________________
૧૬૫
રાં દેખાય છૅ, સ્વાદે તુરી, કડવી, મધુરી ને ઢાઢી છે. માલતી—વેલા થાય છે, તે કડવા ને તુરા છે, અને યેાગ્ય રીતે ઉપયોગ કરવાથી કક, પીતતે ચામડીના દરદ મટે છે.
માંડ—મેલી માંડ, તાડ સરખું ઝાડ થાય છે, તેના ફળ ઉપયેાગી નથી. ઝડમાં થી તાડી કાઢે છે, તે તુરીને ટાઢી છે, તરસને મટાડે, વાયુ કરે, શ્રમને ટાળે ને કર્ કરે છે.
માંડવી-મગફળી, ખેતરેમાં વાવે છે, તેની શીંગ પરદેશમાં જાય છે, તે એક વેપારની જણસ છે, તે મેવા તરીકે ખવાય છે, હીંદુ લેાકા કાળમાં વાપરે છે, અગ્નિમાં શેકી, તળાને પણ ખાય છે, તેને પાણીમાં પલાળી શાક પણ કરે છે, મધુરીને તુરી છે, વધારે ખવાય તેા વાયુ કતા છે, તેનું તેલ અને છે.
તે કૂળ નથી, તેને હાય તે। સ કે ચાઇ
કલપ કરે છે, તથા
ભાલ-પરદેશથી આવે છે. તે ધણું તુરૂં નેગ્રાહી છે, હાલ કે ખીજ થતાં નથી . લગાડવાથી ચામડી શીતળ જાય છે, ધેાળા કેસને કાળા કરવા સારૂ માનુકૂલના મલમ વીગેરેમાં ઉપયોગી થાય છે. : મીઢાલ—મદન. મેટાં ઝાડ થાય છે, ગરમ, તુરા, મધુરેશને કડવા છે, રેચ દેવાના કામમાં વાપરે છે.
મીણ-મધમાખી બનાવે છે, મધુર, કડવુંને ચીકણુ છે, એ મલમ વીગેરેના કામમાં ધણું વપરાય છે, અને તેનું તેલ વાઇ ઉપર ધણું કામ આવેછે. મીણા હરમા—મેટાં ઝાડ થાય છે, તેના પાંદડાં ઢાર્ ખાતાં નથી, ખાય તે મીણા ચડે છે, તે તુરાને ગ્રાહી છે, તેને ગુંદર નીકળે છે. તેલમાં ધસીને વાળા ઉપર ચાપડવાથી વાળા નીકળી જાય છે, શુદરની અવેજમાં તેનું લાકડું પણ કામ કરે છે.
ક્ષુડી—મહામુંડી, છેડ થાય છે, તેમાં મરેઠી જેવા ડેડવા મધુરા, તુરાને કડવા છે, મુંડીનેા કલપ થાય છે, અને તેને પાનથી લાંબા વખત સુધી ખાય છે, તેથી બળ જુવાન જેવા બળવાન થાય છે.
વધે છે,
સુરા---ગ ધકુટી, મારામાસી, તે સુંગધી છે. છે, તુરૂ, તીખું, કડવું તે
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
થાય છે, ગરમ, જુદા જુદા અનુધડે માસ
