI vAmAdevI sAthe azvasena rAjA zAMtipUrvaka jIvana jIvatA tathA prajAmAM paNa khUba ja lokapriya hatA. mAgasara vada dasame (lagabhaga Disembara mahino) vAmAdevIe rAjakuMvarane janma Apyo. garbhAvasthA daramiyAna eka divasa bAjumAMthI sApa pasAra thato joyo hato, te sApanI chApa vAmAdevInA mana para bahu gherI thaI tethI janmelA bALakanuM nAma pArzvakumAra pADyuM. saMskRta artha pramANe pArtha eTale najIkanuM athavA pADozanuM. khUba ja samRddhi vacce ucharatA pArzvakumAra moTA thatAM khUba ja AkarSaka yuvAna banyA. te khUba ja vivekI, bahAdura tathA kuzaLa yoddhA hatA. AjubAjunA rAjAo tenAthI prabhAvita thaI potAnI kanyAne pArzvakumAra sAthe paraNAvavA Atura hatA. pArzvakumAranA lagna pADozanA rAjAnI rAjakuMvarI prabhAvatI sAthe khUba ja dhAmadhUmathI thayAM. pArzvakumAra potAnuM paraNita jIvana sukhethI pasAra karatA hatA. te samaye bALapaNamAM ja mAtA-pitA gumAvela anAtha bhikSuka kamaTha tyAM vArANasImAM paMcAgni havana karavA mATe Avyo. e kriyAkAMDI hato. tenI pAse koI prakAranI mUDI nahotI. lokonI dayA para jIvato hato. tenA vidhi-vidhAnathI loko khUba ja prabhAvita thayA ane tenI bhakti karavA lAgyA. ardha baLelA nAmane navakAra maMtra saMbhaLAvatA pArzvakumAra kamaThanA yajJa vize jyAre pArthakumAre jANyuM tyAre agnithI thatI hiMsAne lIdhe teo tene tema na karavA samajAvavA lAgyA paNa kamaTha koI hisAbe mAnyA nahi. atindriyanA jJAnathI pArzvakumAre yajJamAM baLatA lAkaDAmAM rahelA sApane joyo. potAnA mANasone jaina kathA saMgraha Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna pArzvanAtha te lAkaDuM bahAra kADhI laI sApane bacAvavA kahyuM. sevake aDadho baLelo sApa bahAra kADhyo. koIne sApa dekhAyo nahoto. tethI pArthakumAre sApane joyo tenAthI badhAMne khUba ja Azcarya thayuM. maratA sApane navakAra saMbhaLAvyo. sApa kSaNavAramAM mRtyu pAmyo. mRtyu bAda te sApe svargamAM rahetA nAgakumAronA rAjA dharaNendranA rUpe pharI janma lIdho. potAnA yajJanA agnithI sApa maryo teno pastAvo thavAne badale kamaTha pArzvakumAra upara gusse thayA. badalo levAnI taka zodhyA karatA kamaThe AkarI tapazcaryA karIne marIne varasAdanA deva meghamAlI tarIke bIjA bhavamAM janma lIdho. saMsArI jIvonuM duHkha joi pArthakumArane vairAgya Avyo. tethI sAMsArika sukho ane saMbaMdho choDI 30 varSanI uMmare teo sAdhu banI gayA. parama satyane zodhavA mATe temaNe bAkInuM jIvana dhyAnamAM pasAra karavAno nirNaya karyo. teo UMDI dhyAnastha avasthAmAM rahevA lAgyA. pAchaLathI teo pArzvanAtha tarIke oLakhAyA. ekavAra teo kAusagna avasthAmAM hatA tyAre varasAdanA deva meghamAlIe temane joyA. pArzvakumAre potAnA yajJamAM dakhalagIrI karI hatI te pUrvabhavano banAva temane yAda Avyo ane badalo levAnI vRtti thaI. potAnI daivI zaktithI hAthI, siMha, citto tathA nAga ema cAre prakAranA hiMsaka prANIo pArzvakumArane mAravA mATe mokalyA. paNa pArzvanAthane joIne teo zAMta thaI gayA. pachI meghamAlIe bhAre varasAda varasAvyo. pArzvanAtha to dhyAnamAM hatA. varasato varasAda cheka temanA gaLA sudhI AvI gayo. te vakhate svargamAM rahetA rAjA dharaNaMdrae joyuM ke meghamAlInA upadravathI pUranA pANImAM pArzvanAtha taNAI jaze. tarata ja temaNe kamaLanuM phUla temanA paga nIce mUkyuM jenA kAraNe pArzvanAtha pANInI sapATI upara AvI gayA. potAnI pheNa temanA mAthA para chatranI jema dharI ane varasAdathI temanuM rakSaNa karyuM. meghamAlIne kaDaka zabdomAM tenA adhama kAryo tathA varasAdane rokavA kahyuM. meghamAlInA pArzvanAthane herAna karavAnA badhA ja prayatno niSphaLa gayA. AvA dayALu bhagavAna jevA mANasane pote herAna karyA teno tene khUba ja pastAvo thayo. potAnI tamAma daivI zakti pAchI kheMcI lIdhI ane potAnA duSkRtyonI mAphI mAMgato temanA pagamAM paDI gayo. bhAvAna pArzvanAthane trAsa Apato meghamAlI jaina kathA saMgraha Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthakaro zArIrika yAtanAnA A samagra samaya daramiyAna pArzvanAtha UMDA kAusagnamAM ja hatA. tethI temane meghamAlIno upadrava ke dharaNaMdranuM rakSaNa e banne prasaMgo samAna hatA. saMpUrNa samatAno guNa vikasAvyo hovAthI dharaNaMdra pratye pakSapAta na hato ke na hatI meghamAlI pratye dhRNA. AtmAnI utkRSTa zuddhatAne vikasAvatA teo Akhare potAnA saMsAra tyAganA 84 mA divase kevaLajJAnI eTale sarvajJa banyA. A divasa phAgaNa vada (eprila mAsa) cotha hatI. dharaNaMdra bhagavAna pArzvanAthanuM rakSaNa kare che teoe caturvidha jaina saMghanI sthApanA karI sAcA dharmano sahune upadeza Apyo. teo jainadharmanA 23 mA tIrthaMkara banyA. temanA ghaNAM anuyAyIo hatA. dasa gaNadhara hatA. temanA mAtA-pitA tathA patnI paNa saMsArano tyAga karI sAdhu-sAdhvI thayAM. bihAramAM AvelA jainonA pavitra evA sametazikharamAM 100 varSe teo nirvANa pAmyA. bhautika padArthonuM parigrahaNa tathA sAMsArika saMbaMdyo pracaeNnA kAga sAme tathA loko sAthenA vairAgya ane ahiMsAnA utkRSTa pAlananuM udAharaNa bhagavAna pArzvanAthanuM jIvana che. Atma sAkSAtkAra mArTa A pAyAnA guNo che. maMtra ane duzmana mATe dalamAM mAdhyaratha bhAva kema rAkhavo te AcaraNamAM karI batAvyuM. koInuM ApaNA taraphanuM kharAba vartana mApaNA ja pUrva karmanuM pariNAma haze ema vicArIeN taoN aApaNaoLe e vyakti pratye dubhaoNva na thAya. jaina kathA saMgraha Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAga - 2 gaNagharI ane AcAryo rahI kA Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "I do not favor Mahavir, nor am I prejudiced against Kapil. I would accept anyone's statement provided I find it true on the scale of logic" -Lokatva Nirnaya of Haribhadra Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNaghara gautamasvAmI 6. gaNadhara gautamasvAmI i. sa. pUrve 607 nI vAta che. bhAratanA magadha rAjyamAM gobara gAmamAM vasubhuti gautama nAme brAhmaNa rahetA hatA. temanI patnInuM nAma pRthvI hatuM ane temane indrabhUti, agnibhUti ane vAyubhUti nAme traNa dIkarA hatA. traNe dIkarA nAnI uMmaramAM ja vaidamAM pAraMgata hatA ane yajJayAgAdi sArI rIte karAvatA. darekane pa anuSAthIo hatA. somila brAhmaNano yajJa : bAjunA apApA gAmamAM somila nAmanA brAhmaNane tyAM pavitra yajJanuM Ayojana thayuM hatuM. yajJa mATe cAra hajAra cAraso brAhmaNo ane agiyAra veda pAraMgatone bolAvyA hatA. samagra yajJanI vidhinuM saMcAlana indrabhUti gautama karatA hatA. agiyAra pAraMgatomAM te sauthI tejasvI hatA. AkhuM nagara A mahAna yajJamAM bhAga levA mATe utsAhita hatuM. te samaye svargamAMthI devadevIo AkAzamArge pRthvI upara utarI rahyA hatA. e joi indrabhUti manamAM harakhAtA hatA ke A yajJane lIdhe loko mane sadIo sudhI yAda karaze. temaNe lokone garvathI kahyuM "juo AkAzamArgethI devadevIo ApaNA yajJamAM AvI rahyAM che." dareka jaNA AkAza tarapha mITa mAMDI rahyA. badhAMnA Azcarya vacce AkAzI devo temanI yajJa bhUmi pAse na rokAtAM mahAsena jaMgala tarapha gayA. indrabhUtie tapAsa karI to khabara paDI ke hamaNAM ja devaLajJAna prApta karela bhagavAna mahAvIrasvAmI sAmAnya lokonI janabhASA ardhamAgadhI prAkRta bhASAmAM vyAkhyAna ApI rahelA che. AkAzI devoe temanA yajJane prAdhAnya na ApyuM tethI te chaMcheDAyA. te gussAthI vicAravA lAgyA, "A mahAvIra che koNa jene potAnuM vyAkhyAna ApavA jeTalI paNa saMskRta bhASA nathI AvaDatI?' emaNe nakkI karyuM ke huM mahAvIra sAthe vAda-vivAda karIza ane temane harAvIza. mAruM sarvoparipaNuM huM puravAra karIza. Ama vicArI te ziSyo sAthe mahAvIranI sabhAmAM AvyA. bhagavAna mahAvIra A agAu kyAreya indrabhUtine maLyA na hatA. chatAM temaNe indrabhUtine nAma daIne AvakAryA. ghaDIbhara to te jhaMkhavANA paDI gayA. paNa pachI vicAryuM, "huM to prakhara paMDita chuM mATe mane to badhA ja oLakhe." bhagavAna mahAvIre to indrabhUtinA manamAM cAlatA AtmA vizenA tamAma saMzayo kahI batAvyA. bhagavAna mahAvIre kahyuM, "indrabhUti, tene AtmAnA astitva vize zaMkA che?' temaNe kahyuM, "AtmA che ja ane te zAzvata che. bhagavAna mahAvIre hiMdu vedanA aneka avataraNo TAMkIne AtmAnA astitva vizenI zaMkA nirmULa karI. indrabhUti to bhagavAna mahAvIranuM veda vagerenuM jJAna joIne coMkI ja gayA. temane samajAyuM ke pote potAnI jAtane mahAna paMDita mAnatA hatA paNa temanuM jJAna apUrNa ja hatuM. tyAM ne tyAM ja te bhagavAna mahAvIranA pahelA ane paTTa ziSya banI gayA. A samaye indrabhUti 50 varSanA hatA ane gautama vaMzanA hovAthI te gautamasvAmI kahevAyA. somila ane bIjA dasa paMDito indrabhUti vijayI thaIne ja pAchA Avaze evI AturatApUrvaka rAha jovA lAgyA. paNa indrabhUti mahAvIranA ziSya thaI gayA che evA samAcAra maLatAM teo AzcaryathI digmUDha thaI gayA. bAkInA dasa vidvAno paNa mahAvIrane jaina thA saMgraha 37 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNadharaze ane AcAryo harAvavAnA AzayathI vAda-vivAda mATe gayA. teo paNa mahAvIranA ziSyo banI gayA. A banAvathI somila paNa yajJanI vidhi rada karI badhA pazuone choDI mUkI tyAMthI khinna mane palAyana thaI gayA. A agiyAra vidvAno e ja bhagavAna mahAvIranA mukhya ziSyo thayA ane teo agiyAra gaNadhara kahevAyA. paMDito dvArA uThAvelA praznonuM nirAkaraNa karatA bhagavAna mahAvIra AnaMda zrAvakanuM avadhijJAna - gautamasvAmI pAMca mahAvratonuM pAlana karatA jaina sAdhunuM jIvana jIvI rahyA hatA. eka divasa evuM banyuM ke teo gocarI laIne pAchA pharatA hatA tyAre rastAmAM ghaNAM mANaso AnaMda zrAvaka nAmanA sAmAnya mANasane page lAgI rahyA hatA. gautamasvAmIe AnaMda zrAvakanI khabara pUchI ane tenA khAsa jJAnanI pUchaparacha karI. khUba ja vivekathI AnaMde javAba Apyo ke guruvarya mane avadhijJAnanI zakti maLelI che jenA AdhAre huM uMcAmAM uMce pahelA svargane tathA nIcemAM nIce pahelA narakane joI zakuM chuM. gautamasvAmIe AnaMdane samajAvyuM ke sAmAnya zrAvakane avadhijJAna thAya paNa ATalI hada sudhI nA thAya, tethI tArI A bhUla mATe tAre prAyazcita karavuM paDaze. AnaMda gUMcavADAmAM paDI gayA. pote jANe che ke pote sAcA ja che paNa guru e mAnavA taiyAra ja nathI. tenA sAcApaNA mATe zaMkA kare che ane prAyazcita karavAnuM kahe che, tethI teNe khUba ja namratAthI gurune javAba Apyo, "gurujI sAcuM bolanAre prAyazcitta karavuM paDe?" gautamasvAmI paNa gUMcavAyA ane jaNAvyuM ke koIpaNa satya bolanAre prAyazcitta na karavuM paDe. A gUMcavADAno niveDo lAvavA gautamasvAmI bhagavAna mahAvIra pAse gayA.. jaina kathA saMgraha Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNaghara gautamasvAmI gautamasvAmIe bhagavAna mahAvIrane AnaMdane prApta thayela avadhijJAnanI vAta karI. bhagavAna mahAvIre jaNAvyuM, "huM gautama, AnaMda sAcuM ja kahe che. te UMcAmAM UMce pahelA svargane tathA nIcemAM nIce pahelA narakane joI zake che. koIkane ja AvI avadhijJAnanI zakti maLe. kharekhara to AnaMdanA jJAnanI zaMkA karI te tArI bhUla che." mahAvIre satyanuM mahattva samajAvyuM. teo potAnA ziSyone kyAreya khoTA raste doratA nahi. gautamasvAmI prAyazcitta karavA lAgyA, ane tarata ja AnaMda pAse jaI potAnI bhUlanI mAphI mAMgI. '' 150 vanavAsI saMnyAsIone khIra khavaLavavI - bIjA eka prasaMge evuM banyuM ke gautamasvAmI aSTApada parvata para AvelA tIrthaMkaronA darzane gayA. caDhavA mATe parvata kharekhara agharo hato. taLeTImAM 150 vanavAsI saMnyAsIo parvata caDhavAnA prayatno karatA hatA paNa emane saphaLatA maLatI na hatI. paraMtu gautamasvAmI pAse dhyAna ane tapanA kAraNe AtmAnI aneka viziSTa prakAranI zaktio pragaTa thayelI hatI, tene labdhi kahevAmAM Ave che. te zakti vaDe sUryanA kiraNonI sahAya laIne sahelAIthI caDhI gayA. te joIne saMnyAsIo khUba ja prabhAvita thaI gayA, ane temanA ziSyo thavAnuM nakkI karyuM. gautamasvAmIe temane sAco dharma ane parama sukha pAmavAno sAco rasto batAvyo, ane temane ziSyo tarIke svIkAryA. saMnyAsIo jaina sAdhu banI gayA. gautamasvAmIne khyAla AvI gayo ke teo keTalAe divasathI khUba ja bhUkhyA che. potAnA nAnA pAtramAM potAnA mATe vahorIne lAvela khIramAM potAnI labdhithI hAthano aMgUTho mUkIne sahune bharapeTa khIra khavaDAvI. badhAMne khUba ja navAI lAgI ke AvaDA nAnA pAtramAMthI ATalI badhI khIra kevI rIte meLavI zakAya? gautamasvAmIne akSINamahAnasI labdhi hatI tethI nAnA pAtramAMthI sahune khIra khavaDAvI zakyA. sahune khavaDAvatAM sudhI temaNe temano aMgUTho pAtramAM ja rAkhyo kAraNa ke temAMthI gupta zakti pragaTa thatI hatI. gautamavAmIne kevaLajJAna - samaya jatAM gautamasvAmInA tamAma ziSyone kevaLajJAna prApta thayuM. gautamasvAmIne haju kevaLajJAna prApta thayuM na hatuM. temane ciMtA thavA lAgI ke AkhI jiMdagImAM mane kevaLajJAna nahi maLe to? eka divasa emaNe bhagavAna mahAvIrane pUchyuM ke mArI sAthe bIjA dasa vidvAno dIkSA aMgIkAra karI ApanA ziSya thayA hatA, temAMthI navane kevaLajJAna prApta thayuM, mArA badhA ziSyone kevaLajJAna prApta thayuM, to mane kema nahi? bhagavAna mahAvIre kahyuM ke, "mArA pratyenA atizaya snehanA kAraNe Ama banyuM che. tame saMsAranA tamAma prakAranA rAgadveSamAMthI to mukta thayA cho paNa kevaLajJAna pAmavA mATe tamAre tamArA guru pratyeno prazasta rAga paNa choDavo paDaze. eka divasa potAno nirvANa kALa najIka jANI bhagavAna mahAvIre bAjunA gAmamAM rahetA devazarmA nAmanA potAnA ziSyane upadeza ApavA mATe gautamane mokalyA. e divase ja bhagavAna mahAvIra nirvANa pAmyA. pAchA pharatA rastAmAM ja gautamasvAmIne bhagavAna mahAvIranA nirvANanA samAcAra maLyA. gautamasvAmI AdhAta pAmyA, ane vilApa karavA lAgyA. "bhagavAna mahAvIrane khabara hatI ke A emano A pRthvI parano chello divasa hato to mane zA mATe dUra mokalyo?" gautamasvAmInA AMsu rokAtA nathI, te vicAre che ke bhagavAna mahAvIra A duniyAmAMthI cAlyA gayA eTale have mane kevaLajJAna to nahi ja maLe. pachI thoDI ja vAramAM temane samajAyuM ke koI amara to che ja nahi. koI saMbaMdho kAyamI nathI to pachI mAre bhagavAna mahAvIra pratye ATalI badhI lAgaNIthI zA mATe baMdhAvuM? bhagavAna mahAvIra pratyeno tamAma rAga sApa jema kAMcaLIne utAre tema utArI dIdho. A prakAranA UMDA ciMtana daramiyAna gautamasvAmIe potAnA ghAtI karmono nAza karI kevaLajJAna prApta karyuM, e samaye temanI uMmara 80 varSanI hatI. teozrI isavI sana pUrve 515 mAM 92 varSanI uMmare nirvANa pAmyA. jaina thA saMgraha 39 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 gaNadharo ane AcAryo jaina ane hiMdu paMcAMga pramANe dIpAvalInA divase bhagavAna mahAvIra nirvANa pAmyA ane navA varSanA pahelA divase gautamasvAmIne kevaLajJAna thayuM. gautamasvAmI sarvajJa banyA gautamasvAmI janme brAhmaNa hatA ane prakAMDa paMDita hatA. jyAre teo bhagavAna mahAvIne maLyA tyAre temane khyAla Avyo ke potAnA karatAM teo vadhu jJAnI ane AdhyAtmika dRSTie vadhu AgaLa che. potAnuM abhimAna choDIne teo temanA ziSya banI gayA. sAmAnya zrAvaka AnaMda aMge temaNe je kaMI TIhA karI hatI te mATe temaNe mADI mAMgI. teo bhagavAna mahAvIranA prathama ane paTTaziSya hatA. bIjA anya ziSyo temanAthI pahelA sarvajJa banyA. teo ghaNA lAMbA samaya bAda sarvajJa banyA. Ama banavAnuM kAraNa mahAvIrasvAmI pratyeno temano rAga hato. jaina dharma pramANe kaoNIne mATenI lAgaNI ga gaNAya. sarvajJa banavA mATe A rAgamAMthI mukta thaI vItarAgI thavuM paDe. gautamasvAmIne jyAre AvuM jJAna thayuM ane temaNe Asakti choDI IdhI tyAre aMte teone kevaLajJAna prApta thayuM. jaina thA saMgraha Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNadhara sudharmAsvAmI . gaNadhara sudhamasvAmI tIrthaMkaranA prathama ziSyo gaNadharo kahevAya che. bhagavAna mahAvIrane agiyAra gaNadhara hatA. bhagavAna mahAvIranA sAdhuo A agiyAra gaNadharamAM vaheMcAyelA hatA. bhagavAna mahAvIra jayAre nirvANa pAmyA tyAre be ja gaNadhara -pahelA gaNadhara gautamasvAmI ane pAMcamA gaNadhara sudharmAsvAmI jIvita hatA. bAkInA nava gaNadhara kevaLajJAna pAmIne nirvANa pAmela hatA. bhagavAna mahAvIranA nirvANanA bIje divase gautamasvAmIne kevaLajJAna prApta thayuM. zvetAMbara jaina paraMparA pramANe kevaLajJAnI sAdhu ke sAdhvI dhyAnastha avasthAmAM ja rahe. koI sAdhu samudAyamAM vaDA tarIke na rahe tethI bhagavAna mahAvIranA nirvANa pachI gautamasvAmI prathama ziSya hovA chatAM sudharmAsvAmIne kevaLajJAna na thayela hovAthI teo tamAma sAdhu samudAya tathA jainasaMghanA vaDA banyA. sudharmAsvAmI bihAramAM AvelA kollAganA vidvAna brAhmaNa dhammila tathA bhadIlAnA dIkarA hatA. putra meLavavA teo baMnee mA sarasvatI devInI khUba ja zraddhAthI bhakti karI hatI. bhaddIlAnI bhaktithI prasanna thaI mA sarasvatI devIe batrIsa lakSaNo putra janmaze evuM varadAna ApyuM. tyAra pachI bhaddIlA garbhavatI thaI ane I. sa. pUrve 607 mAM sudharmA nAme putrane janma Apyo. je bhagavAna mahAvIrathI 8 varSa moTA hatA. mAtA-pitAnI pyArabharI dekharekha nIce moTA thatA sudharmAne veda, upaniSada ane tamAma hiMdu graMthonA abhyAsa mATe AzramamAM mokalyA. teo bhaNavAmAM khUba ja hoMziyAra hatA. teo vidvAna paMDita tarIke lokapriya hatA. emaNe mahAzALAnI sthApanA karI, jayAM paMDito jJAna meLavavA AvatA. AkhA rAjyamAMthI lagabhaga 500 vidyArthIo temanA zikSaNano lAbha letA. bihAramAM AvelA pAvApurImAM somila nAme samRddha brAhmaNa rahetA hatA. temaNe khUba moTA yajJanI yojanA karI hatI. emaNe khUba jANItA prakAMDa paMDitone yajJa mATe AmaMtraNa ApyuM hatuM. indrabhUti gautamane yajJanA mukhya guru pade sthApyA hatA. temanA khUba ja vidvAna bhAIo nAme agnibhUti ane vAyubhUti paNa temanI sAthe sAmela hatA. sudharmAne paNa AmaMtraNa ApavAmAM AvyuM hatuM. yajJanI javALAo jevI AkAzamAM javA lAgI te samaye svarganA deva-devIo pRthvI tarapha AvavA lAgyA. indrabhUti ane bIjA yajJa karAvanArA mAnavA lAgyA ke yajJathI prasanna thaI svarganA devI-devatA ApaNA yajJamAM hAjarI ApavA AvI rahyA che, paNa temanA Azcarya vacce teo temanA yajJanA sthAne na rokAtA AgaLa mahAsana vana tarapha javA lAgyA. kharekhara teo to pAvApurImAM padhArelA bhagavAna mahAvIrane vaMdana karavA AvyA hatA. kevaLajJAna prApta karyA pachI bhagavAna mahAvIra jainadharma prasthApita karavA mATe paheluM vyAkhyAna jana samudAyane ApavAnA hatA. indrabhUtinA manamAM evuM abhimAna hatuM ke bhagavAna mahAvIra karatAM huM aneka gaNo vadhu jJAnI chuM. teo mane vAda-vivAdamAM harAve to kharA. AvuM vicArI temanA ziSyo sAthe bhagavAna mahAvIra jayAM vyAkhyAna ApatA hatA tyAM AvyA. tene jotAM ja bhagavAna mahAvIre indrabhUti gautamane nAmathI bolAvI AvakAryo. indrabhUtine khUba ja Azcarya thayuM. bhagavAna mahAvIre kahyuM, "tane jaina kathA saMgraha Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNadharo ane AcAryo AtmAnA astitva vize zaMkA che. barAbara ne!" vividha prakAranA dAkhalA dalIlothI bhagavAna mahAvIre tenI zaMkAnuM samAdhAna karI ApyuM ane indrabhUti potAnA ziSyo sAthe mahAvIranA anuyAyI banI gayA. gaNadhara sudhamasviAmI ghaNo samaya pasAra thavA chatAM indrabhUti pAchA na AvyA tethI vArApharatI temanA bhAIo agnibhUti, vAyubhUti tathA cothA paMDita vyakta bhagavAna mahAvIra pAse gayA. bhagavAna mahAvIre te badhAne nAma daIne AvakAryA ane AtmA tathA karma vizenI temanI zaMkAo dUra karI ApI. badhAne bhagavAna mahAvIranA jJAnathI saMtoSa thayo ane potAnA ziSyo sAthe tamAma bhagavAna mahAvIranA anuyAyI banI gayA. have pAMcamA paMDita sudharmAno vAro hato. sudharmA mAnatA hatA ke mANasa marIne pharI mANasa tarIke ja janme che. teo mAnatA ke jaina kathA saMgraha Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNadhara sudharmAsvAmI jema sapharajananuM jhADa sapharajananA bIja pedA kare tema ja dareka jIva pharI teja yonImAM janma le che. bhagavAna mahAvIre tene paNa AvakAryo. khUba ja zAMtithI ane dhIrajathI samajAvyuM ke mANasa marIne pharI mANasa paNa bane, deva paNa bane ane prANI paNa bane, paNa teno badho AdhAra tenA karmo para rahelo che. sudharmAnI badhI ja zaMkAonuM nirAkaraNa karyuM ane karmano siddhAMta barAbara samajAvyo. sudharmA paNa temanA pa00 ziSyo sAthe bhagavAna mahAvIranA ziSya thaI gayA. bhagavAna mahAvIranA gaNadhara tarIke teo sudharmAsvAmI tarIke oLakhAyA. tyAra pachI bAkInA cha brAhmaNa paMDito paNa bhagavAna mahAvIranA gaNadhara thayA. aMte somile yajJa karavAnuM mAMDI vALyuM ane badhA prANIone choDI mUkyA. A samaye bhagavAna mahAvIra 42 varSanA hatA, ane tyAre ja kevalajJAna prApta thayuM hatuM. bIjA 30 varSa sudhI mahAvIra judA judA sthaLoe pharyA ane dayAno saMdezo phelAvyo tathA sahune muktino mArga samajAvyo. A tamAma samaya daramiyAna sudharmAsvAmI temanI sAme besI bhagavAna mahAvIranI vANI barAbara dhyAnapUrvaka sAMbhaLatA ane tene zAstrabaddha Alekhana karI je Agamane nAme oLakhAI. I. sa. pUrve pa27 mAM bhagavAna mahAvIra nirvANa pAmyA pachI 12 varSa sudhI jaina samudAyanuM netRtva sudharmAsvAmIe saMbhALyuM. bhagavAna mahAvIranA saMdezAne vyApaka pramANamAM dUra sudhI phelAvyo. zvetAMbara paraMparA mAne che ke sudharmAsvAmIe potAnA kAryakALa daramiyAna bhagavAna mahAvIranA upadezone sutrarUpe goThavyA je 12 Agama tarIke jANItA che. A mULa sutro dvAdazAMgI tarIke paNa oLakhAya che. moTA bhAganA AgamamAM jaMbusvAmInI sudharmAsvAmI sAthenI praznottarI che je bhagavAna mahAvIranI vANI che. sudharmAsvAmI I. sa. pUrve 515 mAM sarvajJa banyA. eTale dharmanI vyavasthAnuM kAma temanA mukhya ziSya jaMbusvAmIe saMbhALyuM. sarvajJa tarIke sudharmAsvAmI 8 varSa jIvyA ane I. sa. pUrve 507 mAM 100 varSanI uMmare nirvANa pAmyA. jaina dharmanAM zAstrone aAgama kahevAmAM AvaeN che. temAM zaRsmAtanA 12 puratakaoNnce aMga-Agama kahevAmAM AvaeN che. tenI 2canA gaNadhara bhagavaMtoe bhagavAna mahAvIranA upadeza uparathI chala che. zvetAMbara mAtA mujaba zrI saMghamAMravAmAe A aMgaAgamonI racanA bhagavAna mahAvIranA upadezathI haoNTa che. (daMgabara mAnyatA pramANe aMga AgamonI racanA gAdhara gautamalAmIe kara che paNa samaya jatAM te sarva Agamo daida thayelA che.) bAkInA aAgama paratakomAM A aMga-smAgamone baratAthI samajAvavAmAM AvyAM che. jenA dvaratArathI 2canA kRta-hevaLI AcAryAe kaNva che. te Ama gaNadyara bhagavaMta zrI sudhamaoNravAmI e zvetAMbara jaina sAdhu samudAyanA prathama gurU bhagavaMta kahevAya che, aneM jaina dharmanA zAstronAM prathama praoNtA che. jaina kathA saMgraha Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 maNadharo ane AcAryo 8. kevalI jaMbusvAmI I. sa. pUrve 542 mAM rAjagRhInA eka samRddha vepArI RSabhadattanI patnI dhAriNIe eka suMdara putrane janma Apyo. tenuM nAma jaMbu rAkhavAmAM AvyuM. jaMbu sarvaguNasaMpanna hato ane sahune ati vhAlo hato. aneka mA-bApa potAnI dIkarIne enI sAthe paraNAvavA utsuka hatA. e bahupatnItvano jamAno hato. jaMbunA mAtA-pitAe tene mATe ATha kanyAo pasaMda karI. te badhAnI sAthe jaMbunA dhAmadhUmathI vivAha thayA, ane have lagnanI taiyArI karavA mAMDyA. te vakhate sudharmAsvAmI rAjagRhImAM dezanA ApavA AvyA. jaMbu paNa temane sAMbhaLavA mATe gayA. emano upadeza sAMbhaLIne jaMbune sAMsArika jIvana ane kuTuMbano tyAga karavAnI icchA thaI. jaMbunA mAtA-pitA yuvAna putranI saMsAra tyAga karavAnI vAtathI nirAza thayA. ATha kanyAnA mAtA-pitA paNa jaMbunI vAta jANI ciMtAmAM paDI gayA ke vivAhita kanyAone have koNa paraNaze ? badhAMe jaMbune sAdhu thavAno potAno vicAra mAMDI vALavA khUba samajAvyA. sAdhu jIvanamAM je sarvasva tyAganI bhAvanA che te paDakArarUpa banaze. pote sarvasva tyAgIne sAdhunuM jIvana jIvavA mATe zuM zuM choDI rahyA che tenI tamane pUrI samajaNa ApavAmAM AvI nathI. mAtA-pitA ene potAnA taraphanI tathA potAnI patnIo taraphanI tenI pharaja yAda karAve che. sukha sagavaDa bharI jiMdagI jIvavAnI salAha Ape che. jaMbu khUba ja zAMtithI badhI ja vAto sAMbhaLe che paNa potAnA nirNayamAM te aphara che. mAtA-pitAe vicAryuM ke ekavAra jaMbunA lagna karI nAMkhaze ane te moja-zokhamAM paDI jaze to sAdhu thavAno vicAra mAMDI vALaze. tethI sarvasva tyAganA AzIrvAda ApatAM pahelAM lagna karI levAnuM samajAvyuM. jaMbue lagnanA bIjA ja divase te A saMsArano tyAga karI deze e zarate lagna karavAnI hA pADI. mAtA-pitAne hatuM ke AvI suMdara kanyAone joIne te temanA premamAM paDI jaze ane saMsAra tyAga karavAno vicAra choDI deze. sahue potAnI samRddhi ane potAnI padavI pramANe khUba ja ThAThamAThathI lagna samAraMbha yojyo. nagaranA nAmAMkita ane mazahUra mahemAnone AmaMtraNa ApavAmAM AvyAM. navapariNita yugalane khUba ja kiMmatI bheTa ApavAmAM AvI. rAjagRhI nagarIe kadI Avo bhavya lagnasamAraMbha joyo nahi hoya. AvI suMdara ane sohAmaNI kanyAo sAthe lagna karavA badala sahu jaMbune abhinaMdana ApavA lAgyA. jaMbue te rAta khUba ja suMdara sajAvelA zayanakhaMDamAM patnIo sAthe vitAvI paNa jaMbu upara patnIonI suMdaratAnI ke vaibhavanI koI asara thaI nahi. bIjA divase saMsAra choDIne sAdhu thavAnA potAnA nirNayamAM te makkama hatA. potAnI patnIone paNa AjanI rAta dharma saMbaMdhI vAto karIne asAra saMsArane choDavA mATe taiyAra karavI hatI. saMsAranA saMbaMdho kevA duHkhadAyaka che ane saMsAranA sukho kevA kSaNika che te samajAvavuM hatuM. jaMbu jyAre tenI patnIone samajAvI rahyA hatA tyAre prabhava nAmano mahAcora tenA sAthIo sAthe corInA irAde mahelamAM pravezyo. prabhava rAjagRhInA bAjumAM AvelA viMdhyano rAjakumAra hato. pitA sAthe matabheda thatAM teNe rAjya choDI dIdhuM ane cora banI gayo. prabhava khuba pAvaradho kuzaLa cora hato. koIne paNa mUrchAmAM nAMkhI daIne game tevA majabUta tALAM toto. jaMbunA mahelamAM AvIne tene lagnamAM maLelI aDhaLaka saMpatti coravI hatI. jevo te mahelamAM pravezyo te samaye jaMbu tenI patnIo sAthe tyAganI carcA karatA hatA. game tema paNa prabhavanI vidyA jaMbune ke tenI patnIone asara karI zakI nahi. prabhava bAraNAMnI jaina thA saMgraha Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kevalI jaMbusvAmI khUba najIka AvIne jaMbunI vAto sAMbhaLavA lAgyo. saMsAranA sukho kevAM duHkha Apaze ane kevA baMdhanamAM nAMkhaze evI vAto sAMbhaLIne prabhavane Azcarya thayuM. paNa jaMbunA zabdo evA asarakAraka hatA ke te sAMbhaLavA tyAM ja Ubho rahI gayo. prabhavane thayuM ke huM saMpatti coravA mATe AkarI mahenata karuM chuM jyAre A to maLelI saMpattino tyAga karavAnI vAto kare che. jaMbu tenI patnIone samajAve che ane prabhava ekacitte sAMbhaLI rahyo che. tenA sAthIdAro mahelanA anya sthaLethI cIja vastuonI corI karIne prabhAva pAse AvyA ane jaMbunA zayanakakSamAMthI kiMmatI dAgInA saMpatti vagere laIne cokIdAra Ave te pahelAM jatA rahevA kahyuM. have prabhavane saMpattinI lAlasA rahI nahotI. gharaphoDa coranI jiMdagI choDI devA taiyAra thayo. teNe tenA mitrone potAno vicAra jaNAvyo. teone je game te karavAnI chUTa ApI paNa tenA mitro tene choDIne javA taiyAra nathI. jo prabhava A dhaMdho choDI deze to teo paNa choDI deze. jyAre jaMbue potAnI patnIo sAthe dhArmika carcA pUrI karI tyAre tenI patnIo paNa saMsAra choDI sAdhvI thavA taiyAra thaI gaI. potAnI patnIone upadeza ApatA jaMbukumAra jaina kathA saMgraha Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNadharo ane AcAryo te ja samaye prabhave paNa oraDAmAM AvIne jaNAvyuM ke jaMbu tenI patnIo sAthe vicAra-vimarza karI rahyA hatA te teNe sAMbhaLyuM hatuM ane teNe paNa A saMsAra choDavAnuM nakkI karyuM che. prabhava ane prabhavanA pa00 mitro paNa jaMbunA pagale cAlI nIkaLyA ane jaMbunA ziSyo banavAnuM nakkI karyuM. rAjagRhInA loko savAre jAgyA tyAre coMkAvanArA samAcAra maLyA ke jaMbu, tenI ATha patnIo, prakhyAta gharaphoDa cora prabhAva ane tenA 500 sAthIdAra e ja divase saMsAra choDI sAdhu thavAnA che. jaMbunA mAtA-pitA potAno irAdo pUro na thavAthI khUba ja nAsIpAsa thaI gayA. teo tathA ATha patnInA mAtA-pitA paNa jaMbue ApelA saMdezAnuM mahattva samajyA ane jaMbu sAthe saMsAra choDI dIdho. sahu varaghoDA rUpe dIkSA grahaNa karavA sudharmAsvAmI pAse gayA. sudharmAsvAmIne namaskAra karI sahu temanA ziSyo banI gayA. prabhava ane tenA pa00 sAthIdAra jaMbunA ziSyo banyA. jaMbusvAmIe bhagavAna mahAvIranA saMpUrNa upadezano abhyAsa karyo. bhagavAnano A upadeza je sudharmAsvAmI ane jaMbusvAmI vaccenA saMvAda svarUpe che te jainadharmazAstro aMga AgamomAM sacavAyelo che. sudharmAsvAmInA kevaLajJAna bAda jaMbusvAmI jainasaMghanA vaDA banyA. 44 varSa sudhI A sthAna nibhAvyuM ane kevaLajJAna prApta karyuM. vartamAna ArAnAM teo chellA kevaLI hatA. 80 varSanI UMmare teo nirvANa pAmyA. sudhamaoNravAmAno upadeza sAMbhaLIne jaMbu2vAma(e A duSyatrI jIvanano tyAga karavAno daDhapaNe nirNaya karyo. eNTaluM ja nahIM temanA vicAraoNe bIjA anekane temanA raste cAlavA preryA. teo mAnatA ke zarata saMyama anai karUNAbharyuM jIvana ja mukti apAvI zakeM. duvA sukho ane zArIrika suMdaratA e to kSaNika ane uparachallAM che. corano sranAlamAMthI pactratA taraphanA jIvana parivartanano naya dhyAnapAtra che. smAmAne patra banAvavo anne anyane te tarapha vALavA mATe madadazyapa thavuM te ja jIvananuM dhyeya hovuM joIe. 46. jaina kathA saMgraha Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArya sthUlibhadra 9. AcArya zUlibhadra I. sa. pUrve 300 mAM bihAramAM AveluM magadha samRddha rAjaya hatuM. mahAvIranA samayamAM tyAM zizunAganA vaMzaja rAjA zreNika, rAjya karatA hatA. zreNikanA pautra udAyInA mRtyu pachI naMdanA vaMzajonA hAthamAM magadhanuM rAjya AvyuM. naMda vaMzano navamo rAjA dhananaMda tenA pUrvaja jevo nyAyI na hato. te vakhate rAjayamaMtrI zakaTAla hatA ane teo dhananaMda rAjAnA pitAnA vakhatanA mukhyamaMtrI hatA. zakaTAla khUba ja DAhyA, jJAnI, anubhavI pradhAnamaMtrI hatA. prajA tene khUba ja mAna ApatI hatI. anya pradhAno tenI salAha laI kAma karatA. paraMtu dhananaMda rAjA maMtrI zakaTAlane baLajabarIthI nivRtta karavAno prayatna karatA hatA ane anya pradhAno rAjAnI bIke zakaTAlane sAtha ApatA na hatA. zakaTAlane sAta dIkarIo ane sthUlibhadra ane zrIyaka nAme be dIkarA hatA. sthUlibhadra catura, hoMziyAra ane khUba dekhAvaDA hatA. paNa tene koI evI moTI mahattvAkAMkSA nahotI. magadhanI rAjadhAnI pATalIputramAM kozA nAmanI prakhyAta nRtyAMganA rahetI hatI. sthUlibhadra tenA nRtyo jovA kAyama jatA. ema karatAM baMne eka bIjAnA premamAM paDyA. 18 varSanI uMmare sthUlibhadra ghara choDIne kozA sAthe rahevA cAlyA gayA. kozAnA premamAM Asakta banelA zUlibhadrae potAnA kuTuMba tathA kArakirdInA pratye saMpUrNapaNe bedarakArI rAkhI tyAga karI dIdho. rAjA dhananaMda tene darabAramAM khUba ucca hoddo ApavA mAMgatA hatA paNa sthUlibhadrae inkAra karI dIdho. zrIyakane tenI jagyAe niyukta karyo. mi2) kauzAnA nRtyano AnaMda mANatA sthUlibhadra jaina kathA saMgraha Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 maNagharo ane AcAryo dhananaMda rAjA dhaNo krUra ane dhAtakI hato. magadhanI prajAne teno ghaNo asaMtoSa hato. naMdavaMza nAza pAmavAne Are hato. lokonA asaMtoSane kAraNe dhananaMda rAjA khUba ja asalAmatI anubhavato. tene darabAranA pradhAno zrISaka ane kAla pratye khUba ja avizvAsa pedA thayo hato. rAkaTAla kharekhara khUba ja vaphAdAra hatA ane tethI ja tene rAjAnA AvA vartanane lIdhe potAnA nAnA dIkarAnI rAjakIya kArakirdInA bhaviSyanI ciMtA rahetI. zrIyakanI vaphAdArI sAbita karavA mATe zakaTAle potAnA jIvanano bhoga ApavAnuM nakkI karyuM. zakaTAle zrIyakane samajAvyo ke rAjAnI hAjarImAM ja tuM mane talavArathI mArI nAMkhaje ane rAjAne jaNAvaje ke mArA pitA tamane vaphAdAra rahetA na hatA tethI meM ja temanuM mAthuM kApIne vadha karela che, tethI tArI vaphAdArInI rAjAne khAtrI thaze. zrIyaka pitAne mAravA koI kALe taiyAra nathI thatA. pitRhatyAnuM pApa huM nahi vhoruM paNa zakaTAle samajAvyuM ke tuM mArIza te pahelAM huM mukhamAM jherI goLI mUkI daIza eTale tatkALa mAruM mota thaze. tAre to marelA evA mane mAravAno dekhAva ja karavAno che Ama rAjAne tArI vaphAdArImAM vizvAsa besaze. jyAre sthUlibhadrae A karuNa ghaTanA jANI tyAre temane ghaNo AghAta lAgyo. 12 varSa sudhI sahune bhUlIne te kozA sAthe ja rahyA hatA. pitAnA karUNa mRtyuthI temanI AMkho khUlI gaI. teo vicAravA lAgyA ke ATalA badhA varSo kozA sAthe rahIne meM zuM meLavyuM? mArA kharI juvAnInA badhA varSo pANImAM gayAM. temane samajAyuM ke te kaMI ja prApta karI zakyA nathI. pitAnA mRtyuthI emane darekanI jiMdagIno A ja aMta hoya che te satya samajAyuM. zuM mRtyuthI chaTakavAno koI rasto ja nathI ? to pachI jIvanano artha zo che ? to huM koNa chuM ? ane mArA jIvanano hetu zo che ? A pramANe maMthana karatAM temane samajAyuM ke zarIra ane jIvananA tamAma sukho kSaNika che. zArIrika AnaMda kyAre ya sukha ApI zakato nathI. e kozAno tyAga karIne zAzvata sukhanI zodhamAM tyAMthI sIdhA ja te vakhatanA AcArya saMbhUtivijaya pAse pahoMcI gayA. AcAryane zaraNe jaIne artha vagaranI jiMdagIne kevI rIte jIvavAthI upayogI bane te samajAvavA kahyuM. AcAryae joyuM to trIsa varSano navajuvAna sAme natamastake Ubho che. moM paranuM teja khAnadAnInI sAkSI pUre che. sthUlibhadranuM makkama chatAM namra manobaLa joIne AcAryane thayuM ke AnA hAthe dharmanuM mahAna kAma thaze ane tene potAnA ziSya tarIke svIkAryo. jIvananI A navI dizAmAM sphulibhadra bahu jaldI anukULa thaI gayA. AdhyAtmika utthAna mATe vItelA varSonuM sATuM vALatA hoya tema temAM ja racyA pacyA rahevA lAgyA. sAdhu tarIke emanuM jIvana udAharaNarUpa hatuM. guruno pUrNa vizvAsa saMpAdana karyo hato. thoDA samayamAM to AMtarika duzmano upara kAbU meLavI saMyamI jIvanano ghaNo ja vikAsa karyo. have kharekhara teo saMsArathI virakta banyA che ane kozAne bilakula bhUlI gayA che te cakAsavAno samaya AvI gayo che. comAsAnI Rtu zarU thaI. sAdhuone cAturmAsa eka ja jagyAe sthira thaI dharmadhyAna karavAnuM hoya. sthUlibhadra ane bIjA traNa sAdhuoe potAnA saMyamI jIvanane cakAsavA viparIta paristhitimAM cAturmAsa pasAra karavAnuM nakkI karyuM, dareke potAnI jAte ja sthaLa nakkI karyA. eka sAdhue siMhanI guphA pAse rahevAnI guru pAse maMjUrI mAMgI, eke sApanA dara pAse rahevAnI maMjUrI mAMgI, eka sAdhue kUvAnI dhAra para rahevAnI maMjUrI mAMgI. gurue sahune tema karavAnI maMjUrI ApI. sthUlibhadrae kozAnI citrazALAmAM cAra mAsa rahevAnI namratApUrvaka maMjUrI mAMgI. daDha manobaLavALA sthUlibhadranA AdhyAtmika vikAsa mATe A jarUrI hatuM. tethI temaNe tema karavAnI maMjUrI ApI. sthUlibhadrae kozA pAse jai tenI citrazALAmAM rahevAnI maMjUrI mAMgI. kozAne khUba ja navAI lAgI. ene to AzA ja na hatI ke pharI te sthUlibhadrane jovA tema ja maLavA pAmaze. sthUlibhadranI gerahAjarImAM te kharekhara khUba ja du:khI hatI. have te AnaMdamAM jaina thA saMgraha Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArya yUlibhadra AvI gaI. sthUlibhadranA irAdAnI eTale teone potAnA AdhyAtmika vikAsanI cakAsaNI karavI hatI tenI khabara kozAne na hatI. kozA to yUlibhadrane potAnA jIvanamAM pAchA lAvavA kaTibaddha banI. potAnI tamAma nRtyakalAo tathA bhAvabhaMgIo dvArA citrazALAmAM comAsA mATe rahela sthUlibhadrane calAyamAna karavA prayatno karavA lAgI paNa kozAnA abhUtapUrva sauMdaryathI paNa te na DagyA. AdhyAtmika dhyAnamAM ja temanA manane deDha banAvatA. emane to janma-maraNanA pherAmAMthI mukti meLavavI hatI. athAga prayatno karavA chatAM kozAnI badhI ja yuktio niSphaLa gaI. tene samajAI gayuM ke sAcuM jIvana to sthUlibhadranuM ja che ane te temanI ziSyA thaI gaI. A prasaMgathI sthUlibhadrano AdhyAtmika rIte khUba ja vikAsa thayo. comAsuM pUruM thatAM cAre ya sAdhu guru mahArAja pAse pAchA AvyA ane potapotAnA anubhavo kahevA lAgyA. pahelA traNe potAnI saphaLatAnI vAto karI te sAMbhaLI AcArya prasanna thayA ane teone abhinaMdana ApyA. jyAre sthUlibhadrae potAnI kasoTInI vAto kahI tyAre AcArya potAnI beThaka parathI uThIne tene bheTI paDyA, ane khUba ja agharI parIkSA pAsa karI ema kahI tene abhinaMdana ApyA. A joIne bIjA traNa sAdhune adekhAI AvI. sthUlibhadrane ATaluM badhuM mahattva zA mATe? teoe to kharekhara ghaNI zArIrika takalIpho veThI hatI jyAre sthUlibhadra to AkhuM comAsuM sukha sagavaDamAM ja kozAne tyAM rahyA hatA. AcAryae samajAvyuM ke sthUlibhadrae je karyuM che te azakya kAma hatuM, je bIjA koI na karI zake. pahelA sAdhue baDAI hAMkatA kahyuM ke AvatA jaina kathA saMgraha 200 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNagho ane AcAryo comAsAmAM huM sahelAIthI kozAnA ghera cAturmAsa rahIza. AcArya jANatA hatA ke A vAta tenA mATe zakti bahAranI che, mATe temaNe tene khUba ja samajAvyo. paNa sAdhu potAnI AdhyAtmika zakti sthUlibhadra karatAM vadhAre che tema pUravAra karavA mAMgatA hatA. AcAryane anicchAe tema karavAnI maMjUrI ApavI paDI. bIjAM comAse te sAdhu kozAnA mahelamAM pahoMcI gayA. kAmakrIDAthI bharapura citrothI sajAvelI citrazALA temane uzkeravA mATe pUratI hatI. emaNe rUparUpanA aMbAra samI kozAne joI eTale emano rahyo sahyo saMyama paNa ogaLI gayo ane kozAnA prema mATe taDapavA lAgyo. sthUlibhadranuM pavitra jIvana joIne kozAe paNa sarvasva tyAganI jiMdagI kevI hoya te jANyuM hatuM. sAdhunI sAna ThekANe lAvavA kozAe zarata mUkI ke teo pATalIputrathI uttare 250 mAIla dUra AvelA nepALa rAjyamAMthI hIrA jaDita ratnakaMbala laI Ave to ja teo mAro prema pAmI zake. sAdhu comAsAmAM musApharI nA karI zake to paNa premamAM pAgala banelA sAdhu bhUlI gayA ane aneka takalIpho veThIne teo nepALa rAjayamAM pahoMcyA ane rAjAne khuza karIne ratnakaMbala meLavI, pachI te sAdhu ratnakaMbala laIne kozA have jarUra mAro prema svIkAraze evA vizvAsathI AvI pahoMcyA, kozAe kiMmatI ratnakaMbala hAthamAM laI joyuM, tenAthI potAnA paga lUchIne kAdavamAM pheMkI dIdhuM. A joI sAdhu to AghAtathI dimUDha thaI gayA. teNe kozAne kahyuM, "kozA, tuM pAgala che? aneka takalIpho veThIne AvI kiMmatI bheTa huM tArA mATe lAvyo ane te ene pheMkI dIdhI?" javAbamAM kozAe kahyuM, "aneka prayatno ane tapazcaryA bAda meLaveluM tamAruM sAdhutva zA mATe veDaphI rahyA cho?" vinamra sAdhune potAnI moTI bhUla samajAI ane potAnI kAramI niSphaLatAno ahevAla ApavA AcArya pAse pahoMcI gayA. te ja divasathI sthUlibhadra mATeno temano Adara amApa thaI gayo. te pachInA samayamAM jaina dharmanA ati jUnA zAstro - bAra aMga Agama ane cauda pUrvonA zAstrone sAcavavAmAM sthUlibhadrae mahattvano bhAga bhajavyo. jaina itihAsa jaNAve che ke Arya saMbhUtivijayanA kALadharma pachI Arya bhadrabAhu chellA AcArya hatA jeone jainadharmanA zAstronuM saMpUrNa jJAna hatuM. Arya bhadrabAhu ane Arya saMbhUtivijaya baMne Arya yazobhadranA ziSya hatA. e samayamAM jaina zAstro moDhe yAda rAkhavAmAM AvatA ane guru te jJAna ziSyone ApatA. koIpaNa svarUpamAM tene lipibaddha lakhavAmAM AvyA na hatA. kAraNa ke lakhelA dhArmika pustakone sAcavavA paDe eTale tene paNa parigraha gaNavAmAM Avato ane sAdhu mATe pAMca mahAvratamAMthI eka paNa mahAvrata bhaMga karavAno dhArmika kAma mATe paNa niSedha hato. Arya bhadrabAhunI doravaNI heThaLa sthUlibhadrae maukhIka rIte bAra AgamamAMthI agiyAra aMga Agamano saMpUrNa abhyAsa karyo. e samayamAM bhayaMkara dukALa paDyo hato. dukALanA samayamAM sthUlibhadra 'dRSTivAda' nA nAme oLakhAtA bAramA Agama jemAM cauda pUrvo samAvelA hatA, teno abhyAsa na karI zakyA. dukALa daramiyAna AcArya bhadrabAhusvAmIe temanA ziSyo sAthe dakSiNa bhAratamAM sthaLAMtara karyuM. Arya sthUlibhadra bAkI rahelA sAdhuonA vaDA sAdhu rUpe pATalIputramAM rahyA. dukALanA kaparA samayamAM sAdhuone emanA niyamo pALavAmAM ghaNI takalIpho paDavA lAgI. vadhArAmAM sAdhuonI yAdazakti lupta thavA lAgI jethI aMga Agama paNa bhUlAvA lAgyAM. dukALa bAra varSa cAlyo. dukALanA varSo pachI yUlibhadrae AgamanA dharmagraMtho pharIthI je sAdhuone yAda hoya temanI gaNatarI karIne bIjAone zikhavADI zake te mATe mahAsabhA bolAvavAnuM nakkI karyuM. AcArya sthUlibhadranI AgevAnI heThaLa pATalIputramAM A dharma mahAsabhA bharAI. A mahAsabhAmAM bAramAMthI agiyAra Agamato maukhika rIte pharI taiyAra karavAmAM AvyAM. paraMtu koI sAdhu bAramA aMga Agamane tathA tenA cauda pUrvone yAda rAkhI zakyA na hatA. phakta Arya bhadrabAhusvAmIne AnuM jJAna hatuM paNa teo to dakSiNa bhAratamAM gayA hatA ane tyAMthI nikaLIne teo uttaramAM nepALanA parvatIya vistAramAM viziSTa tapazcaryA ane dhyAna prakriyA karI rahyA 0 jaina kathA saMgraha Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArya sthUlibhadra hatA. jaina saMghe AcArya sthUlibhadrane tathA bIjA vidvAna jaina sAdhuone AcArya bhadrabAhu svAmI pAse jaIne bAramA aMga Agamane taiyAra karavA vinaMti karI. lAMbI musApharI hovAthI ghaNA sAdhuomAMthI phakta sthUlibhadra ja nepALa pahoMcyA. AcArya bhadrabAhusvAmI pAse bAramuM Agama tathA tenA cauda pUrvo zIkhavAnuM zarU karyuM. eka vakhata sthUlibhadranI sAdhvI banelI baheno temane nepALamAM vaMdana karavA gayAM. A samaye yUlibhadrae caudamAMthI dasa pUrva zIkhI lIdhAM hatAM. bAramA AgamanA dasa pUrva zIkhI lIdhA bAda temAMthI meLaveluM camatkArika jJAna teo bahenone batAvavA mAMgatA hatA. temaNe guphAmAM besI potAnA A jJAnanI zaktithI siMhanuM rUpa dhAraNa karyuM. temanI sAdhvI baheno jyAre guphAmAM vaMdana mATe pravezyAM to bhAInI jagyAe siMhane joyo. gabharAyelA sAdhvI baheno sIdhA bhadrabAhu svAmI pAse gayA ane te vAta temane karI. Arya bhadrabAhusvAmI zuM banyuM haze te samajI gayA ane pharIthI temane guphAmAM bhAIne maLavA javA kahyuM. A vakhate sthUlibhadra temanA asala svarUpamAM hatA. temane sAjAsamA joIne sAdhvIjIo khUba ja AnaMdita thayAM. sthUlibhadrae potAnI zaktino taddana najIvI bAbata mATe khoTo upayoga karyo te jANIne AcArya bhadrabAhusvAmI nirAza thaI gayA. AdhyAtmika zakti mATe sthUlibhadra haju paripakva nathI ema temane lAgyuM. tethI temane bAkInA cAra pUrva zIkhavADavAnI nA pADI. zikSA pAmela sthUlibhadrae zIkhavavA mATe bahu vinaMtI karI paNa bhadrabAhusvAmI makkama hatA. jaina saMghe AcArya bhadrabAhusvAmIne potAno nirNaya badalavA tathA sthUlibhadrane bAkInA cAra pUrva zIkhavADavA mATe bahu AjIjI karI tyAre temaNe be zarato mUkI. chellA cAra pUrvanA artha teo sthUlibhadrane zIkhavaze nahi. sthUlibhadra bAkInA cAra pUrva koI sAdhune zIkhavI zakaze nahi. sthUlibhadrae zarato maMjUra rAkhI ane bAkInA cAra pUrva zIkhyA. jyAre jainadharmagraMtho lakhAyA nahotA tyAre dukALanA samayamAM AcArya sthUlibhadrae tene maukhika rIte sAcavavA mATe je kAma karyuM tethI jaina itihAsamAM temanuM nAma UMcA Adara sAthe yAda raheze. zvetAMbara paMthanA loko Aje paNa sthUlibhadranuM nAma bhagavAna mahAvIra ane gautamasvAmI pachI tarata ja le che. maMgalaM bhagavAna vIro, maMgalaM gautama prbhu| maMgalaM sthUlibhadrAdyA, jaina dharmostu maMgalaM // jIvanamAM UMcuM dhyeya rAkhIne koI paNa uMmare naSphaLa jIvanane saphaLa banAvI zakAya che. daDha nirdhAra hoya to saphaLa thavA mATe dalaika aMtarAyaoN dUra zakAya che. 38 varSanI uMmare raghuNabhadde jiMdagInA bAra varSo baeNDaphI nAMdhyA hatA. chatAM saphaLatApUrvaka AdhyAtmika jIvana RvIkArsa lIghuM. daDha manobaLathI potAnI aMda2nA moTAmAM moTA zatrulmone temaNe jItI lIhyA hatA. pahelAMnA paoNtAnI IcchAone tyajI dIdhI. teo mahAna jaina sAdhu banthA. jaimanuM nAma Aje paNa aAdara ane bhaktipUvaeNka vAraMvAra levAmAM aAvye che. jaina kathA saMgraha 51 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 gaNadharo ane AcAryo 10. AcArya kuMdakuM maMgalaM bhagavAna vIro, maMgalaM gautamo gaNi / maMgalaM kundakundAryo, jaina dharmostu maMgalaM // mahAna AdhyAtmika saMta AcArya kuMdakuMda jaina paraMparAmAM bahu UMcuM sthAna dharAve che. mAMgalIka kAryanI zarUAtamAM bhagavAna mahAvI2 ane mahAna upadezaka gautama gaNadharanA pachI temanuM nAma levAya che. digaMbara jaino dararoja dhArmika pATha zarU karatAM pahelAM A traNa mahAna vibhUtione bhaktibhAvapUrvaka yAda kare che. jaina sAdhu kuMdakuMdAcAryanI praNAlimAM potAne samAyelA joIne ahobhAva anubhave che. bhAratanI dakSiNe AvelA tAmilanADunA ponnura malAI nAmanA parvatIya pradezamAM caMpAnA vRkSa nIce AvelA moTA paththara upara nakazI karelAM pagalAMnI joDa pavitra yAtrAdhAma rUpe Avela che. Azare be hajAra varSa pUrve jemaNe khUba ja prabhAvika tattvajJAnanA pustako lakhyAM hatAM tevA mahAna vicArakanA A pagalAM che. mahApaMDito tathA vidvAnone e divasa cokkasapaNe yAda haze je divase 'samayasAra' nAmanA A uttama AdhyAtmika pustakano temane prathama paricaya thayo haze. AcArya kuMdakuMda e eka jANItA mahAna AcAryomAMnA eka hatA. jaina tattvajJAnanA prakhara jJAtA ane raciyatA hatA. emaNe lakhelA ghaNA pustakomAMthI nIcenA pAMca pustakone uttama AdhyAtmika pustako gaNavAmAM Ave che. samayasAra - je AtmAnI sAcI samaja Ape che. pravacanasAra - je upadezanI samaja Apato AdhArabhuta graMtha che. niyamasAra - je AcAranA niyamonI samaja Apato AdhArabhUta graMtha che. - paMcAstikAya - je pAMca sanAtana tattvonI samaja Ape che. aSTa pAhuDa (ATha bhAga) - ATha pAThono saMcaya jemAM jaina tattvajJAna, karmavAda, syAdvAda vagerenI vistRta samaja ApavAmAM AvI che. emanA badhAM lakhANa ardhamAgadhI prAkRtane maLatI AvatI zaurasenI prAkRta bhASAmAM lakhelAM che. jaina vicArone cokkasa saMbaMdha ane mALakhAmAM goThavavAnI zailI emanI AgavI pratibhAnuM pariNAma che. A eka evI vilakSaNa zailI hatI ke emanA ziSyo tayA bIjA vidvAnoe lakhelAM pustako emanA nAme caDhAvI devAmAM Ave che. digaMbara paraMparA potAne kuMdakuMda anvaya tarIke oLakhAve che. tamAma jaina paraMparAnA vidvAno temanA pustako UMDA AdarathI bhaNe che. jaina thA saMgraha Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArya kuMdakuMda emano janma I.sa.nI pahelI sadImAM dakSiNa bhAratanA kauDA-kaDA gAmamAM thayo hato. kuMdakuMda prAcIna naMdI saMgha sAthe saMkaLAyelA hatA, jemAM moTe bhAge nAma pAchaLa 'naMdI' lAgatuM. jaina sAdhu banyA pachI temanuM nAma padma-naMdI hatuM paNa teo temanA janmanA sthaLathI oLakhAtA. 12 aMga Agama ane 14 pUrvanA saMpUrNa jJAtA evA zrutakevalI bhadrabAhusvAmInA teo ziSya hatA. puNya zrAvaka kathA koza pramANe teo temanA AgalA bhavamAM gAyonA govALa hatA, ane teNe prAcIna graMtho sAcavyA hatA. A kAraNe vihAra karatA sAdhuonA AzIrvAda tene prApta thayA hatA. AcArya kuMdakuMdanA saghana abhyAsa ane naitika cAritryanA prabhAvathI rAjA zivakumAra jevA temanA ziSyo thayA hatA. temanuM jIvana eka daMtakathA jevuM hatuM. temanA vize evuM paNa kahevAtuM ke teo havAmAM paNa cAlI zakatA hatA. kuMdakuMdano prabhAva jainadharma sivAya paNa badhe hato. temanuM lAghavayukta mitAkSarI jaina sAhitya ananya che. racanAtmaka sAhityanI AcArya kuMda-DuMda zaktine kAraNe teo Adhunika siddhAMto paNa jainadharmathI samajAvatA. kuMdakuMdanI vidvatA ane vAda-vivAdanI zaktine koI paDakArI na zakatuM eTaluM ja nahiM paNa jainadharmanA tattvajJAnane emanA jeTalI sahajatAthI koI samajAvI paNa na zakatA. AcArya kuMdakuMdane mAnathI sahu "aMdhakAra yugano prakAza" kahetA. emanA pustaka samayasAranI ghaNI badhI TIppaNo saMskRta ane anya Adhunika bhASAomAM lakhAyela che. A sadImAM paNa banArasIdAsa, taraNasvAmI, zrImad rAjacaMdra tathA gurudeva kAnajIsvAmI jevA AgevAno tathA vidvAno 'samayasAra' thI khUba ja prabhAvita thayela che. jaina kathA saMgraha 53 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNagho ane AcAryo 11. AcArya ribhadrasUri isa. nI chaThThI sadImAM badhA ja dharmamAM nipuNa ane buddhizALI evA haribhadra nAmanA brAhmaNa hatA . vAda-vivAdamAM sAmevALAnI dalIlone jhaDapathI samajIne tatkALa mahAta karI detA. e samayamAM gAmegAma pharIne carcA-vivAda dvArA jJAnanI vRddhi karavAmAM AvatI. Ama haribhadra paNa musApharI karatA ane ghaNAM prakAMDa paMDitone maLatA, temanI sAthe vAda-vivAda karatA ane teone harAvatA. anya vidvAno haribhadrane vAda-vivAdamAM harAvavA e loDhAnA caNA cAvavA jevuM gaNatA. teo ajeya pratispardhI gaNAtA, tethI koI temanI sAthe carcAmAM utaravA taiyAra na thatA. koI temanI sAthe vAda-vivAda karavA na AvavAnA kAraNe te mAnavA lAgyA ke AkhA dezamAM mAro koI harIpha nathI. temane evo AtmavizvAsa besI gayo ke koI viSaya evo nathI jemAM teo carcA na karI zake. temaNe lokomAM evo paDakAra pheMkyo ke game te viSaya Apo ane te aMge huM vizada chaNAvaTa karI samajAvI ApuM. jo ema na karI zakuM to huM temano ziSya banI jaIza. ekavAra teo eka gAmamAMthI pasAra thatA hatA, tyAre eka gusse bharAyelo hAthI mahAvatanA kAbU bahAra jato rahyo. hAthI haribhadra tarapha doDI rahyo hato. paga taLe kacarI nAMkhaze e bhayathI haribhadra Azraya mATe Ama tema jovA mAMDyA. eka jaina derAsara najare paDyuM . hAthIthI bacavA teo turata ja derAsaramAM ghUsI gayA. zvAsa to dhamaNanI jema cAlavA lAgyA, ane zaivapaMthI brAhmaNa hovAne lIdhe derAsarane aNagamAthI jovA lAgyA. jevA teo derAsaramAM peThA ke sapheda ArasanI bhagavAna mahAvIranI mUrti joI. temane jainadharma mATe leza paNa Adara na hato, tethI temaNe jaina tattvajJAnano koI khAsa abhyAsa karyo na hato. tIrthaMkaranI pratimAmAM rahelo dhyAnano bhAva jovAne badale te evuM vicAravA lAgyA ke dubaLA zarIravALA saMtane badale A to taMdurastInI pratikRti che. emaNe mAnyuM ke jaina tIrthaMkaro mIThAI khAIne majAthI jIvatA haze tethI temanA mukhamAMthI sarI paDyuM ke.... tamAruM zarIra joIne jarUra lAge ke tame khUba ja mIThAI khAdhelI che." hAthI te rastAmAMthI cAlyo gayo eTale haribhadra derAsaranI bahAra AvI gayA. tyAMthI pAchA pharatAM rastAmAM jaina sAdhvIno upAzraya Avyo, upAzrayamAMthI yAkInI mahattarA nAmanA sAdhvIjI nIce darzAvela pATha karatA hatA te temanA kAne paDyA. "cakkI dugaM hari paNagaM, paNagaM cakkINa kezavo cakkI, kezava cakkI kezava, du cakkI kezava cakkI y"| mahattarA samajAvatAM hatAM ke cakravartI ane vAsudeva cAlu avasarpiNI kALamAM kyA krame janmyA che. jaina mAnyatA pramANe khUba lAMbA samayanA kALacakra eka pachI eka anusaratA hoya che. samayanA cakrano pahelo aDadho bhAga utsarpiNI kALa eTale ke caDhatIno samaya 54 jaina kathA saMgraha Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArya haribhadvAri kahevAya. bIjA aDadhA samayane avasarpiNI eTale ke patanano samaya kahevAya. paraMparA pramANe evuM kahevAya che ke 24 tIrthaMkara, 12 cakravartI, 9 vAsudeva athavA nArAyo, 9 prati vAsudevo athavA prati nArAyo (vAsudevanA duzmano, ane hu balarAma tema 63 viziSTa vyaktio dareka utsarpiNI tayA avasarpiNI kALamAM janme che ROOD picy guri 500 000 OOOOON AcArya jinamana pAse sAdhupaNuM svIkAranA minara jaina thA saMgraha 55 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNadharo ane AcAryo vidyArthI tarIke haribhadra jaina tattvajJAnanA keTalAka pAsAono abhyAsa karyo hato, paNa teno abhyAsa uparachallo hovAthI sAdhvI mahattarA zuM bole che tenI samaja na paDI. have zuM karavuM te haribhadrane na samajAyuM. aMte temaNe nakkI karyuM ke vadhu jJAna prApta karavA mATe jaina sAdhvI mahattarAnA ziSya banavuM. potAnA garviSTa svabhAvane bAju para rAkhI hicakicATa vagara jaina sAdhvI pAse jaIne khUba ja namra bhAve potAne ziSya tarIke svIkAravA vinaMtI karI. mahattarAe samajAvyuM ke jaina sAdhvI puruSa ziSyane bhaNAvI na zake mATe tame mArA guru jinabhaTTasUri pAse jAo, je tamane sArI samaja Apaze. haribhadra AcArya jinabhaTTa pAse pahoMcI gayA. teoe haribhadrane te kaDInI yogya rIte vividha pAsAthI samajaNa ApI. AcAryanI jaina darzananI dRSTi joIne temane jainadharma vize vizeSa jANavAnI IcchA thaI. temaNe AcAryane potAne ziSya tarIke svIkAravA vinaMtI karI, AcAryae eka ja zarate hA pADI ke te temanA kuTuMba tathA anya sagAM-saMbaMdhInI maMjUrI laIne Ave. haribhadrane khabara hatI ke potAnuM kuTuMba A vAta svIkAraze nahi. temanA sagAM-vahAlAMe sakhata virodha karyo. temanA pitAe tene kahyuM, "teM brAhmaNa vidvAna tarIke ghaNuM jJAna meLavyuM che. te tuM zA mATe choDavA mAMge che? vAda-vivAdamAM tArI tole koI Ave tema nathI. have koNa karaze? saheja paNa akaLAyA vagara haribhadre kahyuM ke jainadharmanA UMDANapUrvakanA jJAna vagara temanuM jJAna adhUruM che tene mATe temaNe jaina sAdhu to banavuM ja paDe. aMte temanA kuTuMbIjanoe temane maMjUrI ApI ane saMsAranA tamAma saMbaMdho choDI teo sAdhu tarIke AcArya zrI jinabhaTTanA ziSya banyA. teoe khaMtathI jaina hastalikhita graMtho tathA anya pustakono abhyAsa karyo. temanI dhagaza ane buddhimattAne kAraNe jainadharmanA mahAna vidvAna banyA. AgamamAM rahelA jaina tattvajJAnamAM emane satyanI zodha jaNAI. have teo jainadharmane lAgu paDatA tamAma sAhityamAM pAraMgata thayA. tethI guru zrI jinabhaTTasUrie temane AcArya padavI ApI. have teo AcArya haribhadrasUri banyA. AcArya banyA pachI temaNe jaina paraMparAne khUba ja hoMziyArI ane kAbeliyatathI saMbhALI. temanA jJAna ane buddhithI AkarSAIne ghaNAMe jainadharma svIkAryo. ghaNAM badhA saMsAra choDI sAdhu banyA. jainadharmae temanA vahIvaTa daramiyAna eka navuM ja parimANa prApta karyuM. AcArya haribhadranA aneka ziSyomAM temanI bahenanA be dIkarA haMsa ane paramahaMsa paNa hatA. bauddha dharmIonI nabaLAI jANIne temane vAda-vivAdamAM harAvI zakAya te hetuthI baMne bhAIoe AcArya pAse bauddha maThamAM javAnI AjJA mAMgI. pahelAM to AcAryae tema karavAnI nA pADI. paNa aMte maMjUrI ApI. teo chupAveze gayA paNa bauddha sAdhuoe temanI cAlAkI pakaDI pADI. teo tyAMthI nAsI chUTyA paNa bauddha sAdhuo pAchaLa paDI gayA ane jhapAjhapImAM teonuM mRtyu thayuM. AcArya haribhadrane jyAre potAnA bhANejonA karuNa mRtyunA khabara maLyA tyAre teoe nirdayI krUratA badala bauddha sAdhuone zikSA karavAnuM vicAryuM. temaNe vAda-vivAda mATe paDakAra pheMkyo ane je hAre tene mArI nAMkhavAnI zikSA karavI evuM nakkI thayuM. haribhadrasUri carcAmAM jItI gayA. temanA baMne bhANejonA mRtyunA samAcArathI guru jinabhaTTasUri tathA sAdhvI mahattarAe khUba ja duHkha anubhavyuM. chatAM temaNe vijayI banelA haribhadrasUrine parAjitane mArI nAMkhavAno vicAra choDI devA kahyuM. haribhadrasUrine paNa samajAyuM ke haMsa ane paramahaMsa pratyenI Asaktine kAraNe AvuM hiMsaka pagaluM levAnuM temaNe vicAryuM hatuM tethI temaNe guru jinabhaTTasUri pAse prAyazcita mAMgyuM. gurue temane lokone dharmamAM sAcI zraddhA thAya tevA graMtho racavAnuM kahyuM. haribhadrasUrinA jIvanano A mahattvano vaLAMka hato. jaina tattvajJAnane AvarI letAM lagabhaga 1444 pustako temaNe lakhyAM che, paNa kamanasIbe hAla Asare 170pustako prApya che. 56. jaina kathA saMgraha Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArya haribhadgari dazavaikAlika sutra, tattvAryasUtra, paMcasUtra ane Avazyaka sUtra uparanuM temanuM vivecana khUba ja jANItA che. uparAMta temaNe lalita vistarA, dharma saMgrahaNI, upadezapada, SoDazaka,paMcAzaka, batrIza-batrIzI,viMzati-viMzikA, paMcavastu, aSTaka, dharmabiMdu ane anekAMta jayapatAkA paNa temaNe lakhyAM che. yoga upara lakhanAra teo prathama jaina vidvAna hatA. temaNe yogabiMdu, yoga viMzikA, yogarAtaka ane yogadaSTi samuccaya nAmanA khUba ja adhikRta pustako paNa lakhyAM che. jaina sAhityamAM temanA amUlya yogadAna badala sahu temane kAyama yAda karaze. haraNadrasUrinuM samagra jIvana pavA jANavAnI utkRSTa jhaMkhanAthI bhareluM jaNAya che. pote svIkRta prakAMDa brAhmaNa khaMta hovA chatAM teo eTalA ja nA hatA . ke sAmAnya jana sAdhvI pAsethI zIkhavA taira thayA. abhimAna dUra karIne ja jJAna prApta thAya. jena sAgamamAM jana dharmanA tattvArtha vAto sahelAIthI samajAI jAya tevA aita batAvI che. jaina dharmanA saddhAMtone vyahAramAM zraddhA ane zistabaddha rIte mUkvA mATe AgamonI UMDI samaja jarUrI che. sUkSma chatAM tArkika jJate sacoTa ane arthapUrNa jaina dharmane samajavAmAM haribhadrasUrI satya canAo khUba ja madadarUpa thAya che. jaina thA saMgraha 57 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 gaNagharo ane AcAryo 12. AcArya hemacaMdra gujarAtamAM amadAvAdathI 60 mAIla dUra AvelA dhaMdhukAmAM I. sa. 1088 mAM moDha vaNika jJAtimAM AcArya hemacaMdrano janma thayelo. cAcIMga ane pAhinI temanA mAtA-pitA hatA. jyAre pAhinI garbhavatI hatAM tyAre temane eka suMdara sapanuM joyuM hatuM. te sapanAnuM varNana temaNe te samaye dhaMdhukA sthita AcArya devasUrine karyuM hatuM. sapanAMne AdhAre AcAryae anumAna bAMdhyuM hatuM ke pAhinI AdhyAtmika duniyAmAM nAma kADhe tevA putrane janma Apaze. pAhinIe putrane janma Apyo. jenuM nAma cAMgadeva rAkhavAmAM AvyuM. 11 AcArya hemacaMdra ane rAjA kumArapAlanA jIvananA vividha prasaMno jaina kthA saMgraha Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArya hemacaMdra bIjIvAra jyAre AcArya devasUri dhaMdhukA AvyA tyAre pAhinIne tenA dIkarA sAthe joI teoe pAhinIne kahyuM ke tArA A advitIya buddhivAna dIkarAne mane ApI de. te mahAna dharmatAraka banaze. pAhinI potAnA dIkarAne ApatAM acakAtI hatI. AcAryae tene khUba samajAvI ke te mahAna sAdhu thaze, ane jaina paraMparAne vadhu uvala banAvaze. samAjanA utthAna mATe potAnA svArtha ane premano bhoga ApavA teo tene samajAve che. aMte pAhinI mAnI jAya che, ane potAno putra AcAryane sope che. AcArya tene sAdhu banAve che ane somacaMdra nAma Ape che. somacaMdra prakhara buddhizALI hato tethI thoDA ja samayamAM tattvajJAna, tarkazAstra, nyAya, vyAkaraNa ane bIjA keTalAya viSayomAM vidvattA prApta karI. sAthe sAthe sahanazIlatA, pavitratA, sAdagI, nirmaLa ane vizuddha cAritra tathA umadApaNuM jevA guNo paNa ApoApa AvI gayA. ekavIsa varSanI nAnI uMmare AcArya devasUrie somacaMdrane AcArya padavI ApI ane hemacaMdra AcArya nAma ApyuM. gujarAtanA rAjA siddharAjanA sahakArathI AcArya hemacaMdrae umadA ane ucca prakAranA saMskAra lokomAM sthApita karyA. siddharAjanA avasAna pachI kumArapALa rAjA thayA. kumArapALa ane hemacaMdra vacce guru-ziSyano saMbaMdha kAyama rahyo. AcArya hemacaMdrae sAta varSa pahelAM bhaviSya bhAkhyuM hatuM ke kumArapALa bhAvi rAjavI che. hemacaMdrAcArye eka vAra kumArapALano jIva paNa bacAvyo hato. tyArathI kumArapALa temane guru gaNatA ane UMcuM mAna ApatA. kumArapALa hemacaMdrAcAryanI salAha pramANe ja cAlatA ane khUba TUMkA gALAmAM gujarAta ahiMsA, zikSaNa ane saMskAranI bAbatamAM mahattvanuM keMdra banyuM. hemacaMdrAcArye kadI potAnA vikAsa ke bhAvinI ciMtA nahotI karI. teo haMmezA prajAnA kalyANano ja vicAra karatA. keTalAka brAhmaNo hemacaMdrAcAryanA rAjA paranA prabhAvathI khUba ja IrSyA karatA, ane jainadharmane tathA hemacaMdrAcAryane pachADavA prayatna karatA. teo rAjA kumArapALane maLyA ane hemacaMdrAcAryanI TIkA karatA kahyuM. "te bahu abhimAnI che ane hiMdu deva-devatAne te mAnatA ja nathI." rAjA kumArapALa potAnA guru viruddhanI vAto mAnavA taiyAra na hatA. potAnI vAtanI khAtarI karAvavA temaNe rAjA kumArapALane kahyuM ke hemacaMdrAcAryane bhagavAna zaMkaranA maMdiramAM bolAvo. temane khAtarI hatI ke hemacaMdrAcArya zaMkaranA maMdiramAM Avaze nahi ane zaMkarane mAthuM namAvaze nahi. jevA hemacaMdrAcArya AvyA ke tarata ja rAjA kumArapALe temane bhagavAna zaMkaranA maMdiramAM potAnI sAthe AvavA jaNAvyuM. hemacaMdrAcArye bilakula AnAkAnI vagara rAjAnI vAta svIkArI lIdhI. brAhmaNone lAgyuM ke hemacaMdrAcAryane apamAnita karavAno ApaNo prayatna saphaLa thaze, paNa badhAMnA Azcarya vacce hemacaMdrAcArye bhagavAna zivane namaskAra karyA ane prArthanA karI ke bhavacakrane janma ApanAra rAga ane dveSano nAza karanAra evA bhagavAnane huM namaskAra karuM chuM. pachI te brahmA hoya, viSNu hoya, ziva hoya ke jina hoya." _ AcArya hemacaMdranA A umadA kAryathI e pUravAra thayuM ke teo game te dharmanA paramAtmAnA guNone praNAma kare che. jainadharma bIjA dharmanI sarakhAmaNImAM potAne zreSTha nathI gaNAvato paNa zAMtipUrvakanA saha astitvamAM mAne che. AcArya hemacaMdranA prabhAvathI rAjA kumArapALe jainadharma aMgIkAra karyo. hiMsA ane koIpaNa pazune mAravA para pratibaMdha mUkyo. jainadharmamAM cIMdhelA ghaNAM niyamo amalamAM mUkyA. kevaLa jaino ja nahi paNa gujarAtanI bIjI badhI prajAne paNa zAkAhArI banAvI. jaina kathA saMgraha S9 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNadharo ane AcAryo AcArya hemacaMdrae ghaNI sAhityika padya racanAo paNa karI hatI. rAjyakakSAe ahiMsAne amalamAM mUkAvanAra teo prathama hatA. gujarAtane eka karavAnuM kAma paNa temaNe ja karyuM hatuM. adhyAtmazAstranI zAkhAmAM te yogI hatA. yoga uparanuM suMdara vivaraNa karatuM pustaka yogazAstra khUba ja jANItuM che. loko temane kalikAla sarvajJa eTale aMdhakAra yugamAM tamAma jAtanA jJAnanA prakhara vidvAna kahetA. temanuM avasAna I. sa. 1173 mAM 84 varSanI uMmare thayuM. AcArya hemacaMdranA prabhAva ane temanA jainadharmanA sAhityika kAmane lIdhe jaina samAja ane gujarAta haMmezA uvaLa raheze. mAM prArthanAeN karelo paoNtAnA putra raoNhano tyAga kharaeNkhara prazaMsanIya che. jainadharmane maLelI e mahAna bheTa che. hemacaMdra AcAryanA paricayamAM zrAvatAM rAjA kumArapAle jainadharme aMga(kAra karyA. jenA pariNAme samagra gujarAtamAM jainazcame anne ahiMsAnA siddhAMtanA pAlana mATe zAkAhAnne utejana maLyu. hemacaMdra. AcAryanI asaMdhya sAhastrika 2canAo ApaNo kiMmatI khajAno che. kevaLa temanA paratako vAMcavAthI paNa ApaNe temane aMjali ApI zakIe tema chIe. 60 jaina kathA saMgraha Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga-3 bhagavAna mahAvIranA samaya pahelAnI thAo 43 A-An | HE'] Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "Only that man can take a right decision, whose soul is not tormented by the afflictions of attachment and aversion" -Isibhasiyam (44/1) Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bharata ane bAhubali 13. bharata ane bAhurmAla bhagavAna Rdaiva athavA AdinAtha saMsArane choDyA pahelAM rAjA pabhudeva tarIke oLakhAtA hatA. temane sumaMgalA ane sunaMdA nAme be rANI hatI. sumaMgalAthI 99 putro thayA hatA. jemAM bharata sauthI moTo ane suvikhyAta hato tathA brAhmI nAme eka dIkarI hatI. sunaMdAne bAhubali nAme eka dIkaro ane suMdarI nAme eka dIkarI hatI. sahune tamAma prakAranA vyavasAya ane kaLAmAM yogya tAlIma ApavAmAM AvI hatI. bharata mahAna yoddho ane kuzaLa rAjakAraNI banyo. bAhubali UMco majabUta bAMdhAno saMskArI yuvaka hato. bAhu eTale bAvaDA ane bila eTale tAkAtavAna. jenA bAvaDAmAM khUba ja tAkAta che te bAhubali. brAhmI sAhityika kaLAmAM khuba ja pravINa hatI. teNe brAhmI nAmanI lipi pracalita karI hatI. suMdarI gati vidyAmAM kAbela hatI. bhagavAna RSabhadeva sarvajJa banyA eTale baMne dIkarIe paNa saMsArano tyAga karI temanI ziSyA thaI gaI. rAjA tarIke RSabhadevanA mAthe vizALa rAjyanI javAbadArI hatI. sarvajJa thayA pachI vinitA zahera je pachIthI ayodhyA tarIke oLakhAtuM te bharatane ApyuM ane takSazilA (digaMbara hastaprata pramANe potanapura) bAhubaline ApyuM. bAkInA dIkarAone vizALa rAjyanA judA judA bhAgo ApyA. bharata khUba ja mahattvAkAMkSI hato. te AkhA vizvano samrATa banavA mAMgato hato. A hetuthI teNe suddaDha sainya vikasAvyuM ane yuddha mATenA Adhunika sAdhano vikasAvyA. tenI pAse cakraratna nAmanuM alaukika sAdhana hatuM je kadApi nizAna cUkatuM nahi. koInI pAse tenA jevuM kasAyeluM sainya na hovAthI teNe eka pachI eka vinitAnI AjubAjunA rAjyo sahelAIthI jItI lIdhA. tenA 98 bhAIone potAnuM Adhipatya svIkAravA samajAvyA. teo bhagavAna RSabhadeva pAse zuM karavuM tenI salAha mATe maLyA. bhagavAne samajAvyuM ke bahAranA duzmanone jItavAno koi artha nathI, kharI jIta to aMdaranA duzmano upara meLavavAnI che. sAcuM sAmrAjya muktimAM raheluM che tema samajAvyuM. bhAI sAthenA yuddhanI nirarthakatA teone samajAI gaI, ane potAnA tamAma rAjyo bharatane suprata karI dIdhA. rAjapATa temaja saMsAra choDIne teo bhagavAna RSabhadevanA ziSya banI gayA. have ekalA bAhubaline ja jItavAno bAkI hato. te koIpaNa saMjogomAM tAbe thavA taiyAra na hato. pitA taraphathI maLeluM rAjya yogya rIte calAvavA tenA AgavA dRSTikoNa hatA. tenAmAM duzmano sAme laDavAnI tAkAta ane zakti hatAM. tethI jyAre bharata taraphathI Azrita rAjavI tarIke rahevAnuM kaheNa AvyuM to te na svIkAratA yuddha karavAnI taiyArI karI. baMne bhAIo tAkAtavAna hatA, tethI yuddha lAMbu cAlaze ane moTA pAye lohI reDAze tevI AzaMkAthI baMne pakSanA salAhakAroe A mahAna saMgrAma aTakAvavA ghaNAM prayatno karyA paNa bemAMthI koI pIchehaTha karavA taiyAra na hatA. chellA prayatna rUpe temanA salAhakAroe sUcavyuM ke tamArA bemAMthI koNa zreSTha che e ja jo nakkI karavAnuM hoya to bInajarUrI lohI vahevaDAvyA vinA tame baMne laDAI karo ane vijetAne sarvopari banAvo. baMnene lAgyuM ke A uttama vicAra che ane tethI baMne sahamata thayA. dvaMdvayuddhathI vijetA sArI rIte nakkI thaze. jaina thA saMgraha 63 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 bhagavAna mahAvIranA samaya pahelAnI thAo baMnee dvandvayuddhanA niyamo jANyA ane kabUla thayA. yuddhano divasa AvI pahoMcyo. bharate jAtajAtanA zastrothI bAhubaline haMphAvavA prayatna karyA paNa saphaLatA na maLI. bharatane potAnI bahAdurInuM khUba ja abhimAna hatuM. tethI parAjaya keTalo zaramajanaka lAgaze tevuM vicAravA lAgyo. jo te hArI jaze to AkhA vizvapara rAjya karavAnI tenI mahattvAkAMkSA pUrNa nahi thAya. te khUba ja hatAza thaI gayo. teNe tenA alaukika zastra cakraratnano upayoga karyo, ane jANI joIne yuddhanA niyamano bhaMga karyo. paraMtu te zastranI maryAdA hatI ke lohIno saMbaMdha hoya tene nukasAna na karI zake. tethI choDeluM cakra bharata para pAchuM AvyuM ane bAhubali bacI gayA. ON SOS SOI C rAjA bharata ane rAjA bAhubalinA jIvananA prasaMgo dvandvayuddhanA niyamonA bhaMga badala bAhubali khUba ja gusse thayA. potAnA zaktizALI mukkAthI moTAbhAIne chUMdI nAMkhavAno vicAra Avyo. e hetuthI uMcakAyelI muThThI joIne loko bharatanA bhayAnaka mRtyunA vicArathI DarI gayA. bAhubali gussAmAM AvIne mukko ugAmavA jatA hatA tyAM ja manamAM vicAra Avyo, "are! huM A zuM karuM chuM? huM gAMDo to nathI thaI gayone, je rAjya mArA pitAzrIe choDI dIdhuM ane mArA bAkInA bhAIoe jatuM karyuM tene mATe huM moTAbhAIne mAravA taiyAra thayo chuM?" bhAInA bhayAnaka mRtyunA vicAra mAtrathI te dhrUjI UThyA. te ja kSaNe temaNe vicAra badalyo. mAna ApavA lAyaka bhAIne mAravAnA kharAba LanA vicAre mAravA mATe UMcI thayelI muThThI nIce karavAne badale potAnA mAthAnA vALa kheMcI lIdhA. (sAdhu dIkSA samaye loMca kare tema) ane sarvasvano tyAga karIne potAnI jAte sAdhu thayA. paNa haju bAhubalinuM aham ane abhimAna gayA na hatA. jo teo bhagavAna pAse jAya to temanAthI pahelA temanA 98 nAnA bhAIo je sAdhu thayA che temane namaskAra karavA paDe. je temane temanA abhimAnanA kAraNe maMjUra na hatuM. teoe vicAra karyo ke pote jo kevalajJAna prApta karIne jo bhagavAna pAse jAya to pachI koIne paNa namaskAra na karavA paDe. tethI bAhubali potAnI jAte ja kevaLajJAna prApta karavA jyAM UbhA hatA tyAM ja dhyAnastha avasthAmAM UbhA rahI gayA. te dhyAnamAM evA UMDA utarI gayA ke keTalo samaya pasAra thaI gayo te paNa temane khabara na paDI. bhoMya paranA velAo temanA paga para caDhavA lAgyA. jaina thA saMgraha Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bharata ane bAhubala Amane Ama eka varSa pasAra thaI gayuM. paNa temane kevaLajJAnanI prApti na thaI kAraNa ke abhimAna choDyA vagara kevaLajJAna thAya nahi. temane sAcA raste lAvavA mATe Akhare bhagavAna RSabhadeve bApI ane suMdarIne mokalyAM. teoe joyuM to bAhubala eka khaDaka jema acaLa UbhA UbhA dhyAna karI rahyA che. baMne bahenoe zAMtithI bAhubaline samajAvyuM ke hAthI para savAra thavAthI kevalajJAna prApta na thAya. te mATe to nIce utaravuM paDe. bahenono paricita avAja kAne paDatAM ja teNe AMkho kholI. te hAthI para to beThA ja hatA nahi. dhaDIvAra to temane bahenonI vAta samajAI nahi pachI temane khyAla Avyo ke abhimAna rUpI hAthInI A vAta che. tarata ja manamAMthI abhimAna kADhI nAMkhyuM ane bhagavAna RSabhadeva pAse jaI 8 nAnA bhAIone vaMdana karavAnuM vicAryuM. have abhimAna ogaLI gayuM. ane namratAe tenuM sthAna lIdhuM. kevaLajJAnanI tarata ja prApti thaI ane teo sarvajJa banyA. digaMbara paraMparA pramANe A yugamAM saMsArathI mukti meLavanArA bAhubali prathama hatA. (zvetAMbara mAnyatA pramANe RSabhadevanA mAtA marudevIe sau prathama saMsAramAMthI A yugamAM mukti meLavI hatI.) zravaNa belagoDAmAM bAhubalinI mUrti jaina kathA saMgraha 65 Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 bhagavAna mahAvIranA samaya pahelAnI thAo A banAvanI smRtimAM dakSiNa bhAratamAM beMgalora najIka zravaNa belagoDAmAM bAhubalinI pa7 phUTa UMcI vizALa mUrti banAvavAmAM AvI. jenA upara dara 12 varSe mahAabhiSeka karavA deza-paradezathI hajAro jaino tyAM Ave che. A zilpa ekaja paththaramAMthI banAveluM lagabhaga 100 varSa jUnuM che. yAtrIo ane mulAkAtIo A adbhuta mUrtine evA Ave che. khullA AkAza nIce hovA chatAM haju A mUrti aNIzuddha UbhI che. A samakSa daramiyAna bharata vizvanA cakravartI banyA. A avasarpiNI kALanA te prathama cakravartI hatA. temanA rAjyakALa daramiyAna prajA sukhI hatI. bhArata te samaye bhAratavarSa (bharatavarSa) tarIke jANItuM banyuM. bharata paNa badhI ja rIte sukhI hatA. temaNe ghaNo lAMbo samaya rAjya karyuM. ekavAra emanA hAvanI AMgaLI parathI vIMTI nI kaLIne nIce paDI gaI. vIMTI vinAnI AMgaLI zobhatI nahotI, jijJAsA khAtara temaNe zobhA ApatA badhA ja AbhUSaNo tathA rAjamugaTa kADhI nAMkhyA. arIsAmAM joyuM to te pahelAM jevA suMdara nahotA lAgatA. AthI emanA magajamAM vicAranI hAramALA cAlavA lAgI, "huM mArI jAtane suMdara ane sazakta mAnuM chuM paNa e zobhA to A dAgInAnA pratApe che, je zarIrano bhAga nathI ane zarIra paNa kevaLa ghaDa-mAMsanuM ja baneluM che. to pachI e zarIranI ATalI badhI mAyA zA mATe? A zarIra kAyama rahevAnuM nathI. badhuM pAchaLa choDI ja devAnuM che. kAyama rahe evo to eka AtmA ja che." emaNe eka mahattvano nirNaya karyo. "A kSaNabhaMgura nAzavaMta vastuono tyAga karI pitAnI jema zAzvata AtmAne ja kema na ArAdhuM?" Ama dunyavI sukho pratye udAsInatA AvI gaI. zvetAMbara paraMparA pramANe emanI vicAradhArA uttarottara zuddha thatAM emane sAcA jJAnanI prApti thaI ane te ja samaye temane kevaLajJAna ArIsA bhuvanamAM thayuM. digaMbara paraMparA pramANe saMsArano tyAga karI sAdhu thayA ane tarata ja kevaLajJAna prApta thayuM ane AyuSya pUru thatAM mukti maLI gaI. ahaMkAra ane AtmasAkSAtkAra para prakAza pADatI A vArtA che. abhimAna ane ahaMkAra mANasa nakArAtmaka karmAM bAMdhe che ane te A vArtAmAM batAvyA pramANe saMhAraka vartaNUMka kare che. ahaMkAra gussAnuM kAraNa bane che ane te aauddhika kAryAM karavA prere che. AtmasAkSAtkAra ane sarvajJatAnA mArga para ahaMkAra ane amamAna para jaya meLavavo paDe che. benadharmano khAsAno siddhAMta namratAno guNa same keLavavo joIe. jaina kyA saMgraha Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjA meghazya 14. rAjA megharatha svarganA deva indrae devonI sabhAmAM pRthvI paranA rAjA megharathanI bahAdurI ane dayALupaNAnI khUba prazaMsA karI. emaNe kahyuM ke rAjA megharatha potAnA zaraNe AvelAne rakSaNa ApavA mATe potAnA prANa ApatAM paNa acakAya nahi. be devoe iMdranI vAtano virodha karyo. tethI iMdrae temane pRthvIpara jaIne jAte ja joI levA jaNAvyuM. teoe vezapalaTo karI eke kabUtaranuM tathA bIjAe zikArI bAja pakSInuM rUpa lIdhuM. pRthvIpara rAjA megharatha sabhAmAM temanA rAjavI parivArajano sAthe beThA hatA. ekAeka khullI bArImAMthI eka kabUtara beThA hatA tyAM dhasI AvyuM ane goLa goLa AMTA mAravA lAgyuM. rAjAnA Azcarya vacce kabUtara temanA khoLAmAM AvIne besI gayuM. te bhayanuM mAryuM khUba dhrUjatuM hatuM. rAjAne lAgyuM ke kabUtara koI bhayathI phaphaDI rahyuM che ane mahelamAM te Azraya zodhatuM AvyuM che. eTalAmAM eka bAja pakSI UDatuM UDatuM rAjasabhAmAM AvyuM. teNe rAjAne kahyuM, "A kabUtara mAro khorAka che, te mane ApI do." rAjAe to bAja pakSInI vAta sAMbhaLI. teNe javAba Apyo, "A tAro khorAka che e sAcuM paNa te atyAre mArI zaraNamAM rakSaNa mATe che. huM tane A kabUtara nahi ApuM enA badalAmAM tAre je joIe te khorAka ApuM." pakSInI jiMdagI bacAvavA potAnuM mAMsa svIkAravAnuM kahetA rAjA medhatha 67 jaina kathA saMgraha Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna mahAvIranA samaya pahelAnI kathAo rAjAe cAkarone TopalA bharIne zAkabhAjI tathA phaLaphaLAdi lAvavA kahyuM. bAja pakSIe kahyuM, "huM kAMI mANasa nathI ke zAkAhArI paNa nathI. mane to khorAka tarIke mAMsa ja joIe." rAjA megharathe kahyuM, "kabUtaranA badalAmAM huM tane mAruM mAMsa ApuM." rAjAnI LATA(Qaavaan a pakSInI jiMdagI bacAvavA potAnI jiMdagInuM balidAna ApatA rAjA megharatha 68 jaina kathA saMgraha Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjA megharatha vAta sAMbhaLI darabArIoe rAjAnA mAMsane badale bajAramAMthI kasAI pAsethI mAMsa lAvavAnuM sUcavyuM. rAjAe manAI karI kahyuM. kasAI mAMsa mATe bIjA prANIne mAraze. A kabUtara mArA zaraNe AvyuM che ane tenuM rakSaNa mArI javAbadArI che. sAthe bIjA koI prANIne ijA na thavI joIe. tethI huM mAruM ja mAMsa ApIza." ATaluM kahIne rAjAe charI hAthamAM lIdhI ane potAnI sAthaLanuM mAMsa kApIne bAjane ApyuM. Akho darabAra stabdha thaI gayo. bAje kahyuM, "mAre to kabUtaranA vajana jeTaluM ja mAMsa joIe." rAjAe sabhAmAM trAjavAM maMgAvyAM. eka pallAmAM kabUtara mUkyuM ane bIjA pallAmAM rAjAnuM mAMsa mUkyuM. rAjA kApI kApIne mAMsa mUkatA ja gayA paNa kabUtaranuM palluM bhAre ja rahyuM. aMte rAjAe potAnuM AkhuM zarIra trAjavAmAM mUkavAnI taiyArI batAvI. ajANyA pakSI mATe rAjA potAnA prANa ApavA taiyAra thayA te joI AkhI sabhA stabdha thaI gaI. rAjA to zaraNe AvelA pakSIne bacAvavA potAnI pharaja bajAvI rahyA che. rAjA to sAmenA pallAmAM AMkho baMdha karI dhyAnastha mudrAmAM besI gayA. jevuM rAjAe dhyAna zarU karyuM ke kabUtara ane bAja temanA asala deva svarUpamAM AvI gayA. baMne jaNA rAjAne namI paDyA ane kahyuM, "he mahAna rAjavI, iMdrae tamArA je vakhANa karyA hatAM te yathArtha ja hatA. ame kAna pakaDI kabUla karIe chIe ke tame mahAna dayALu rAjA cho." pharI pharI rAjAnI prazaMsA karatA teo rAjAne praNAma karIne cAlyA gayA. Akho darabAra AnaMdita thaI gayo ane ghoSaNA karavA lAgyo, "rAjA megharatha ghaNuM jIvo' A rAjA megharathano jIva trIjA bhavamAM soLamA tIrthaMkara zAMtinAtha banyA. A vAta zIkhavaeN che ke kamanasIba duHkhI lokonuM rakSaNa karavAnI ApaNI kRSNa pharaja che. koInuM dukha darda joIne mAkhaNane dayA bhrAtre eTaluM ja nahi paNa tenI pIDA srochA karavAnA prayatno karIe taoN ja sAcA dayALu kahevAIe. sAco dayALu ga?bone Arthika sahAya karai -ane bhUggA tathA jaruriyAtavALAne khAvAnuM Ape. dayALu mANasa potAnI jiMdagI bacAvavA bIjAne nukazAna na kareM. paraMtu bIjAnA jIvana mATe potAnI jiMdagIno bhoga Ape. 69 jaina kathA saMgraha Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna mahAvIranA samaya pahelAnI kathAo 15. sAdhu naMdiSaNa sAdhu naMdiSeNa mahAna jJAnI ane sevAbhAvI sAdhu hatA. emanA sevAbhAvanI svargamAM paNa prazaMsA thatI. eka divasa iMdrae potAnI sabhAmAM potAnA devo samakSa naMdiSaNanI prazaMsA karI. indra dvArA karAyelI naMdiSaNanI prazaMsAthI zaMkAzIla banelA be devoe naMdiSaNanI parIkSA karavAnuM nakkI karyuM.daivI zaktine kAraNe devo game tyAre game te rUpa dhAraNa karI zakatA ane kSaNamAM game tyAM pahoMcI zakatA. be devo, eka gharaDA ane eka juvAna sAdhunuM rUpa laIne naMdiSeNanA gAmanI bahAranI vADImAM AvI pahoMcyA. Aje naMdiSaNane upavAsanuM pAraNuM hatuM. teo hamaNAM ja gocarI laIne AvyA hatA, ane pAraNuM karavA besatA hatA. tyAM ja juvAna sAdhue AvIne kahyuM, ''dharmalAbha, tyAM vADImAM eka gharaDA sAdhu bhUkha tarasathI taDapI rahyA che. teo khUba ja azakta che. tamArI madadanI jarUra che." A zabdo sAMbhaLatAM ja naMdiSaNa UbhA thaI gayA. svaccha pANI laIne vRddha sAdhu pAse pahoMcI gayA. naMdiSeNane jotAM ja vRddha sAdhu tADUkI UThyA, "o, mahAnAlAyaka, huM ahIM pIDAI rahyo chuM ane tuM mArI koI darakAra ja nathI karato?" vRddha sAdhunI sevA karatA sAdhu naMdipeNa jaina kathA saMgraha Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhu naMdipeNa naMdiSaNa sahanazIla kSamAvaMta hovAthI sAdhunA gussAno koI javAba na Apyo. khUba ja zAMtithI kahyuM, "guruvarya, mane mApha karo, huM ApanA mATe pANI lAvyo chuM." naMdiSeNe vRddha sAdhune pANI pAyuM. temanuM moM, kapaDAM vagere sApha karyA ane besavA mATe madada karI. vaLI pAchA vRddha sAdhu gusse thayA, 'azakta chuM mArAthI besatuM nathI ane tuM mane besADe che?' naMdiSeNe kahyuM, "huM Apane besavAmAM madada karIza. ciMtA nA karazo. Apa iccho to huM Apane vadhu sagavaDa lAge te mATe upAzrayamAM laI jAuM." sAdhue javAba Apyo, "mane pUchavAnI zI jarUra? tane ThIka lAge to mane laI jA." sAdhu naMdiSeNe sAcavIne vRddha sAdhune potAnA khabhA para besADIne dhyAnapUrvaka saMbhALIne pagalAM bharatAM upAzraya tarapha laI javAnuM zarU karyuM. vRddha sAdhu naMdiSaNanI vadhu parIkSA karavA icchatA hatA tethI temaNe potAnuM vajana dhIme dhIme vadhAravA mAMDyuM. vajana vadhavAne kAraNe naMdiSeNa thAkI javA lAgyA ane paDavA jevA thaI jatA. tethI vRddha sAdhue gusse thaIne kahyuM, "zuM thayuM che tane? joIne saMbhALapUrvaka calAtuM nathI? mAruM AkhuM zarIra halAvI nAMkhe che. mAMdA mANasane AvI rIte laI javAya?" sAdhu naMdiSaNanA karuNapUrNa kAryonI prazaMsA karatA devadUto jaina kathA saMgraha Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna mahAvIranA samaya pahelAnI kathAo sAdhunA kaDavA ane gussAbharyA zabdo sAMbhaLavA chatAM naMdiSeNa khUba ja svastha rahyA ane kahyuM, "mApha karo, have huM khUba ja dhyAna rAkhIza." sAdhunI khoTI khoTI TIkAo sAMbhaLavA chatAM khUba ja kALajIthI naMdiSeNe cAlavA mAMDyuM ane sAdhune kevI rIte sArA karavA te vicAravA lAgyA. aMte vRddha sAdhune laIne naMdiSeNa upAzraye AvI gayA. AkhA raste vRddha sAdhue joyuM ke game teTalA apamAnita karavA chatAM naMdiSeNa khUba ja madadarUpa rahyA. vRddha sAdhue potAnuM asala rUpa dhAraNa karyuM ane naMdiSaNane namI paDyA ane kahyuM, "kharekhara, tame sAcA sAdhunA udAharaNarUpa cho. iMdrae tamArI je prazaMsA karI hatI tene mATe tame yogya ja hatA. huM paNa khUba ja prasanna chuM. tame je IcchA dharAvazo te sarva tame prApta karI zakazo." "are deva, A mAnava avatAra ghaNo kiMmatI che. mAnava astitvathI kiMmatI bIjuM kAMI nathI. mane je maLyuM che tenAthI saMtoSa che. mAre koI ja icchA nathI." deva naMdiSaNanA pagamAM paDI gayA ane potAnA sthAne pAchA vaLI gayA. A vAta zIkhavaeN che ke sahanazakti, zarata ane saMtoSa e jainadhdharmanA pAyAnAM mUlyo che. pahelA ane ati mahatvanI vAta e hatI ke saMta naMdaSeNa potAnI jiMdagI sAdhuoNna eNvA 2vA mATaeN samarpI dIdhI. A uttama kArca vadhAraimAM vadyAre tyAga ane zarata mAMge che. saMta naMdaSeNAnI sahanazIlatAnI kasoTI gaMdharva karI rahyA che te jANasA banA teoN sahanat | sevA karatA e mahatvano muddo che. eNno artha e ke teo sAdhunA sevAmAM saMpUrNa samarpita hatA ane pote je karatA hatA temAM atuTa zraddhA hato. jayA2e gaMdhalaoNeN varadAna mAMgavAnuM kahyuM tyAre paNa temaNe potAnA jIvanamAM pUrNa saMtoSa che tema batAvyuM. AmAM paNa temano aparigrahano siddhAMta sUcaka bane che. jaina kathA saMgraha Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAla ane mayaNAsuMdarI 17. zrIpAla ane mayaNAsuMdarI caMpAnagaranA rAjA siMharatha ane rANI kamalaprabhAne zrIpAla nAme eka dIkaro hato. zrIpAla pAMca varSano hato tyAre rAjAnuM avasAna thayuM. rAjA siMharathano bhAI ajitasena mahattvAkAMkSI hato, tethI A takano lAbha laI rAjya laI lIdhuM. potAnA rAjyapada mATe zrIpAla kAMTA barAbara hato. mAtA kamalaprabhAne ajitasenanA kharAba irAdAnI jANa thaI eTale kuMvarane laIne rAja choDI jatI rahI. A vAtanI jANa ajitasenane thaI eTale tenA vizvAsu sipAIone temanI pAchaLa doDAvyA. eka strI bALakane UMcakI doDatI keTale dUra jaI zake? sipAIo tenI najIka AvI gayA jANIne eka koDhIyAonuM ToLuM jatuM hatuM temAM temanI sAthe joDAI gaI. teoe bALakane koDhanA rogano cepa lAgaze tevI cetavaNI ApI paNa bALakane bacAvavA ATaluM jokhama to uThAvavuM paDe tema hatuM. zrIpAla ghaNo bahAdura ane dekhAvaDo hato. tethI koDhIyAo tenI khUba ja kALajI rAkhatA hatA. chatAM zrIpAlane paNa AkhA zarIre koDha phUTI nIkaLyo. zrIpAla yuvAna thayo eTale tene potAno netA banAvyo ane tene umarANA nAme oLakhavA lAgyA. pharatAM pharatAM eka divasa teo mALavAnI rAjadhAnI ujjayinImAM AvI caDhyA. ujajayinImAM prajApAla nAme rAjA rAjya karato hato. tene saubhAgyasuMdarI tathA rUpasuMdarI nAme be rANI hatI. saubhAgyasuMdarIne surasuMdarI ane rUpasuMdarIne mayaNAsuMdarI nAme dIkarI hatI. te baMne khUba suMdara ane catura hatI. rAjAne baMne dIkarIo khUba ja vahAlI hatI. baMnenA yogya ane uttama ghaDatara mATe khAsa sagavaDa karI hatI. baMne dIkarIo badhI kaLAmAM pAraMgata thaI gaI, eTale rAjAe temanI parIkSA levAnuM vicAryuM. baMnene darabAramAM bolAvI rAjAe je kaMI prazno pUchyA tenA sarasa javAbo ApyA. aMte chellA praznarUpe rAjAe pUchyuM ke A badhI sAhyabI tathA sagavaDo tamane konA pratApe maLI? khUba ja namratApUrvaka surasuMdarIe rAjAnI maherabAnIthI maLyuM che tema jaNAvyuM. rAjA khUba ja prasanna thayA. pachI rAjAe mayaNAsuMdarIne paNa prazno pUchI jJAnanI cakAsaNI karI aMtamAM tene paNa pUchyuM ke tane konA pratApathI A badhuM maLyuM che? evA praznanA javAbamAM mayaNAsuMdarI e jaNAvyuM, "pitAjI! Apane praNAma! paNa mane maLela A rAjavI vaibhava mArA pUrva janmonA puNya karmanuM ja phaLa che. darekane potAnA bhAgyamAM nirmAyeluM ja maLe che. koI koIne kaMI ApI ke laI zakatA nathI." rAjA to mayaNAsuMdarIno javAba sAMbhaLIne DaghAI ja gayA. pharI pharI mayaNAne e savAla pUchyo paNa mayaNAe to namratApUrvaka potAnA karmonuM ja phaLa che tema jaNAvyuM. rAjakuMvarI tarIkeno janma paNa karmanA pariNAme che temAM koI mekha mArI na zake. rAjA to khUba gusse thaI gayA, karma vize teo kaMI paNa mAnavA taiyAra ja na hatA. tethI mayaNAne pATha bhaNAvavAnuM nakkI karyuM. tenA mANasone taddana kadarUpo garIba mANasa zodhI lAvavAnuM kahyuM. mANaso koDhiyA uMmarANAne laI AvyA ane rAjAe vicAryA | jaina kathA saMgraha 73. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna mahAvIranA samaya pahelAnI kathAo vagara ja mayaNAne tenI sAthe paraNAvI dIdhI. jarUrI sAdhana sAmagrIthI sajja nAnuM sarakhuM ghara ApI mayaNAne karmanA sahAre mokalI dIdhI. tenI mAtA rUpasuMdarI rAjAnA nirNayathI khUba du:khI thayAM. bIjI bAju surasuMdarIne zaMkhapurInA rAjakuMvara aridamana sAthe paraNAvI. mayaNA khUba ja dhArmika prakRtinI hatI. uMmararANAnA vezamAM rahelA zrIpAlane potAnA pati tarIke svIkArI lIdho ane tenI sevA zrIpAlane paraNatI rAjakumArI mayaNA karavA lAgI. pati sAthe te derAsaramAM bhakti karatI tathA sAdhunA mukhethI pavitra upadeza sAMbhaLatI. eka divasa mayaNA ane teno pati vidvAna AcArya municaMdrane vaMdana karavA gayAM, ane potAnA prazno tathA patinA koDhanI pRcchA karI. temaNe navapadanI AyaMbilanI oLInI ArAdhanA karavA kahyuM. sADAcAra varSa eTale ke nava oLI karavI paDe. oLInA 9 divasa hoya che ane te samaya daramiyAna arihaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya, sAdhu (paMcaparameSThI) jJAna, darzana (zraddhA), cAritra ane tapa ema navapadanI ArAdhanA karavI paDe. AyaMbila eTale divasamAM eka ja vAra ekadama sAduM-marI-masAlA, ghI-dUdha, tela, mIThuM vagereno tyAga karI lukhkhuM jamavAnuM. varSamAM caitra ane Aso ema be vAra oLI Ave. jaina kathA saMgraha Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAla ane mayaNAsuMdarI mayaNA ane zrIpAle khUba ja zraddhA ane bhaktithI oLInuM tapa zarU karyuM. oLImAM saLaMga nava divasa sudhI eka TAIma lukhkho AhAra levAno pariNAma Azcarya pamADe tevuM hatuM. zrIpAlanI cAmaDI parathI DAdhA dhIme dhIme jatA rahevA lAgyA. ema karatAM pahelAM jevI kAMtimaya cAmaDI thaI gaI. cAmaDI paranA samagra DAghA jatA rahyA. have te rAjakumAra jevo suMdara dekhAto hato. mayaNA potAnA karmane dhanyavAda ApavA lAgI. navapadanI oLI nava vAra thaI javA chatAM teoe cAlu ja rAkhI. ekavAra teo derAsaramAM hatA tyAM mayaNAnI mAtA rUpasuMdarI temane acAnaka maLyAM. mayaNAne koI koDhiyAne badale suMdara rAjakumAra sAthe joIne temane dhrAsko paDyo. mayaNAe vigatavAra badhI vAta karI. rUpasuMdarI vAta jANI khUba ja prasanna thayAM. temaNe jaIne navapadanI sacoTa ArAdhanA karatA zrIpAla ane mayaNA rAjAne vAta karI ke mayaNAnI karma vizenI vAto sAcI TharI che. rAjAe paNa satya joyuM. manamAM ne manamAM potAnI jAtane dhikkAravA lAgyA ke meM mArI lADakI dIkarIne du:khI karI. have temaNe dIkarI-jamAIne potAnA ghera AvavA teDuM mokalyuM. zrIpAla vAstavamAM koNa che tenI badhAMne jANa thaI. nasIbajoge zrIpAlanI mAtA paNa mahelamAM AvIne sAthe rahevA lAgyAM. ekavAra rAjAnI savArI nIkaLI hatI te samaye zrIpAla prajApAla rAjA sAthe hAthI para beTho hato. koIe zrIpAla tarapha hAtha karIne jaina kathA saMgraha 75 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna mahAvIranA samaya pahelAnI kathAo te rAjAno zuM sago che tema pUchyuM. te rAjAno jamAI che evo javAba maLyo je zrIpAle sAMbhaLyuM. sasarAnA nAmathI oLakhAvuM zrIpAlane gamyuM nahi. huM mArI jAte mArI oLakha UbhI karuM. sahunI paravAnagI laI te nIkaLI paDyo. cAre bAju dUrasudUra pharyo, ghaNAM sthaLonI mulAkAta lIdhI. game tevI agavaDo vacce paNa navapadanI ArAdhanA bhUlyo na hato. e samayanA rivAja mujaba potAnA budhdhibaLe ghaNI strIo sAthe lagna karyA. aDhaLaka saMpatti prApta karI, ghaNAM tenA vicArone anusaryA - anuyAyIo banyA. pAchA pharIne ujjayinInI bahAra paDAva nAMkhyo. sainya vizALa hovAne lIdhe jANe AkhA zaherane ghero ghAlyo hoya tevuM lAgyuM. rAjA prajApAle vicAryuM ke koI duzmana caDhI Avyo che. paNa jyAre jANyuM ke te potAnA jamAI che tyAre te tene maLavA taMbumAM gayA. koI mahAna sanmAna sAthe te gAmamAM pravezyA. temane joIne temanI mAtA tathA mayaNA khUba ja prasanna thaI gayAM. zrIpAle potAnI atipriya patnI mayaNA sAthe lAMbo samaya vItAvyo. have temaNe potAnuM asala rAjya caMpAnagara pAchuM meLavavAno vicAra karyo. emaNe kAkA ajitasenane rAjaya pAchuM soMpI devAno saMdezo mokalyo. ajitasene rAjya pAchuM soMpavAnI nA pADI. zrIpAle potAnA vizALa sainyanI madadathI ajitasenane baMdIvAna banAvI caMpAnagara para vijaya meLavyo. ajitasenane mApha karyo. ajitasena samajI gayA ke potAnA divaso bharAI gayA che. temaNe saMsAra choDavAno nizcaya karyo. caMpAnagarano rAjA banIne zrIpAle potAno rAjavahIvaTa sarasa rIte calAvyo. zrIpAla rAjA ane mayaNAsuMdarIe jIvanabhara navapadajInI ArAdhanA karI jIvanane dhanya banAvyuM. mayaNAsuMda8nI A vAtaoN karmavAdamAM zraddhA ane navapada pratyenA bhakti bhAvanA che. potAnuM bhAgya badalAvAnA tenA prayatnonuM mahattva batAvavAmAM AvyuM che. mayaNA karmanA svabhAvane jANatI hatI. pote potAnA bhAgyathI saMtuSTa na hatI. te ane teno pati zrIpAla prArthanA ane prayatnothI potAnI paristhiti badalavA tanatoDa prayatna karavA lAgyA. aMte teone saphaLatA maLI. karma ja temane vartamAna paristhitimAM mUkyA hatA. te temaNe 2vIkArI lIdhuM hatuM. teo jANatA hatA ke jo teo sArA karmo prApta kare ane kharAba kamano nAza kare to testro potAnuM bhAva badalI | zake. sukha athavA duHkha e mananI sthita che. tame jo duHkhI cho evuM cAraze to tamArI jAtanaeN duHkhI ja jusso . kamenI sattAmAM pUrepUoN RazvAsa rAkhI sukha ane saMtoSa meLavavA jarurI che. ' | jaina kathA saMgraha Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IlAcIkumbhAra 17. IlAcIkumAra IlAvardhana zaheramAM dhanadatta nAmano moTo vepArI raheto hato. tenI patnI ilAcIe khUba suMdara putrane janma Apyo. ekano eka dIkaro hovAthI jIvita rahe tevI mAnyatAthI tenuM nAma pADyuM na hatuM. paNa te ilAcIno dIkaro hovAthI sahu tene ilAcI-putra kahIne bolAvatA. ene khUba ja lADakoDathI ucheravAmAM Avato. koI vAtanI kamI na hatI. suMdara navayuvAna banyo eTale sahu tene ilAcIkumAra kahIne bolAvatA. tenA mAtA-pitAe tenA lagna karavAnuM vicAryuM. ilAcIkumAranuM kuTuMba khUba ja sukhI ane khAnadAna hatuM. ilAcIkumAra dekhAve suMdara hovAne kAraNe ghaNAM mAtA-pitA potAnI dIkarI enI sAthe paraNAvavA utsuka hatA. sArI khAnadAna chokarIonI yAdI banAvIne pasaMdagI mATe ilAcIkumArane ApI, ilAcI mATe pasaMdagInuM kAma agharuM hatuM. eka divasa ilAvardhanamAM naTano khela karatI ToLI AvI. teo khullI jagyAmAM vAMsa khoDIne doraDA bAMdhIne khela batAvatA. Dhola vagADI potAnA AvyAnI ane khela zarU thavAnI jAherAta karatA. AkhuM gAma khela jovA bheguM thatuM. naTa vArApharatI doraDA para caDhIne cAlatAM cAlatAM nRtya karatAM karatAM eka cheDethI bIjA cheDe pahoMcatA. temanI e kaLA joIne sahu prekSakavarga ApharIna pokArI UThato. ilAcIkumAra paNa A khela jovA gayo. naTanA saradAranI khUba ja suMdara ane sarasa nRtya karatI chokarI ilAcIkumArane khUba ja gamI gaI. tenI najara tenA para ja coMTI gaI hatI. khela pUro thayA pachI naTa doraDA, vAMsa vagere saMkelIne tyAM bhegA thayelA loko pAsethI paisA ugharAvatA. sArI evI rakama bhegI karIne teo temanA taMbumAM rAta rokAtA. khela pUro thatAM sahu potapotAne ghera gayA. ilAcIkumAra paNa svagRhe pAcho pharyo. paNa tenA magajamAMthI naTanI suMdara chokarI khasatI na hatI. rAtre jamavAnA samaye paNa te sUnamUna besI ja rahyo. pitAe ghaNuM pUchyuM paNa teNe kaMI ja javAba na Apyo. chevaTe rAtre tenI mAtAe khUba ja premapUrvaka pUchaparacha karI tyAre teNe naTanI chokarI sAthe lagna karavA che tevuM jaNAvyuM. tenI mAtAne A sAMbhaLI AghAta lAgyo. ApaNA samAjamAMthI ucca komanI khAnadAna khUba ja suMdara ane suzIla chokarI sAthe tane paraNAvIzuM. te halakA kuLanI chokarIne tuM bhUlI jA. paNa ilAcIkumAra potAnA vicAromAM makkama hato. jyAre dhanadatte A vAta jANI to temane paNa AghAta lAgyo. dhanadatte khUba samajAvyo paNa te ekano be na thayo. dhanadatta khUba ja samaju hatA. potAnI AbarUnA bhoge pote dIkarAne gumAvavA taiyAra na hatA. tethI naTanA nAyakane bolAvI ilAcIkumAra mATe tenI dIkarIno hAtha mAMgyo. potAnI jAtinI bahAra lagna na karI zakAya evo niyama hovAthI naTe potAnI dIkarInA lagna ilAcIkumAra sAthe karavAnI nA pADI. dhanadattane lAgyuM ke tene dIkarInA badalAmAM paisA joItA haze eTale mAMge te ApavA taiyAra thayA paNa naTa mAnyo nahi. dhanadatte temanI jAtino rivAja pULyo. naTe jaNAvyuM ke amArI jAtimAM chokaro rAjAne potAnI naTane lagatI avanavI kaLAthI prasanna kare ane rAjA prasanna thaI ene inAma Ape to ja ame tene amArI dIkarI paraNAvI zakIe. ane e inAmanA paisAthI jaina kathA saMgraha Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna mahAvIranA samaya pahelAnI kathAo ame nAta jamADIye. dhanadatta nirAza thaI gayA kAraNa ke potAno dIkaro evI koI kaLA jANato ja nathI. dhanadatte patnIne badhI vigatavAra vAta karI. temaNe dIkarAne samajAvyuM ke pAraMgata naTa ja e chokarIne paraNI zake mATe tuM ene bhUlI jA . ilAcIkumAra uparathI zAMta hato paNa tenA magajamAM to vicAranA ghoDA doDatA hatA. e chokarI vinA pote sukhI nahi ja thaI zake mATe je bhoga Apavo paDe te ApavA te taiyAra thayo. tenA maunano mAtA-pitAe khoTo artha ghaTAvyo. lAgyuM ke samaya jatAM te bhUlI jaze. teo tenuM mana bIje vALavA prayatna karavA lAgyA. ilAcIkumAre upara uparathI temane sahakAra Apato hoya tevo dekhAva karyo paNa manathI te makkama hato. naTanI maMDaLIe jyAre ilAvardhana choDIne javAnuM nakkI karyuM tyAre ilAcIkumAre mAtApitAthI chAnAmAnA ghara choDI dIdhuM ane naTanI TukaDImAM bhaLI gayo. eNe naTano paheraveza apanAvI lIdho. naTavidyA zIkhavAnI zarU karI. naTanI chokarI paNa ilAcIkumAranA premamAM gaLADUba hatI tethI te paNa ilAcIkumArane madada karavA lAgI. aMte te kuzaLa naTa banI gayo. jayAre teo benAtaTa nagaramAM gayA tyAre IlAcIkumAre chokarInA pitAne kahyuM ke mane tamArA rAjA pAse hAjara karo. huM mArI kaLAthI temane khuza karIza. naTanA nAyake rAjAne vinaMtI karI ke juvAna naTanA khela joIne tene zirapAva Apo. rAjA kabUla thayA ane yogya samaye AvIne potAnI jagyAe besI gayA. temane namaskAra karI ilAcIkumAra doraDA para caDhI gayo. kUdakA bharato nRtya karato te doraDA para khUba ja siphatathI sarakI rahyo hato. jokhamI khela dvArA prekSakonuM mana jItI lIdhuM. ilAcIkumArane lAgyuM ke eNe yogya mahenata dvArA potAnI kaLA sArI rIte rajU karI che. nIce UtarI rAjAne namaskAra karI yogya inAmanI jAherAta karavA vinaMtI karI. A samaya daramiyAna rAjAnuM dhyAna ilAcIkumAranA jokhamI khela karatAM te suMdara chokarI tarapha vadhAre hatuM. te ilAcIkumArane premathI protsAhana ApyA karato hato. naTanA nAyake rAjAne ilAcIkumAranI kalAthI AnaMda Avyo ke kema te pUchyuM. rAjAe DhoMga karI khoTekhoTuM kahyuM ke rAjyanA aneka praznomAM mAruM mana eTaluM vyagra hatuM ke meM barAbara khela joyo ja nathI. teNe ilAcIkumArane pharIvAra khela karavA jaNAvyuM, IlAcIkumAre pharIvAra bamaNA utsAhathI avanavA khela karI rAjAne prasanna karavA prayatna karyA. pharIvAra paNa rAjAe khoTuM bahAnuM kADhI pharI khela karavA kahyuM. ilAcIkumArane gaLe rAjAnI vAta na UtarI. tene khyAla Avyo ke kaMIka khoTuM thaI rahyuM che, chatAM te suMdara chokarIne pAmavAnI icchAthI te pharI potAnA khela batAvavA taiyAra thayo. jyAre te pharI khela karavA doraDA para caDyo tyAre teNe cArebAju najara doDAvI. teNe joyuM ke sAmenA makAnamAM eka suMdara yuvAna strI yuvAna sAdhune gocarImAM mIThAI vhorAvI rahI che. Azcarya vacce ilAcIkumAre noMdhyuM ke te sAdhu nIcI najare UbhA che ane te strInI suMdaratA sAme najara paNa karatA nathI. tenAthI potAnI jAtanI sarakhAmaNI thaI gaI. eka suMdara chokarI khAtara teNe potAnI AkhI jiMdagI badalI nAMkhI ane A sAdhu AvI suMdara strI sAme hovA chatAM vicalita thatA nathI, jotAM paNa nathI. sAdhuno AtmasaMyama ane te strI taraphanI upekSAvRtti te joI ja rahyo. sAdhunA moM para parama zAMti hatI. sAdhunI AvI vRtti ilAcIkumAranA manane sparzI gaI. "zA mATe huM A suMdara chokarInI upekSA nathI karI zakato?" vaLI vicAravA lAgyo ke rAjA zA mATe vAraMvAra khela jaina kathA saMgraha Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IlAcIkumAra karavAnuM kahe che? cokkasa rAjA A suMdara chokarIthI AkarSAyo che, ane huM doraDA parathI paDI jAuM tenI ja rAha jue che. "huM doraDA parathI paDI jAuM to huM khUba ja ghavAI jAuM ane pharI AvA khela karavA zaktimAna na rahyuM ane e saMjogomAM huM A suMdara chokarInejenA khAtara meM mArA mAtApitA tathA samAjadharmane choDyA-paraNI na zakuM." e samajI gayo ke te jene sukha mAne che te eka bhramaNA che. ene pote AcarelA dharmanA siddhAMto yAda AvyA. zarIramAM rahelo AtmA ane tenI anaMta zaktinI vAta e sArI rIte samajato hato. naTa tarIkenI kuzaLatA ane AMtarika zaktine kAraNe ja prApta thaI hatI. sAdhu A badhAthI para rahI zakyA kAraNa ke teo khUba ja jAgrata ane sAvadha hatA. naTa tarIke paNa doraDA para cAlatA mAre khUba sAvadha rahevuM paDe che nahi to UMcethI paDI javAya ane kadAca mRtyu paNa Ave. to zA mATe AvI jAgRti rAkhIne AdhyAtmika vikAsa mATe prANa na ApuM? A bhava pahelAMnI jiMdagImAM teNe ghaNo AdhyAtmika vikAsa sAdhyo hato. te saMskAra UMDe UMDe AtmAmAM saMgharAyelA hatA. sAdhue uddIpakanuM kAma karyuM. te GS " N sAdhunA hAvabhAva joIna mAyAnuM mithyApaNuM samajI jatA IlAcIkumAra saMpUrNa jAgrata thaI gayA. ane AtmAne uddhAre te ja sAcuM bAkI badhuM bhrAmaka che ema samajAI gayuM. doraDA para cAlatAM cAlatAM ja te potAnA AtmAmAM UMDA UtarI gayA ane tyAM ja temane kevaLajJAna prApta thayuM. thAMbhalA parathI nIce UtarI sahunI vidAya laIne te sthAna choDI cAlyA gayA. A vAta vairAgyanA siddhAMtane keMdita karaeN che. bhautika cIjo, mANaso athavA temanA pratyenA rAganuM AkarSaNa ja ApaNA mATe ke bIjA mATe duHkhanuM kAraNa bane che. bAhya dunayA pratyenuM ApaNuM AkarSaNa ochuM karavAnA prayatna karavA joIe ane ApaNA Atma pratye mAkhaNuM dhyAna keMdrita karavuM. Abha sAkSAtkAranA mArgamAM moha-mAyA naDatara che. sAdhunuM suMdara strI sAme najara suddhAM na kI e IlAcIkumA2ne sAcA raste doraeN che. 79 jaina kathA saMgraha Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80. bhagavAna mahAvIranA samaya pahelAnI thAo 18. muni hUgaDu jUnA samayamAM dhanadatta nAmano khUba ja dhArmika vRttino vepArI hato. teno dIkaro paNa tenA jevo ja dhArmika hato. e gAmamAM eka divasa moTA AcArya dharmoSasUri padhAryA. dhanadatta ane teno dIkaro temanuM vyAkhyAna sAMbhaLavA gayA. AcAryanI vAtothI dhanadattano dIkaro khUba ja prabhAvita thayo ane temanA ziSya banavAnuM nakkI karyuM, badhuM ja choDIne e yuvAna sAdhu banI gayo. e AcArya A juvAna jaina sAdhumAM rahelI agAdha zaktine oLakhI gayA ane tene kalAguru evuM nAma ApyuM, tyAMnI grAmyabhASAmAM tene kUragaDu (ghaDo bharIne bhAta khAnAra) kahevA lAgyA. phUgaDue badhA pavitra dhArmika pustakono abhyAsa karyo ane tenA sArane yogya rIte pustakarUpe utAryA. mAnavajIvanamAM karmanI sattA mahattvano bhAga bhajave che e tene sAcA arthamAM samajAI gayuM. tethI te ucca jIvana jIvavAno prayatna karavA lAgyA. sAdhunA tamAma guNo temanAmAM jovA maLatA, paNa eka mUMjhavaNa temane kAyama satAvatI. te bhUkhyA na rahI zaktA ane tethI te upavAsa karI na zakatA. divasamAM ekavAra to khAvA joIe ja. paryuSaNa parvanA divasomAM paNa te ekAda upavAsa paNa na karI zakatA. te pote potAnI jAtane upavAsa na karI zakavA badala Thapako ApyA ja kare. A badhuM potAnA koI karmono ja udaya hoya tema lAgatuM. anya sAdhu upavAsa kare to te temanI sevA uttama rIte karatA ane manamAM vicAratA ke ko'ka divasa pote paNa A pramANe upavAsa karI zakaze. ekavAra comAsAnA divasomAM evo banAva banyo ke temanI paristhiti ja badalAI gaI. comAsAmAM jaina sAdhu pravAsa na karatAM eka ja sthAnamAM rahe che. paryuSaNa paNa A ja divasomAM Ave. te samaye AcArya dharmadhoSasUri potAnA kUgaDu sahita aneka ziSyo sAthe zaheramAM hatA. ghaNA ziSyo lAMbA upavAsa karatA. koIka to mahinAnA upavAsa karatA. pote eka paNa upavAsa karI nathI zakatA tenuM kUragaDune khUba ja duHkha hatuM. saMvatsarInA divase temaNe upavAsa karavAnuM nakkI karyuM. manamAM pastAvo karatA rahyA, upavAsa karavAno temaNe prayatna paNa karyo, paNa bapora thatAM thatAM to tIvra bhUkhathI pIDAvA lAgyA ane temane lAgyuM ke have bhUkhyA nahi ja rahevAya. manamAM pastAvo karatA rahyA ke evA te kevA potAnA gADhA cIkaNA karmo che ke eka upavAsa paNa na karI zakAya? khacakATa sAthe temaNe guru pAse gocarI mATe javAnI AjJA mAMgI. gurue khUba ja samajAvyA. phUgaDue kahyuM ke huM paNa upavAsa karavA icchuM chuM ane mArI upavAsa nahi karI zakavAnI zaktine kAraNe huM paNa ghaNuM du:kha anubhavuM chuM. gurune tenA bhAgya para dayA AvI ane gocarI mATe javAnI rakta ApI. kUragaDu je kaMI maLyuM te vhorIne pAchA AvyA. AvIne namrapaNe sAdhunA niyama pramANe gurune gocarI batAvI ane vAparavAnI AjJA mAMgI. gurue AjJA ApI paNa bIjA sAdhuo tenI TIkA karavA lAgyA ke saMvatsarInA divase paNa pote khAI rahyA che ane moTuM karma bAMdhI rahyA che . bIjA sAdhuo ghRNAnI draSTithI joi rahyA ke jANe te sAdhu banavAne lAyaka nathI. phUgaDu cUpacApa A badhuM sAMbhaLI rahe che ane eka khUNAmAM jaIne gocarI vAparavA besI jAya che. keTalAka tapasvI sAdhu tiraskArathI temanA pAtramAM thUMkyA to paNa samatA rAkhI temanA tapanI prazaMsA karavA lAgyA. kUragaDu potAnI A azaktithI du:khI thAya che ane tene mATe te potAnA koIka janmanA karmano doSa gaNe che, potAnA AtmAnA jaina thA saMgraha Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muni sUka guNothI pote vAkepha che eTale te samaje che ke A karmI paNa eka divasa pUrA thaI jaze. temaNe manamAM daDha nirdhAra karyo ke mAre A jIvanamAM ja mArAM karmo khapAvI devAM che. zarIranI ane mananI kamajorInA duHkhane pAra karIne teo AtmAnA vicAramAM lIna thaI gayA ane dhIme dhIme temanA karmono kSaya thavA lAgyo. bhojana letAM letAM ja karmono kSaya thayo ane temane kevaLajJAna prApta thayuM. kevaLajJAna prApta karatA muni karavu jyAre koI kevaLajJAna prApta kare tyAre svarganA devo tene vaMdana karavA padhAre che. svarganA devone AvatA bIjA sAdhuoe joyA tyAre teo ema mAnavA lAgyA ke amArI AkarI tapazcaryAne biradAvavA AvI rahyA che. jaina kathA saMgraha 81 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna mahAvIranA samaya pahelAnI kathAo paNa teo to kUragaDu pAse gayA, ane temane vaMdana karavA lAgyA. sarva sAdhu samudAya mUMjhavaNamAM mUkAI gayo. pote ATalI AkarI tapazcaryA kare che to amane tenuM koi ja phaLa nahi, devo dvArA vaMdana nahi ane te kUragaDu kaMI ja karatA nathI chatAM devo vaMdana kare ane emane pUrNa jJAna maLe!. AvI mUMjhavaNa anubhavatA teo AcArya dharmaghoSasUri pAse zuM banyuM te jANavA gayA. AcAryae kahyuM ke tamane badhAMne tamArI AkarI tapazcaryAnuM abhimAna hatuM ane kUragaDune upavAsa nahi karI zakavAne kAraNe bInajarUrI utArI pADatA hatA. paNa A badhuM pAchalA koI karmanuM ja pariNAma che ema te samajatA hatA. kSamAguNa hovAne kAraNe badhuM ja sahana karI letA hatA. vartamAna jIvanamAM udayamAM AvelAM karmo khapAvavA, te AtmAne jAgRta karavA jJAnano upayoga karatA hatA. tame badhAe kUragaDune khoTI rIte mUlavyA che. potAnA pUrvanA karmono koIpaNa prakAranuM baMdhana vadhAryA vagara nAza karavAmAM teone A samatA madadarUpa banI. teo dharmanA hArdane samajyA che. pUrvenA saMcita karmo temanI tapazcaryAmAM bAdhArUpa banyA hatA. teone te aMge duHkha hatuM. udayamAM Avela karmone niSThApUrvakanA pazcAttApathI khapAvyA che. te karmo badala dilagIrI hovA chatAM te karmonI asara tarapha teo samatAvALA hatA. udayamAM AvelA karmone vadhAvIne teone samyaka darzana prApta thayuM ane Akhare navA karmo na bAMdhatA ane jUnA karmono kSaya thatAM temane kevaLajJAna prApta thayuM. badyA ja sAghuoN samajI gayA ke sAcuM jJAna maeNLavavA potAnuM bInajarU? mathyAbhimAna naDatararUpa hatuM. AcAryae paNa samajAvyuM kaeN AtmAne zAzarika sthiti ke pravRti joDe kAMI levA-devA nathI. zarsara to bAMdhelA zarmAne bhogavavA mATe maLeluM che. karmanA sAcA ravabhAvane jANavA mATe kevaLa eka sAdhana tarIke eno upayoga karavo joIe. teno yogya upayoga thAya to te asarakAraka sAdhana che. AtmAnuM sAcuM 2vazvapa samajI levuM e dharmano sAra che. ane ja eka mAtra A jIvanamAM karavA yogya che. koI saMyama The prAyazcita na karI zakatAM hoya athavA dhamaeNnA siddhAMtone pALI na zakatA hoya tecyo tarapha aNagamo karavAnI jarUra nathI. AvA mANasone nIcA pADacA vinA temane prAyazcita mArTenI sahAnubhUtipUvaeNka hiMmata ApavI joIe. jethI tene samajAya ke potAnA karmone kAraNe te kaMI ka8 zakato nathI. tapazcaryA ka2nA2e kadI potAnI tapazcayonuM abhimAna na karavuM. jaina kathA saMgraha Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 4 bhagavAna mahAvIranA samayanI jIvana kathAo ( f vadhAro che ; in kiolan Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "That Which subdues passions, leads to bliss and fosters friendliness is called knowledge" - Mulachar (5171) Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvIrasvAmI ane movALa 19. mahAvIrasvAmI ane govALa eka vakhata mahAvIrasvAmI eka gAmathI bIje gAma jaI rahyA hatA tyAre teo eka jhADa nIce dhyAnastha avasthAmAM UbhA rahI gayA. te samaye eka gAyono govALa enI gAyo sAthe tyAM Avyo. ene koI kAma mATe javAnuM hovAthI tenI gAyonuM koI dhyAna rAkhe te jarUrI hatuM. teNe dhyAnastha UbhelA mahAvIrasvAmIne thoDo samaya potAnI gAyonuM dhyAna rAkhavAnuM kahyuM, paNa mahAvIrasvAmI dhyAnamAM hovAthI tene koI javAba Apyo nahi. govALe mAnI lIdhuM ke meM kahyuM che eTale te gAyone sAcavaze. gAyo ghAsanI zodhamAM AgaLa-pAchaLa pharavA lAgI. thoDA samaya pachI gAyono govALa pAcho Avyo ane joyuM to tenI gAyo tyAM hatI ja nahi. teNe mahAvIrasvAmIne pUchyuM, "mArI gAyo kyAM gaI? tame tenuM zuM dhyAna rAkhyuM?" mahAvIrasvAmI to haju paNa dhyAnamAM ja hatA tethI temaNe koI javAba na Apyo. govALe cAre bAju tapAsa karI paNa gAyo kyAMya na maLI. e gAyone zodhavA gayo hato te daramiyAna gAyo mahAvIrasvAmI jyAM dhyAna dharatA hatA tyAM pAchI AvIne UbhI rahI gaI. govALa cAre bAju rakhaDI rakhaDIne pAcho Avyo tyAre tenA Azcarya vacce gAyo tyAM ja UbhI hatI. govALa mahAvIrasvAmI para khUba ja gusse thayo kAraNa ke teNe evuM mAnyuM ke temaNe gAyone kyAMka saMtADI dIdhI hatI. gussAmAM teNe potAnuM doraDuM hAthamAM lIdhuM ane mahAvIrasvAmIne mAravA ja doDyo. eTalAmAM svargamAMthI eka devadUta Avyo ane tenuM doraDuM pakaDI lIdhuM ane Thapako abhaNa govALanA trAsathI bhagavAna mahAvIranuM rakSaNa karatA indra ApatAM kahyuM, "tuM joI nathI zakato ke mahAvIrasvAmI UMDA dhyAnamAM che" govALe kahyuM, "paNa teNe mane chetaryo che." devadUte kahyuM, e UMDA dhyAnamAM che mATe teM je kaMI kahyuM haze te temaNe sAMbhaLyuM ja nathI. e sAdhu banyA pahelAM rAjakuMvara vardhamAna hatA. emane tArI gAyonuM koI kAma nathI. emane mArIne tuM bhAre karmo bAMdhIza." govALane khyAla AvI gayo ke pote moTI bhUla karI rahyo hato. teNe mahAvIrasvAmInI mAphI mAMgI ane cAlyo gayo. jaina kathA saMgraha Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna mahAvIranA samayanI jIvana kathAo devadUte mahAvIrasvAmIne namaskAra karyA ane vinaMtI karI, "he bhagavAna, tamArI A AdhyAtmika saphara daramiyAna mane tamArI sevAmAM rahevA do." mahAvIrasvAmIe javAba Apyo, "AdhyAtmika pragatimAM koI koIne madada nA karI zake ane kevaLajJAna paNa na pAmI zake. kevaLajJAna prApta karavA ane arihaMta banavA mATe jAte ja puruSArtha karavo paDe ane to ja sarvajJa banAya ane mukti maLe." bhagavAna indrane rakSaNa karatA roke che mahAvIrasvAmIne temanI muzkelImAM madadarUpa thayAnA saMtoSa sAthe devadUta svargamAM pAchA pharyA. mahAvIrasvAmIne govALa para to zuM koInA para paNa durbhAva na hato. ApaNe kyAraiya utAvaLe koI nirNaya na karavo kAraNa che zrApaNe kyAMka khoTA paNa hoIe. koIpaNa nirNaya letAM pahelAM cArai bAjuno tracAra 83oN. bIjuM ApaNe kyAraeNya koI kAraNasara koIne duHkha na pahoMcADavuM paNa gusse thayA tranA kSamA ApavI joIe. A saMte ApaNe ApaNA smAtmAne lAgatA kharAba karmone zaikI zakIeN. 86. jaina kathA saMgraha Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caMDakauzika 20. caMDakau8i bhagavAna mahAvIra jayAre sAdhu hatA tyAranI A vAta che. teo upavAsa karatA, dhyAna dharatA ane tapa karatA. teo eka sthaLethI bIjA sthaLe tathA eka gAmathI bIje gAma khullA page ja jatA. eka vAra teoe vAcAlA gAme javAnuM nakkI karyuM. tyAM javA mATe temane jaMgala pasAra karavAnuM hatuM. te jaMgalamAM mahA jherI caMDakauzika sApa raheto hato. te koI mANasa ke prANI sAme najara kare to paNa tenuM tAtkAlika mRtyu thatuM tevuM kahevAtuM. te jaMgala pAsenA gAmanA loko bhayabhIta banIne jIvatA hatA. gAmanA lokoe jyAre jANyuM ke bhagavAna mahAvIra A jaMgalanA rastethI javAnA che to teoe bhagavAna mahAvIrane jaMgala choDIne lAMbA rastethI javAnuM sUcavyuM, paNa bhagavAna mahAvIrane to koI prakArano Dara na hato. teone koInA pratye tiraskAra na hato. kAraNa ke bhaya ane tiraskArane teo hiMsA gaNatA. teo ahiMsAmAM mAnanArA hatA. teo pote zAMta hatA ane bIjA pratye zAMti rAkhanArA hatA. temanA mukha para dayA ane zAMtinA bhAva ja dekhAtA, tethI temaNe gAmalokone gabharAvavAnuM koI kAraNa nathI caMDakauzikane upadeza ApatA bhagavAna mahAvIra jaina kathA saMgraha Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna mahAvIrannA samayanI jIvana kathAo tema samajAvyuM. ane jaMgalanA rastethI ja javAnuM nakkI karyuM. thoDe AgaLa gayA ane baLeluM ghAsa dekhAyuM. jaMgala AkhuM raNa jevuM lAgatuM hatuM. jhADa tathA choDavA sUkAI gayA hatA. bhagavAna mahAvIrane lAgyuM ke caMDakauzika ATalAmAM najIkamAM ja hovo joIe. bhagavAna mahAvIra tyAM dhyAna mATe rokAyA. bhagavAna mahAvIranA hRdayamAM dareka mATe zAMti, dayA ane karuNAnA bhAva ja rahetA. caMDakauzikane khyAla Avyo ke potAnA dara najIka koIka AvyuM che eTale te daramAMthI bahAra Avyo. tenA Azcarya vacce koI mANasa tyAM Ubho hato. te gusse thayo ane vicAravA lAgyo, "ahIM mArI jagyAmAM AvavAnI tenI hiMmata kema cAlI?" caMDakauzika bhagavAna mahAvIrane gabharAvavA phaMphADA mAravA lAgyo. tene bhagavAna mahAvIranI svasthatAnI khabara na hatI. te gusse thayo. najIka AvIne pheNa caDAvIne temane DaMkha mAravA taiyAra thayo. teNe joyuM ke A mANasa to gabharAto paNa nathI ke nAsI paNa nathI jato, tethI te vadhu gusse thayo ane traNa vAra jherI DaMkha mAryA. bhagavAna mahAvIrane tenA jheranI koI asara na thaI ke na to teo dhyAnabhaMga thayA. have caMDakauzika vadhu akaLAyo ane temanA aMgUThe DaMkha mAryo. pharIthI teNe te mANasa tarapha najara karI to tenA Azcarya vacce eNe joyuM ke te mANasane kaMI ja thayuM nathI. balka tenA aMgUThAmAMthI lohIne badale dUdha nIkaLavA lAgyuM. mahAvIrasvAmInA mukha para bhaya ke gusso na hatAM, paNa karuNA hatI. temaNe AMkha ughADI caMDakauzika sAme joyuM ane kahyuM, "he caMDakauzika zAMta thA, zAMta thA, tuM zuM kare che te samaja." A zabdomAM prema ane lAgaNI hatAM. caMDakauzika zAMta thayo ane manamAM jANe prakAza thayo ke AvA ja sAdhu eNe pahelAM kyAMka joyA che. ane tene acAnaka potAnA pAchalA be bhava yAda AvyA. tene jIvananuM satya samajAyuM ane gusso tathA abhimAnane kAraNe thayeluM nukasAna yAda AvyuM. teNe mahAvIrasvAmIne khUba ja Adara sAthe mAthuM namAvyuM. caMDakauzika zAMtithI potAnA daramAM jato rahyo. lokoe jANyuM ke caMDakauzika have koIne nukasAna kare tevo nathI rahyo. teo jijJAsAthI prerAIne tene jovA AvyA. tene zAMtithI paDelo joyo. keTalAka tene dUdha tathA khorAka ApIne tenI pUjA karavA lAgyA. jenA sagAMone teNe mArI nAMkhyA hatA teo haju paNa tenA para gusse hatA, ane paththara tathA lAkaDI vaDe tene mAratA hatA. lohI, khorAka tathA dUdhane kAraNe tyAM kIDIo ubharAI chatAM caMDakauzika gusse thayA vinA, hAlyA cAlyA vinA ema ja zAMta paDI rahyo. thoDA divasa bAda te maraNa pAmyo. jAta uparanA tathA krodha uparanA kAbUne kAraNe tenA kharAba karmono nAza thayo ane te svargamAM gayo. bhaya, ta228Ara ane aham ai anya pratye naI paNa potAnA pratyenI hiMsA che. potAnA pAchalA bhavamAM karelo gusso ane abhimAnanaoN hUbahu citAra caMDalIkanA vartamAna jIvanamAM jovA maLe che. bhagavAna mahAvIre tene je -AtmajJAna karAvyuM tenAthI tene potAnI bhUla samajAI. strane potAnAM kAryo mArTa patAvo thayo. tenA kharAba karmono nAza thayo. ane tene varga tarapha doza gayA. A vAtamAMthI ApaNe eTaluM ja zIkhavAnuM che ke gusso tyajIne zAMta rahevuM joIeN. gabharAyA vagara tenA tarapha saccaka valaNa dAkhavavuM joIe. 88 jaina kathA saMgraha Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caMdanabALA 21. caMdanabALA bhAratanA bihAra rAjyamAM Avela caMpApurInA rAjA dadhivAhana ane rANI dhAriNInI vasumatI nAme suMdara dIkarI hatI. eka divasa kauzaMbI pAse rAjA dadhivAhana ane pADozI rAjA zatAnika vacce yuddha thayuM. yuddhamAM rAjA dadhivAhana hArIne nAsI gayA. jyAre rANI dhAriNI ane kuMvarI vasumatIne A hAranI khabara paDI to teo paNa nAsI chUTyA. teo mahelathI thoDe dUra gayA tyAM to duzmananA sainike temane pakaDI lIdhA. baMne gabharAI gayA. have teonuM zuM thaze tenI ciMtA karavA lAgyA. sainike dhAriNIne potAnI sAthe lagna karI levA kahyuM ane vasumatIne vecI devA taiyAra thayo. A sAMbhaLIne rANI to tyAM ja AghAtathI mRtyu pAmyAM. te sainika vasumatine laine kauzAMbI gayo. te vasumatIne vecavA bajAramAM Ubho hato te samaye dhanAvaha nAmanA zeTha tyAMthI pasAra thayA. temaNe vasumatInA bhoLA tathA gabharAyelA mukhane joI vicAryuM ke A koI khAnadAna gharanI chokarI che. koI gulAma kanyA nathI. A cokkasa tenA mAtA-pitAthI chUTI paDI gaI haze. tene gulAma tarIke vecI devAze to te atyaMta duHkhI thaze A lAgaNIthI prerAIne dhanAvahe vasumatIne pote kharIdI lIdhI ane potAne ghera laI Avyo. rastAmAM teNe vasumatIne te koNa che? tenA mAtApitA koNa che? vagere vigato pUchI paNa vasumatIe koI javAba na ApyA, dhanAvahe tene hiMmata ApIne gabharAvAnuM koI kAraNa nathI tema samajAvyuM. dhanAvaha zeThe ghera jaIne tenI patnI mUlAne kahyuM, "priye, A chokarIne huM ApaNA ghera lAvyo chuM. bahu pUchavA chatAM teNe potAnA vize kaMI kahyuM nathI. tene dIkarI gaNIne rAkhaje." vasumatIne zAMti thaI. khUba ja AdarathI teNe te vepArI tathA tenI patnIno AbhAra mAnyo. vepArInuM kuTuMba tenAthI khUba ja khuza hatuM. vasumatie potAnuM sAcuM nAma kahyuM na hatuM tethI teoe tenuM nAma caMdanabALA rAkhyuM. caMdanabALA te vepArInA gharamAM tenI putrInI jema ja rahevA lAgI. caMdanabALAnA AvavAthI vepArI dhanAvaha khUba ja khuza hato. bIjI bAju mUlAne caMdanabALA ane potAnA patinI vartaNuMka para zaMkA rahetI. te khUba ja suMdara hovAne kAraNe dhanAvaha kadAca tenI sAthe lagna karaze tethI caMdanabALAnuM gharamAM hovuM tene rucatuM na hatuM. UUUUUUUU ekavAra dhanAvaha kAmadhaMdhethI ghera AvyA tyAre tenA paga dhovaDAvanAra nokara hAjara na hato. tethI pitAtulya dhanAvaha zeThanA paga dhovaDAvavA caMdanabALA AvI. te nIcI namI paga dhovaDAvatI hatI tyAre tenA vALa nIce sarI paDatA hatA. dhanAvaha zeThe e joyuM ke AnA AvA suMdara lAMbA vALa nIce paDIne melA thaze eTale pakaDIne UMcA karyA. mUlAe A joyuM ane te jhanUne bharAI. tene lAgyuM ke tenI zaMkAo sAcI ja che. jema bane tema jaladI caMdanabALAthI chUTakAro meLavavo joIe. ekavAra dhanAvaha zeTha vepAra arthe traNa divasa bahAragAma gayA tyAre mUlAe A taka jhaDapI lIdhI. eNe hajAmane bolAvIne caMdanabALAnA suMdara vALa kapAvI nAMkhyA caMdanabALAnA nirdoSa kAryane zaMkAnI najare jotI mUlA jaina kathA saMgraha 89. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 bhagavAna mahAvIranA samayanI jIvana kathAo ane mUMDana karAvI nAMkhyuM. bhAre sAMkaLothI tenA paga bAMdhIne tene makAnanA bhoMyarAmAM pUrI dIdhI. nokarone kaDaka sUcanA ApI ke dhanAvaha zeTha Ave tyAre caMdanabALA kyAM che te tamAre nahi kahevAnuM. nahi to tamArA hAla paNa caMdanabALA jevA thaze. mUlA tarata ja potAnA piyara cAlI gaI. dhanAvaha jyAre pravAsethI pAchA AvyA tyAre temaNe caMdanabALA ke mUlAne na joyAM. temaNe nokarone pUchyuM tyAre nokaroe mUlA piyara gaI che ema jaNAvyuM, paNa mUlAnI bIke caMdanabALA kyAM che te kahyuM nahi. ciMtAtura vadane temaNe nokarone vAraMvAra pUchA karyuM. "mArI dIkarI caMdanabALA kyAM che? mane tame je jANatA ho te satya kaho.'' chatAM koIe eka harapha suddhAM na kahyo. teo khUba khinna thaI gayA ane zuM karavuM te vicAravA lAgyA. eka gharaDI nokarabAI vicAravA lAgI, "huM to gharaDI thaI chuM. lAMbu jIvavAnI nathI, mUlA karI karIne mane zuM karaze? bahu to mane mArI nAMkhaze." Ama vicArI caMdanabALA pratyenI sahAnubhUtithI prerAIne mUlAe caMdanabALA sAthe zuM karyuM ane atyAre caMdanabALA kyAM che te vigatavAra kahyuM. te zeThane caMdanabALAne jyAM pUrI hatI tyAM laI gaI. dhanAvahe bhoMyarAnA tALAM kholyAM ane caMdanabALAne joIne temane khUba ja AghAta lAgyo. temaNe caMdanabALAne kahyuM, "mArI vahAlI dIkarI, huM tane ahIMthI bahAra kADhIza, tuM khuba bhUkhI tarasI hoIza, pahelAM mane tArA mATe khAvAnuM lAvavA de." teo rasoDAmAM gayA paNa tyAM kaMI ja khAvAnuM na hatuM. eka vAsaNamAM bAphelA aDada hatA. te lAvIne caMdanabALAne khAvA ApyA. tenI beDIo toDAvavA mATe teo luhArane bolAvavA gayA. caMdanabALA vicAravA lAgI ke tenuM jIvana kevuM badalAI gayuM che. bhAgya mANasane kyAMthI kyAM laI jAya che? kyAM huM sukhI gharanI rAjakumArI ane kyAM mArI A asahAya dazA? teNe koI sAdhu ke sAdhvIne potAne maLela bhojanamAMthI kaMIka vahorAvyA bAda ja pote khAze tevuM vicAryuM. te UThI, bAraNAM pAse gaI ane eka paga uMbarAnI bahAra ane eka paga uMbarAnI aMdara rAkhIne beThI. tenA Azcarya vacce bhagavAna mahAvIrasvAmIne tenI tarapha AvatA joyA. temane zvetAMja caMdanabALA bhAvavibhora thaI ane tenI AMkhamAM AMsu AvI gayAM. AMkhamAM AMsu sAthe teNe kahyuM, "he pUjya guruvarya, mArA A bAkuLA svIkAro." bhagavAna mahAvIre abhigraha karyo hato. te abhigraha pramANenI vyakti pAsethI ja gocarI vahorI zake. temano abhigraha hato ke - khorAka vahorAvanAra rAjakuMvarI hovI joIe tene mAthe muMDana hovuM joIe * tenA pagamAM beDIo hothI jeIe eka paga uMbaranI bahAra ane eka paga baranI aMdara rAkhI A da laIne beThI hoya te ja vahorAve tenI AMkhamAM AMsu hovA joIe bhagavAna mahAvIre joyuM ke potAnA abhigraha pramANe badhuM barAbara che. abhigrahanI tamAma zarato pUrNa thatAM mahAvIre khuza thaIne caMdanabALAnA bAkaLA vahoryA. abhigrahane kAraNe mahAvIrane pAMca mAsa ane paccIsa divasanA upavAsa thayA hatA. pAraNuM thavAthI svarganA devI-devatA paNa khuza thayA. tyAM ja camatkAra thayo ane caMdanabALAnI beDIo tUTI gaI. mAthAnA vALa UgI gayA ane rAjakuMvarI jevAM vastromAM zobhIrahI. daivaduMdubhinAnAdathI rAjAzatAnikavicAramAM paDyA. te potAnArAjaparivAratathA gAmaloko sAthe jaina kthA saMgraha . Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caMdanabALA caMdanabALAne maLavA AvyA.potAnApitAnAsamayanA cAkaresampale caMdanabALAne oLakhI. te caMdanabALA pAse gayo ane namaskAra karI raDI paDyo. rAjAe pUchyuM, "are bhAI, tuM zA mATe raDe che?" tyAre sampale javAba Apyo. "rAjAjI, A caMpApurInA rAjA dadhivAhana ane rANI dhAriNInI dIkarI vasumatI che." rAjA rANI have ene oLakhI gayA ane potAnI sAthe rahevA bolAvI. jyAre bhagavAna mahAvIrasvAmIne kevaLajJAna prApta thayuM ane emaNe caturvidha saMghanI sthApanA karI tyAre te samaye caMdanabALAe dIkSA lIdhI ane prathama sAdhvI banyA. zrAvikAonA jainasaMghanA teo mukhya vaDA sAdhvI banyA. pAchaLathI temane paNa kevaLajJAna prApta thayuM. ane janmamaraNanA pherAmAMthI mukti meLavI. caMdanabALA pAsethI gocarI svIkAratA bhagavAna mahAvIra A vAtaoN dvArA aoNka sA? vartaNUko barza zIkhavA maLe che. mUlAnA manamAM bhAraoNbhAra adekhAI bharaeNlI che tethI te caMdanabALAnuM rdaza tasaDaeNnA vartaNUka samajI nA zakI ane tenA pati jainAvaha zeThano pitA tannano prema oNLakhI nA zakI tethI teNe caMdanabALAne bhayaMkara trAsa Apyo. teNe nIca 8ma bAMdhyA. A uparathI ApaNe irSyAnA banAzakA? zakti jaoNI zakIeN chIeN. ane tenAthI dUra rahevuM joIeM tema samajAya che. vaLI | naHsvArthabhAvai vRddha dAsIe dhrunAvaNane je kaMI banyuM te jaNAvyuM. teNe A kevaLa dayA bhAvathI prerAIne ja karyuM. jenA kAraNe mUlAnA hAthaM tene ghaNuM sahana karavuM paDayuM hatuM. A sAruM kArce tainA AtmAne sA2A 8mathI bhare che jene puNaya kahAeN je jainadharmano mahatvano siddhAMta che. te ja pramANe ghanAbahano dayAbhAva ane caMdanabALAne pitRbhAvathI AdhyArU aApavaoN tathA anAthane madada karavAnI icchA ApaNane tevA dayA rAkhavA jaNAvye che. chelle caMdanabALAno potAnI dayAjanaka sthita hovA chatAM bhagavAna mahAvIrasvAmInne bhakSA RAkhavI e aMta2mAMthI pragaTaeNlo naHsvArtha janma bhAva che. jainadharmanA mA siddhAMtaoNnuM pAlana caMdanabALAne mokSanA mArga laI gayA. jaina kathA saMgraha Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna mahAvIranA samayanI jIvana kathAo 22. kAnamAM khIlA ThokyA - chello upasarga bhagavAna mahAvIre bAra varSa dhyAna ane tapamAM saphaLatApUrvaka pasAra karyA. temanuM jIvana udAharaNarUpa hatuM. emaNe satya, ahiMsA, kSamA, dayA, nirbhayapaNuM, yoga ane sAcA jJAnane udAharaNarUpe apanAvyA. teramA varSamAM eka navI Aphata AvI. chammANi gAma pAse teo dhyAnastha avasthAmAM UbhA hatA. te samaye eka gAyono govALa potAnA baLado temanI dekharekha nIce mUkIne gAmamAM kAme gayo. bhagavAna mahAvIra to dhyAnastha avasthAmAM hatA. teoe te govALane kAMI paNa javAba Apyo na hato. gAmamAM gayelo govALa moDethI pAcho Avyo. baLado caratAM caratAM kyAMka dUra jatA rahyA hatA. tenA baLada nahi maLavAthI teNe mahAvIrasvAmInA kAnamAM lAkaDAnA khIlA Thokato govALa sAdhune pUchyuM, "eya sAdhu, mArA baLada kyAM gayA?'' bhagavAna mahAvIra to UMDA dhyAnamAM hatA, tethI A badhAthI sAva ajANa hatA. govALe pharI pUchyuM paNa pharI paNa koI javAba na maLyo. te akaLAyo ane ghAMTo pADIne pUchavA lAgyo, "he DhoMgI sAdhu, tuM bahero che ke tane kaMI saMbhaLAtuM nathI?' bhagavAna mahAvIre haju paNa koI pratibhAva na Apyo. govALa khUba ja gusse thayo. "he DhoMgI sAdhu, tArA baMne kAna nakAmA thaI gayA lAge che. jarA vAra thobha, tArA baMne kAnano upAya karuM chuM." bAjumAM paDelA ghAsanI aNIdAra zULo-kAnamAM-paththarathI UMDe sudhI ThokI dIdhI. koI kADhI nA zake mATe bahArano bhAga kApI nAMkhyo. AvA tIvra kaSTadAyaka prasaMge paNa mahAvIra temanI dhyAnastha avasthAmAM ja rahyA. emaNe na to pIDAno anubhava karyo ke na to dhyAnamAMthI jAgrata thayA. 92 jaina kathA saMgraha Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAnamAM khIlA ThokyA - chello upasarga dhyAna pUrNa karI teo gocarI mATe gAmamAM gayA. teo siddhArtha nAmanA vepArIne ghera gayA. te samaye vepArI sAthe temanA vaidya mitra beThelA hatA. baMnee mahAvIrasvAmIne gocarI vahorAvI. vaidya siddhArthane kahyuM, "mitra, sAdhunA mukha para daivI teja hatuM paNa du:khanI chAyA paNa hatI. koI aMdaranuM du:kha temanI AMkhomAM dekhAtuM hatuM. A mahAna sAdhu koI dardathI pIDAya che." siddhArthe javAba Apyo. "AvA mahAna sAdhune koI darda hoya to ApaNe tarata ja upAya karavo joIe." kAnamAMthI pIlA dUra karAtA thatI vedanAne zAMtithI sahana karatA mahAvIrasvAmI gocarI laIne bhagavAna mahAvIrasvAmI pAchA pharyA. vaidya ane siddhArtha temanI pAchaLa pAchaLa teo jyAM utaryA hatA tyAM gayA. temane tapAsatAM temanA kAnamAM ghAsanI aNIdAra zULo khoselI joi. temaNe jarUrI davAo tathA upacAranA sAdhanonI sagavaDa karI. ane zULo kADhavAmAM saraLatA rahe te mATe bhagavAnane telathI bharelAM kUMDAmAM besADI telathI AkhA zarIre mAlIza karIne kAnanI zULo kheMcI kADhI. asahya vedanAne kAraNe mahAvIrathI cIsa pADI devAI. vaidya ghA para davA lagAvI. bhagavAna mahAvIra tyAM ja tarata ja zAMtithI ane sthiratAthI UMDA dhyAnamAM cAlyA gayA. musIbatanA dareka prasaMge zArIrika kaSTa ane khAMDA upara mahAvIranA mana anaeN aAtmAno jaya dekhAya che. temanuM dhyAna ane prAyazcita temanA AtmAne zuddha kare che. Ane lIdhe teo potAnI jAtane bhautika kSaNabhaMgura cIjothI alaga karI zAzvata eNvA AtmAnI mukti upara potAnuM dhyAna keMdrita kare che. jaina kathA saMgraha Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna mahAvIranA samayanI jIvana kathAo 23. meghadumAra bhAratanA bihAra rAjayamAM AvelA magadha prAMtamAM rAjA zreNika tenI suMdara patnI dhAriNI sAthe rAjya karato hato. eka vakhata rANI dhAriNI sUtA hatAM tyAre ene tenA moMmAM sapheda hAthI pravezyo tevuM sapanuM AvyuM. te tarata ja jAgI gaI ane teNe rAjAne potAne AvelA sapanAnI vAta karI. rAjA zreNika jANatA hatA ke te mAMgalika sapanuM hatuM. rAjAe svapna pAThakone bolAvI sapanAMno artha karAvyo. teoe jaNAvyuM ke thoDA ja samayamAM rANI suMdara ane hoMziyAra putrane janma Apaze. rAjA ane rANI A sAMbhaLIne khUba ja prasanna thayA. garbhAvasthAnA traNa mAsa pachI rANIne AkAzamAM vAdaLo chavAyelAM hoya, vIjaLInA kaDAkA thatA hoya ane varasAda paDato hoya tevA vAtAvaraNamAM rAjAnI sAthe hAthI para besIne pharavAnI tIvra icchA thaI. bhAratamAM lagabhaga jUnathI okTobara daramiyAna comAsu hoya che ane te divasomAM varasAda paDato hoya che. dhAriNIne icchA thaI tyAre comAsAnI Rtu na hatI. tethI tenI icchA pUrNa karI zakAya tema na hatuM. garbhavatI rANInI icchA na saMtoSAya to tenI asara tenA tabiyata upara ane na janmelA bALaka upara thAya teTalA mATe rAjayanA vaDA pradhAna tarIkeno hoddo saMbhALatA moTA dIkarA abhayakumArane tenA ukela mATe kahyuM. abhayakumArano eka mitra camatkAra karI jANato hato. mitrae dhAriNInI icchA mujabanuM vAtAvaraNa UbhuM karyuM ane dhAriNI rAjA sAthe hAthI para savArI karI zakI. S! yogya samaye rANIe suMdara putrane janma Apyo. varasAdane megha paNa kahevAya che. rANIne garbhAvasthA daramiyAna varasAdamAM hAthI para pharavAnI icchA thaI hatI tethI tenuM nAma meghakumAra rAkhavAmAM AvyuM. ATha varSanI rANI dhAriNInI hAthI para savArI uMmare tene nizALe besADavAmAM Avyo. yuvAna thatAM thatAM te 72 jAtanI kaLAo tathA udyogomAM kuzaLa thayA. yogya uMmare tenA lagna thayA ane duniyAnA tamAma sukho AnaMdapUrvaka bhogavavA lAgyA. eka vakhata mahAvIrasvAmI magadhanI rAjadhAnI rAjagRhI nagarImAM guNazIla upAzrayamAM padhAryA. zaheranA lagabhaga badhA ja loko temanuM vyAkhyAna sAMbhaLavA gayA. meghakumAra paNa mahAvIrasvAmInA darzane gayA. meghakumAra para temanA upadezanI UMDI asara thaI. A duniyAnA kSaNabhaMgura sukhone choDI devAnuM nakkI karyuM. temanA mAtA-pitA temanI icchA jANIne khUba du:khI thayA. duniyAnA sukhono tyAga karavAnA temanA nirNayane aTakAvavA zakya teTalA prayatno karyA. paNa te makkama hatA. mAtA-pitAne saMtoSa ApavA mATe te phakta eka divasa mATe rAjA thavA taiyAra thayA, ane rAjyAbhiSekanI tamAma vidhi karI tAja paherI rAjA banyA. tarata ja badhuM choDIne jagatanA tamAma sukhono tyAga karIne te bhagavAna mahAvIranA ziSya banI sAdhu thayA. eka rAte te navadIkSita nAnA sAdhu hovAthI temane bAraNAM pAse sUvAnI jagyA maLI. rAta daramiyAna bIjA sAdhuo laghuzaMkAjavA mATe temane kUdIne jatA. upAzrayamAM rAte dIvo na hovAthI janAra sAdhunA paga temane aDI jatA. vaibhavamAM ucharelA meghakumAra 94 jaina kathA saMgraha Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ meghakumAra AkhI rAta UMdhI nA zakyA. temanuM zarIra ane saMcAro dhULathI bharAI gayAM. temane lAgyuM ke te AvI kaThora jiMdagI pote jIvI nahi zake, ane tethI sAdhupaNuM choDI devAnuM vicAryuM. savAre teo bhagavAna mahAvIra pAse ghera pAchA javAnI AjJA mAMgavA gayA. rAtanA meghakumArane paDelI takalIphothI bhagavAna mAhitagAra hatA tethI temaNe kahyuM, "meghakumAra, tamane yAda nathI paNa pAchalA bhavamAM tame dhaNI takalIpho veThI che." "pAchalI jiMdagImAM tame meruprabhu nAme hAthIonA rAjA hatA. ekavAra jaMgalamAM bhayaMkara Aga lAgI hatI tyAre temAMthI tame pAchalA janmamAM hAthInA avatAre sasalAno jIva bacAvatA meghakumAra mahAmahenate chaTakI zakyA hatA. tame vicAryuM ke jaMgalamAM pharI Aga lAge to badhA prANIone Azaro maLe tevuM karavuM joIe AnA mATe tame jaMgalanI ghaNI badhI jamIna parathI jhADa-pAna dUra karI dIdhA. tyAM AjubAju ugeluM ghAsa paNa kADhI nAMkhyuM.' "eka vAra jaMgalamAM pharI bhayAnaka dAvAnaLa phATI nIkaLyo. badhAM prANIo doDIne tame sApha karelI jagyA para Azaro levA AvI pahoMcyA. tame paNa tyAM ja hatA. te samaye tame paga para khaNaja AvavAthI paga UMco karyo. te ja samaye eka sasaluM tamArA paga nIcenI jamIna para Azaro levA doDI AvyuM. sasalAne rakSaNa ApavA tame tamAro paga UMco ja rAkhyo. be AkhA ane trIjA aDadhA divasa bAda Aga bujhAI. A badhA ja samaya daramiyAna tame paga UMco rAkhIne ja UbhA rahyA." "Aga bujhAI gayA pachI badhA prANIo pAchA pharyA tyAre tame paga nIce mUkavAno prayatna karyo. paNa paga evo akaDAI gayo hato ke tame tamAruM saMtulana na ALavI zakyA ane paDI gayA. asahya vedanAne kAraNe tame UbhA nA thaI zakyA. traNa divasa ane rAta tame asahya pIDAmAM paDI rahyA. emane ema tamAruM mRtyu thayuM. sasalA pratyenI dayAne kAraNe rAjA zreNikanA putra tarIke janmyA. eka sasalA mATe tame ATaluM badhuM sahana karyuM to badalAmAM A janme kiMmatI mAnava avatAra maLyo, to pachI ajANatAM ja sAthI jaina kathA saMgraha 95 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 bhagavAna mahAvIranA samayanI jIvana kathAo hAthIno mRtyubAda rAjakuMvara meghakumAra rUpe janma sAdhuono paga lAgI javo ke dhULa AvI javI kema sahana nathI karI zakatA? A duniyAnA sukhono tyAga karI sAdhu banavuM e mukti taraphanuM paheluM pagaluM che. duHkha sahana karavA ke sukha prApta karavuM e ApaNA karmonuM pariNAma che. A sukha du:kha to kSaNika che. kAyamI sukha to muktimAM raheluM che." meghakumAra maMtramugdha banIne bhagavAnanI vANI sAMbhaLI rahyA. temane temanI bhUlano ahesAsa thayo. emaNe bhagavAnane vinaMtI karI ke saMsAramAM pAchA javAnI tIvra icchA pragaTa karIne meM sAdhutvanI pratijJA toDI che to pharI mane svIkArI jJAna Apo. bhagavAna mahAvIre temanI icchAne pUrNa karI. tyArathI teo medhamuni tarIke oLakhAyA ane teo kaDakapaNe ati saMyamI jIvana jIvyA. potAnA karmo khapAvavA ghaNA divaso sudhI dhyAnamAM ja rahetA ane tethI tamane ghaNA divasonAM upavAsa thayA. Ama karatAM teo khUba ja azakta thaI gayA. tapa karavAnI koI zakti na rahI tyAre mRtyu paryaMta upavAsa ja karavAnuM nakkI karyuM. Ane saMlekhanA vrata kahe che. rAjagRhI najIka AvelA vaibhAragiri parvata upara teo upavAsI thaI besI gayA. mRtyu bAda teo svargamAM janmyA. bhagavAna mahAvIre gautamasvAmIne kahyuM ke svargIya jiMdagI pUrI thaze eTale e pharI mAnava tarIke janma leze ane pachI mukti meLavaze. A vArtA karUNAnuM eka uttama udAharaNa che. nAnA jIvane bacAvavA hAthI agavaDa tathA kaSTa sahana kare che. ApaNe vadhu zita ane vadhu buddhizALI chIe to eka bIjAne madadarUpa thavAnuM A prANI pAsaeNthI zIkhavuM joie. vadhAremAM kaoNI sAdhu jvana skvavAnAM pratijJA kare to tene dunyavI sukhomAM pAza lAvavAno prayatna na karavo joIeN. sukha bhogano tyAga karanAraNa jIvana Thora ane kaSTadAyaka hoya che jenAthI te AtmAnA sAcA svarUpane samajI zake che. A sAcuM snAna prApta karavA mATe duniyAnA sukhone kAyama mATe eka bAju mUkI devAM paDe kAraNa ke te vastune tape raju kare che. muzkelIo Avaze kAraNa ke pAchalA karyAM naDaze tethI samatApUrvaka sahana karavAM joIe. ane te samaye ApaNAM daSTi mAtmAno sAkSAtkAra upara ja keta chavI joIe. jaina thA saMgraha Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aImuttA muni 24. aImuttA muni eka vakhata bhAratanA polAsapura gAmanI zerImAM cha varSano aimuttA tenA mitro sAthe ramato hato. te rAjA vijaya ane rANI zrImatino kuMvara hato. ramatAM ramatAM teNe sAdhu joyA. teo mahAvIrasvAmInA ziSya gautamasvAmI hatA. temane mAthe muMDana ane khulle page hatA. teo gocarI mATe eka gherathI bIjA ghera jatA hatA. teNe doDatA jaIne sAdhune kahyuM ke jo Apa mArA mahelamAM gocarI mATe padhArazo to mane tathA mArI mAtAne AnaMda thaze. gautamasvAmI kabUla thaI tenA mahelamAM gayA. aimuttAnI mAtA rANI zrImati bAlkanImAM UbhA UbhA bagIco jotA hatAM. temaNe aimuttAne tathA gautamasvAmIne potAnA mahela tarapha AvatA joyA ane khUba khuza thatI temane AvakAravA gaI. bhaktibhAvathI temano satkAra karyo ane kahyuM, "martheNa vaMdAmi." temaNe aimuttAne potAne bhAvatA khorAka gautamasvAmI mATe laI AvavA kahyuM, te lADu laI Avyo. ane gautamasvAmInA pAtrAmAM mUkavA ja mAMDyA. gautamasvAmIe kahyuM ke ATalA badhA lADunI jarUra nathI. aimuttA sAdhune gocarI vahorAvavAthI khuza thayo. gautamasvAmI tyAMthI pAchA pharyA tyAre aimuttAe kahyuM, "ApanI jhoLI bahu bhAre che. mane uMcakavA do." gautamasvAmIe kahyuM, 'aimuttA, e huM koIne UMcakavA mATe na ApI zakuM sivAya ke jeNe dIkSA lIdhI hoya ane sAdhu thayA hoya te ja UMcakI zake." teNe pUchyuM, "dIkSA eTale zuM?" gautamasvAmIe samajAvatAM kahyuM ke jeNe jagatanA tamAma sukho, kuTuMba tathA sagAMvahAlAM temaja sAmAjika ane vyApArI saMbaMdhono tyAga karyo hoya te ja dIkSAno saMkalpa karI zake, ane to ja te sAdhu thaI zake. loko potAnA jUnA karmo khapAvavA ane bhavobhavanA pherAmAMthI mukti meLavavA dIkSA le che. rojiMdA jIvanamAM mANasa potAnI rojiMdI pravRttio dvArA karma bAMdhe che. bIjI bAju sAdhu tathA sAdhvI AvI koI pravRttio na karatA hovAthI teo navA karmo bAMdhatA nathI." aimuttAne jijJAsA thaI ane teNe pUchyuM, "gurudeva! tame pApa karatA ja nathI? tamAre khAvA joIe, rahevA joIe, A badhI pravRttithI tame kharAba karmo bAMdho ja cho." bALakanI vadhu jANavAnI utkaMThA joIne gautamasvAmI khuza thayA. temaNe kahyuM, "ame khorAka laIe kharA paNa khAsa ja amArA mATe banAvyo hoya tevo khorAka ame letA nathI. ame upAzrayamAM rahIe kharA paNa te amArI mAlikIno na hoya. ane tyAM ame thoDA ja divasa rahI zakIe. ame paisA paNa na rAkhIe ane koI dhaMdhAkIya vyavasthAmAM ame bhAga na laIe. Ama eka sAdhu pApa thAya tevI koI pravRttimAM bhAga na le." aimuttAe kahyuM, "gurudeva, to to mAre dIkSA levI che." aimuttA ane gautamasvAmI jyAM mahAvIrasvAmI upadeza ApatA hatA tyAM pahoMcI gayA. aimuttA jayAM bIjA sAMbhaLavA beThA hatA tyAM besI gayo. upadezamAM mahAvIre samajAvyuM ke jIvana zuM che ane koI kevI rIte jIvananA duHkhono tyAga karI zake. aImuttAe potAnI sAdhu thavAnI icchA mahAvIrasvAmI pAse pragaTa karI. mahAvIrasvAmIe kahyuM, "tArA mAtA-pitAnI AjJA vinA ame tane dIkSA na ApI zakIe." aimuttAe kahyuM, "A to bahu sahelI vAta che. huM ghera jaIne teonI AjJA laI AvuM chuM." aimuttA ghera gayo. teNe tenI mAtAne kahyuM, "mA, huM dIkSA levA icchuM chuM. tame ja kahetA ho cho ke ApaNI gharelu jiMdagI aneka jaina kathA saMgraha Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 bhagavAna mahAvIranA samayanI jIvana kathAo pApo tathA hiMsAcArathI bharelI che. gautamasvAmI ane mahAvIrasvAmI paNa tema ja kahe che. mAre pApamAMthI mukta thavuM che tethI maherabAnI karIne mane dIkSA levAnI anumati Apo." ardhamuttAnI mAtA A sAMbhaLIne AzcaryamAM paDI gaI. pote dhArmika vRttinI hoIne AimuttAno pApano Dara ane dIkSA levAnI icchA jANI manathI khuza thaI. dIkSA levI eno artha te barAbara samajyo che ke kema te teo cakAsavA mAMgatA hatA. tethI temaNe kahyuM, "dIkarA, dIkSA levI e ghaNI agharI vAta che. tyAM bahu zistabaddha jIvana jIvavuM paDe. tyAM tArI sArasaMbhALa levA mAtApitA nahi hoya. badhAM kaSTo tuM kevI rIte sahana karIza ?" aimuttAe kahyuM, "mAtAjI, A gharelu jIvanamAM paNa ghaNI takalIpho hoya che. sAdhu thavAthI je kaMI takalIpho paDaze te karmono nAza karaze ane mukti tarapha laI jaze." A sAMbhaLIne tenI mAtA khuza thaI, chatAM tenA dIkSA levAnA nirNayane vadhu cakAsavA mAMgatA hatA. temaNe kahyuM, "dIkarA, zA mATe dIlA levAnI utAvaLa kare che, thoDAM varSo thobhI jA. amArA dhaDapaNane sAcava ane tArA potAnA kuTuMbanuM paNa dhyAna rAkhavuM paDaze ne!" aimuttAe kahyuM, "mAtAjI, mahAvIrasvAmInA upadezamAMthI huM zIkhyo chuM ke koI juvAna nathI ke koI gharaDuM nathI. kAle zuM thavAnuM che tenI koIne khabara nathI. koNa paheluM maraze ke pachI maraze te paNa khabara nathI. to pachI zA mATe rAha joIne mane Aje maLelI taka javA devI?' have mAtAne khAtrI thaI gaI ke dIkarAne dIkSA levAno artha barAbara khabara che, ane tethI teo khuza thayAM. temaNe dIkarAne kahyuM, "dIkarA, khUba abhinaMdana! mane tArA mATe garva thAya che. tuM sAro sAdhu banI zakIza. tAruM dhyeya mukti che te tuM bhUlIza nahi. AkhI jiMdagI ahiMsAnuM pAlana karaje. huM tane dIkSA levAnI anumati ApuM chuM." aimuttAe kahyuM, "pUjya mAtAjI, Ape mane anumati ApI mATe Apano khUba khUba AbhAra. tamArI sonerI salAha huM kAyama yAda rAkhIza." ardhamuttAnA mAtAe temane AzIrvAda ApyA, ane navA jIvananI saphaLatA icchI. pachI temaNe pitAzrI rAjA vijaya pAsethI paNa anumati apAvI. aimuttA yoDA divasa pachI dIkSA laI te sAdhu banyA. sahu temane bAlamuni ardhamuttA kahetA hatA. eka divasa bAlamuni aimuttAe keTalAka chokarAone khAbociyAmAM kAgaLanI hoDI banAvI ramatA joyA. tene ramavAnI tIvra icchA thaI. te bhulI gayo ke sAdhu thaIne pANI sAthe ramAya nahi. te doDato chokarAo pAse gayo ane ramavAnI icchA pragaTa karI. bALako paNa eka sAdhu potAnI sAthe ramavA AvyA che te jANI khuza khuza thaI gayA. emaNe emanA pAtrAnuM DhAMkaNa kholI nAMkhyuM. ane e jANe ke hoDI hoya tema ramavA lAgyA. temaNe badhAne kahyuM, "juo, mArI hoDI paNa tare che.'' eTalAmAM bIjA sAdhuo tyAM AvyA ane joyuM to bAlamuni pANI sAthe ramatA hatA. temaNe kahyuM, "bAlamuni! A zuM karo cho? sAdhu thaIne pANIthI na ramAya te bhUlI gayA? pANI sAthe ramavAthI pANInA jIvone duHkha thAya. sAdhu tarIke ApaNe pratijJA lIdhI che ke koIpaNa jIvane duHkha nahi ApuM. tame tamArI pratijJAno bhaMga karyo ane kharAba karmo bAMdhyAM." bAlamuni aimuttAne potAnI bhUla samajII. emaNe tarata ja prAyazcitta karavA mAMDyuM, "are! meM A zuM karyuM? meM mArI mAtAne vacana ApyuM hatuM ke pApa lAge evuM koI kArya huM nahi karuM, A sAdhuo dhaNA dayALu che ke mane mAruM kartavya yAda karAvyuM, jo A sAdhuo na AvyA hota to mAruM zuM thAta?" tene pote je kaMI karyuM tenuM sAcuM prAyazcitta karyuM. te bIjA sAdhuo sAthe upAzrayamAM pAchA pharyA. sAdhu bahArathI potAnA upAzrayamAM pAchA phare tyAre temane rastAmAM thayelI jIvahiMsAnA prAyazcitta mATe iriyAvahiyaM jaina kthA saMgraha Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aImuttA muni sUtra karavuM paDe. A banAva aimuttAnI sAta varSanI uMmare banyo hato. tyArapachI temaNe vaDIla munio pAse agiyAra aMga Agamano abhyAsa karyo ane tera varSanI uMmare eka vakhata iriyAvahi karatAM bolatAM bolatAM teo pANakkamaNe, bIyakkamaNe, hariya%maNe, osA...uniMga, paNaga...daga....maTTI.... bolatA daga zabda upara vicAra karatAM pUrvanA prasaMganuM smaraNa thatAM vicAravA lAgyA jo meM koIpaNa pANI, lIlotarI athavA mATImAM jIvaMta jIvane duHkha pahoMcADyuM hoya to huM mAphI mAMgu chuM. pANImAM rasmatA bAlamuni aImuttA tenA prAyazcittano koI cheDo na hato. pote je kaMI karyuM hatuM tene mATe teo du:khI hatA. teo vicAravA lAgyA, "meM A zuM karyuM? kevaLa AnaMda khAtara keTalA badhA jIvaMta jIvone du:kha pahoMcADyuM? huM A pApamAMthI kevI rIte mukta thaIza ? he jIvo, huM tamArA du:khanuM nimitta banyo chuM. mArA pApo mATe mane mApha karo. pharI AvA pApa huM kyAre ya nahi karuM." sAcA dilanA prAyazcittane kAraNe temanA badhA ja kharAba karmono kSaya thayo ane temane kevaLajJAna prApta thayuM. have teo kevalImuni kahevAyA. pachI kevalI aimuttA muni mahAvIrasvAmInI sabhAmAM gayA ane jyAM kevalI sAdhuo beThA hatA tyAM besavA gayA. keTalAka vaDIla jaina kyA saMgraha Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 bhagavAna mahAvIranA samayanI jIvana kathAo sAdhuoe A joyuM ane kahyuM, "o aimuttA, tuM kyAM jAya che? e jagyA to kevalI muni mATe che. mATe jyAM bIjA sAdhuo beThA che tyAM jaIne beso.'' mahAvIrasvAmIe tarata ja kahyuM, "sAdhuo, kevalI muninuM tame apamAna na karo. aimuttA muni have koI sAmAnya sAdhu nathI. jyAre iriyAvahIyA karatA hatA tyAre ja temanA ghAtI karmono nAza thayo che ane teo kevalI banyA che.'' sAdhuone temanI bhUla samajAI temane vaMdana karavA lAgyA. ane vicAryuM "kevaLajJAna prApta karavA mATe uMmarano koI bAdha nathI hoto. aMte bAlamuni aimuttAne bhavobhavanA pherAmAMthI mukti maLI. jaina dharma samajjA ane tenA pAlana mATe uMmaranI kaoNI mA~dA nathI. paNa tene mATe sAcI zraddhA, samaja ane jainadharmanA siddhAMto samajjA ane amalamAM mUkavA mATenI dhIraja mahatvanA che. ApaNe bhUlo karIe chIe ane khoTAM karmo bAMdhIe chIe. te bhUlo pachI sahetuka hoya ke ajANatAM thata hoya. e zakya che ke karmAMnA lIdhe ajANatAM thayelI bhUlone sAcA ane hRdayapUrvakanA prAyazcitathI sudhArI zakIe. game tema paNa pAchaLathI prAyazcita karI bhUlo sudhArIzuM tema mAnIne kaoNIe jANI joIne sahetuka bhUlo na karavI joIe. AvuM prAyazcita vyartha che. jaina kthA saMgraha Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AnaMda zrAvaka 25. AnaMda zrAva bhAratanA vANijya gAmamAM jitazatru nAme rAjA rAjya karato hato. e ja gAmamAM AnaMda nAme eka samRddha sukhI gRhastha potAnA kuTuMba sAthe raheto hato. enI pAse cAlIsa lAkha sonAnA sikkA, eTaluM ja nagadanANuM, dhaMdhAmAM rokelI eTalI ja mUDI, dara dAgInA ane bIjI ghaNI badhI sthAvara jaMgama mUDI hatI. tenI pAse 40,000 (cAlIsa hajAra) gAyo paNa hatI. rAjA tathA vANijaya gAmanI prajA tene khUba mAna ApatA hatA. eka divasa bhagavAna mahAvIrasvAmI te gAmamAM upadeza ApavA padhAryA. temano upadeza sAMbhaLyA pachI AnaMde jainadharma svIkArI zrAvakanA bAra vratono niyama karyo. AnaMde A niyamo cauda varSa sudhI pALyA. ane te dvArA AdhyAtmika pragati karI. eka divasa AnaMda zrAvakane avadhijJAnanI AgavI zakti tapa, saMyama ane dhyAna dvArA prApta thaI. ene maLeluM avadhijJAna anya AdhyAtmika pragati karatA sAmAnya mANasa karatAM vadhu zuddha ane zaktizALI hatuM. A samaye bhagavAna mahAvIrasvAmI ane gautamasvAmI vagere temanA ziSyo sahita te zaheramAM vicaratA hatA. jyAre gautamasvAmI gocarI laIne pAchA pharatA hatA tyAre joyuM ke loko avadhijJAna prApta karela AnaMda zrAvakane vaMdana karavA jatA hatA. emaNe AnaMda zrAvakanI mulAkAte tamasvAmI jaina kathA saMgraha Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 bhagavAna mahAvIranA samayanI jIvana kathAo paNa enI mulAkAta levAnuM nakkI karyuM, AnaMda potAnA AdhyAtmika guru gautamasvAmIne joI khuza thayA. tapane kAraNe te khUba ja azakta hovA chatAM gautamasvAmIne premathI AvakAryA. gautamasvAmIe tene zAtA pUchI. pachI tene maLela khAsa AgavI avadhijJAnanI zakti vize pUchyuM, AnaMde khUba vivekathI javAba Apyo, "AdaraNIya gurudeva, mane je AgavI zakti maLI che tene AdhAre huM upara sauthI paheluM svarga ane nIce sauthI paheluM narka joI zakuM chuM." gautamasvAmIe AnaMdane samajAvyuM, "sAmAnya mANasa adhijJAnanI AgavI zakti meLave to paNa khATaluM vyApaka joI na zake, mATe AvA vizALa darzananI kalpanA tuM kare che paNa satya na hoya mATe tAre prAyazcitta karavuM paDe." AnaMda muMjhAyo, pote samaje che ke eNe je kahyuM che te satya ja che, chatAM gurudeva tenA satya para vizvAsa nathI karatA ane prAyazcitta karavAnuM kahe che. teNe pharI khUba ja nA bhAve gautamasvAmIne pUchyuM, "koIe satya bolavA mATe prAyazcitta karavuM paDe?" gautamasvAmI paNa mUMjhAyA ane javAba Apyo,'' satya bolavA mATe koIe prAyazcitta na ja karavAnuM hoya." teo AnaMdanA gharethI nIkaLIne bhagavAna mahAvIrasvAmIne pUchavA mATe cAlyA. '' gautamasvAmIe bhagavAna mahAvIrasvAmI pAse AvIne vaMdana karIne AnaMdanI AgavI zakti vize pUchyuM. bhagavAna mahAvIre jaNAvyuM. "gautama, AnaMda sAcuM ja kahe che. eNe sAcA arthamAM vyApaka svarUpamAM avadhijJAna meLavyuM che. sAmAnya mANasa bhAgye ja AvI zakti ane jJAna meLavI zake mATe tAre tArI bhUla mATe prAyazcitta karavuM paDe. ' gautamasvAmIe potAnI gocarI eka bAju mUkIne tarata ja AnaMda pAse tenI pramANikatA ane saccAI mATe zaMkA karI tenI mAphI mAgavA pAchA gayA. jainadharmanI evI khAsiyata che ke guru paNa ziSya pratye bhUla kare to ziSyanI mAphI mAMge ane sAdhu sAmAnya mANasa pratye bhUla kare to teNe sAmAnya mANasanI paNa mAphI mAMgavI paDe. pAchalI jiMdagImAM mRtyu na Ave tyAM sudhI AnaMda upavAsa para ja rahyA. mRtyu bAda svargamAM saudharma devalokamAM janmyA. svarganI avidha pUrI karaze eTale te pharI mAnava avatAra leze ane mukti meLavaze. jaina dharmanAM sAcAnA nacamaoN pramANe mAnavajIvanamAM ApaNaeN A vratanuM pAlana karavuM joIe, gRha, zramo sarbhamAM rahelI 3 zraddhAnI A vArtA che, vA A vArtA batAve che ke gautamasvAmI bhagavAna mahAvIranA sAdA, namra ane sAcA aA hatA. jyare bhagavAna temanA khUNa batAvI tyAre saheja paNa dauccATa anubhavyA vagara te AnaMda khAse gayA ane pote mahAvAra svAmInA khaTTa ziSya haoNvA chatAM ANaMda zrAvakanI mAtra mI. bhagavAna mahAvIra paNa keTalA bekhAvata hatA te paNa A vAta paNa nahIM zakAya che. kAraNa ke gautamAmAM emanA pada vya hovA chatAM temanI bhUlone chAvaratA nathI. paNa satyano pakSa laI gautamasvAmIne eNmanI bhUla samajAya che. jaina kthA saMgraha Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puNiyA zrAvaka 26. paNiyA zrAvaka puNiyA zrAvaka tathA tenI patnI khUba ja garIba hatAM. teo eka gAmaDAmAM mATI ane ghAsathI banAvelI jhUMpaDImAM rahetA hatAM. puNiyAe niyama karyo hato ke jIvavAne mATe ochAmAM ochI jarUriyAta jeTaluM ja kamAvuM. e samaye bAra dokaDA (lagabhaga rUpiyAno AThamo bhAga) eka divasa mATe joIe je te rU kAMtIne vecIne kamAI leto. bIjo evo niyama hato ke koI sadguNI mANasane roja jamADavo. roja jamADavAnI zakti na hovAthI eka divasa te upavAsa kare to bIje divase tenI patnI upavAsa kare. garIba hovA chatAM teo sAdharmikanI mahemAnagati karatAM. A rIte A daMpati jarUriyAtavALAne madada karatAM. puNiyA zrAvaka dararoja sAmAyika (48 miniTanuM dhyAna, samatA ane mananI zAMti) karatA. eka divasa sAmAyika daramiyAna teo barAbara dhyAna na dharI zakyA. zA mATe dhyAnamAM rahevAtuM nathI teno bahu vicAra karyo paNa kAraNa na zodhI zakyA. eTale teNe tenI patnIne pUchyuM, "Aje evuM te zuM banyuM ke huM barAbara dhyAna na dharI zakyo?" pahelAM to tenI patnI kaMI ja vicArI na zakI. bahu vicAratAM tene khyAla Avyo ke bajAramAMthI pAchA pharatAM zerImAMthI rasoI karavA mATe chANAM lAvyA hatAM. A vize teNe puNiyAne vAta karI. potAnA roja kamAyelA paisAmAMthI ja kaMIpaNa lAvavuM joIe. e sivAya ApaNe kaMI paNa na laI zakIe. zerImAM paDelA sukAI gayelA gAyanAM chANanI koI kiMmata nathI ane tenI mAlikI paNa koInI na hoya chatAM ApaNe tene laI na zakIe. A rIte ApaNA gharamAM maphata Avela vastunA hisAbe mArAthI dhyAna barAbara na thaI zakyuM. puNiyAnA jIvana dhoraNo khUba ja ucca hovAthI te sAcuM sAmAyika karI zakato hato. mahAvIrasvAmI paNa potAnA vyAkhyAnamAM puNiyAnA vidhipUrvakanA sAmAyikanI prazaMsA karatA. zreNika rAjAe AvatA janamamAM naraka javAnuM karma bAMdhela hatuM. bIjA janmamAM narakanI yAtanAo na bhogavavI paDe te mATe potAnA kharAba karmo badalavA mATe zreNika rAjAe bhagavAna mahAvIrasvAmIne jaNAvyuM - mAre bIjA janmamAM narakanI yAtanA bhogavavI na paDe te mATe huM mAruM samagra rAjya ApI devA taiyAra chuM. paraMtu AyuSya karmano siddhAMta evo che ke bAMdheluM AyuSya karma koIpaNa saMjogomAM badalI zakAtuM nathI tethI bhagavAna mahAvIrasvAmIe A vAta rAjAne barAbara samajAvavA mATe kahyuM, "tamAre puNya karma eTale ke sArI gativALA karma kamAvavA hoya to puNiyA zrAvakanA m puNiyA thAvakanA sAmAyikanA puNya pAse rAjA zreNikanI saMpatti tuccha che jaina kathA saMgraha 103 Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna mahAvIrannA samayanI jIvana kathAo sAmAyikane kharIdo ane to ja tame tamArA AyuSya karmane badalI zako. rAjA zreNika puNiyA zrAvakane ghera gayA ane puNya karma mATe temane karela eka sAmAyikanuM puNya karma ApavA vinaMtI karI. badalAmAM zreNika rAjA potAnuM AkhuM rAjaya ApavA taiyAra hatA. puNiyA zrAvake kahyuM, "rAjAjI, mAre koI paisA nathI joItA. amArI jIvana jarUriyAtanI tamAma vastuo tame ApI che. huM mArI mAlikInuM badhuM ja mArA jIvana sahita Apane ApavA taiyAra chuM. tame khUba ja mahAna dayALu rAjA cho. paNa pupriyA zrAvaka pAse sAmAyikanA puNyanI mAMgaNI karatA rAjA zreNika mArA sAmAyikanuM puNyakarma Apane kevI rIte ApavuM te huM jANato nathI. sArAM karmo kharIdI zakAtA nathI, te to dareke jAte ja karavAM paDe che." rAjA zreNika samajI gayA ke potAnI game teTalI saMpatti paNa puNiyA zrAvakanA sAmAyika dvArA maLatA puNya karmane meLavavA zakya nathI. potAnA rAjyamAM pote sahuthI garIba mANasa che evuM te anubhavavA lAgyA. rAjA zreNika nirAza thavA chatAM puNiyAnI zradhdhAnI anumodanA karatA tyAMthI cAlyA gayA. ane manamAM daDha saMkalpa karyo ke puNiyA jevI dharmazraddhA huM paNa keLavIza. A vAta batAvai che ke madata AvakamAM paNa saMtoSathI jIvI zakAya. aNahakanuM AApaNAthI kaMIpaNa grahaNa kaza zakAya nahIM. jIvavA mATe ja2 ka2tAM vaghu paisAno saMgraha na kaaoN. saMka9po ke dharma saMbaMdhI 6yAsmo AdhyAtmika unnati mATe hoya che. nahIM ke Arthika lAbha mATaeN. sAmANika ane dhyAnanI bIjI davAo tathA saMyama dvArA maLatA lAbha svaMtarAtmAnuM prerakabaLa che. nahIM haiM saMgharSa tarapha prere tevA uddezyo tarapha. 104. jaina kathA saMgraha Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAlibhadra 27. zAlibhaTTa eka garIba strI tenA dIkarA sAthe eka gAmamAM rahetI hatI. eka vAra koI moTA utsava nimitte pelA garIba chokarA sahita gAmanA badhA ja chokarA sAthe ramatA hatA. ramI rahyA pachI garIba chokarA sivAya badhA ja chokarAo gherathI lAvelI khIra khAvA beThA. garIba chokarA pAse khAvA mATe khIra na hatI. tene bahu ja kharAba lAgyuM ane te tenI mA pAse doDI gayo. mAne kahevA lAgyo ke bIjA chokarAo khIra khAya che tevI tame paNa mane khIra banAvI Apo. mAe kahyuM ke beTA, ApaNe khIra banAvI zakIe tema nathI. meM je rAMdhyuM che te tuM khAI le. khIra nahi maLavAne lIdhe te raDavA lAgyo. tenI mA tene raDato joI na zakI. tethI te pADozI pAsethI uchInuM dUdha, khAMDa ane cokhA lAvI ane dIkarA mATe khIra banAvI. khIra ThaMDI karavA vADakAmAM kADhI te kUve pANI bharavA gaI. chokaro jevo khIra khAvAnI taiyArI karato hato tyAM ja 'dharmalAbha' (jaina sAdhu-sAdhvI gocarI mATe jAya tyAre AzIrvAda sUcaka AvA zabdo bole) zabdo tenA kAne paDyA. teNe joyuM to bAraNAmAM jaina sAdhu UbhA hatA. tarata ja te bhUkhyA chokarAe sAdhune gharamAM AvakAryA ane khIra levAno Agraha karyo. teNe potAnA vADakAnI badhI ja khIra sAdhunA pAtrAmAM vahorAvI dIdhI. potAne mATe jarA paNa khIra na rAkhatAM sAdhune badhI ja khIra vahorAvIne te chokaro khUba ja khuza thayo. teno umadA hetu ane pavitra kAryane kAraNe teNe sArA karmo bAMdhyAM. bIjA janmamAM te zrImaMta kuTuMbamAM zAlibhadra nAme janmyo. sukha to jANe svargamAM hoya tevuM hatuM. tenA mAtA-pitA bhadrA zeThANI ane gobhadra zeTha hatA. zAlibhadra yuvAna thayo tyAre tenA pitA saMsAra choDI sAdhu thayA hatA. tenI mAtA tene saMpUrNa sukha sAhyabImAM rAkhatA. temane Dara hato ke A paNa kyAMka tenA pitAnI jema sAdhu na thaI jAya tethI tene mahelanI bahAra kyAMya javA na detA. svarganA devatAone paNa zAlibhadranA sukhanI adekhAI AvatI. yogya uMmare tenA batrIsa suMdara chokarIo sAthe lagna thayAM. sAdhune AnaMdathI khIra vahorAvato bALaka ekavAra nepALanA vepArIo kiMmatI hIrA jaDelI zAlo vecavA nagaramAM AvyA. teo zreNika rAjAnA darabAramAM zAlo vecavA mATe gayA. paNa rAjAe AvI kiMmatI zAla kharIdavAnI azakti darzAvI. vepArIo khUba ja nirAza thaI gayA. rAjAe ATalI kiMmatI zAlo kharIdavAnI azakti darzAvI to loko pAse to A kharIdavAnI saMpatti na ja hoya. tethI A zaheramAMthI koI A zAla kharIdI nahi zake ema mAnI pAchA pharavAnuM nakkI karyuM. jaina kathA saMgraha 105, Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 bhagavAna mahAvIranA samayanI jIvana kathAo bhadrA zeThANIe A bInA jANI to temaNe mAsa ma vIne vepArIone potAne ghera teDAvyA. teonI javAnI jarA paNa icchA na thaI kAraNa ke teo vicAravA lAgyA ke jo rAjA AvI kiMmatI zAla na kharIdI zakyA to gAmano sAmAnya mANasa to kevI rIte kharIdI zake? teo jyAre bhadrA zeThANIne ghera pahoMcyA tyAre zeThANIe pUchyuM, "tamArI pAse keTalI zAla che?" vepArIe jaNAvyuM ke soLa zAla che. zeThANIe kahyuM, "basa soLa ja che! mAre to batrIsa zAla joIe. kAraNa ke mAre batrIsa putravadhUo che." vepArIone lAgyuM ke A mazkarI kare che, eka kharIde to paNa sAruM. zeThANIe kahyuM, "jAo, zAla laI Avo. temaNe saheja paNa vicAryA vinA soLe soLa zAla kharIdI lIdhI. vepArIone khUba ja Azcarya thayuM. AthI vadhu navAI to emane tyAre thaI jyAre zeThANIe dareka zAlanA be kakaDA karI nAMkhyA, ane dareka putravadhune temanA paga luchavA ApyA. vepArIo to AkAryathI digmUDha thaI gayA. paNa rAjI thatA thatA cAlyA gayA. putravadhUoe paga lUchI te kaTakA pheMkI dIdhA. potAnI vahuo mATe kiMmatI zAla kharIdatA bhadrA zeThANI zAlibhadranA mahelanA nokaromAMthI eka nokarANI rANIne jANatI hatI. tethI zAlano eka kaTako rANI mATe laI lIdho. eka bAju rANI mujhAyAM paNa sAthe potAnA rAjyamAM AvA zrImaMto paNa che te jANI AnaMda thayo. temaNe rAjA zreNikane zAla vizenI vAta karI ane rAjA paNa potAnA rAjyamAM AvA sukhI mANaso vase che jenAthI rAjyanI kIrti vadhe te jANI garva anubhavyo. temaNe zAlibhadrane biradAvavA potAnA darabAramAM AvavAnuM AmaMtraNa ApyuM. bhadrA zeThANIe jANyuM to teo rAjA pAse gayA ane kahyuM ke mAro dIkaro khUba zaramALa prakRtino che mATe Apa amArA mahele padhAro, zreNika rAjAe AmaMtraNano svIkAra karyo ane zAlibhadranA mahela para gayA. zreNika rAjAe zAlibhadrano mahela joyo to temane lAgyuM ke AnI sarakhAmaNImAM mAro mahela to kaMI ja nathI. bhadrA zeThANIe temane besavA jaNAvyuM ane zAlibhadrane nIce AvI rAjAne mAnapAnathI AvakAravA jaNAvyuM. zAlibhadrane to rAjA ke rAjya vize kaMI ja khabara na hatI. eTale ene to ema thayuM ke koI vepArI Avyo haze ane teno mAla jovA mane bolAve che eTale eNe kahyuM, "mAre kaMI jovuM nathI tamane yogya lAge to tame kharIdI lo." tenI mAtAe kahyuM, "A koI vepArI nathI. te ApaNo rAjA che. ApaNA mAlika che, eTale tAre nIce AvavuM joIe. temane mAnathI AvakAravA joIe." jaina thA saMgraha Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAlibhadra mAlika' zabda enA kAnamAM guMjavA lAgyo. tene navAI lAgI. "mArA upara vaLI mAro mAlika kema? huM ja mArI jAtano mAlika chuM." AvuM vicAratAM vicAratAM te nIce Avyo. rAjAne mAnathI besADyA. paNa te lAMbo samaya tyAM UbhA na rahyA. tenA mAthe rAjA ane mAlika che evuM jANatAM enA magajamAM 'huM svataMtra vyakti nathI' e ja vicAro cAlavA lAgyA. ene enA pitAno vicAra Avyo (je sAdhu banyA hatA, ane jiMdagIno sAco artha samajAyo. emaNe e ja kSaNe sAdhu banavAnuM nakkI karyuM ane potAnA kuTuMbane potAnA nirNayanI jANa karI. emanI mAtAe ane patnIoe tene thoDo vadhu samaya rokAI javA samajAvyo. temaNe saMsAra choDavAnuM to nakkI karyuM ja hatuM, paNa potAnA kuTuMbano tAtkAlika tyAga karavAne badale batrIsa patnIo sAthe ekaeka divasa rahevAnuM nakkI karyuM. batrIsamA divasa pachI te sAdhu banI jaze. e ja divasathI temaNe teno amala zarU karI dIdho. zAlibhadrane subhadrA nAmanI bahena hatI je dhannA zeThane paraNI hatI. dhannA zeThane ATha patnIo hatI. eka divasa subhadrA dhannA zeThane snAna karAvatI hatI. ekAeka dhannAzeThanA zarIra para subhadrAnA AMsu paDyA. zA mATe raDe che? ema pUchatAM subhadrAe kahyuM ke mAro bhAI badhuM choDIne sAdhu thavAno che. e dareka patnI sAthe eka eka divasa pasAra karIne batrIsamA divase sAdhu thaze. dhannAe mazkarI karI ane subhadrAne kahyuM, "tAro bhAI kAyara ane Darapoka che. ene sAdhu thavuM ja che to zA mATe batrIsa divasanI rAha jovI?" A sAMbhaLIne subhadrA duHkhI thaI ane tenA patine kahyuM, "kahevuM saheluM che paNa karavuM agharuM che." A sAMbhaLIne dhannAnA magajamAM jhabakAro thayo ane potAnI patnIne kahyuM, "huM A kSaNe ja AThe ya patnIono tyAga karIne sAdhu thaI jAuM chuM" subhadrAne navAI lAgI, tene lAgyuM ke teno pati mazkarI kare che. dhannAe kahyuM, "have ghaNuM moDuM thAya che, meM sAdhu thavAnuM makkamapaNe nakkI karyuM ja che. tamAre paNa mArI sAthe joDAvuM hoya to bahu AnaMdanI vAta che." dhannA zeThanI makkamatA joIne subhadrA tathA bIjI sAta patnIo paNa sAdhvI thavA taiyAra thaI. dhannA zeTha pachI tyAMthI tenA sALA zAlibhadranA mahele gayA ane paDakAratAM kahyuM, "he zAlibhadra, jo tuM tArA kuTuMbane ane anya vastuone choDavA mAMgato hoya to zenI rAha jue che! kALano bharoso na rAkha cAla mArI sAthe joDAI jA." zAlibhadrae tenI vAta sAMbhaLI ane teno paDakAra svIkArI lIdho. eNe enI patnIone tathA kuTuMbanA anya sabhyone kahyuM, "huM tamArA badhAMno tyAga Aje ja karuM chuM." te nIce gayo ane tenA banevI sAthe nIkaLI paDyo. tenI patnIo paNa tenI sAthe thaI. badhAM mahAvIrasvAmI pAse gayA. dIkSA laI sAdhu sAdhvI banI gayA. sAdhu tarIke AkarI tapazcaryA karyA bAda dhannA ane zAlibhadrano navo janma svargamAM thayo. tyAMno samaya pUro thatAM pharI navo mAnava janma dhAraNa karaze ane mukti meLavaze. na:2vArtha sevA haMmezA sAcuM sukha Ape che. pADaoNzIne madada eN samAjanI sevA darakAra che. dayA tathA paoNpakArano guNa jIvanamAM e nAnA bALakane (zAlabhadranA ) annekagaNo badalo mAkhe che. pariNAmai te sahelAIthI badhuM chaoNDI zaThe che. satyArthI haMmezA ApaNA smAtmA upara potAnI chApa aMkita karUM che. satkAryo ane prAyazcita AtmAne mukti bhaNI laI jAya che. | jaina kathA saMgraha 10) Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna mahAvIranA samayanI jIvana kathAo 2L. 2AjA zreNika ane rANI celA A bhagavAna mahAvIranA samayanI vAta che. te vakhate vaizAlIno rAjA ceTaka hato. tene celaNA nAme suMdara rAjakuMvarI hatI. eka vakhata eka citrakAre celaNAnuM citra doryuM ane magadhanA rAjA zreNikane batAvyuM. celaNAnI suMdaratA joIne zreNika tenA premamAM paDI gayo. eka vakhata celaNA magadha AvI hatI. jyAM teNe zreNikane joyo ane te paNa tenA premamAM paDI gaI. bannenA bahu jaladI lagna paNa thaI gayAM. rANI celaNA jainadharmane bahu custa rIte mAnatI hatI. jayAre zreNika bauddha dharmane mAnato hato. Ama to rAjA udAra ane vizALa hRdayano hato chatAM koNa jANe kema tene celaNA jaina sAdhuo pratye bhakti rAkhatI te gamatuM nahi. jaina sAdhuo DhoMgI hoya che tevuM celaNAne sAbita karI ApavA rAjA icchatA hatA. rAjA zreNika dRDhapaNe mAnatA hatA ke jaina sAdhu jaina tattvajJAnamAM batAvyA pramANe jAta parano saMyama tathA ahiMsAnuM pAlana pUrNarUpe karI zakatA ja nathI. teono mananI zAMti ane sthitaprajJa jevo vyavahAra upara challo ja hoya che. celaNA rAjAnA A valaNathI khUba vyathita rahetI. jaina sAdhunI samadaSTi ane saumyatAnI kasoTI karatA rAjA zreNika ekavAra rAjA zreNika zikAra karavA gayA hatA. tyAM temaNe jaina sAdhu yamadharane UMDA dhyAnamAM joyA. zreNike potAnA zikArI kUtarA yamadhara pAchaLa choDyA paNa teo to zAMta ane UMDA dhyAnamAM ja rahyA. sAdhunI svasthatA ane zAMti joIne kUtarA paNa zAMta thaI gayA. rAjA zreNika gusse thayA ane vicAravA lAgyA ke sAdhue koI jAdu karyo lAge che tethI temaNe sAdhu tarapha tIra choDavA mAMDyA paNa tIra dhAryA nizAna para jatA na hatAM, tethI rAjA zreNika bahu asvastha thayA. aMte marelA sApa yamadharanA gaLA pharate bharAvIne teo mahelamAM pAchA AvI gayA. rAjAe mahela para AvIne rANI celaNAne Akho banAva vigatavAra kahyo. rANIne yamadhara mATe | 108 jaina kathA saMgraha Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjA zreNika ane rANI celaNA bahu duHkha thayuM. teo jyAM yamadhara sAdhu dhyAna dharatA hatA tyAM rAjAne laI gayA. marelA sApane kAraNe kIDIo ane bIjA jIvajaMtu sAdhunA zarIra para caDhI gayA hatA paNa sAdhu saheja paNa DagyA na hatA. e daMpatti sAdhunI amaryAdita sahanazaktinA sAkSI banyA. rANIe khuba sAcavIne sAdhunA zarIra parathI kIDIo vagere dUra karyA ane temanA zarIra parathI marelA sApane dUra karyo. kIDIone kAraNe lAgelA ghA sApha karyA. caMdanano malama lagAvyo. thoDA samaya pachI yamadhare AMkho kholI ane bannene AzIrvAda ApyA. potAne takalIpha ApanAra rAjA ke potAnA duHkha dUra karavAnA prayatna karanAra rANI banne vacce koI bhedabhAva na joyo. A joI K dhyAnastha avasthAmAM pIDAnI avagaNanA karatA jaina sAdhu rAjA zrelika temanAthI khuba ja prabhAvita thayA ane kabUla thayA ke jaina sAdhu koIpaNa prakAranA baMdhana ke gamA-aNagamAthI para hoya che. Ama rANI celaNA sAthe rAjA zreNika paNa jainadharma ane bhagavAna mahAvIranA parama bhakta banyA. jo uccakakSAnI tama ane bhakti nahI zaktA hoya to je vadhu dharmiSTha che tenA manobaLa ane bhaktimAM zaMkA na karavI joIe. kharekha2 to AvI vyakti pratye UMco AdarabhAva hovo joIe. AvA mANasone khakA ane tako ApavA chatAM temanA sevA karavI tathA madadarupa thavuM mahattvanuM che. A kAryo tamAga kharAba karmIne aTakAvaze. bIjAnA sadguNone svIkAre ane tenI kadara karaze. jaina kathA saMgraha 109 Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna mahAvIranA samayanI jIvana kathAo 29. abhayajhumAra ane rohiNeya yogya mahAvIrasvAmInA samayamAM lohakhura nAmano gharaphoDa cora hato. rAjagRhI nagaramAM vaibhAragiri parvatanI khUba dUra dUranI guphAmAM te raheto hato. te potAnA dhaMdhAmAM khUba ja pAvaradho hato. corI karyA pachI pAchaLa koI nizAna choDato nahi. te ane tenI patnI rohiNIne rohiNeya nAme dIkaro hato. te jema moTo thato gayo tema te paNa tenA pitAno dhaMdho zIkhI gayo ane gharaphoDa corImAM hoMziyAra banI gayo. cabarAkapaNuM ane caturAImAM te tenA pitA karatAM paNa savAyo nIkaLyo. te gupta vezamAM hoya to tene oLakhavo paNa agharo paDato. koI teno pIcho kare to te kyAMya bhAgI jato. e sukhI ane samRddha mANasone lUMTato ane koI ajANI agamya jagyAe khajAno chUpAvI deto. teNe prApta karelI mUDIthI te garIbone madada karato. ghaNAM badhAM teno upakAra mAnatA ane tenAthI khuza rahetA, ane rAjya sarakArane rohiNeyane pakaDavAmAM madada na karatA. lohakhura have gharaDo thayo hato. tene potAnI jiMdagIno aMta najIka dekhAto hato. maraNapathArIe paDelA lohakhure rohiNeyane bolAvIne kahyuM ke ApaNA dhaMdhAmAM tArI hoMziyArI ane bAhozI joIne mane khUba ja saMtoSa thAya che. pote potAnI jiMdagImAM saphaLa thayo hoI teNe tenA dIkarAne zikhAmaNa ApI ke kyAreya mahAvIrasvAmIno upadeza sAMbhaLavA nA jaIza kAraNa ke temanI vAto ApaNA dhaMdhAnI viruddhanI hoya che. rohiNeye pitAne vacana ApyuM ke huM tamArI zikhAmaNa barAbara pALIza. lohakhuranA marI gayA pachI rohiNeye potAno corIno dhaMdho eTalo vistArI dIdho ke sukhI mANasone jo teo kyAMya bahAragAma jAya to potAnI saMpattinI salAmatI na lAgatI. teo satata bhayathI phaphaDatA rahetA ke ApaNI gerahAjarImAM rohiNeya ApaNA gherathI daradAgInA tathA anya kiMmatI vastuo corI jaze. keTalAka loko rohiNeyanI corIthI bacavA mATe rakSaNa meLavavA rAjA zreNika pAse gayA. moTA moTA polisa ophisaro paNa kaMI na karI zakyA. tethI rAjAe potAnA bAhoza mukhyamaMtrI abhayakumArane rohiNeyane pakaDavAnuM kAma soMpyuM. ekavAra rohiNeya chAno-chUpAto rAjagRhI tarapha jato hato tyAM rastAmAM mahAvIrasvAmInuM samavasaraNa AvatuM hatuM. tene mahAvIrasvAmInA upadeza nA sAMbhaLIza tevI pitAnI zikhAmaNa yAda hatI. teNe tenA kAna para hAtha dAbI dIdhA. e ja vakhate teno paga aNIdAra kAMTA para paDyo, ane kAMTo pagamAM UMDe sudhI khUMpI gayo. eTale kAMTo kADhavA kAna parathI hAtha laI levA paDyA. ATalA samaya daramiyAna teNe bhagavAna mahAvIrano nIce jaNAvela upadeza sAMbhaLyo. badhI ja jiMdagImAM mAnava jIvana uttama che. mANasa tarIke ja mukti meLavI zakAya. koI paNa mANasa jAta, dharma ke raMganA bhedabhAva vinA mokSa meLavI zake che. sArAM kAryothI mANasa svarga meLavI zake che. jyAM jIvananA tamAma sukho maLe che." svarganA devatA cAle to temanA paga dharatIne nA aDe, temano paDachAyo nA paDe, temanI AMkho palakArA na kare ane temanA gaLAnI phUlonI mALA karamAtI nathI. svarganI jiMdagI mokSa apAvatI nathI eTale ja svarganA devatA paNa mAnava jIvanajhaMkhe che." A samaya daramiyAna rohiNeye pagano kAMTo kADhI nAMkhyo hato ane pharIthI kAna baMdha karI dIdhA ane zahera tarapha cAlavA lAgyo. (110 jaina kathA saMgraha Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhayakumAra ane rohiNeya cora bhagavAna mahAvIranA upadezane Akasmika rIte sAMbhaLato cora rohioya ! abhayakumAre chupAvezamAM lazkarI mANasone zaheranA badhA daravAje goThavI dIdhA hatA. pote paNa dekharekha rAkhI rahyA hatA. rohiNeya chUpA kheDUtanA vezamAM hato chatAM keLavAyelA sainiko tene tarata ja oLakhI gayA. sainikoe abhayakumArane saMdezo mokalyo ke koI ajANyo mANasa zaheramAM pravezyo che. abhayakumAra sajAga thaI gayA. chUpAIne UbhelA abhayakumAre pasAra thatA rohiNeyane joI lIdho. chUpA vezamAM hovA chatAM te gharaphoDacorane te oLakhI gayA. tenA mANasone rohiNeyane gherI levA kahyuM. cabarAka evo rohiNeya AvelA bhayane oLakhI gayo. te killAnI dIvAla bAju doDyo. kamanasIbe tyAM sainiko hAjara ja hatA. tene pakaDI lIdho ane jelamAM pUrI dIdho. bIje divase tene rAjAnA darabAramAM hAjara karavAmAM Avyo. guptaveze hovAthI te ja rohiNeya che te nakkI karavuM agharuM hatuM. abhayakumArane khAtrI hatI ke te rohiNeya che paNa cokkasa pUrAvA vinA tenI oLakha thAya nahi ane tene sajA paNa na karAya. jyAre rAjAe tene tenI oLakha ApavA kahyuM tyAre teNe jaNAvyuM ke pote zAligrAma gAmano durgAcaMdra nAmano kheDUta che. te rAjagRhInI mulAkAte Avyo hato ane atyAre te pAcho pharato hato tyAre cokIdAroe mane pakaDI lIdho. rohiNeye gAmanA lokone potAnI navI oLakhANa mATe zIkhavADI rAkhyuM hatuM. jyAre zAligrAma tapAsa arthe mANaso mokalyA to gAmanA lokoe rohiNeye je kahyuM hatuM te ja kahyuM. paraMtu rohiNeya pAsethI tenI corInI kabUlAta karAvavA abhayakumAre eka chaTakuM goThavyuM. rohiNeya dArU pIvAno khUba zokhIna hato. tethI tene hada karatAM vadhAre zarAba pIvaDAvavAmAM Avyo. vadhAre paDatA dArUnA sevanathI te bhAna bhUlavA lAgyo. have tene cokhkho karI sarasa khumbodAra kapaDAM paherAvI kiMmatI dAgInAthI zaNagArI taiyAra karyo. tene pAchuM bhAna AvyuM tyAre tene ema lAgyuM ke pote svargamAM che. zvAsa thaMbhI jAya tevuM suMdara dRzya AjubAju hatuM. divAla, chata ane jamIna jANe sphaTikanI banelI hoya tevuM lAge. suMdara dAsIo hIrA jaDelA paMkhA vaDe sugaMdhita havA nAMkhatI hatI. pAchaLathI khUba ja madhura dhImuM saMgIta vAgatuM hatuM. parI jevI suMdara chokarIo saMgItanA tAle nRtya karatI hatI. daivI saMgIta samrATo saMgItanA jalasA mATe taiyAra hatA. rohiNeyane jaina kathA saMgraha 111 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 bhagavAna mahAvIranA samayanI jIvana kathAo ghaDIbhara to thayuM ke pote kyAM che? eNe eka chokarIne pUchyuM ke pote kyAM che ane zA mATe badhAM mArI sevAmAM hAjara cho? chokarIe javAba Apyo ke A svarga che, ane e emano navo rAjA che. ene badhI ya svargIya sagavaDo pUrI pADavAmAM Avaze, je have tenI potAnI ja che, ane svarganA rAjavI iMdra jevuM jIvana te svarganI taruNIo sAthe AnaMdathI jIvI zakaze. eNe enI jAtane pUchyuM, "eka cora mATe A badhuM satya hoI zake?' pachI tene yAda AvyuM ke te garIbo ane jarUratamaMdone madadarUpa thato hato tethI tene lAgyuM ke bhagavAna badhuM karI rahyA che. pachI eNe vicAryuM ke A kadAca "abhayakumAranI koI yojanA to nahi hoya ne?" kharekhara satya zuM che te nakkI karavuM tenA mATe agharuM thaI paDyuM. eNe vicAryuM ke sAro rasto zuM thaI rahyuM che tenI rAha jovAno che. abhayakumAranI AbhAsI sthamaMracanA thoDIvAramAM suMdara vastromAM sajja mANasa eka hAthamAM pustaka ane sonAno daMDa laIne Avyo. ane taruNIone pUchyuM, "tamArA navA svAmI jAgyA ke nahi?" taruNIe javAba Apyo, "teo hamaNAM ja UThyA che ane teo svargamAM AvyA tenA mAnamAM jaina thA saMgraha Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhayakumAra ane rohiNeya cora ame daivI utsava karavAnA chIe." "emanA Agamana aMge tame je taiyArIo karI che te barAbara che ke nahi te mane cakAsI levA do. temanI pAsethI svarganA adhikArIone joItI mAhitI jANI levA do." ATaluM kahIne teo rohiNeya pAse AvyA. copaDI. kholIne rohiNeyane svarganI parama zAMti bhogavavA pAchalI jiMdagImAM karelA kAryo kahevA kahyuM. rohiNeya cAre bAju joyA karato hato. tene yAda AvyuM ke jyAre teno paga kAMTA upara paDyo hato tyAre mahAvIrasvAmInA upadezamAM svarganA devo kevA hoya te teNe sAMbhaLyuM hatuM. atyAre te vAto te samajavA mathI rahyo hato. eNe joyuM ke A badhA to jamIna para ja cAle che. temanA zarIrano paDachAyo paDe che. ane temanI AMkho sAmAnya mANasanI jema palakArA mAre che. e tarata ja samajI gayo ke A svarga nathI paNa abhayakumAre mArA corInA purAvA bhegA karavA bhramaNAthI UbhuM kareluM svarga che. tethI teNe javAba Apyo ke pAchalI jiMdagImAM meM yogya kAma mATe paisAnuM dAna karyuM che, maMdiro baMdhAvyA che, pavitra tIrthasthaLonI yAtrA karI che ane jarUriyAtavALAne madada karI che. je mANasa tenI vAtonI noMdha karatA hatA teoe kahyuM ke koI khoTuM kAma karyuM hoya te paNa jaNAva. rohiNeye kahyuM ke huM kALajIpUrvaka khoTAM kAmathI dUra raheto hato. ane tethI ja huM svargamAM janmyo chuM. Ama abhayakumAranI tene pakaDavAnI yojanA saphaLa na thaI. rohiNeyane nirdoSa kheDUta mAnIne choDI mUkavAmAM Avyo. rohiNeya chUTI to gayo paNa kharekhara je banyuM te aMge tene satata vicAro AvyA karatA. ene samajAI gayuM ke Akasmika rIte sAMbhaLela mahAvIrasvAmInA zabdoe tene bacAvI lIdho to pachI pitAe ApelI zikhAmaNamAM pitA sAcA kevI rIte Thare? mahAvIrasvAmI kharekhara mahAna vyakti che. Akasmika sAMbhaLelA zabdo jo ATalI madada kare to vicAro ke temano upadeza zuM na kare? mahAvIrasvAmIno upadeza na sAMbhaLIne teNe potAnAM varSo veDaphI nAMkhyA che. lAMbI lAMbI vicAraNAnA aMte teNe nakkI karyuM ke mahAvIrasvAmInA caraNomAM ja rahevuM. te temanI sabhAmAM pahoMcI gayo ane potAne ziSya tarIke svIkAravA kahyuM. sAdhu thavAnI potAnI icchA jaNAvI, mahAvIrasvAmIe kahyuM, "tuM tArI sAcI oLakha jaNAva ane saMsAra choDatAM pahelAM rAjA pAse jaIne bhUtakALamAM karelA pAponI kabUlAta kara." potAnI sAcI oLakha sabhAmAM hAjara rahelA rAjAne ApI. yogya zikSA karavA kahyuM. teNe abhayakumArane vinaMtI karI ke corI daramiyAna prApta karelI tamAma saMpatti teo svIkArI le. rohiNeye potAnI badhI corI kabUla karI che ane je kaMI meLavyuM che te pAchuM ApavA paNa taiyAra che te joI rAjAe tene mApha karyo, ane sAdhu thavA mATe maMjUrI ApI. rohiNeyane kharekhara pote je kaMI bhUtakALamAM karyuM hatuM teno khUba ja pastAvo thato hato. potAnAM khoTAM kAryo dvArA prApta karelAM karmone khapAvavA teNe tapa karavAnuM zarU karyuM. vRddhAvasthAmAM eNe mahAvIrasvAmInI AjJA lai saMlekhanA (khorAka choDI daIne mRtyu paryata dhyAnamAM ja rahevuM) vrata lIdhuM. marIne te svargamAM gayo. jaina kathA saMgraha 113 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 bhagavAna mahAvIranA samayanI jIvana kathAo prAmANatA ane aAryanA siddhAMto A vArtAno mukhya muddo che. koInuM corIne te dhana garIbone sakhAvata rUpe ApavuM na joIe bhale tame dhanano anya kSetramAM sAga kAma rUpe upayoga karo to paNa khoTuM te khoTuM ja che. bAba karmono kSaya karavA mATe pastAvo jarUrI che ane pachI AcA badalavAnuM. bIjI vAta A vArtAmAM jaNAya che ke mAnava avatAramAM ja mokSa zakya che. svargIya devone paNa mokSa meLavavA mAnava avatAra levo paDe che. mAnava tIke janmyA eTalA ApaNe nasIbadAra chahevAIe ane tethI teno sAco upayoga ThI zalkya teTalAM kharAba karmono kSaya kavA prayatno karavAM joIe. bhagavAna mahAvInA upadezanI zakti paNa juoN. upadezanA thoDA zabdoe paNa AhaNecanA AkhA jIvanane badalI nAMkhyuM. to tenA saMpUrNa upadezane sAMbhaLo to? durbhAgye ApaNe temanA upadezane temanA mukhe sAMbhaLI zakatA nathI paNa A upadeza ApaNe Agama dvArA meLavI zaThIe chIe. zalkya eTalo Agamano abhyAsa haze. ane tene samajvA prayatna haze. jethI ohaNeyanI jema ApaNe paNa ApaNuM jIvana vadhu sAruM karI zakIe chIe. jaina kthA saMgraha Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga - 5 bhagavAna mahAvIranA samaya pachInI kathAo IFTTTTTI | HD, AND HIMA Azita dANA Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "Those who are ignorant of the supreme purpose of life will never be able to attain liberation Winspite of their observance of the vows (Vrat) and rules (Niyam) of religious conduct and practice of celibacy (Sheel) and penance (Tap)" Samayasar, (153) Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thakumAra 30. vajrakumAra tuMbIvana zaheramAM dhanagiri nAmano paisAdAra brAhmaNa raheto hato. tene sunaMdA nAme suMdara patnI hatI. teo khUba ja AnaMdathI jIvatA hatA. sunaMdA jyAre garbhavatI hatI tyAre eNe eka suMdara svapna joyuM hatuM. tenA vidvAna patine teNe svapnAnI vAta karI. tenA patie kahyuM ke tuM suMdara ane tejasvI bALakane janma Apaze. eka divasa siMhagiri nAmanA jaina AcArya te zaheramAM AvyA. dhanagigira ane tenI patnI sunaMdA temanuM vyAkhyAna sAMbhaLavA niyamitapaNe jatA. AcAryano upadeza sAMbhaLIne dhanagirino AtmA jAgrata thaI gayo ane tene saMpatti, kuTuMba tathA jagatanA tamAma sukhomAMthI rasa UThI gayo. teo saMsAra choDIne sAdhu thavAnuM nakkI karyuM. teNe potAnI patnIne potAno nirNaya jaNAvyo, tene khUba ja AghAta lAgyo. teNe potAnA patine sAthe ja rahIne jiMdagI vitAvIe tema samajAvavA prayatna karyo. ApaNane jyAre bALaka AvavAnuM che to ApaNe baMne sAthe ja bALakano uchera karIe. paNa dhanagiri koI hisAbe potAnA nirNayamAM bAMdhachoDa karavA taiyAra na hatA. teNe potAnA kuTuMbane Arthika muzkelI nA paDe te mATe yogya vyavasthA karI. sunaMdA dharmiSTha vepArI dhanapAlanI dIkarI hatI tethI tene dharmamAM UMDI samaja hatI, tethI tene dhanagirino nirNaya svIkArI lIdho. pote eka sadguNI mANasanI patnI hatI tema mAnI potAnI jAtane AzvAsana ApyuM. thoDA samaya bAda sunaMdAe suMdara putrane janma Apyo. te khUba ja hasamukho hovAthI sahune vahAlo hato. jotAveMta ja sahune gamI jato. sunaMdAe teno janma prasaMga AnaMdathI Ujavyo. dIkarAne ucheravAnuM sukha tene maLyuM paNa lAMbo samaya nA TakyuM. eka vAra pADozamAMthI maLavA AvelI strIo tenA pati vize vAto karavA lAgI. eka strIe kahyuM, "jo dhanagirie dIkSA na lIdhI hota to putrajanmanI UjavaNI dhAmadhUmathI karI hota.' bhALaka nAno hato paNa 'dIkSA' zabda sAMbhaLatAM vicAramAM paDI gayo. ene ema lAgyuM ke 'dIkSA' rAbda pahelAM kyAMka sAMbhaLyo che. vicAra karatAM karatAM ekAeka tene teno pAchalo bhava yAda Avyo. ene samajAyuM ke te sAcA AdhyAtmika mArga para che. teNe nakkI karyuM ke mane mAnava avatAra maLyo che to eno huM mArA AtmAnA uddhAra mATe pUrepUro upayoga karIza. e paNa enA pitAnI jema sAdhu thaze. potAnI mAtA tene dIkSA nahi levA de e paNa ene samajAI gayuM, kAraNa ke e ja enuM sarvasva hato, tethI mAtAnI AjJA meLavavA zuM karavuM te aMge vicAravA lAgyo. aMte eNe evuM nakkI karyuM ke mAtA tene manathI hA nahi pADe to te evI paristhitinuM nirmANa karaze ke te tenAthI kaMTALIne tene javA de, te pAraNAmAM suto nAno bALaka hato ane e vicAravA lAgyo, "huM satata raDyA ja karIza to mArAthI kaMTALI jaze ane chuTakAro meLavavA prayatna karaze." teNe potAno vicAra bIjI ja paLe amalamAM mUkyo. teNe jorajorathI raDavAnuM zarU karyuM. tenI mAtAe AvIne tene zAMta karavA mAMDyo paNa te chAno na ja rahyo. tenA badhA ja prayatno niSphaLa gayA. te tene vaidya pAse laI gaI. paNa temanI davAthI paNa phera na paDyo. bALakanI yukti kAragata nivaDI. bALakane khUba prema karatA pADozIo paNa bALakanA raDavAthI kaMTALI gayA. tenI mAtA bALakanuM zuM karavuM te nakkI na karI zakI. bALaka cha mahinAnuM hatuM tyAre sAdhu dhaniMgara (bALakanA pitA) ane AcArya siMhagiri pharI te nagarImAM AvyA. sunaMdAe jyAre jANyuM tyAre teNe bALaka tenA pitAne ApavAnuM vicAryuM. rojanA gocarInA samaya pramANe dhanagiri munie gocarI mATe AcAryanI AjJA mAMgI. AcArya siMhagirie kahyuM, "dhanagiri Aje koI tamane jIvaMta vastu Ape to paNa tame svIkArajo.'' AcArya pAse agamya zakti hatI ane temane khabara hatI ke dhanigira zuM vahorIne lAvaze. roja judA judA ghare gocarI levA jatAM Aje sunaMdAnA ghare pahoMcyA, 'dharmalAbha' (tamane yogya dharmano lAbha thAo karIne UbhA rahyA. sunaMdA avAjane oLakhI gaI. temaNe muni dhanagirine AvakAryA ane AnaMda vyakta karyo ane gocarI mATe gharamAM padhAravA kahyuM. jaina kathA saMgraha 117 Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 bhagavAna mahAvIranA samaya pachInI kthAo e nAnA chokarAe paNa muni dhanagirino 'dharmalAbha' zabda sAMbhaLyo. teNe vicAryuM ke potAnI yukti mATe A uttama samaya che. tethI teNe jorajorathI raDavA mAMDyuM. A raDavAnA avAjathI tenI mAtA akaLAI gaI ane sAdhune kahyuM, "tame tamArA AtmAnA udvAra mATe nasIbadAra cho paNa huM tamArA A dIkarAthI kaMTALI gaI chuM. te raDavA sivAya kaMI ja karato nathI. te mane ArAma paNa karavA deto nathI. huM to khUba duHkhI thaI gaI chuM. maherabAnI karIne tame Ane svIkAro to gharamAM zAMti thAya.'" bALake A zabdo sAMbhaLyA ane manathI khUba ja prasanna thayo. muni tenI mAtAnI darakhAsta svIkAraze tevI tene AzA baMdhAI. gocarI samaye teo jyAre gurunI AjJA levA gayA hatA tyAranA gurunA zabdo temane yAda AvyA. have guruno irAdo temane samajAyo. temaNe kahyuM, "sunaMdA, tuM kharekhara A bALakane mane ApI devA mAgatI hoya to huM eno svIkAra karIza paNa barAbara vicArI le. ekavAra mane vahorAvI daIza to tuM pAcho nahi meLavI zake. pachI e bALaka para tAro koI hakka dAvo raheze nahi." A sAMbhaLatAM vaLI bALaka jorajorathI raDavA lAgyo. teNe kahyuM, "A eno raDavAno avAja have mAre sAMbhaLavo nathI. huM tenAthI khUba ja kaMTALI gaI chuM. have ene huM mArI AjubAju paNa icchatI nathI. tame khuzIthI ene laI jAo." teNe bALakane uMcakIne muninI jhoLImAM nAMkhI dIdhuM. bALaka jevuM muninI jhoLImAM paDyuM ke tarata ja raDavAnuM baMdha karIne hasavA lAgyuM. sunaMdAne bahu ja navAI lAgI ane te bALakane joI ja rahI, paNa teNe tene ApI devAnuM ja nakkI karyuM hatuM. muni bALakane laIne upAzraya (jyAM sAdhu rahe te jagyA pahoMcI gayA. AcArya siMhagirie joyuM ke muni dhanagiri kaMIka vajanadAra vastu lAvyA hovAne kAraNe AcAryae tenuM nAma 'vajrakumAra' rAkhyuM. AcArya siMhagirie koI custa jaina zrAvakane (gRhasthane) e jainadharmanA siddhAMto barAbara zIkhavaze evI khAtrI sAthe vajrakumAranI dekharekhanuM kAma soMpyuM. jethI tenAmAM rahelI bhAvi AcArya thavAnI suSupta zakti vikase. zrAvake vajrakumArane potAne ghera laI jaI potAnI patnIne soMpI AcAryanI icchA jaNAvI. te paNa khUba ja dhArmika svabhAvanI hatI tethI AcAryanI AjJAne khuzIthI svIkArI. te bALaka ane eTalo badho vahAlo hato ke ene ekalo kyAMya javA na detI. te dararoja tene upAye sAdhvIjIne vaMdana karavA laI jatI. te khUba ja nAno hovA chatAM sAdhvIjI je sUtro bolatAM te badhA te yAda rAkhI leto. te traNa varSano thayo tyAM sudhImAM to teNe agiyAra aMga Agama zIkhI lIdhAM. te bahu vivekI ane cabarAka hato. eka divasa sunaMdAnI sakhI enA ghera AvI ane kahyuM, "tAro je dIkaro Akho divasa rahyA ja karato hato te tenA divasano moTA bhAgano samaya amArA upAzrayamAM pasAra kare che. meM ene kyAreya raDato joyo nathI. e bahu vahAlo ane premALa chokaro che." zarUAtamAM to sunaMdAe sakhInI vAtane gaMbhIratAthI na lIdhI paNa aMte to e vajrakumAranI mA hatI. tene paNa dIkarAne pharI jovAnI icchA hatI. te vicAravA lAgI, "meM vaLI AvI bhayaMkara bhUla kema karI? meM mArA vahAlA dIkarAne munine kema ApI dIdho? game tema paNa te mAruM bALaka che. mAre tene pAcho meLavavo joIe." thoDA divasa pachI AcArya siMhagiri ane dhanagiri pharIthI tuMbIvana zaheramAM AvyA. te upAzraye gaI ane dhanagirine maLI ane kahyuM, "maherabAnI karI mane mAro dIkaro pAcho Apo. huM enA vinA have rahI zakatI nathI." muni dhanagirie kahyuM, "meM tamane e ja samaye kahyuM hatuM ke ekavAra ApyA pachI tamane e pAcho nahi maLe. yAda karo. tame kahyuM hatuM ke mAre koI saMjogomAM e joIto nathI. ekavAra ame lIdheluM pAchuM na ApI zakIe." sunaMdAe kahyuM, "mane khabara nathI ke meM AvuM kema karyuM hatuM? huM mArA dIkarA vinA nathI rahI zakatI te mane pAcho maLe tevo rasto zodho.' AcArya siddhagiri ane muni dhanagirie tene samajAvavA khUba ja prayatno karyA paNa te to putrane pAcho meLavavA makkama hatI. jaina thA saMgraha Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vajrakumAra aMte te rAjA pAse gaI ane vinaMtI karI, "maherabAnI karIne mane mAro dIkaro pAcho meLavavA madada karo. mArA pati sAdhu thaI gayA che, ane huM ekalI ja chuM. e mAruM ekanuM eka saMtAna che. temane kaho ke mAro dIkaro mane pAcho Ape." rAjAe sunaMdA pAsethI AkhI vAta sAMbhaLI. teNe kahyuM, "zuM banyuM che te mane jANavA do. huM tamane thoDA samayamAM jaNAvIza.'' rAjAe paristhitinI tapAsa karI to jANavA maLyuM ke potAno dIkaro satata raDyA karato hato tethI sunaMdAe potAnI icchAthI potAnuM bALaka ApI dIdhuM hatuM. rAjAe sunaMdAne bolAvI ane kahyuM, "sunaMdA, jyAre muni dhanagiri tAre ghera gocarI mATe AvyA hatA tyAre teM tArI potAnI icchAthI ja bALaka ApI dIdhuM hatuM, kAraNa ke tuM tArA bALakathI kaMTALI gaI hatI. ekavAra tame ApI dIdhelI vastu pAchI nA maLe.' sunaMdAe kahyuM, ''are rAjAjI, Ama vAta nathI, A mAruM potAnuM lohI mAMsa che ane te eka ja mArI AzA che. kaMIka karo ane mane mAruM bALaka pAchuM apAvo. huM tenA vinA rahI nahi zakuM." rAjA tenA avAjamAM rahelI mAnI mamatA tathA niSThA samajI zakatA hatA. e paNa guMcavAI gayA. aMte temaNe sunaMdAne kahyuM, "huM tane ane muni dhanigarane darabAramAM bolAvIza. vajrakumArane jenI sAthe rahevuM haze te te ja nakkI karaze. barAbara che ne?" sunaMdAe kahyuM, "hA sarakAra." Punya gooku 35 muni dhanacirine potAnA bALakane vahorAvatI sunaMdA jaina thA saMgraha ' ' 119 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna mahAvIranA samaya pachInI kathAo bIjA divase darabAra hakaDe ThaTha bharAI gayo hato. sahune bALakanuM zuM thaze te jANavAnI iMtejArI hatI. sunaMdA vajakumArane AkarSavA ramakaDAM, mIThAI tathA avanavI aneka vastuo laIne AvI. rAjA ane tenA pradhAno paNa AvI gayA. muni dhanagiri bIjA sAdhuo sAthe AvI gayA. darabAramAM rahelA rAjA sahita tamAma darabArIoe sAdhune praNAma karyA. vajakumAra paNa Avyo. rAjAe vajakumArane kahyuM, "vajakumAra, tame khUba nAnA cho paNa khUba catura cho." enI mA tarapha AMgaLI cIMdhIne kahyuM, "pelI tamArI mAtA che. te ghaNI mAyALu ane premALa che. enI pAse tamArA mATe ghaNAM badhAM ramakaDAM, mIThAI tema ja suMdara kapaDAM che. e tamane pAchA emanI sAthe laI javA icche che." bIjI tarapha sAdhu dhanagiri tarapha AMgaLI cIMdhIne kahyuM, "tyAM eka sAdhu che jeNe saMsAra choDI dIdho che. teNe potAnI tamAma vRttione saMyamamAM rAkhI jiMdagInA sukhono tyAga karyo che. te sadguNI ane vaMdanane lAyaka che. e paNa tamane potAnI pAse rAkhI AdhyAtmika jIvananI tAlIma ApavA icche che. have tAre nakkI karavAnuM che ke tuM tArI mAtA sAthe javA mAMge che ke sAdhu sAthe?" TAMkaNI paDe to paNa saMbhaLAya evI zAMti hatI. dareka jaNa vajakumAra zuM nirNaya jAhera kare che te sAMbhaLavA utsuka hatA. te Ubho thaIne cAlavA mAMDyo. teNe eka najara mAtA sAme nAMkhI to eka najara muni dhanagiri sAme karI. sunaMdA moTethI bolAvavA lAgI "dIkarA, Ama Ava, jo huM tArA mATe ramakaDAM, mIThAI, navAM kapaDAM badhuM lAvI chuM. maherabAnI karIne mArI pAse AvI jA." A bAju muni dhanagiri pAse oghA (cAlavAnA samaye rastAnA jIvajaMtune bacAvavAnuM sAdhana) sivAya kazuM na hatuM. teo tene ogho batAvavA lAgyA. vajakumAre ogho laI lIdho ane tenAthI hasato hasato nRtya karavA lAgyo. teNe muni dhanagiri sAthe besI javAnuM nakkI karyuM. AnaMdita cahere cAre tarapha jovA lAgyo. darabAramAM hAjara rahelA sahu koI rAjA tathA sunaMdA paNa bALakanI mojazokhanI jiMdagIne badale sAdhutvanI duniyAnI pasaMdagI jANI acaMbAmAM paDI gayA. sunaMdAe vajakumArano nirNaya vadhAvI lIdho, ane saphaLatAnA AzIrvAda ApyA. teNe AnaMda ane utsAhathI vajakumArano dIkSA mahotsava ujavyo. pAchaLathI vajakumAra moTA AcArya banyA. game te uMmarai manuSyano AtmA dharmanA ucca mUlyo tathA zraddhA dharAvatA zaktimAna che. vajakumA2nI vArtA ApaNane sate samajAve che ke dharmanA sAstro tathA dharmanA mahattA zIkhavA mATe uMmarano bAMdha kyAraiyA Avato nathI. 120 jaina kathA saMgraha Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMprati rAjA 31. saMprati rAjA I. sa. pUrvenI trIjI sadInA pAchalA bhAgamAM ane bIjI sadInI zarUAtamAM mahAna jaina rAjA saMprati thaI gayA. te mahAna rAjA azokano pautra ane rAjA kuNAlano putra hato. jaina itihAsa temanA jIvananI keTalIka vigato Ape che. bauddha sAhitya temano ullekha prAkRta nAma saMpadIthI kare che. temanA nAmano ullekha keTalAka hiMdu purANomAM paNa maLe che. jyAM temanuM nAma saMprati, saMpati ane saptati vagere maLe che. vaLI calaNI sikkA para temanuM nAma ane ardhacaMdrAkAra maLe che. sikkA uparanI ardhacaMdrAkAra chapa jainadharmanuM sidhdhazilAnuM pratIka che. nIce Apela traNa TapakAM jainadharmanA pratIkAtmaka samyag darzana, samyag jJAna ane samyak cAritra sUcave che. keTalAka sikkA upara traNa TapakAMnI nIce sAthiyo jovA maLe che. A emano jaina rAjA hovAno nakkara pUrAvo che. rAjA saMpratino uchera ane abhyAsa avaMti nagarImAM thayA hatA. i.sa.pUrve 232mAM teo ati nagaranA rAjA thayA. e rAjakumAra hatA tyAre emaNe jaina paraMparAnA mukhya AcArya suhastisUri dvArA doravAto jaina varaghoDo joyo hato. AcAryane joIne rAjA saMpratine lAgyuM ke pahelAM meM kyAMka emanajoyA che. bahu vicArane aMte temane jJAna thayuM ke mArA pahelAnA bhavamAM A AcArya mArA guru hatA. rAjA saMpratie gurune vaMdana karyA ane temane pUchyuM ke Apa gayA bhavamAM mArA gurU hatA te Apa jANo cho ? thoDIvAra vicArIne AcAryane yAda AvyuM ke rAjA saMprati gayA bhavamAM temanA ziSya hatA. rAjA saMpratinA jIvananA vividha prasaMgo AcArya suhastisUri jyAre kausaMbImAM hatA tyAre bhayaMkara dukALa paDyo hato. dukALa daramiyAna jaina sAdhune gocarI meLavavAmAM bahu takalIpha paDatI hatI. jaina gRhastho sAdhune gocarI maLI rahe tenuM khAsa dhyAna rAkhatA. te samaye eka khUba ja garIba mANasa bhUkhe jaina kathA saMgraha 121 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna mahAvIranA samaya pachInI kathAo marato hato. eNe joyuM ke AvA bhayaMkara dukALamAM paNa sAdhune pUratuM khAvAnuM maLI rahe che. teNe potAnA khorAka mATe AcAryane vinaMtI karI, e mANasa pachInA bhavamAM bahu moTo jaina zrAvaka thaze tevI tenI zakti che evuM jANatAM temaNe tene sAdhu thAya to khAvA maLe tema kahyuM. garIba mANasa to tarata ja taiyAra thaI gayo. niyama pramANe ene dIkSA ApI ane tene khAvAnuM maLyuM. keTalAya divasano bhUkhyo hovAthI teNe bhUkha karatAM vadhAre khAdhuM. tarata ja tene peTamAM khUba ja dukhAvo thavA lAgyo. vadhu paDatuM khAvAne lIdhe te potAnI jAtane zApavA lAgyo. bIjA sAdhuoe tenI khUba ja cAkarI karI paNa dukhAvo ocho na thayo. balka vadhato ja gayo. ane aMte te navadIkSita sAdhu te ja rAtre maraNa pAmyA. sAdhutvane kAraNe temaNe potAnI jAta para saMyama rAkhIne darda zAMtithI sahana karyuM tethI te mahAna rAjA azokanA pautra tarIke janmyo. AcAryae A Akho banAva tene kahI saMbhaLAvyo. e sAMbhaLIne saMprati khUba khuza thayA. thoDA samaya mATe paNa jainadharma svIkAravAthI thayelA lAbhane samajI zakyA. emaNe zraddhAthI AcAryane potAnA guru banAvIne jainadharma svIkAryo. jyAre te rAjA thayA ke temaNe potAnuM AkhuM rAjya gurune caraNe dharyuM kAraNa ke temanI kRpAne kAraNe tene A badhuM maLyuM hatuM. jaina sAdhu potAnI mAlikInuM kazuM rAkhe nahi tethI AcAryae te svIkAravAnI nA pADI. temaNe jaNAvyuM ke rAjA tarIke saMpratie jainadharmane potAnA rAjyamAM phelAvavo joIe ane lokone te dharma pALavA protsAhita karavA joIe. ke rAjA tarapha maLyuM hatuM - jyAre te rAja saMpratie AcAryanI salAha mAnI lIdhI. e custa jaina banI gayA. te khUba ja baLavAna rAjA hovAthI teNe dakSiNamAM viMdhyAcala sudhI ane pazcimamAM arabI samudra sudhI potAnA rAjayano phelAvo karyo. temaNe ghaNAM jaina maMdiro baMdhAvyA eTaluM ja nahi paNa AMdhrapradeza, karNATaka ane madhya pradezanA rAjAone maMdiro bAMdhavA protsAhita karyA. jaina paraMparA jaNAve che ke potAnA zAsanakALa daramiyAna temaNe savA karoDa ArasanI tathA eka lAkha karatAM vadhu tIrthaMkaranI dhAtunI pratimAo bharAvI ane chatrIsa hajAra jeTalA maMdiro kAM to baMdhAvyA athavA jIrNoddhAra karAvyo. A dharmakAryanA phelAvA mATe temaNe potAnA sevakone aphaghAnistAna, nepALa, zrIlaMkA, barmA tathA cIna mokalyA. rAjA azoke paNa bauddha dharmano phelAvo A rIte karyo hato. tethI itihAsakAra - vinseTa smitha saMpratine jaina azoka kahe temAM navAI pAmavA jevuM kaMI nathI. e jainadharmIo pratye khUba ja udAra bhAva rAkhatA, ane temane badhI rIte madadarUpa thatA. temane spaSTapaNe potAnA AgalA bhavano bhUkhamaro yAda hovAthI te garIbo pratye sahAnubhUti rAkhatA ane temane bhUkhyA na rahevuM paDe tenuM khAsa dhyAna rAkhatA. temaNe sAtaso jeTalI dharmazALAo baMdhAvI hatI jyAMthI lokone maphata jamavAnuM maLatuM. saMpratine koI saMtAna na hatuM. Ane paNa te potAnA AgalA karmone kAraNabhUta mAnatA. jainadharmanA badhA ja siddhAMtone barAbara anusarIne trepana varSa vizALa rAjya para rAja karyA bAda I. sa. pUrve 179 mAM temanuM avasAna thayuM. pachI teo svargamAM janmyA ane tyAMthI manuSya bhavamAM thaI mokSe jaze. bIjAnA saivA karavI e jaina dhrahmane anusaravAnI uttamamAM uttama rIta che. ane rAjA saMpratieN A guNa batAvyo che. temaoN maMdiraoNnA jIrNoddhAra karyA che navA maMdira baMdhAvyA athavA maMdaraoNmAM tIrthakaoNnI pratimAo bharAvI che eTaluM ja nahi, paNa ga{bone temanA duHkha darda dUra 82vAmAM paNa madadaDhapa thayA che. ApaNe bIjAne madada karavA haMmezA taiyAra rahevuM joIeN. thoDA samaya mATe paNa karelA dhArmika kAryo arnekagaNuM pariNAma Ape che. tenuM emanA jIvana dvArA jANavA maLe che. vadhArAmAM te sArA kAvyonI hAramALAnuM sarjana kare che je pariNAma tarapha dorI jAya che. 122 jaina kathA saMgraha Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ delavADAnAM maMdiro 32. delavADAnAM maMdiro rAjasthAnamAM parvatanI Toca para mAunTa Abu nAmanuM suMdara zahera AveluM che. zaheranI bAjumAM be bhavya bhabhakAdAra delavADAnAM jaina derAsara AvelAM che. A baMne derAsaronI kotaraNI zvAsa thaMbhAvI de tevI che. maMdiranI ArasanI chatanI kotaraNI evI bArIka ane guMcavaNa bharelI che ke enI nakala kAgaLa para karavI paNa agharI che. A derAsaro 'ArasamAM kAvya" tarIke oLakhAya che. vimalazAe paheluM maMdira I.sa.nI 11 mI sadImAM 1800 lAkha rUpiyA kharcIne baMdhAveluM. bIjuM je luNiga vasahI tarIke oLakhAya che te vastupAla tejapAla nAmanA be bhAIoe temanA moTA bhAI luNiganI smRtimAM I.sa.nI 13 mI sadImAM 1200 lAkha rUpiyA kharce baMdhAveluM. A baMne maMdiranA nirmAtAonI vArtA ahIM raju karavAmAM AvI che. vimalazA - bhAratanA gujarAta rAjyamAM jyAre rAjyanI sattA ane saMpatti enI Toca para hatA tyAre e solaMkI yugano suvarNayuga hato. gujarAtanI A sthitino jaza mukhyatve te samayanA rAjAnA salAhakAra ane senApati jeonA hAthamAM A paristhitinuM sukAna hatuM teone jAya che. te samayanA ghaNA badhA salAhakAro ane senApatio jaina hatA. vimalazA keTaleka aMze eka zaktizALI samartha, ane prasiddha senApati hatA. te samayanA solaMkI yuganA rAjA muLarAjanA salAhakAra vIra mahattama hatA. tenI patnInuM nAma vIramatI hatuM. temane nedha, vimala ane cAhila ema traNa saMtAna hatA. teo traNe nAnA hatA tyAre ja temanA pitA A saMsAranA sukho choDI sAdhu thayA hatA. tethI tenI mAtA potAnA piyara cAlI gaI hatI ane tyAM ja traNe dIkarAono khUba kALajIthI uchera karyo. nedha khUba catura ane DahApaNavALo hato. jyAre vimala bahAdura ane cabarAka hato. ene ghoDesavArI ane tIraMdAjIno zokha hato. e kalAomAM te pAvaradho thayo ane prakhyAta jaina kathA saMgraha 123 Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 bhagavAna mahAvIranA samaya pachInI kthAo Bao Jejeres Triv DELWARA JAIN TEMPLES-MT. ABU nipuNa tIraMdAja banyo. dIkarAo moTA thatAM temanI mAtA temane rAjadhAnI pATaNamAM pAchA laI AvyA. jethI teo temanI pasaMdagI pramANe kAma karI zake. potAnA rasa pramANe naidha rAjadarabAramAM ane vimala sainyamAM joDAyA. baMne khUba jhaDapathI potAnI kuzaLatAthI khUba AgaLa AvI gayA ane temanI AgavI Avaka mATe khuba jANItA banyA. vimala khUba suMdara ane bahAdura hovAthI pATaNanA dhanika zeTha jemane zrIdevI nAme suMdara dIkarI hatI, teo tenAthI khUba ja prabhAvita thayA. temaNe vicAryuM ke zrIdevI mATe vimala bilakula yogya pati che. zrIdevI-vimalanA lagna thaI gayA. nasIba baMne bhAIo para maherabAna hatuM. I. sa. 1021 mAM bhImadeva gAdI para AvyA. tenA rAjyakALa daramiyAna nedha rAjAno salAhakAra ane vimala senApati banyo. vimala nasIbadAra hato ke nAnI uMmaramAM ja suMdara premALa patnI pAmyo ane sainyamAM paNa khUba UMcI padavI pAmyo vaLI tenA maLatAvaDA svabhAvane lIdhe te sahune priya thaI paDyo. ane te vimalazA nAmathI jANIto thayo. keTalAka vighnasaMtoSI lokone vimalazAnI prati sahana na thaI. tenI IrSA karavA lAgyA. ane tenA dUSaNo zodhavA lAgyA. temaNe joyuM ke vimalazA koIne namana karato nathI - rAjAne paNa nahi. kevaLa sarvajJa evA jaina tIrthaMkarane ja namana kare che. teoe bhImadevanA kAna bhaMbheravA mAMDyA ke vimalazA bahu uddhata thaI gayA che. te rAjAne paNa namana karatA nathI. enI mahattvAkAMkSAne koI sImA nathI. kadAca te ApanuM rAjya paNa chInavI le. bhImadeva e lokonI vArtAmAM AvI gayA ane vimalA pratye zaMkAzIla rahevA lAgyo. jaina kthA saMgraha jyAre vimalazAe rAjAno asaMtoSa jANyo to teNe pATaNa choDavAnuM nakkI karyuM. teNe mAunTa Abu (je te samaye caMdrAvatI nAme jANItuM hatuM) potAnA sAthIdAro sAthe javAnuM nakkI karyuM. tyAM jaIne tene khabara paDI ke caMdrAvatIno rAjA dhaMdhuka sarvazreSTha rAjA bhImadevathI svataMtra thavAnI icchA rAkhe che. vimalazAe potAnA sAthIdAro sAthe humalo karyo ane dhaMdhuka sAmano na karI zakyo ane hArI gayo. Ama vimalazAe caMdrAvatI meLavI lIdhuM. tene rAjA banavAnI koI mahattvAkAMkSA na hatI tethI caMdrAvatI teNe rAjA bhImadevanA nAma para lIdhuM ane te tyAMno gavarnara banIne rahyo. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ delavADAnAM maMdiro vimalazA caMdrAvatImAM potAnI patnI sAthe sukhethI raheto hato. zrIdevI ghaNI lAgaNIzIla strI hatI ane vimalazAne badhI rIte sukhI karatI hatI. temane koI bALako na hatA. dhArmika prakRtinA hoI teo tene potAnA karmonuM phaLa mAnatA. eka vakhata teo e samayanA jANItA AcArya dharmaghoSasUrine maLyA. vimalazA niyamitapaNe temanuM vyAkhyAna sAMbhaLavA jatA ane tethI teo vadhu dhArmikavRttinA banyA. bhUtakALamAM laDelA yuddho yAda karatAM teo potAnI jAtane hiMsA ane pApa mATe gunegAra mAne che. sAcA dilathI te prAyazcitta kare che. sAcA prAyazcittarUpe AcAryae tene caMdrAvatImAM jaina maMdiro baMdhAvavA kahyuM jethI caMdrAvatI moTuM yAtrAdhAma bane. A sUcana sAMbhaLIne vimalazA prasanna thayA ane eNe bhavya derAsara baMdhAvavAnuM nakkI karyuM. teo bhagavAna zrI neminAyanI sevAmAM rahetA temaja aMbikAdevInA paNa custa bhakta hatA. temanA AzIrvAda mATe temaNe temanuM AvAhana karyuM. temanI bhaktithI prasanna thaI devIe temane zuM joIe che te pUchyuM. temaNe dIkaro mAMgyo ane caMdrAvatImAM maMdiranA nirmANa mATenI zakti mAMgI. devIe bemAMthI eka ja pasaMda karI mAMgavA kahyuM. vimalazAe maMdiranI pasaMdagI karI ane devIe temanI icchA maMjUra karI. pachI vimalazAe parvatanI Toca para maMdira mATe jagyA pasaMda karI ane 4,53,60,000 sonAnA sikkA ApI kharIdI lIdhI. pUrNa zraddhAthI pAyAnA paththara mUkyA. game tema paNa maMdira nirmANanuM kAma saraLa na hatuM. mahAbhArata kAma hatuM. sthAnika kArIgaro maLatA na hatA. taLeTIthI Toca para javA mATe koI rastA paNa na hatA. Arasa ghaNe dUrathI lAvavAno hato. A kAma game te bhoge pAra pADavA vimalazA makkama hatA. mAlasAmAna parvatanI Toca para pahoMcADavA mATe temaNe vAhana-vyavahAranI sagavaDa karI ane dezanA khUNekhUNethI kArIgaro tathA sthapatio ekaThA karyA. kArIgarone koIpaNa prakAranI takalIpha na paDe tenI zakya eTalI darakAra karavAmAM AvatI tathA hAthamAM lIdhelA kAmamAM koI muzkelI delavADAnA derAsaranI chatanI bArIka kotaraNI jaina thA saMgraha 125 Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna mahAvIranA samaya pachInI sthAo na AvavI joIe. 14 varSe maMdira nirmANanuM kAma 18,53,00,000 sonAnA sikkAnI kiMmate pUrNa thayuM. dharmaghoSasUri, vardhamAnasUri temaja anya AcAryonI doravaNI heThaLa maMdiramAM prabhupratiSThAnI vidhi moTA AnaMda ane utsAha vacce karavAmAM AvI. te vizALa ArasanuM bhavya maMdira che. tenAM guMbaja, kamAno tathA dIvAlo para suMdara kArIgarI karelI che. enuM sthApatya uttama che. je jhINavaTa ane cokasAI jovA maLe che te mINamAM paNa azakya lAge tevI che. kalAkAroe je kotaraNI ArasamAM kaMDArI che te adbhuta che ane mulAkAtIone tatkALa sAnaMdAzcarya dhyAna kheMce che. enA jevI kotaraNI AkhA vizvamAM kyAMya jovA maLatI nathI. evuM kahevAya che ke vimalazA e kalAkArone kotaraNI daramiyAna ArasanI je bhUkI ane karaco paDatI tenuM vajana karIne tenA badalAmAM teTaluM sonuM ApatA. temanI udAratA ane maMdiranA sauMdaryae vimalazAne amara banAvI dIdhA. te kharekhara duniyAnI eka ajAyabI che. pachIthI vimalazA pAlItANAnA zatruMjaya parvata para jaina saMghane 400 lAkha sonAnA sikkA kharcIne laI gayA. tyAM temaNe vimalavasahI maMdira baMdhAvyuM. parvatanA mukhya maMdiramAM javAnA rastA para te AveluM che. te nAnuM paNa khUba ja bhavya maMdira che. te bhUlabhUlAmaNI maMdira tarIke jANItuM che. gujarAtanI uttara sarahade Avela ArAsura TekarIo para khUba jANItuM kuMbhAriyAjInuM derAsara paNa baMdhAvyuM. rAjadhAnI pATaNamAM paNa khUba suMdara maMdiro baMdhAvyAno jaza emane ja che. a totogB* eka saphaLa paNa TUMkI bodhadAyaka vArtA temanI pAchalI jiMdagI sAthe saMkaLAyelI che. evuM kahevAya che ke zrIdevInA svapnAmAM devI AvyA hatAM. devIe zrIdevIne tenA pati sAthe khAsa divase aDadhI rAte maMdiramAM jai je joie te mAMgavA kahyuM hatuM. baMne jaNAne eka dIkarAnI khUba icchA hatI. tyAM pahoMcIne teo aDadhI rAtanI pratIkSAmAM beThA hatA. tyAM teone tarasa lAgI vimaLazA bAjumAM AvelA kUvAmAMthI pANI levA gayA. kUvAnI aMdara pANI sudhInA pagathiyAM hatAM. te pagathiyA UtarIne pANI mATe jaI rahyA hatA tyAM koIke tene pANI mATe jakAta ApavA kahyuM. vimaLazAne e sAMbhaLI Azcarya thayuM ane pIvAnA pANI mATe jakAta kema mAMge che ema pUchyuM. A kUvo baMdhAvanArano huM vaMzaja chuM. pote garIba hovAne kAraNe kUvAnuM pANI vAparanAra pAsethI jakAta le che. A sAMbhaLIne vimaLazA pAchA pharyA. teNe potAnI jAtane pUchyuM, "eka divasa mArA potAno vaMzaja paNa meM devI aMbikAnI bhakti karatA zrIdevI ane vimalazA 126 jaina kathA saMgraha Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ delavADAnA maMdire baMdhAvelA maMdira mATe jakAta leze to zuM thaze?" A vicAra mAtrathI te kaMpI UThyA. temaNe manomana nakkI karyuM ke AvA saMjogomAM bALaka na hoya te ja sAruM. te upara gayA ane patnIne A banAvanI jANa karI. te patinA vicAro sAthe sahamata thaI. aDadhI rAtre jyAre devIe AvIne temane zuM joIe che tevuM pUchyuM to zrIdevIe teone have bALaka nathI ja joItuM tema jaNAvyuM. vimaLazAe potAne kUvAmAM je anubhava thayo te varNavyo ane kahyuM, A ja kAraNe teo niHsaMtAna rahevA icche che. vastupAla ane tejapAla - gujarAtanA rAjA vIra dhavalanA darabAramAM vastupAla-tejapAla nAmanA be bhAIo hatA. tejapAla sainyano khUba ja jANIto sainika hato. baMne bhAIoe potAnA parAkrama ane niSThAthI nAmanA meLavI hatI. teo rAjAne duzmanone jItavA mATe tathA rAjayamAM kAyado ane vyavasthA jALavavAmAM madada karatA hatA. tejapAlanI patnI anupamAdevI khUba DAhI ane bAhoza strI hatI. te haMmezA tenA patine kuTuMbanI vAtomAM madadarUpa thatI. te mIThAbolI hatI. te dhArmika prakRtinI ane dayALu svabhAvanI hatI. tejapAla haMmezA tenI vAta mAnato hato. ekavAra baMne bhAIonuM kuTuMba tathA bIjA ghaNA badhA yAtrAe nIkaLyA. teo eka nAnA gAmamAM AvyA. yAtrALuo mATe A rasto salAmata na hato. cora-DAkuo avAranavAra trATakatA hatA. potAne paNa rastAmAM cora-DAku maLI jAya to? evA vicArathI prerAIne baMne bhAIoe potAnI sAthenI saMpattine kyAMka chupAvavA athavA kyAMka dATI devAnuM vicAryuM. yogya sthaLe teoe khodavAnuM zarU karyuM. to temanA Azcarya vacce jamInamAMthI jhaverAta tathA sonAnA sikkA bharelo caru maLyo. A maLelA dhananuM zuM karavuM te teone samajAyuM nahi. tejapAle anupamAdevIne A jaMgI saMpattinuM zuM karavuM te aMge pUchyuM. kSaNano paNa vicAra karyA vagara anupamAdevIe jaNAvyuM ke jamInanI aMdarathI maLelA dhananuM sthAna parvatanI Toca para che. AnAthI jainadharmano prabhAva phelAze. Ama te dhana parvatanI Toca para vAparavuM evuM nakkI karyuM. bhAIoe mAunTa Abu para maMdiro baMdhAvavAnuM nakkI karyuM. te maMdiro luNiga vasahInA maMdiro tarIke oLakhAya che. tIrthaMkara bhagavAna neminAthanA samavasaraNanI racanA paNa tyAM karavAmAM AvI che. tejapAle baMne bhAIonI patnIonI yAdagIrI mATe suMdara gokhalA banAvavAnuM nakkI karyuM. A gokhalA 'derANI-jeThANInA gokhalA' tarIke oLakhAya che. bAvana deva kulikA(bAvana jinAlaya) paNa mukhya derAsaranI AjubAju banAvavAmAM AvI jemAM tIrthakaranI mUrti rAkhavAmAM AvI che. mAunTa Abu para Arasa pahoMcADavA mATe hAthIno upayoga thato. maMdira bAMdhavAmAM hAthIono mahatvano phALo hato te batAvavA maMdiranA parisaramAM hastizALA bAMdhavAmAM AvI hatI. temaNe ghaNAM maMdiro baMdhAvyA paNa hAlamAM phakta delavADAnAM derAM (maMdiro) ane giranAra paranuM neminAthanuM derAsara astitvamAM che. ExmalazA, varatupAla ane tejapAle jaina maMdaoNnI bAMghatimAM Apelo phALo khUba ja preraNAdAyI che. potAnA dharma pratyeno samarpaNa bhAva, temanI dhIraja ane namratA dharaeNkhara prazaMsAne pAtra che. jaina maMdaoNnI bAMdhaNIne kAraNe temano A phALo ApaNo amUlya vAraso che. jaina kathA saMgraha | 127 Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna mahAvIranA samaya pachInI kathAo 33. ulyana maMtrI ane tenA dIkarA AMbaS ane bAhaS udayana maMtrI solaMkI yuganA rAjA kumArapALanA rAjayakALa daramiyAna gujarAta rAjyanI samRddhi sarvocca zikhara para hatI. te teno suvarNayuga hato. rAjyane A kakSAe pahoMcADavAmAM tenA maMtrIono phALo mahattvano hato. solaMkI yuganA maMtrIo moTe bhAge jaina hatA. rAjA kumArapALanA rAjyanI vRddhi ane saphaLatAmAM udayana maMtrI ane tenA be dIkarA AMbaDa ane bAhaDano phALo kiMmatI hato. udayana rAjasthAnanA jhAlora zaheranI bAjumAM AvelA vAgharA gAmano sAmAnya vepArI hato. tenI jiMdagI bahu takalIpho vacce pasAra thaI hatI. be cheDA mAMDamAMDa bhegA thatA. tenI patnI suhAdevIe vepAranI dRSTie vikasita hoya tevA sthaLe rahevA javA sUcavyuM. e samaye gujarAtamAM siddharAjanuM rAja hatuM, ane tenI jAhojalAlI kUdake ne bhUsake vadhI rahI hatI. udayane gujarAtamAM javAnuM vicAryuM. e samaye siddharAje gujarAtamAM potAnA pitA karNadevanI smRtimAM karNAvatI (amadAvAda) nAmanuM navuM zahera vasAvyuM hatuM. karNAvatI jhaDapathI vikasatuM zahera hoI udayane tyAM javAnuM vicAryuM. te tyAM koIne oLakhato na hato tethI tyAMnA jaina maMdiramAM te gayo. udayana tyAM gayo tyAre dhArmika vRttivALI lacchI nAmanI strI tyAM bhakti karatI hatI. te maMdiranI bahAra AvI tyAre ajANyA daMpatine joI teo kyAMthI AvyA che tevI pUchaparacha karI. udayane jaNAvyuM ke te dhaMdhArthe rAjasthAnathI Avyo che. lacchI dayALu strI hatI. AvanAra daMpati jaina che ema jANatAM sAdharmika bhakti mATe be-cAra divasa mATe temane potAne ghera laI gayA. temane rahevA mATe potAnuM jUnuM ghara ApyuM. udayane tyAM rahI nAno sarakho dhaMdho zarU karyo. nItithI dhaMdho karatAM TUMkA gALAmAM ja teno dhaMdho sAro cAlyo ane thoDI bacata thatAM jUnA gharanuM samArakAma karAvyuM. gharanI jamIna khodAtI hatI tyAre jamInamAMthI dATeluM dhana maLyuM. te khUbaja prAmANika hovAthI te dhana laIne te ghara lacchInuM hovAthI tene ApavA gayo. have te milakata udayananI hovAthI te dhana paNa udayananuM ja gaNAya ema kahI lacchIe te dhana levAnI nA pADI. udayana pAse have moTI mUDI bhegI thavAthI moTo dhaMdho zarU karyo. dhaMdhAmAM te ghaNuM kamAyo ane karNAvatIno sauthI dhanika mANasa gaNAvA lAgyo. rAjAe paNa tene karNAvatInA pahelA nAgarikano darajjo Apyo. teNe paNa karNAvatInA lokonI uttama sevA karI. e samaye khaMbhAta (amadAvAdathI 90 kI.mI. dUra) pazcima bhAratanuM khUba ja mahattvanuM upayogI baMdara hatuM. rAjakAraNIo te zaheranA gavarnara thavA paDApaDI karatA. I. sa. 1120 nI sAlamAM udayananI yogyatA ane zakti joIne temane khaMbhAtanA rAjyapAla banAvavAmAM AvyA. udayane ghaNAM lAMbA samaya sudhI te pada sArI rIte zobhAvyuM. temanA sevAkALa daramiyAna be mahattvanA banAvo zaheramAM banyA 1. rAjamAtA mInaLadevInA sUcanathI bholAdano yAtrALu kara mApha karyo. 2. pAMca varSanA cAMgadeva nAmanA bALakane jenAmAM mahAna sAdhu thavAnI suSupta zakti hatI tene dIkSA apAvavAmAM devacaMdrasUri mahArAjane sahAya karI. (pAchaLathI cAMgadeva jaina AcArya hemacaMdra banyA.) ( 128 jaina kathA saMgraha Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ulyana maMtrI ane tenA dIkarA - AMbaDa ane bAhaDa jaina zrAvakane madada karatI zrAvikA lacchI rAjA pratyenI udayananI niSThA nirvivAda hatI. tethI rAjA siddharAjathI gAmegAma chupAtA pharatA kumArapALane madada karavAmAM temane dvidhA hatI. chatAM jyAre AzrayanI zodhamAM kumArapALa khaMbhAta AvyA to hemacaMdra AcAryae udayanane madada karavA kahyuM. AcArya pratyenA ahobhAvane lIdhe temaNe kumArapALane potAnA gharanA bhoMyarAmAM chupAvI dIdhA. thoDA ja samayamAM siddharAjanuM avasAna thayuM ane kumArapALa gujarAtanA rAjA banyA. rAjA kumArapALe udayanane emanI jagyA para ja khaMbhAtanA rAjyapAla tarIke cAlu rAkhyA. ane thoDA ja vakhatamAM pATaNamAM (gujarAtanI rAjadhAnI) potAnA aMgata salAhakAra tarIke nImyA. potAnA kharAba vakhatamAM sahAya ApanAra potAnA jaina dharmane udayana bhUlyA na hatA, tethI jainadharmanI prabhAvanA karavA mATe temaNe potAnI padavI ane paisAno upayoga karyo. dharma pratyenI zraddhA rUpe temaNe keTalAka jaina maMdiro baMdhAvyAM. temAMnA traNa to jaina itihAsamAM noMdhAyelA che. eka to karNAvatImAM AveluM udayana vihAra, bIjuM udAvasahI dhoLakAmAM (karNAvatInI najIkamAM AveluM) ane trIjuM khaMbhAtamAM hatuM. jiMdagInA pAchalA bhAgamAM kumArapALa udayanane saurASTranA tophAnI humalAkhora sumavArane pakaDavA mokalyA. A kAma mATe temaNe pAlItANAmAMthI pasAra thavuM paDe. temaNe zatruMjaya parvata para AvelA tIrthadhAmonA darzane javAnuM nakkI karyuM. tIrthadhAmamAM potAnI jaina kathA saMgraha 129 Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna mahAvIranA samaya pachInI kathAo jAtrAnI smRti rUpe eka UMTa para besADeluM potAnuM pUtaLuM derAsaranA mukhya saMkulamAM javAnA rastAmAM mUkAvyuM. hAlamAM te pApapuNyanI bArI tarIke oLakhAya che. te samaye parvata para lAkaDAnuM maMdira hatuM. jyAre udayana tyAM bhagavAnanI bhakti karavA beThA hatA tyAre eka uMdara saLagatI rUnI vATa momAM laIne AjubAju ghUmyA karato hato. temaNe uMdaranA moMmAMthI vATa to laI lIdhI paNa temane thayuM ke ko'ka divasa A uMdarane kAraNe Aga lAge, tethI temaNe tyAM navuM ArasanuM maMdira banAvavAnuM nakkI karyuM. sumavArane pakaDavAmAM teo saphaLa thayA paNa jhapAjhapImAM teo bahu ja kharAba rIte ghavAyA ane mota sAme jhajhUmyA. maraNa pathArIe paDelA udayane potAnA dIkarAone zatruMjayanI TekarIo para AvelA maMdirano jIrNoddhAra karavAnuM kahyuM. teoe pitAne temanI icchA pUrNa karavAnuM vacana ApyuM. potAnI icchA paripUrNa thaze ema jANatAM udayananuM khUba ja zAMtithI mRtyu thayuM. AMbaDa ane bAhaDa - udayanane cAra dIkarA hatA. AMbaDa, bAhaDa, cAhaDa ane sollaka. AMbaDa kavi ane bahAdura yoddho hato. te rAjA kumArapALano amaladAra banyo. eNe zatruMjayanI TekarInA pazcima vibhAge pagathI (rasto) banAvI, je Aje gheTInI pAga tarIke oLakhAya che. eNe dhoLakAmAM AvelA udAvasahI daherAsarano vistAra karyo, ane bharucamAM AvelA zukanikA vihArano jIrNoddhAra karyo. AMbaDe rAjA kumArapALane vacana ApyuM hatuM ke rAjyanI sevA niSThA ane nItithI karIza. rAjA pachI tenA vArasadAra rAjA ajayapAla gAdI para AvyA. teNe rAjA kumArapAlanI tamAma nItio badalI nAMkhI. ajayapAle AMbaDane tAbe karavA TukaDI mokalI. AMbaDa ajayapAlane tAbe na thayo, ane laDatAM laDatAM mRtyu pAmyo. bIjo dIkaro bAhaDa (je vAhada tarIke paNa oLakhAto) mutsadI ane rAjakAraNI hato. teNe pahelA rAjA siddharAja sAthe kAma karyuM. ane rAjA kumArapALanA amala daramiyAna temano vizvAsu jamaNo hAtha banIne rahyo. jyAre kumArapALe somanAthanA maMdiranA jIrNoddhAranuM kAma zarU karyuM to AkhuM kAma bAhaDane soMpavAmAM AvyuM je eNe khUba ja saphatapUrvaka pAra pADyuM. pitAe ApelI pratijJAnuM pAlana karavA teNe zatruMjaya parvata para derAsara baMdhAvavAnuM kAma, I. sa. 1555 mAM zarU karyuM. ekavAra tIvra vaMToLiyAne kAraNe derAsarano eka bhAga tUTI paDyo. bAhaDe bhaviSyamAM game tevo vaMToLa Ave to paNa tUTI na paDe te pramANe maMdiranuM samArakAma karAvyuM. maMdiranA bAMdhakAma pAchaLa eka rasika TUMkI vArtA saMkaLAyelI che. bAhaDe jyAre maMdiranuM kAma hAthamAM lIdhuM tyAre ghaNAM loko temano phALo A kAmamAM ApavA mAMgatA hatA. sakhAvata karanAranI yAdI taiyAra karavAmAM AvI. e samaye bhIma nAmano ghI vecato garIba mANasa te gAmamAM raheto hato. jyAM yAdI banatI hatI te jagyAe eka divasa te pahoMcI gayo. tene paNa A kAmamAM phALo ApavAnI tIvra icchA hatI, paNa e divase tene phakta eka ja sikko maLyo hato. loko jyAM lAkho sikkA ApatA hoya tyAM potAnA eka sikkAnI kiMmata zuM? bAhaDa tenI utkaMThA jANI gayo. tene eka bAju bolAvyo. eNe khUba ja namratAthI e je kaMI ApavA icche te ApavA kahyuM. bhImane khUba ja saMkoca thayo. chatAM teNe kahyuM, "AjanA divase e je sikko kamAyo che te phALAmAM ApavA icche che." bAhaDe sikko svIkAryo eTaluM ja nahi paNa bhImanuM nAma dAtAranI yAdImAM Toca para lakhyuM. bIjA badhAe tema karavAno khulAso mAMgyo to bAhaDe jaNAvyuM ke bIjA phALo ApanAra - pote suddhAM - potAnI mUDIno thoDo bhAga Ape che jyAre bhIme to enI samagra mUDI AmAM ApI che. ( 130 jaina kathA saMgraha Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uyana maMtrI ane tenA dIkarA - AMbaDa ane bAhaka bhIma ghera gayo tyAre tenI patnIe gAyane bAMdhavA mATe lAkaDAno thAMbhalo lagAvavA kahyuM. te khodI rahyo hato tyAMthI jamInamAMthI dATelI lAkaDAnI peTI maLI. teNe peTI kholI to temAM sonAnA sikkA ane bIjI kiMmatI vastuo hatI. teNe vicAryuM ke meM maMdiramAM phALo Apyo tenuM pariNAma che. te khajAno bharelI peTI bADa pAse laI gayo ane maMdiranA nirmANamAM ApI dIdhI. maMdira nirmANanuM kAma I. sa. 1157 mAM 2 karoDa 97 lAkha sikkAnA kharce pUrNa thayuM, ane teno bhavya pratiSThA mahotsava AcAryazrI hemacaMdranI hAjarImAM ujavavAmAM Avyo. Aug ba dharmiSTha, sakhata mahenatu zrAvaka uJAnI vArtA sahutaeN praNA Ape tevI chaeN, te khUba ja namra hatA ane potAnA para upakAra karanArane kyAsa bhulatA nahIM. sAMbaDa ane bAhaka nAme khUba ja guala bena saMdhanA hIrA jevA, be zone temaNe udhe. mana udAratA paNa khuba ja vakhANavA lAyaka ha. dAtAonI mArTImAM bhIMsanuM nAma sauthI upara mUkavAnuM bhAhakanuM kAma bina khAkhA" naeNtRtva ane dharmanI sAmya samaja sUya che. jaina kathA saMgraha 131 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 bhagavAna mahAvIranA samaya pachInI kathAo 34. savacaMda ane somacaMnI khAnadAnI jainonA tIrthadhAmomAM zatruMjaya parvata ghaNo ja pavitra gaNAya che. gujarAtanA amadAvAdathI lagabhaga 240 kI. mI. dUra AvelA pAlItANA zaheramAM te Avelo che. te tenI nava TUMka mATe jANIto che. temAMnI eka parvatanI Toca para caumukhajInI TUMka AvelI che. ahIM tyAM baMdhAyelA maMdironI rasapracura vArtA rajU thAya che. 19 mI sadInI vAta che. jyAre mogala samrATa akabara bhArata para rAjya karato hato tyAre gujarAta rAjyamAM AvelA saurASTra prAMtamAM veMcI nAmanA nAnA zaheramAM savacaMda jerAma nAmano vepArI raheto hato. teno vepAra ghaNo moTo hato. inDoneziyA ane bIjA dezomAM mAlanI nikAsa karavA ghaNAM vahANono upayoga karato. musApharI daramiyAna eka dezamAMthI mAla kharIdato ane bIjA baMdare sArA naphAthI vecano . kiMmatI mAla-sAmAna sAthe eka vakhata temano bAra vahANano kAphalo nIkaLyo. temanA mANasoe paradezanA baMdare badho mAla vecI dIdho ane pAchA pharatAM evo ja kiMmatI mAla kharIdatA AvyA. pAchA pharatAM samudranA pracaMDa tophAnamAM teo phasAyA ane eka TApu para rokAI javuM paDyuM. e samaya daramiyAna comAsu besI javAthI te TApu para mahinAo sudhI teone rokAI javuM paDyuM. lAMbA samaya sudhI vahANo pAchA na pharavAne lIdhe savacaMdanA vahANa vibhAganA pratinidhie vahANo kyAM aTavAyAM che tenI tapAsa zarU karI. ghaNAM prayatno karavA chatAM vahANano kAphalo kyAM che te jANI nahi zakavAthI temaNe vahANo guma thayA tenI jANa savacaMdane karI. savacaMdane A ghaNuM moTuM nukasAna hatuM. teNe paradezanA vepAra mATe ghaNI moTI mUDI rokI hatI ane vahANo pAchA pharatAM moTo vepAra karI sAruM evuM dhana meLavIne Avaze evI AzA hatI. vahANone kAraNe je nukasAna thayuM te dhaNuM moTuM hatuM. tene paisAnI taMgI / vartAvA lAgI. leNadArone paisA pAchA ApavAnI paNa muzkelI paDavA lAgI. vahANo guma thayAnA samAcAra lokomAM phelAyA tenI sAthe loko savacaMde badhuM gumAvI dIdhuM che tevI vAto karavA lAgyA, ane potAnI mUDI na DUbe te hetuthI kaDaka ugharANI karavA lAgyA. savacaMda khUba ja prAmANika ane dhArmika prakRtino mAisa hato. tenI pAse je kaMI bacyuM hatuM temAMthI zakya eTalAne temanI mUDI pAchI ApavAnA prayatno karyA. vaMthaLInI najIka AvelA mAMgaroLano rAjakumAra paNa temAMno eka hato. teNe rU|. eka lAkha savacaMdane tyAM mUkyA hatA. A ghaNI moTI mUDI kahevAya kAraNa ke tyArano eka rUpiyA barAbara AjanA rU|. 250 thAya. na jyAre rAjakuMvare savacaMdanA vahANo DUbI gayAnuM jANyuM tyAre te paNa adhIro thaI gayo ane potAnI mUDI pAchI mAMgI. savacaMda AvaDI moTI rakama tAtkAlika ApI zake tema na hato. eNe rAjakumArane pote paisA meLavI zake tyAM sudhI thobhavA kahyuM. paNa rAjakumArane to tAtkAlika paisA ja joItA hatA. savacaMdanuM nAma ane AbarU atyAre dAva para hatAM. potAnI Abaru bacAvavA eNe rAjakumArane paisA ApavAno rasto zodhavAno hato. te samaye amadAvAdamAM somacaMda amIcaMda nAmano sAdharmika vepArI raheto hato. savacaMdane enI sAthe koI dhaMdhAdArI saMbaMdha na hato. paNa teNe somacaMdanI peDhI vize ane tenI khAnadAnI vize sAMbhaLyuM hatuM. tenA manamAM ekAeka eka vicAra Avyo. rAjakumArane somacaMdanI peDhInA nAme eka hUMDI lakhI ApavI jethI rAjakumArane zAMti thAya. rAjakumAra to A rIte paNa paisA maLatA hoya to kabula hato. somacaMdanI maMjUrI vagara teNe rAjakumArane somacaMdanI peDhInA nAme hUMDI lakhI ApI. koI dhaMdhAdArI saMbaMdha na hovAne kAraNe savacaMdane evo koI hakka na hato tethI te khUba udAsa thayo ane tenI AMkhomAMthI AMsu nIkaLIne gAla para relAvA lAgyA. jaina kthA saMgraha Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savacaMda ane somacaMdanI khAnadAnI varSa ane nAnI AMsunAM thoDAM TIpAM lakhelI huMDI para paDIne phelAyA. bhAre haiye savacaMde te hUMDI rAjakumAranA hAthamAM ApI ane somacaMdanI peDhI para jaIne vaTAvavA kahyuM. rAjakumAra ghaDIno paNa samaya bagADyA vagara pahoMcI gayo, ane somacaMdanI peDhI para hUMDI vaTAvavA mATe ApI. khajAnacIe hUMDI hAthamAM laIne hAtha nIcenA kArakunane savacaMdano hisAba jovA kahyuM. mANase Akho copaDo uthalAvI joyo paNa kyAMya savacaMdanA nAmanuM khAtuM na hatuM. kArakune jaNAvyuM ke savacaMdane koI dhaMdhAdArI saMbaMdha nathI. khajAnacI somacaMda pAse gayo ane jaNAvyuM ke vaMthaLInA savacaMde hUMDI lakhIne vaTAvavA mokalI che paNa ApaNe tema karI zakIe tema nathI. A jANIne somacaMda mUMjhavaNamAM paDI gayo. savacaMda vaMthalIno bahu moTo vepArI che ane tenuM nAma bahu moTuM che evuM te jANato hato. savacaMdane mArI peDhI sAthe koI dhaMdhAkIya saMbaMdha na hovAchatAM ATalI moTI rakamanI hUMDI kema lakhI haze te tene samajAtuM nathI. eNe hUMDI hAthamAM laIne joyuM to savacaMdanA AMsuthI akSaro kharaDAyelA hatA. AMsunA TIpAM paDavAthI te samajI gayA ke savacaMda koI moTI musIbatamAM haze ane bahu zaramajanaka sthitimAM nirAza banIne A hUMDI lakhI haze. kA mathakanA mIna ke nathap RK WALA paMhanIprIta jI parama 2 saMvata : latAbAdI nI AMAka thAna paMcaka Sawan n g savacaMde mArAmAM AMdhaLo vizvAsa mUkIne A hUMDI lakhI che tevuM somacaMda spaSTapaNe samajI gayA. have mAre e vizvAsa caritArtha karI batAvavAno che. AvI ApattimAM AvI paDelA khAnadAna mANasane madada karavA mATe mArI mUDI kAma na Ave to te mArI saMpatti zA kAmanI? eNe madada karavAnuM nakkI karyuM ane khajAnacIne hUMDInA nANAM cUkavI ApavA kahyuM. khajAnacI mUMjhAyo. savacaMdanuM khAtuM to hatuM nahi to A mUDI kayA khAtAmAM udhAravI? somacaMde potAnA vyaktigata khAtAmAM e mUDI udhAravA kahyuM. savacaMdanA jIvananA vividha prasaMgo hUMDI svIkArAI ane rAjakumArane temanA paisA maLI gayA. kharekhara to rAjakumArane paisAnI atyAre koI jarUriyAta ja na hatI paNa savacaMdanI Arthika saddharatAmAM zaMkA paDavAthI ja Ama karyuM hatuM. ene savacaMdanI Abaru mATe je zaMkA karI teno pastAvo thavA lAgyo. ghera jatAM rastAmAM savacaMdanI peDhI para jaI potAnI mUDI amadAvAdathI maLI gaI che te jaNAvyuM. savacaMde kharA hRdayathI somacaMdano AbhAra mAnyo. | jaina kathA saMgraha 133 Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna mahAvIranA samaya pachInI kathAo A bAju varSARtu pUrI thatAM vahANano kAphalo badhA mAlasAmAna sAthe pAcho pharyo. savacaMda ghaNo ja khuza thayo ane nirAMtano zvAsa lIdho. e mAlasAmAna vecIne eNe moTI mUDI UbhI karI. vahANo guma thayA pUrve je Abaru hatI tenA karatAM paNa tenI Abaru anekagaNI vadhI gaI. somacaMdane paisA pAchA ApavAno have eno samaya hato. A hetuthI te amadAvAda gayo ane eka lAkha rUpiyA vyAja sAthe pAchA vALyA. somacaMdanA copaDAmAM savacaMdanA khAte koI paNa rakama bAkI bolatI na hatI tethI teNe te paisA svIkAravAnI nA pADI. devuM cUkavyA vinA ghera pAchA paNa kema javAya? eNe somacaMdane khUba dabANa karIne te je rakama kaheze te ApavAnI taiyArI batAvI. vadhumAM kahyuM ke jo te ApavAmAM niSphaLa jaze to hUMDI lakhyAno aphasosa thaze. somacaMde javAba Apyo ke AMsunA badalAmAM to hUMDI kharIdI hatI. e AMsunA be TIpAMvALo mANasa rUA. be lAkha karatAM paNa vadhu kiMmatI hato. meM to rAjakumArane rUA. eka lAkha ja ApyA hatA, bAkI rUA. eka lAkha ApavAnA to haju bAkI che. paNa savacaMda e kema svIkArI zake? somacaMde potAnI hUMDI svIkArI potAnA para kRpA karI che tethI te teno RNI hato. somacaMda kahe teTalI rakama te ApavA taiyAra hato. rakama svIkAravAne badale somacaMda to sAmethI rUA. eka lAkha tene haju ApavA mAMgato hato. savacaMda vAraMvAra hUMDInI rakama svIkAravA kAlAvAlA karato hato. to somacaMda kaheto ke mArA copaDAmAM tamArA nAmanI bAkI rakama che ja nahi to huM kema svIkAruM? eka rIte joIe to somacaMda sAco hato kAraNa ke hUMDInI rakama eNe potAnA vyaktigata khAtAmAMthI ApI hatI. rAmAyaNamAM eka bahu sarasa prasaMga che. jayAre rAma ane bharata baMnemAMthI koI rAjya svIkAravA taiyAra nathI tyAre baMne ekabIjAne rAjya svIkAravA samajAve che. enA jevo ja ghATa ahIM savacaMda ane somacaMda vacce thayo che. baMne jaNA bahu moTI rakama eka bIjAne ApavA icche che paNa bemAMthI koI te svIkAravA taiyAra nathI. savacaMde to hUMDInI rakama svIkAravAnI vAta satata cAlu rAkhI to somacaMde nA to pADI paNa have to bAkInA eka lAkha rUpiyA paNa savacaMde svIkArI ja levA joIe tevI jidda karI. chevaTe jainasaMghane lavAda tarIke nImI te jema kahe tema karavuM tevuM nakkI karyuM. amadAvAdanA jaina saMghanA agraNIoe baMnene sAthe ja bolAvyA. baMnene zAMtithI sAMbhaLyA pachI nakkI karyuM ke baMnemAMthI koIne te rakama svIkAravI nathI to te paisA sArA umadA kAmamAM vAparavA joIe. baMne jaNA sahamata thayA ane te rakamamAM sArI evI rakama umerI zatruMjaya parvata para maMdiro baMdhAvavA. vahelAmAM vahelI take bAMdhakAma zarU karavAnuM nakkI karyuM. maMdironuM kAma pUrNa thatAM I. sa. 1619 mAM khUba dhAmadhUmathI tenI pratiSThA vidhi karavAmAM AvI. temanI smRtimAM te maMdiro Aje paNa savA-somanI TUMka tarIke oLakhAya che. jIvanamAM tema ja vaitAramAM pramANikatA ghaNuM vaLatara Ape che. somacaMdanA udA2tA prazaMsAne pAtra che. duHkhamAM phasADhelA mANasano te khoTo lAbha nathI uThAvatA. AkheluM kazuM ja pAchuM meLavavAnI apekSA rAccA banA ajAyA 'mANasane paNa teo madadazyapa thatA. 134 jaina kathA saMgraha Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAga - 6 samakAlIna jaina vibhUti dalijha ne Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ) 2 HABER CHOO SE GEOVANN NEGARA e as SISE "Jain religion is not blind faith, Nor is it emotional worship inspired by fear or-wonder. It is the intuition of the inherent purity of consciousness, will and bliss of the self." - Dr. Nathmal Tatia Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdra 35. zrImad rAjacaMdra (I. sa. 1869 - 1901 ) zrImad rAjacaMdra mahAna draSTA ane Adhunika yuganA eka suprasidhdha saMta hatA. teoe jaina tattvajJAna tathA sAhityamAM amUlya phALo Apyo hato. teo mahAna tattvavettA, jhaLahaLatA kavi, samAja sudhAraka, vicAraka ane AtmasAkSAtkAra karanAra saMta hatA. mahAtmA gAMdhIjI zrImanA AdhyAtmika jIvanathI khUba ja prabhAvita hatA. zrImadranuM lakhANa temanA Atma anubhavano sAra hato. atyAre paNa AdhyAtmika jAgRti ane Atma sAkSAtkAranI zodhamAM ghaNAM jaina ane hiMdu sAdhako temanA upadezane anusare che. janma ane bALapaNa - zrImad rAjacaMdrano janma navembara 10, 1867 eTale ke vikrama saMvata 1924 nA kArataka mahinAnI pavitra pUnama (deva-divALI)ne divase gujarAtamAM AvelA morabI jIllAnA vavANIyA gAmamAM thayo hato. temanA pitA ravajIbhAI ane mAtA devabA hatAM. janmanuM temanuM nAma lakSmInaMdana hatuM paNa cAra varSa pachI temanuM nAma badalIne rAyacaMda rAkhyuM. pAchaLathI teo rAjacaMdranA nAmathI jANItA banyA. rAjacaMdranA pitA tathA dAdA vaiSNava (hiMdu) dharma pALatA hatA. teo bhagavAna kRSNanA bhakta hatA. temanA mAtA devabA jaina kaTuMbanA hatA. Ama bALaka rAjacaMdra jaina ane hiMdu ema bevaDA saMskArathI moTA thayA. bALavayamAM rAjacaMdrane jAtajAtanA pustako vAMcavAno khUba zokha hato. eka vakhata temaNe jaina pratikramaNa sUtra vAMcyuM. temAM varNavavAmAM AvelI prANImAtra pratyenI karuNAnI bhAvanA tathA rojanI pratikramaNanI kriyA daramiyAna tema ja paryuSaNa daramiyAna kharA hRdayanI kSamAnI bhAvanAnI vAto temane bahu asara karI gaI. jainadharma AtmajJAna, saMyama, paramazAMti, tyAga karavo, duniyAnA sukhothI dUra rahevuM tathA dhyAna karavuM evI kriyAo para bhAra mUke che. tethI temanI jainadharma pratyenI zraddhA vadhI gaI. pUrNa satyanI zodhamAM jainadharmanuM tattvajJAna tathA saMskAra ja aMtima satya tathA parama zAMti apAvaze ema zrImane samajAI gayuM. sAta varSanI uMmare evo banAva banyo ke emanuM jIvana AkhuM badalAI gayuM. eka prauDha aMgata paricayavALA bhAI zrI amIcaMdabhAI sApa karaDavAthI avasAna pAmyA. bALaka rAjacaMdrae potAnA dAdAne pUchyuM, "marI javuM eTale zuM?" tenA vhAlA dAdAe samajAvyuM, temano AtmA temanuM zarIra choDI cAlyo gayo. have te khAI zake nahi ke hAlI cAlI paNa na zake. temanA zarIrane gAma bahAra laI jaIne bALI mUkavAmAM Avaze." rAjacaMdra cUpacApa smazAne pahoMcyA ane mRta zarIrane baLatuM joyuM. teo UMDA ciMtanamAM paDI gayA. acAnaka jANe mana paranA paDaLo khasI gayA ane pAchalA janmanA bhavo yAda AvavA lAgyA. eka jIvanathI bIjA jIvananA janma maraNanA pherAno temane sAkSAtkAra thayo. A banAva temanI AdhyAtmika jAgRtinuM nimitta banyo ane temaNe karmanA baMdhana tathA duHkha ane bhavabaMdhananA pherAmAMthI jIvanane mukta karavAnuM nakkI karyuM. sAta varSanI uMmare teo nizALe gayA. joyeluM, sAMbhaLeluM ke vAMceluM akSarazaH yAda rAkhavAnI temanI AgavI zaktinA baLe zALAno sAta varSano abhyAsa lagabhaga be varSamAM pUro karyo. gAmanI zALAmAM to sAta dhoraNa sudhIno ja abhyAsa karAvavAmAM Avato hovAthI temanA zALAkIya zikSaNano aMta Avyo. paNa temaNe potAnI jAte copaDIo vAMcIne zIkhavAnuM cAlu rAkhyuM. prAthamika zikSaNa pUruM karIne temaNe temanA pitAno dhaMdho pramANikatA ane niSThAthI karavA mAMDyo. emaNe ATha varSanI uMmare prathama jaina kathA saMgraha ( 137 Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samakAlIna jaina vibhUti kAvya racanA karI pachI temaNe sAmAjika banAvone sparzatA kAvyo lakhyA ane te kAvyo sthAnika samAcAra patramAM prasiddha thayA. uMmaramAM nAnA hovA chatAM temaNe strI zikSaNanI sudhAraNA, bALalagna, paisAdAro dvArA thato mUDIno durvyaya jevA gaMbhIra viSayo para lekha lakhyA. ghaNI nAnI uMmare bhaviSyamAM zuM banaze te jovAnI alaukika zakti temane hatI. tethI ghaNAM lokone AvI paDanArI takalIphomAM madada karI hatI. 18 varSanI uMmare teo niSNAta jyotiSI banyA. teo copaDIne khAlI aDIne oLakhI batAvatA tathA rasoI cAkhyA vinA tenA svAda viSe kahI zakatA. AvI badhI asAmAnya zaktionA vikAsanI sAthe sAthe teo prANImAtra tarapha dayALu ane ahiMsAnA custa AgrahI banyA. kuTuMba - 20varSanI uMmare I. sa. 1888 mAM (vi. saM. 1944)mAM rAjacaMdranA lagna jhabakabena sAthe thayA. jhabakabena rAjacaMdranA dhaMdhAdArI bhAgIdAra zrI revAzaMkarabhAInA moTAbhAI popaTalAla jagajIvanadAsanI dIkarI hatAM. rAjacaMdrane cAra saMtAno hatAM. be dIkarA zrI chaganalAla ane zrI ratilAla tathA be dIkarIo zrImatI javalabena ane zrImatI kAzIbena, zrImad ne manasukhabhAI nAme nAno bhAI hato. 20 varSanI uMmare (I. sa. 1888) zrImad rAjacaMdra muMbaImAM hIrAnA dhaMdhAmAM bhAgIdAra thayA. dhaMdhAnA tamAma vyavahAramAM teo bilakula naitika, pramANika ane dayALu hatA. dhaMdhAkIya sUjha ane DahApaNane kAraNe ghaNA TUMkA samayamAM temano dhaMdho deza-paradeza sudhI vikasyo. satya mATenuM mAna, naitika mUlyo mATenI prIti tathA yogya hoya te karavAnI makkamatAe bIjAne paNa tema karavAnI preraNA ApI. I. sa. 1899 (vi. saM. 1955) mAM 31 varSanI uMmare temaNe dhaMdhAmAMthI saMpUrNa nivRtti laI lIdhI. evadhAna-zakti - 17 varSanI uMmare zrImade koIne ATha judA judA kAma eka sAthe karavAno prayoga joyo jene aSTAvadhAna kahe che. enI paddhati teo zIkhyA pachInA divase teoe bAra jAtanA kAma eka sAthe karyA. tarata ja temanI dhyAnanI zakti vadhAratA gayA ane bAvana avadhAna eka sAthe karavA zaktimAna banyA. teo jyAre 19 varSanA hatA tyAre muMbaInA mukhya nyAyamUrti ane bIjA mahAnubhAvonI hAjarImAM temane avadhAnanA prayoga mATe AmaMtraNa ApavAmAM AvyuM. temaNe 1OO avadhAna (kriyAo) saphaLatApUrvaka karI batAvyAM je zatAvadhAnanA nAme oLakhAya che. 100 avadhAnamAM judI judI pravRttio jevI ke pAnAM ramavA, cesa ramavI, ghaMTanA avAja gaNavA, gaNitanA saravALA, bhAgAkAra, guNAkAra karavA, judA judA viSayo para kAvyo racavA, aMgrejI, grIka, leTIna, erebika jevI 16 judI-judI bhASAonA zabdo goThavavA vagereno samAveza thato. ahIM e yAda rAkhavuM jarUrI che ke zrImade prAthamika zALAnA gujarAtI sAta dhoraNa sudhIno ja abhyAsa karyo hato. A eka mAnI na zakAya tevI moTI siddhi hatI, ane mukhya samAcAra patro jevA ke TAImsa opha InDiyA, pAyonIyaramAM temanI siddhinI jAherAta thaI. zrImadrane potAnI asAmAnya zakti darzAvavA mATe yuropanuM AmaMtraNa AvyuM paNa temaNe teno asvIkAra karyo kAraNa ke jainadharmanA dhoraNo pramANe tyAM rahevuM agharuM paDe ane AdhyAtmika pragatino potAno mukhya hetu mAryo jAya. 20varSanA thatAM thatAM to temanI kIrti AkhA bhAratamAM phelAI gaI, paNa temane samajAyuM ke potAnI AgavI zaktine kAraNe teo je meLavI rahyA che te kevaLa sthULa lAbha ja che je teonuM dhyeya na hatuM. temaNe A badhI pravRtti sadaMtara choDI dIdhI. ane AtmasaMyama, duniyAdArInA sukhono tyAga, ciMtanamanana ane AdhyAtmika pragati mATe dhyAna para ja manane sthira karyuM jethI janma-maraNanA pherAmAMthI mukti meLavI zakAya. (138 jaina kathA saMgraha Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImad rAjacaMdranuM sAhitya - temanA zarUAtanA varSomAM zrImade kAvyo lakhyAM ane sAmAjika sudhAraNA mATe lekho lakhyAM, jenAthI dezaprema jAgRta thAya. temaNe 14 varSanI uMmare saMskRta ane prAkRta bhASA zIkhI lIdhI hatI ane pitAnI dukAnamAM kAma karatAM karatAM jaina Agama ane anya graMthono UMDo abhyAsa karyo hato. zrImad rAjacaMdra 16 varSanI uMmare emaNe "mokSamALA' lakhI ane eno ja saMkSipta graMtha 'bhAvanA-bodha' lakhyo, jeno sAhityika artha "muktino hAra' evo thAya. tenA nAma pramANe ja e muktinA mArge javAnI samaja Ape che. te sAdI saraLa bhASAmAM lakhAyela che paNa jainadharmanI saMpUrNa mAhitI Ape che. temaNe mAtra traNa divasamAM ja tenA 108 pAThanI racanA karI hatI. amadAvAda pAsenA naDiyAdamAM teo nivRtti arthe rokAyA hatA tyAre teoe sa. 1952 nA Aso vada-1 nA roja sAMjanA samaye 1, 22-10-1896 zrI AtmasidhdhinuM avataraNa guruvAra saM. 1952 naDiyAda Atmasiddhi zAstranI racanA karatA zrImada rAjacaMdra - citramAM DAbethI zrI laghurAjasthAmI, zrI sobhAgabhAI ane zrI aMbAlAlabhAI hAthamAM phAnasa sAthe) AtmasiTizAsa' jevA zAsaziromaNi mahAkAvyanI racanA karI hatI, eka pavitra sAMje da ltha miniTamAM temaNe Atmasiddhi zAstranA 142 zlokanI racanA ekI beThake karI hatI. zrImare AvuM vistIrNa chatAM badhuM ja samAvI levAya tevuM kAma TUMkA samayamAM karyuM te ja temanI AdhyAtmika zaktino paraco Ape che. Atmasiddhi zAstrano viSaya AtmAnA cha zAsrIya lakSaNo che - AtmA che, AtmA nitya che, AtmA karmono kartA che, AtmA karmono bhoktA che, AtmAnI karmathI mukti che ane karmothI AtmAnI jaina kathA saMgraha 139 Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 samakAlIna jaina vibhUtti muktinA upAya che. te jainadharmanA tattvajJAnane vistIrNa rIte varNave che ane jainadharmano anekAMtavAda anya bhAratIya darzanane kevI rIte samAvI le che te batAve che. 'apUrva-avasara' e emanuM ati mahattvanuM kAvya che. e daivI kAvyamAM aMtima mukti mATenI AdhyAtmika pragatinA 14 kramA pagathiyAM varNavyAM che. apUrva-avasara kAvyane mahAtmA gAMdhIjInA gAMdhI AzramanI prArthanAnI Azrama bhajanAvalI copaDImAM samAvI levAmAM AvyuM che. zrImadnuM saMpUrNa sAhitya 35 thI vadhu kAvyo tathA temanA paricayamAM AvelA mahAnubhAvone lakhelA lagabhaga 950 patromAM samAyeluM che, je 'zrImad rAjacaMdra vacanAmRta' nAme oLakhAya che. temanA lakhANamAM UMcI kakSAnI AdhyAtmikatA jovA maLe che. koI temanA sAhityamAM UMDA utarIne jue to jaNAze ke emanuM lakhANa AtmasAkSAtkAra dvArA muktinuM uttama saMbhASaNa che. mahAtmA gAMdhI zrImad rAjacandranA daivI guNothI bharelA javanathI khUba prabhAvita hatA. temaNe zrImad rAjacandrane purA mAna ane Adara sAthe potAnA AdhyAtmika mArgadarzaka mAnyA hatA. jyAre gAMdhIjI dakSiNa AphrikAmAM hatA tyAre tyAMnA temanA khristI tathA muslima mitroe temanA dharmane apanAvavA khUba dabANa karyuM hatuM. temaNe mArgadarzana mAMgato zrImane patra lakhyo. zrImada rAjacandre temane potAno hiMdu dharma ja AdhyAtmika pragatimAM madadarUpa raheze te samajAvyuM. gAMdhIjIe khUba ja AdarapUrvaka zrImad vize potAnI AtmakathAmAM lakhyuM che, ane ghaNe prasaMge temano mahimA vadhAratI aMjali ApI che, ane vAraMvAra kahyuM che ke dayA ane ahiMsA vize emane zrImad pAsethI ja zIkhavA maLyuM che. gAMdhIjInA jIvana para zrImadnuM AdhyAtmika jIvana ane temanA AdhyAtmika lakhANe TolasToya ane raskIna karatAM vadhu asara karI che. AdhyAtmika vikAsa - zrImad rAjacandranA jIvanamAM temanA koI AdhyAtmika guru na hatA. sAta varSanI uMmare jyAre teone potAnI pAchalI jiMdagInA bhava yAda AvI gayA tyAre bhagavAna mahAvIrasvAmI sAtheno temano samAgama temane spaSTa yAda Avyo. I. sa. 1891 mAM (vi. saM. 1947) 23 varSanI uMmare zrImadna samyag darzana eTale ke sAcI zraddhA athavA sahaja jJAnano anubhava thayo. potAnI pragati sAdhavA mATe dhIme dhIme dunyavI duniyAthI dUra thaI dharmagraMthono UMDo abhyAsa karatA, sadguNo keLavatA, duniyAnA sukhone ochA karatA ane lAMbA samaya sudhI dhyAnamAM ja rahetA. mahinAo sudhI muMbaIthI dUra ekAMta jagyAmAM jaIne rahetA. zarUAtamAM potAnA mArgamAM ghaNI musIbato AvatI kAraNa ke ghara tathA dhaMdhA taraphanI keTalIka javAbadArIo haju UbhI hatI. I. sa. 1890 mAM (vi. saM. 1952) teo uttarasaMDAnA jaMgalomAM, iMDara ane kAvIThAmAM ghaNAM mahinAo sudhI ekAMtamAM rahetA. ane eka TaMka bhojana jamatA, khuba ja thoDI UMdha letA. teo temano samaya UMDA dhyAnamAM pasAra karatA. 28 varSanI uMmare teone AtmajJAna prApta thayuM. teo dhaMdhAmAMthI 31 varSanI uMmare I. sa. 1899 mAM (vi. saM. 1955 mAM) saMpUrNa nivRtta thaI gayA. mAtA pAse saMsArane kAyama mATe choDIne sAdhu thavAnI AjJA mAMgI paNa prema ane lAgaNIne lIdhe mAe nA pADI. be varSa sudhI mAne ghaNuM dabANa karyuM ane temane AzA hatI ke mA sAdhu thavAnI paravAnagI Apaze paNa e samaya daramiyAna temanI tabiyata bagaDatI jatI hatI ane te vadhune vadhu bagaDatI gaI. I. sa. 1901 mAM caitra vada 5 saM. 1957 mAM 33 varSanI nAnI uMmare rAjakoTamAM emanuM avasAna thayuM. jaina thA saMgraha Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImada rAjana anuyAyIo - zrImade temanI AdhyAtmika jiMdagI badhAthI aMgata rAkhavA prayatna karyo hato chatAM temane oLakhI janAra ghaNAM loko aMtima mukti mATe temane temanA mArgadarzaka mAnatA hatA ane temanI bhakti karatA hatA. temanA keTalAka aMgata anuyAyIo nIce pramANe hatA. zrI sobhAgabhAI - 950 patromAMthI 350 patro to zrImad rAjacaMdre zrI sobhAgabhAIne jeo temanAthI 40 varSa moTA hatA temane lakhyA hatA. pahelI ja mulAkAtamAM sobhAgabhAIe zrImane AtmajJAnI mANasa tarIke oLakhyA hatA ane temane sAcA guru mAnyA hatA. teo vartanamAM bahu sAdA hatA ane bhaktimAM khUba ja gaMbhIra hatA. teo rAjakoTa najIka AvelA sAyalAnA rahevAsI hatA. emanI vinaMtIne mAna ApIne zrImadde geya mahAkAvya Atmasiddhi zAsanI racanA karI hatI. jethI te yAda karavuM khUba saraLa bane. temaNe AtmajJAna prApta karyuM ane samAdhi avasthAmAM ja temanuM mRtyu thayuM. zrI laghurAja svAmI - zrI laghurAja svAmI sthAnakavAsI jaina sAdhu hatA ane zrImanA ghaNAM bhaktomAMnA eka anuyAyI hatA. teo sAdhu hovAne kAraNe saMsArI zrImad pratyenI bhaktinA lIdhe jaina samudAya taraphathI temane ghaNAM moTAM prazno ubhA thayA hatA. zrImad rAjacaMdranI hAjarImAM ja emane adhyAtmajJAna prApta thayeluM ane vaDodarAnI najIka agAsa AzramanI temaNe sthApanA karelI. zrImad rAjacaMdranA badhA lakhAo sAcavavAno ane moTA pAye lo ko sudhI pahoMcADavAno jaza A Azramane jAya che. zrImad rAjacaMdranA anuyAyIo mATe agAsa mahattvanuM sthAna che. Aje paNa bhAratamAM ane bhAratanI bahAra zrImad rAjacaMdranA pacAsa karatAM paNa vadhu Azramo che. jyAM zrImad rAjacaMdranA anuSAthIo bhakti kare che. ane zrImad rAjacaMdranA sAhityano abhyAsa kare che. zrI aMbAlAlabhAI khaMbhAtanA rahevAsI zrI aMbAlAlabhAI ekaniSTha ziSya hatA. jeoe potAnI jhaLahaLatI vakIlAta zrImad rAjacaMdranI sevA mATe choDI dIdhI. zrImad rAjacaMdre temane temanI asAmAnya yAdazaktine kAraNe dharmagraMthonI nakala karavAnuM tathA potAnA patronA utArAnuM kAma soMpyuM hatuM. teo ane zrImad rAjacaMdranA nAnA bhAI manasukhabhAI zrImad rAjacandranA patro, sAhitya bheguM karatA ane tene chapAvavAnuM kAma saMbhALatA. zrImad pachI cAra varSe I. sa. 1905 (vi. saM. 1961) mAM aMbAlAlabhAIne AtmajJAna prApta thayuM ane samAdhi avasthAmAM ja nAnI uMmare mRtyu pAmyA. zrI jAbhAI - zrImad rAjacaMdranA daivItattvane pIchANanAra sau prathama jUThAbhAI hatA. temaNe zrImad rAjacaMdrane temanA AdhyAtmika mArgadarzaka tarIke svIkAryA hatA. teonA saMbaMdho gADha hatA. jUThAbhAI I. sa. 1890 (vi. saM. 1946) mAM 23 varSanI nAnI uMmare zrImadbhA Azraye potAnuM AtmaklyANa sAdhI samAdhi mRtyune varSA. zrImad rAjacaMdrano upadeza ane temanuM pradAna - zrImad rAjacaMdranuM tamAma sAhitya bhagavAna mahAvIranA upadeza para AdhArita che. temaNe A upadeza kAvya ane gadyanA rUpamAM jaina kathA saMgraha 141 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samakAlIna jaina vibhUti saraLa gujarAtI tathA hiMdI bhASAmAM raju karyo che. ApaNe zrImad rAjacaMdranA lakhANono UMDo abhyAsa karIzuM to jaNAze ke temaNe sAcI AdhyAtmikatAne navo prakAza ApavA pracaMDa puruSArtha karyo che. aMdha vizvAsa dUra karI sAcI AdhyAtmika jAgRti lAvavAmAM teo saphaLa paNa thayA hatA. | ( hatA. kSara ) zrImada rAjacaMdra bAhya vartana ane paheraveza parathI ja koine guru mAnavA te bhUla che evuM lokone samajAvyuM. A ja temanuM moTuM yogadAna hatuM. AdhyAtmika saphara ayogya gurunA mArgadarzana dvArA thatAM ziSya jiMdagInA cakra vadhArIne du:kha ane pIDA ja pAme che. to bIjI bAju sAdhaka sadguru dvArA apAtA upadezane jANIne, samajIne sAcI svataMtratA ane mokSa meLavI zake che. 142 jaina kathA saMgraha Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImada rAjacaMdra (1) naitikatA sArI rItabhAta, sArI pravRttio ane sArI vartaNUMka pavitratAnuM mULa che. dareka jIvaMta vyakti samAna che. tethI koI AtmAne duHkha na pahoMcADo. dareka AtmAnI kSamatA ane tAkAtathI vadhu kAma na levuM. (2) mAnavajIvana jIvaMta astitva dharAvatA tamAma jIva kAyamI sukhane jhaMkhe che. emAM koI apavAda nathI. A icchA kevaLa mAnava jIvanamAM ja pUrNa karI zakAya. chatAM mAnavI du:khanI ja pasaMdagI kare che. mohanIya karmanA udayane kAraNe te dunyavI icchAo ane mAlikIpaNAmAM sukha jue che je kharekhara teno bhrama che. (3) dunyavI sukhothI vimukha thavuM - vairAgya dunyavI ane bhautika sukho tathA kauTuMbika saMbaMdhothI vimukha thavuM tene vairAgya kahe che. je zAzvata sukha mATe khUba ja mahattvanuM che. sAco tyAga AtmAnA sAcA jJAnathI ja pragaTe che. te vinA AtmajJAna maLavuM asaMbhava che. koI sarvasva tyAgamAM ja aTakIne AtmajJAnanI icchA ja na rAkhe to teno mAnavaavatAra veDaphAI jAya che. (4) jJAna ane DahApaNa yogya jJAna dvArA ApaNe duniyAnA padArthonA guNa ane badalAtA paryAya jANI zakIe chIe. jaina dharmagraMtha 'uttarAdhyayana sUtra'mAM kahyuM che ke "jJAna e doro parovelI soya (sasUtra) jevuM che. doro parovelI soya khovAtI nathI tevI ja rIte dharmane raste cAlanAra jJAnI manuSya (sasUtra) A duniyAmAM khovAto nathI." sAcuM jJAna e ja che je bAhya lAgaNIo para kAbU rAkhe, kuTuMba jIvana tathA duniyAnA sukho taraphano lagAva ghaTADe, ane sAcuM satya pragaTAve. jo tame tamArI jAtane jANo to AkhA jagatane jANI zako. paNa jo tamArI jAtane na jANo to tamAruM jJAna arthahIna che. upasaMhAra - zrImad rAjacaMdra mahAna saMta hatA, ane AtmasAkSAtkAra pAmela guru hatA. AgavA zikSaNavid hatA, janmajAta kavi hatA, temanI yAdazakti advitIya hatI, samAjasudhAraka hatA, ahiMsAnA upAsaka ane pracAraka hatA, ane sarvadharma pratye samabhAvavALA hatA. bIjA mahAna puruSonI jema ja zrImad rAjacaMdranI mahAnatAnI temanA jIvanakALa daramiyAna khAsa noMdha na levAI. jaina samAjamAM zrImad bahu priya na hatA. kAraNa ke temaNe jaina samAjanI yogya samaja ane heturahita khoTI praNAlIo vize ullekha karyo hato. emanA mRtyu bAda emanI mahAnatAnI pichANa lokone thaI. AdhyAtmika vikAsa ane AkharI mokSa mATe jIvanamAM saddagurunI jarUriyAta para temaNe khUba bhAra mUkyo hato. zrImad haMmezA mAnatA hatA ke teoe dIkSA grahaNa karela na hovAthI mokSamArgano upadeza ApavA mATe teo adhikArI nathI. tethI potAnAmAM vizALa jJAna hovA chatAM teo lokone upadeza ApatA nahi. temane AzA hatI ke pAchalI jiMdagImAM teo sAdhu banaze ane yogya samaya Avye jaina samudAyane yogya upadeza Apaze. jainadharmamAM pravezelA ayogya kriyAkAMDane tilAMjali ApavA samajAvaze. jaina kathA saMgraha ( 143 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samakAlIna jaina vibhUti zrImad rAjacaMdranuM potAnA aMgata satsaMgI pratye lakheluM lakhANa tathA vyaktigata TippaNImAM jainadharmanuM sattva jovA maLe che. patra, nibaMdha ane kAvyo tathA mokSamALA, Atmasiddhi zAstra, apUrva avasara ane bIjA ghaNAM AdhyAtmika lakhANo temanI amUlya bheTa che. TUMkamAM 33 varSanI uMmara daramiyAna temaNe zAzvatano mahimA samajAvato AdhyAtmika saMdeza Apyo. bhagavAna mahAvIranA upadezane saraLa vANImAM samajAvyo. temano A upadeza sAmAnya mAnavI sahelAIthI meLavI zake che. ApaNane sAcA AtmasAkSAtkAra pAmelA mAnavIne samajavAnI advitIya taka temanA lakhANo dvArA prApta thaI che. 144 jaina kathA saMgraha Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIracaMda Ara. gAMdhI 3. zrI vIracaMda A2. gAMdhI jIvana ane kavana (ogasTa 25,1864 thI ogasTa 7, 1901) sapTembara 11, 1893 no e yAdagAra divasa hato. zikAgonA kalA saMsthAno (ArTa isTITyuTa opha zikAgo) kolaMbasa hola judA judA deza ane dharmanA lagabhaga 3000 pratinidhiothI khIcokhIca bharAyelo hato. jagatanA dharmonI pariSadano e uddhATanano divasa hato. mAnava itihAsamAM AvI pariSada A prathama vakhata ja bharAI hatI. A pariSadano hetu jagatanA judA judA dharmonuM jJAna phelAvavAno ane anuyAyIo vacce bhAIcArAnI bhAvanA vikasAvI jagatanI zAMti kAyama rAkhavAno hato. A pariSada 17 divasa cAlI hatI. A badhAmAM temanA bhAratIya poSAka ane pAghaDI paherelA be juvAna mANaso khAsa AkarSaNanuM keMdra hatA. temAMthI eka jaga prasiddha svAmI vivekAnaMda jeoe hiMdu dharmanuM pratinidhitva karyuM hatuM ane bIjA zrI vIracaMda rAghavajI gAMdhI jeoe jainadharmanuM pratinidhitva karyuM hatuM. temaNe yu. esa. e. nI pariSada daramiyAna dharmasabhAmAM potAnA vaktavya ane vyaktitvathI sahune prabhAvita karyA ane tethI temane yu. esa. e. mAM vadhu rokAIne judA judA zaheromAM bhASaNa yojavA jaNAvyuM. tyAM hAjara rahelA sabhAsado 29 varSanA yuvAna zrI vIracaMda gAMdhInA vaktavyathI ja prabhAvita thayA eTaluM ja nahi paNa temanA jJAnathI paNa prabhAvita thayA. jainadharmano samagra dRSTikoNa ane te rajU karavAnI vAkachaTAthI sabhAsado cakita thaI gayA. amerikana chApAmAM chapAyuM ke "pUrvIya tamAma vidvAnomAM jainadharmanI zraddhA ane rItarasama aMgenA A yuvAnanuM bhASaNa khUba ja rasa ane dhyAnathI sAMbhaLavAmAM AvyuM." zrI vIracaMda gAMdhI ogasTa 25, 1864 mAM gujarAtamAM bhAvanagaranI najIka AvelA mahuvAmAM janmyA hatA. prAthamika ane mAdhyamika zikSaNa bhAvanagaramAM pUruM karyA bAda teo muMbaInI elphinsTana kolejamAM joDAyA. temaNe bI. e. onarsanI DIgrI muMbaI yuni. mAMthI I.sa. 1884 mAM meLavI. samagra jaina samAjamAM teo prathama ja grejayueTa hatA. teo bauddhadharma, vedAMta, tattvajJAna, yoga, khristI dharma ane pazcimanA tattvajJAnanA saMpUrNa jANakAra hatA. temaNe ghaNAM badhAM dharmanA tattvajJAnano tulanAtmaka abhyAsa karyo hato jene lIdhe judA judA viSayo para khUba ja prabhutva ane vizvAsathI bhASaNa ApI zakatA. temaNe gujarAtI, hindI, baMgALI, aMgrejI, prAkRta, saMskRta, phreMca jevI cauda bhASAno abhyAsa karyo hato. I. sa. 1885 mAM 21 varSanI uMmare zrI vIracaMda Ara. gAMdhI sarva prathama jaina dharmasabhAnA mAnad maMtrI banyA. maMtrI tarIke teoe pavitra yAtrAdhAma bhAratanA gujarAtamAM AvelA pAlItANA pAsenA zatruMjaya parvata para levAmAM AvatA yAtrALu verAne nAbUda karAvyo. e divasomAM zAsanakartA sAme virodha noMdhAvavo e AkarI sajAne pAtra athavA mRtyune AmaMtraNa ApavA samAna gaNAtuM. temaNe samAdhAna mATe zarato nakkI karI. te samayanA muMbaI rAjayanA gavarnara lorDa re tathA sarakArI adhikArI voTasana sAthe nakkara dalIlo dvArA yAtrALuo tathA dhArmika sthaLanI surakSA peTe vArSika cokkasa rakama rU15000 nA badalAmAM mAthAdITha vero temaNe mApha karAvyo. I. sa. 1891 mAM boDama nAmanA eka aMgreje bhAratanA bihAra rAjyamAM AvelA kalakattA najIkanA pavitra tIrthadhAma sametazikhara parvata para Dakkarane mArIne temAMthI carabI kADhavAnuM kArakhAnuM zarU karyuM. zrI vIracaMda gAMdhI pavitra yAtrAnA sthaLa paranA kArakhAnAne jaina kathA saMgraha ( 145 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samakAlIna jaina vibhUti baMdha karAvavA kalakattA pahoMcyA. teo tyAM cha mahinA rokAyA, baMgALI zIkhyA ane kArakhAnAM viruddha kesa taiyAra karyo ane cukAdo meLavyo. "sametazikhara e jainonuM pavitra yAtrAnuM sthaLa che ane tyAM koInI koI prakAranI hiMsaka pravRtti karI na zakAya" aMte kArakhAnuM baMdha karAvyuM. vIracaMda gAMdhI khUba nAnI uMmare teo sAmAjika sudhAraka banyA. 22 varSanI nAnI uMmare emaNe samAjanA dUSaNo dUra karato lAMbo lekha lakhyo ane khoTA rivAjo sAme satata laDatA rahyA. keTalAka rivAjone to saMpUrNapaNe nAbUda karyA. I. sa. 1893 mAM vizvadharma pariSadamAM hAjarI ApavA amerikA svAmI vivekAnaMda sAthe gayA. dharma pariSada patyA pachI paNa teo amerikAmAM lagabhaga be varSa rahyA ane zikAgo, bosTana, nyuyorka, voziMgTana jevA zaheromAM bhASaNo ApyA. temaNe iMgleMDa, phrAMsa, jarmanI ane yuropanA bIjA dezonI mulAkAta paNa lIdhIparadezamAM teo lAMbo jhabhbho paheratA, khabhA para sapheda zAla nAMkhatA, sonerI kinAravALI kAThiyAvADI pAghaDI ane dezI bUTa paheratA. A paheravezamAM temanI bhAratIyatAnI chApa upasI AvatI hatI. temaNe jainadharma, yoga, bhAratIya tattvajJAnanI zAkhAo, bhAratIya saMskRti, taMtravidyA tathA AdhyAtmikatAnA viSayo para lagabhaga 535 thI vadhu dhArmika pravacano ApyAM. laMDananI korTe temane berisTaranI DIgrI ApI paNa paisA kamAvavA mATe temaNe kyAreya teno upayoga na karyo. 146 jaina kathA saMgraha Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIracaMda Ara. mAMthI zrI vIracaMda gAMdhI jainadharmanA siddhAMtone evI sarasa ane saraLa rIte samajAvatA ke tyAMnA chApAMvALAMo temanA bhASaNane saMpUrNapaNe chApatA. jainadharmanA agharAmAM agharA pAribhASika zabdo teo khUba ja saraLa rIte samajAvatA. temanI pAse potAnI vAtane susaMgata ane tArkika rIte samajAvavAnI AgavI rAkti hatI jethI pariSadamAM jainadharmanA siddhAMtone TUMkamAM chatAM spaSTa rIte rajU karatA. temaNe jainadharmanuM tattvajJAna, jainadharmanI jIvana jIvavAnI rIta tathA jainadharmanA siddhAMtone bahu ja spaSTapaNe samajAvyA. zrI vIracaMda gAMdhInA jainadharmanA bhASaNonI AgavI Dhaba hatI ke teo bIjA koI dharmanI TIkA karatA nahi. sAMpradAyikatAnA gamA aNagamAthI para rahIne potAnA vicArone bina pakSapAtI rIte vyakta karavAthI teo AcAramAM ahiMsA ane vicAramAM anekAMtavAda AcaranAra eka Adarza jainanI pratibhA pragaTa karatA hatA. jainadharmanI pramANabhUta ane bauddhika dhArmika paraMparAone teo jAgrata amerikano AgaLa rajU karatA ane tenI pratitI teo potAnA vaktavyomAM uttama rIte karAvatA. temanA bhASaNo zaheranA AgaLa paDatA chApAomAM khAsa jagyA zobhAvatA. zrI vIracaMda gAMdhI bhAratIya saMskRti ane dharmanA mahAna pathadarzaka hatA. jainadharmanA prakAMDa paMDita hatA. dharma pariSadamAM emaNe ApelA bhASaNomAM bhAratanI saMskRtino sAco paDadho ovA maLato. amerikAmAM evI chApa hatI ke bhArata to vAdha, sApa, jAdugaro tathA rAjAono deza che. khristI pAdarIoe paNa bhAratanuM behUduM citra loko samakSa doryuM hatuM. zrI vIracaMda gAMdhI ane svAmI vivekAnaMde paradezamAM bhAratanuM sAcuM citra rajU karavAnA prayAso karyA. paradezIone bhAratIya saMskRtinI samaja ApatA kahyuM ke, "paradezIoe vAraMvAra bhArata para humalA karyA che. chatAM teno sAmano karatAM bhAratanI prajAno AtmA jIvaMta ane sAvadhAna che. tenI vartaNUMka ane dharma salAmata che. AkhI duniyA bhArata tarapha mITa mAMDIne beThI che e Azcaryajanaka satya che.' zrI vIracaMda gAMdhI haThAgrahI vyakti na hatA. teo jaina tarIke bhASaNa ApatA paNa pariSadamAM videzIonA prahArathI hiMdu dharmano bacAva karatA kAraNa teo jaina karatAM prathama bhAratIya hatA. temaNe amerikA ane bIjA dezomAM klaba, sAhityika ane dhArmika maMDaLa, tattvajJAnanI zALAo ane AdhyAtmika saMgaThano dvArA zreSTha kadaradAnI ane premALa AvakAra prApta karyo. potAnA bhASaNomAM pazcimanA lokone bhAratIya saMskRtinI viziSTatAonuM jJAna ApyuM. bhAratanI AjhAdInA pAMca dAyakA pahelAM vIracaMda gAMdhIne bhaviSyadarzana thayeluM. temaNe temanA eka bhASaNamAM kahyuM hatuM, "mArA bhAIo ane baheno tame jANo cho ke ApaNuM rASTra svataMtra nathI ApaNe mahAna rANI vikTorIyAnA tAbA heThaLa chIe. paNa ApaNI potAnI ja sarakAra ane potAnA ja zAsanakartA hoya to ApaNe ApaNA kAyadA ane saMsthAono mukta ane svataMtrapaNe vahIvaTa karI zakIe. to huM khAtrI ApuM chuM ke ApaNe jagatanA tamAma rASTro sAthe zAMtimaya saMbaMdho sthApI zakIe." vIracaMda gAMdhI mAtra tattvajJAnI vicAraka ja na hatA paNa dilathI rASTranA hitaciMtaka paNa hatA. teo jyAre amerikAmAM hatA tyAre I. sa. 1899 mAM bhAratamAM dukALa paDyo hato. te samaye rU|. cAlIsa hajAranuM anAja vahANamAM bharIne amerikAthI bhArata mokalyuM hatuM. amerikAmAM vIracaMda gAMdhIe judA judA maMDaLo zarU karyA hatA. (1) zrI gAMdhI tattvajJAna maMDaLa. (2) paurvAtya tattvajJAna zALA. (3) bhAratIya strIonuM zikSaNa maMDaLa. jaina thA saMgraha 147 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samakAlIna jaina vibhUti mi. hAvarDa A saMsthAonA maMtrI hatA jeo zuddha zAkAhArI hatA. roja sAmAyika karatA ane jaina dharmanA nIti niyamonuM custapaNe pAlana karatA. temaNe iMgleMDamAM jaina sAhitya maMDaLanI zarUAta karI ane jainadharma zIkhavyo. mi. hArbarTa vorana nAmanA utsAhI dharma pracArake zuddha zAkAhArane apanAvyo ane jainadharma svIkAryo. emaNe vIracaMda gAMdhInA bhASaNono sArAMza kADhI pustaka rUpe prasiddha karyA je 'harbarTa voranano jainadharma' nAmathI prasiddha thayo. teo jyAre iMgleMDamAM hatA tyAre ekAeka emanI tabIyata bagaDI. teo bhArata pAchA pharyA. ogasTa 7, 1901 mAM 37 varSanI nAnI uMmare muMbaImAM vIracaMda gAMdhInuM avasAna thayuM. pazcimanA dezomAM bhAratIya saMskRti ane dharmano pracAra temaNe uttama prakAre karyo. teo tejasvI, saMpUrNa AzAvAna, dharma ane samAjanI sevA karavAnI utkaTa icchA dharAvanAra hatA. temanuM nAma bhAratIya saMskRti ane jainadharmanA prabaLa pracAraka tarIke sadAya amara raheze. vIracaMda gAMdhInuM sAhitya | | | | | | ' zIrSaka jaiina tattvajJAna karmanuM tattvajJAna yoganuM tattvajJAna bhAratIya darzano vI.Ara.gAMdhInA cUMTelA pravacano jainadharma ane tattvajJAna nibaMdha - 2DavA kUTavAnI hAnikAraka prakAzananuM varSa 1907 1913 1912/1993 | 1970/1993 1963 1993 bhASA aMgrejI aMgrejI | aMgrejI aMgrejI aMgrejI aMgrejI gujarAtI | pAnA | 375 | 221 309 | | | 188 | 85 | 264 | | - 1886 kALa cAla dhyAna - 12 bhASaNa jIsasa krAisTanI ajJAta jiMdagI savIrya dhyAna harbarTa voranano jainadharma | | 1916 1894 1902/1989 1961/1983 | | aMgrejI aMgrejI gujarAtI aMgrejI || | | | 64 128 158 164 148 jaina kathA saMgraha Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga 7 bodha kathAo JU IMBBS, Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "Meditation is the best way of regression from all transgressions" - Niyamasara (65) Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjA haMsa 37. rAjA haMsa rAjapura nAmanA zaheramAM haMsa nAme atisuMdara rAjA rAjya karato hato. tenI satya ane ahiMsA pratyenI bhaktine kAraNe te lokomAM jANIto hato. rAjapura zaherathI bahu ja dUra Avela ratnazRMga parvatanI Toca para banAveluM suMdara jaina maMdira jainonA prathama tIrthaMkara zrI RSabhadevane arpaNa karyuM hatuM. caitra mahinAnI pUname loko dUra dUrathI te maMdiramAM pUjA mATe AvatA. eka vAra rAjAe te maMdiranI mulAkAta levAnuM nakkI karyuM. potAnI lAMbI gerahAjarInA kAraNe temanA pradhAnone rAjyanI dekhabhALa rAkhavAnuM soMpyuM. ane AdhyAtmika hetusara teo rAjavI parivAra sAthe UpaDI gayA. rAjA haMsane gayAne thoDA divasa thayA ne pADozI rAjyanA rAjA arjune rAjya para humalo karyo. joradAra mukAbalo karavA chatAM rAjA haMsanuM sainya hArI gayuM. moTA mahArathIo yuddhamAM mAryA gayA. arjune rAjya ane prajA para potAnI sattA sthApI dIdhI. arjune rAjya siMhAsana meLavI lIdhuM, samama rAjya para tenI ANa vartAvA lAgI. maMdira jatAM rastAmAM rAjA haMse potAnA sainyanA hAranA samAcAra jANyA. rAjAnA salAhakAra nirAza thaI gayA ane pAchA pharavAnI salAha ApI. rAjAe kahyuM, "have meM rAjya to gumAvI dIdhuM che. ApaNe AdhyAtmika hetusara jaI rahyA chIe to ApaNe te aMge vicAravuM joIe. tethI ApaNe pUjA mATe maMdire ja jaIe." rAjAnA nirNayathI badhA darabArI nirAza thayA ane potAnA kuTuMbIjanonI salAmatInI ciMtA karavA lAgyA. eka pachI eka badhA darabArI vikhUTa paDavA lAgyA. chevaTe ekalo chatra pakaDanAra sevaka ja rAjA sAthe rahyo. maMdira javA mATe rastAmAM bhayAnaka jaMgalamAMthI pasAra thavuM paDatuM. rAjAe teno rAjavI poSAka tathA alaMkAro utArI kADhavA ane nokarane ApI dIdhA. jaMgalamAMthI pasAra thatI vakhate nokara paNa rAjAthI chUTo paDI gayo. rastAmAM rAjAne eka haraNa dekhAyuM ane doDIne adazya thaI gayuM. eka zikArI hAthamAM dhanuSabANa laI doDato tyAM Avyo ane rAjAne haraNa vize pUchavA lAgyo. rAjA samajatA hatA ke jo teo satya kaheze to zikArI haraNane pakaDIne mArI nAMkhaze. eNe manamAM nakkI karyuM ke te zikArIne koI javAba Apaze nahi. zikArI sAthe asaMbaMdha vAto karavA lAgyA. teNe kahyuM pote rAjapurathI Ave che. zikArIe enI vAta sAMbhaLyA vagara pharIthI haraNa vize pUchavA mAMDyuM. teNe javAba Apyo pote rAjA che. zikArI zikArInA praznonA javAba ApavAnuM TALI haraNanuM rakSaNa karatA rAjA haMsa jaina thA saMgraha 151 Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bodha kathAo rAjAnA javAbothI gusse thaI gayo. gussAmAM ne gussAmAM ja cAlyo gayo. e daramiyAna rAjA khUba ja thAkI gayA hovAthI eka jhADa nIce ArAma karavAno vicAra karyo. tyAM jhADImAMthI temaNe lUMTArAono vArtAlApa sAMbhaLyo ke A rastethI be divasa daramiyAna pasAra thanAra sAdhuone teo lUMTI leze. A vAta sAMbhaLI rAjA sAdhuonI salAmatI mATe ciMtita thayo. rAjA pote AmAM zuM karI zake te vicArato hato te daramiyAna sainiko tyAM AvyA. guMDA jevA lAgatA koI mANaso joyA che ke kema te pUchavA lAgyA. temaNe kahyuM, "e mANaso khUba khataranAka che ane rastethI pasAra thatA pavitra mANasone herAna kare che tethI ame teone jhADanI ghaTAmAM corone vAto karatAM sAMbhaLI jatA rAjA haMsa pakaDavA AvyA chIe. jarUra paDaze to pavitra mANasanA rakSaNa mATe teone goLIthI uDADI daIzuM." rAjAne pharI ekavAra satya kahevuM ke nA kahevuM te aMge dvidhA thaI. rAjAe vicAryuM ke jo te polIsone lUMTArAo aMge sAcuM kaheze to teo temane pakaDIne sajA karaze ane nahi kahe to lUMTArAo sAdhune herAna karaze. rAjAe vicAryuM ke jo satya kahevAthI koIne nukazAna thavAnuM hoya to satya e sAcI pasaMdagI nathI. satya rakSaNa mATe che, koIne nukazAna karavA mATe nathI, teNe polIsone kahyuM, "mitro, tame sAdhune rakSavA mAMgo cho to lUMTArAonI ciMtA karyA vagara sAdhuone bacAvavA emanI sAthe ja raho." polIso tenI vAta sAthe sahamata thayA ane sAdhuo sAthe joDAI gayA. jhADImAM chupAyelA lUMTArAoe A badhI vAta sAMbhaLI. A ajANyA mANase batAvelI dayAthI teone navAI lAgI. teo jhADImAMthI bahAra AvyA ane potAnI jiMdagI bacAvI tethI AbhAra mAnyo, koIpaNa prakAranI madadanI jarUra hoya to jaNAvavA kahyuM. rAjAe kahyuM, "mitro, lokone trAsa ApavAnuM choDI do. A nAsa-bhAganI jiMdagI karatAM sArA nAgarika banIne raho." luMTAruoe sAdhuone koI rIte herAna nahi kare tenI khAtrI ApI ane sArA nAgarika banavAnuM vacana ApyuM. ATaluM pUratuM na hoya tema keTalAka sainiko tyAM AvyA ane rAjA haMsa aMge tene pUchavA lAgyA. rAjAe pUchyuM, "tamAre rAjA haMsanuM zuM kAma che?" temaNe kahyuM, "ame rAjA arjunanA vizvAsu mANaso chIe ane jo ame rAjA haMsane pakaDIe ke mArI nAMkhIe to amane ghaNo moTo badalo maLe." rAjA haMse kSaNavAra vicAra karyo ane kahyuM, "huM ja rAjA haMsa chuM. tamArA rAjAe kahyA pramANe 152 jaina kathA saMgraha Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjA haMsa potAnA siddhinA baLathI satyane khullu pADatAM rAjA haMsa tame tamArI pharaja bajAvo." ATaluM kahIne te AMkho baMdha karIne dhyAnastha avasthAmAM navakAra maMtranuM smaraNa karatA UbhA rahI gayA. eTalAmAM eka devadUta Avyo ane kahyuM, "he rAjA, tArA jevA satyavAdI ane dayALuthI huM jitAI gayo chuM, rAjA arjunane baMdIvAna banAvIne meM pakaDI lIdho che. tamAruM rAjya tamArA pradhAnone pAchuM soMpI dIdhuM che. bhagavAnanI prArthanA mATe Ajano divasa uttama che paNa maMdira ahIMthI dUra che ane tyAM tame samayasara pahoMcI zako tema nathI. mAro ratha tamArI sevAmAM hAjara che temAM tamane tyAM laI jaIza." rAjA haMsa A camatkArika banAvathI AzcaryamAM mUkAI gayA. ratnazRMga parvatanI Toca para AvelA maMdiramAM te devanI sAthe samayasara pahoMcI gayA. pachI deve rAjA haMsane temanA rAjyamAM pahoMcADI dIdhA. rAjA haMse arjunane mApha karI dIdho ane tenA sainikone mukta karI dIdhA. devadUte rAjA haMsanI ane tenA rAjyanI salAmatI mATe cAra pratinidhione niyukta karyA ane pachI te cAlyA gayA. rAjA haMse pharIthI rAjapura para rAjya karyuM ane lokone sukhI karyA. satya ane ahiMsA ane temanI vaccenA saMbaMdhanuM mahattva samajAvavAno jaina darzanano siddhAMta A vArtAno mukhya muddo che. keTalIka vAra eka jaina siddhAMtano jaDapaNe amala karatAM bIjA siddhAMtane hAna pahoMcADIe chIe. jeno rAjA haMsane sAmano karavo paDyo. dareka paristhitino kALajIpUrvaka pracAra karIne bIjA koI siddhAMtane ke bIjA koIne hAni na pahoMce te rIte suMdara racanAtmaka sAro ane lAbha thAya tevo uThela teo meLavatA. AmAMthI ApaNane temanI jainadharma paranI bhakti ane siddhAMtone vaLagI rahevApaNuM jovA maLe che. chelle jyAre arjunanA sainikono sAmano karavo paDayo tyAre satya bolavAthI jIva jokhamamAM hovA chatAM koI na ka zake tevuM satyanuM pAlana karyuM. temane kadAca teo mAtra paNa nAMkhe chatAM satya bolavAnA jena siddhAMtane teo vaLagI rahyA. jaina thA saMgraha 153 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bodha kathAo 3L. kamalasena ekavAra zrIpata zeTha ane temanA patnI suMdarI AcArya zrI zIlaMdharasUrine vaMdana karavA gayA. AcAryae te baMnene kahyuM, "tame namaskAra mahAmaMtra gaNavAnuM, navakArazI karavAnuM sUryodayathI 48 miniTa pachI ja khAvuM) tathA dararoja sAmAyika karavAno (48 miniTanuM dhyAna) niyama karo," teoe tema karyuM paNa temano dIkaro kamalasena AmAnuM kaMI karato nahi. kamalasenanA mAtA-pitA dIkarAnI bhakti ane AdhyAtmikatAnI zraddhA na hovAne kAraNe du:khI hatA. temaNe AcAryane potAnA dIkarAne zikhAmaNa ApavA kahyuM. jethI te A janmamAM to sukhI thAya paNa pachIno janma paNa sAro jAya. sAdhue tema karavAnI taiyArI batAvI. ghera gayA pachI vepArIe potAnA dIkarAne kahyuM, "mArA DAhyA dIkarA, sAMbhaLa, ApaNA zaheramAM bahu mahAna guru AvyA che e khUba ja vidvAna che ane temanA pravacano sAMbhaLavA jevA che." bIjA divase teo dIkarAne sAthe laIne gurunuM pravacana sAMbhaLavA gayA. AcAryane vaMdana karyA pachI teo temane sAMbhaLavA besI gayA. AcAryae svarga, naraka, dayA, duHkha tathA kevaLajJAna vize khajAno bharelo ghaDo saMtADatA kuMbhArane joI nihALatA kamalasenA 154 jaina kathA saMgraha Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kamalasena vAto karI. mAtA-pitAe kamalasenane AcAryanA vyAkhyAna vize pUchyuM. kamalasene javAba Apyo, "huM to AcAryanuM gaLuM keTaluM uMcuMnIcuM thatuM hatuM te joto hato." tenA mAtA-pitA nAhiMmata thayA ane nirAza thaI ghera gayA. thoDA divasa pachI mahAna saMta AcArya guNasAgarasUri zaheramAM AvyA ane kamalasena tathA tenA mAtA-pitA gurune vaMdana karavA tathA temanuM pravacana sAMbhaLavA gayA. AcAryae zrotAone bahAdUrI, hAsya, duHkha tathA kuTuMbane sparzatI vArtAo dhArmika saMdezA sAthe kahI. kAraNake AvI vArtA lokone jaldI AkarSI zake. kamalasenane AcAryanI vArtAomAM rasa paDyo tethI te dararoja temane rasapUrvaka sAMbhaLavA javA lAgyo. thoDA divasa pachI AcAryae zahera choDIne javAnI taiyArI karI. kamalasena anya lokonI sAthe temane vidAya ApavA pahoMcI gayo. ghaNAM mANaso AcArya pAsethI koIne koI niyama letA hatA. AcAryae kamalasenane paNa koI niyama levA kahyuM, teNe kahyuM, "huM divasa ke rAta sivAya jUThuM nahi boluM. huM AkhuM taDabUca nahi khAuM, gAyanuM chANa nahi khAuM." kamalasenanA niyama arthahIna hatAM. eTale gurue bIjo koi niyama levAnuM kahyuM. teNe kahyuM, "huM gAmanA TAliyA kuMbhAra sImalAne joyA vinA jamIza nahi." niyama vicitra hato chatAM AcArya khuza thayA. ekavAra sImelo jaMgalamAM mATI levA gayo hato. kamalasena tenI mAtA sAthe jamavA besato hato. mAtAe tene teno niyama yAda karAvyo. e turata ja TAliyA sImelAne zodhavA jaMgala tarapha doDyo. teNe joyuM ke te jamIna khodI rahyo hato. khodatAM khodatAM tene kiMmatI ratno ane hIrA bharelo caru maLyo. jevo kamalasena tyAM AvI pahoMcyo ke sImelAe tarata ja mATIthI te caru saMtADavAno prayatna karyo, tene joI kamalasene moTethI kahyuM, "huM joI gayo chuM." (kharekhara teNe TAliyA kuMbhArane joyo che ema kahyuM hatuM.) kuMbhArane ema lAgyuM ke te kiMmatI ratnothI bharelo caru joI gayo che. te koIne casamAMthI bhAga ApavA rAjI na hato. eTale teNe kamalasenane kahyuM ke A caru aMge koIne kazuM kahIza nahi. ApaNe baMne aDadhA bhAge vaheMcI laIzuM. zarUAtamAM to sImelo zuM kahe che tenI kamalasenane kaMI samaja nA paDI, paNa pachI tene samajAI gayuM. tethI khajAnAno aDadho bhAga laI lIdho. ane ghera pAcho AvI gayo. ghera pAchA AvIne te UMDA vicAramAM paDI gayo. "eka sAdo niyama je kevaLa majAkamAM ja lIdho hato tenAthI paNa mane ATalI badhI saMpatti maLI. jo meM gaMbhIratApUrvaka koI niyama lIdho hota to mane vadhu moTo lAbha thayo hota." A banAvathI kamalasenanI AkhI jiMdagI badalAI gaI, pachI to teNe ghaNAM niyamo lIdhA ane te khUba sukhI thayo. jayAraeN kaoNI kaMIka karavAnI pratijJA kare che to tene pAra pADavA tyArai jaina dharma-darzanane susaMgata sAcI bhakti ane zarata jarUrI che. vaLI jaina dharmanA siddhAMto pramANe tyAga karavAnI taiyArI joIe. dharma saMgata na hoya tevA kAryAnI pratijJA 840 arthahIna che. pratijJA levI ane tenuM yogya satai pAlana karavuM koInA AtmAnA lAbhArtha che. A lAbha kadAca jhA janmamAM paNa maLe athavA AgaLanA koI bIjA bhavamAM paNa maLe. game tema paNa kareMet pratiSazAstro tamArA vartamAna jIvanane zaratabaddha banAO che. jaina kathA saMgraha 155 Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bodha kathAo 39. vipula ane vijana pratiSThAnapuranA jaMgalamAM eka prakhyAta vanavAsI saMnyAsI rahetA hatA. teo bhaviSyanA banAvo viSe kahI zakatA hatA. ghaNI vakhata gAmanA loko tenI AjubAju bhegA thaI jatA ane temanA jIvanamAM have zuM banavAnuM che te pUchatA. jo ke te saMnyAsI haMmezA temanI jijJAsAne saMtoSI zakatA nahi. te saMnyAsI lokothI bacavA jaMgalamAM khUba dUra gayA. be mitro - vipula ane vijana - pratiSThAnapuranA jaMgalamAM bhUlA paDyA. aMdhAruM thavAne lIdhe temane motano Dara lAgavA mAMDyo. Azraya mATe AjubAju jovA lAgyA. moDI rAte temane dUra eka jhUMpaDI dekhAI ane gabharAtA gabharAtA tyAM pahoMcyA. temaNe jhUMpaDImAM DokiyuM karyuM ane joyuM to saMnyAsI dhyAnamAM beThelA hatA. temaNe mAnyuM ke A e ja saMnyAsI lAge che je temanA bhaviSyakathana mATe jANItA che. teo temanuM dhyAna pUruM thAya tenI rAha joIne besI rahyA ane pachI jaMgalamAM bhUlA paDyAno Akho banAva kahyo. saMnyAsIe temanI vAta sAMbhaLI ane temane khAvA mATe phaLaphaLAdi ApyA. dayALu saMnyAsIe temane ArAma karavA kahyuM. bIje divase savAre te saMnyAsIe temanA eka ziSyane teone gAmano rasto batAvavA mokalyA. vipula ane vijane jatAM jatAM be hAtha joDIne saMnyAsIne potAnuM bhaviSya kathana kahevA vinaMtI karI. saMnyAsIe khUba ja namratAthI jaNAvyuM ke bhaviSya jANavuM e DahApaNabharyuM nathI. vaLI koIvAra bhaviSyakathana khoTuM paNa paDe. chatAM baMne mitroe khUba ja Agraha karyo eTale saMnyAsIe temanuM bhaviSya kahyuM. temaNe vipula sAme joyuM ane kahyuM ke ekAda varSamAM tuM rAjA banIza. jyAre vijana sAme joIne kahyuM ke e ja samaya daramiyAna koI krUra mANasanA hAthe tAruM mota thaze. RSi munine potAnA bhaviSya vize pUchatA vipula ane vijana 156 jaina kathA saMgraha Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vipula ane vijana kudaratI rIte ja jaMgalanI bahAra nIkaLatAM vipula AnaMdathI pAgala thaI gayo jyAre vijana khuba ja nirAza ane khinna thaI gayo. zaheramAM pAchA AvyA bAda vipula uddhatAIthI vartavA lAgyo, ane badhAMne kahevA lAgyo ke jo tame koI aziSTa vartana karazo to jyAre huM rAjA thaIza tyAre tamAruM mAthuM chUMdI nAMkhIza. gAmanA badhA ja loko tenAthI gabharAvA lAgyA. te samaya daramiyAna zikSaka banelo vijana teno samaya bhaktibhAvathI prArthanA karavAmAM tathA samAjanA kAmomAM pasAra karavA lAgyo. te badhA pratye khUba ja namra raheto ane dAsImAMthI bahAra AvavA prayatna karato . te motathI gabharAto na hato. have potAnI jAtane nasIbane bharose rAkhI hatI. vijananA sArAM karmo ane vipulanA khoTA karmo temanA bhAvine badalI nAMkhe che cha mahinA pachI vipule vijanane potAnA mahela mATe jagyA pasaMda karavA madada karavA jaNAvyuM. teo koI ujjaDa pradezane joI tapAsI mApatA hatA te daramiyAna vipulane anAyAse sonAnA sikkA bharelo caru maLyo. te khUba ja AnaMdamAM AvI gayo ane vijanane kahyuM A sikkAthI pote tAja kharIdaze. tarata ja te caru jhUMTavI levA jhADanI ghaTA pAchaLathI lUMTArAo kUdI paDyA. vijana potAnA mitrane choDAvavA gayo. lUMTArAoe kaTArathI tenA para humalo karyo. vijana bacAva karavAnI yuktio jANato hovAthI lUMTArAone bhagADI mUkyA. paNa lUMTArAo tenA khabhA para kaTArano ghA karatA gayA. potAne bacAvyo tethI AbhAravaza thaI vipule carumAMthI aDadhA bhAganA sikkA vijanane ApavAnuM nakkI karyuM, paNa vijane namratApUrvaka jaNAvyuM ke mAruM mota najIka che. tethI sonAnI mAre koI jarUra nathI. vipule maLelA dhanane game tema khAvA-pIvAmAM veDaphavA mAMDyuM. eka AkhuM varSa pasAra thaI gayuM paNa na to vipula rAjA thayo ke na to vijana maryo. baMne mitro pAchA jaMgalamAM te vanavAsI saMnyAsI pAse khulAso mAMgavA gayA. saMnyAsI dhyAnamAM hatA. temaNe vipulane kahyuM, "tArA jaina kathA saMgraha 157 Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 bodha kathAo varSa daramiyAnanA vicAryA vagaranA kAryothI tAruM bhAgya badalAI gayuM. je tAja tArA mATe ja nirmAyo hato te kevaLa jamInamAMthI maLelA sonAno caru banIne rahI gayo." teNe vijanane kahyuM, "tArI prArthanAo, mAnavatA ane dharma pratyenA vizvAsane kAraNe tAruM bhAgya paNa badalAI gayuM je khUnIne hAthe tAruM mota thavAnuM hatuM te nAnA sarakhA ghAthI pUruM thaI gayuM. baMne mitro potAnA kAryo tathA tenA pariNAmano vicAra karatAM jiMdagIno hetu samajIne gAmamAM pAchA pharyA. darekanA bhAgyane temanuM karma calAve che. athavA A mamAM ke pAchalA kaoNI janmamAM karelA sAzaM kAryAM ane umadA hracAze tamArA karmane calAve che. potAnuM bhAtra jANIne vipula tathA vrajane temanuM vartana badalI nAMkhyuM ekanI vartaNuMka kharAba thaI taoN bIjAnI sArI thaI. uddhatAI ane bhautika vastuo pratyenA rAgane kAraNe pulanA kharAba karmo baMdhAyA. jethI tenI avaLI gati thaI. sAme pakSe mAnavatA, prArthanA ane daivI tattvamAM vizvAsane kAraNaeN vajananA sAzaM karmAM baMdhAyA. jene lIdhe tenuM bhAtra sAruM banyuM. ApaNe sahu sArI vartaNuMka dvArA vartamAna tathA bhaviSyane ujaLuM karI zakIe. jaina kthA saMgraha Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ be deDakAM 40. be deDakAM deDakAMnI eka TukaDI khetaramAM ramatI hatI. tophAna mastI karatAM temAMnA be deDakAM dUdha bharelA ghaDAmAM paDI gayA. potAnA sAthIdArone bahAra kADhavA zuM karI zakAya te vicAratA bAkInA deDakAMo ghaDAnI AsapAsa bhegA thaI gayA. temaNe jyAre jANyuM ke ghaDo ghaNo UMDo che ane temane bacAvavA azakya che eTale teo nirAza thaI gayA ane baMne deDakAMne kahyuM ke have tame tamArA bhAgyanA bharose besI raho kAraNa ke mRtyu lagabhaga nizcita che. potAnA krUra bhAgyane svIkAravA teo taiyAra na hatA. potAnI badhI tAkAta ekaThI karI teo bahAra nIkaLavA kUdakA mAravA lAgyA. pahelethI ja javAbadArIpUrvaka dhyAna rAkhyuM hota to AvI dazA na thaI hota. have kUdAkUda karavI e vyartha che. ema ghaDAmAM mAM nAMkhI keTalAMka deDakAM bUmo pADIne kahevA lAgyA. kUdAkUda karavAne badale potAnI zakti bacAvI jeTaluM jIvAya teTaluM jIvavA prayatna karavo kAraNa ke mRtyu nizcita ja che. ema bIjA deDakAMoe du:khI banI bUmo pADavAnuM cAlu rAkhyuM. paNa baMne deDakAMe potAnI tamAma tAkAta ekaThI karI kUdakA mAravAnuM cAlu rAkhyuM. ema karatAM thoDIvAramAM teo thAkI gayA. aMte eka thAkelo deDako potAnA sAthI mitronI vAta sAMbhaLI zAMtithI potAnA nasIbane bharose besI rahyo ane ghaDAnA taLiye DUbIne marI gayo. che A/ jaina kathA saMgraha 159 Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bodha kathAo bIjA deDakAe potAnAmAM jeTalI zakti hatI te ekaThI karIne kUdakA mAravAnuM cAlu rAkhyuM. tenuM zarIra paNa thAkathI du:khavA lAgyuM. pharI tenA sAthIdAro tene potAnA bhAgyane bharose motanI rAha joI besI rahevA kahyuM, paNa thAkelo deDako jIvavAnI icchAthI vadhune vadhu tAkAtathI kUdakA mAravA lAgyo. ane kautuka thayuM ke tenI A kUdAkUdane kAraNe dUdhanuM mAkhaNa thaI gayuM. deDako have mAkhaNanA thara para Ubho rahI zakyo. have bahAra nIkaLavAnI AzA jaNAI. chelle teNe pUrI tAkAtathI joradAra Ubho kUdako mAryo ane te ghaDAnI bahAra pheMkAI gayo. badhA AzcaryathI daMga rahI gayA. bIjA deDakAoe tenI mukti AnaMdathI vadhAvI teo tene pUchavA lAgyA, "ame tane bahAra nIkaLavuM azakya che ema kahetA hatA chatAM te kUdakA kema mAryA karato hato?" AzcaryathI deDakAe teone samajAvyuM ke te bahero hato. eNe teonI ghAMTA pADavAnI ceSTAo joI to te ema samajayo ke sahu tene tenA prayatno mATe biradAve che. jene te preraNA samajyo hato enAthI ja tene vadhune vadhu jora karI kUdakA mAravAnI hiMmata maLI ane kharekhara aMte saphaLatA maLI. eka kahevata che keM 'parve carDa jIbha vaDe ja mAnavI? tamArA preraNAdAyI vacano kaoNInuM jIvaMta UMce laI jAya ane davasa sudhAnna de. tamArA banAzaka zabdo koInA hRyaoN UMDuM duHkha ApTe, te zatranI garaja sArve ane temanA jIvanane pAyamAla banAvai. tamAtra bedarakArIthI bolAyelA zabdo mANasane bIjAnI najaramAMthI utArI pADe che. bIjA upara temanA koI sArI chApa rahetI nathI. samajI vicArIne bolo. tamanaeN maLatA daraeNkanI sAthe protsAhanathI vAta kaoNM. tamArai bIjAne udAratAnA, prazaMsAnA tathA preraNAtmaka zabdo kahetA hoya to Aje ja kaho. tamArA aMtara-smAtmAne sAMbhaLo ane te mujaba va. 160 jaina kathA saMgraha