________________
૧૪૬
તુરી, કડવી ને મધુરી વાસ હોય છે, ત્રીદેખને મટાડે છે, ગુલાબંનો પુલમાં ધણી સુગંધી છે, તેથી તમામ જગેએ તેને વાવે છે, અને અત્તર, અરગ, વીગેરેના કામમાં લાને ઘણા વાપરે છે.
ગારેચન—ગાયના મસ્તકમાંનું પીત હાય છે, રંગ પીળો છે, દવામાં ઘણી જગ્યાએ વપરાય છે, જખમ ઉપર લગાડવાથી લેાહી ખધ થાય છે, ગરભતે સરાવ થતા હાય તા મટે છે. શેખરૂ—ઉભા તથા ખેડા એ
નૃત છે, મધુરા તથા શ્રીકેા છે, ટાઢે છે, બળ વધારનાર છે, જઠરામી દીપાવે છે, ધાતુ પુષ્ટી કરે છે.
૧.
ઉલે—તે ઘણા સુગંધી છે, શીતલ, તુ, તે કડવે માત્રાથી વધુ ખવાય તે પેટ ફુલી જાય છે, ને સુગધી તેલ બનાવવામાં તેને ઘણા વાપરે છે. ઘેાડાવજ-ખુરસાણી વજ, ખાત્રા વજ, પાણી વાળી જગ્યામાં થાય છે, કડવી, તીખાસ વળીને ગરમ છે, જારાગ્ની દીપાવે છે, માત્રાથી વધુ ખાય તે ઉલટી થાય છે, ધેાલી વજ દુધની સાથે ધસોને પીવાથી બુદ્ધી વધે તે હુશીયાર થાય.
ચ.
ચમાર દુધલી-મેટા વેલા થાય છે, એના ફૂલ ગરમ છે, જરામાં દીપાવે છે, પીતને! કાપ કરે છે, એના પાન અજમા સાથે બારી, વાટી, ગેાળી કરીને ખાય તા . ઉધરસ, દમ, વીગેરે મટે છે, પાંદડાનું શાક કરીને ખાયછે. વક—તેના વેલા થાય છે. તેના બંને ગજ પીપર કહે છે, તીખું ને ગમ છે, ફચી વધારે છે, પાચન કરે છે.
Áફમામ––સીતલ ચાની, તેની ખુશમેાઇ એલચી તથા મેાથ સરખી આવે છે, મોઢામાં રાખીએ તેા ટાઢક લાગે છે,. તે માં સાધુ કરે છે, જરાસીને દાવે છે.
અસ અથવા બેરીતે-તે સરલ ઝાડને રસ છે, સુગ ંધી, તુરી, કડા, મધુરે!, ચીકણાને ગરમ છે, તે ર્ગના કામમાં પણ આવે છે.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
P
www.umaragyanbhandar.com
