________________
૧૯
ગુમડાં ઉપર ચેષાવાથી ગુમડાં મટે છે.
રાતાખેર--તથા ગારડ-કડવા, તુરે ને શીતલ છે, ખેરમાંથી કાચે ખતછે. રાડારૂપી જીવંતી, વેલા થાય છે, તેના પુલનું થાક કરે છે, મધુર, શીતળ ને સ્વાદીષ્ટ છે, ધાતુ વધારનાર છે.
રાતા અધેડા—ઝીપટે. તેના છેડવા થાય છે, કડવે! તે ટાઢે છે, વધુ ખાવામાં આવે તે ઉલટી થાય છે, ઝાડાને કુબજ કરે છે, તે તે રૂસ છે.
રાજમલા—પ્રસારણી; ગરમ ને ભારે છે, બલ ધાતુ વધારે છે, દસ્ત લાવેછે. રાયણ-ખીરી, તેના મેાટા ઝાડ થાયછે, તેના લ મીઠાં ને તુરા છે, લ તૈયા પછી ૧-૨ દીવસમાં તેને છીર તેમાંથી સુકાઇ જાય છે, ખાવાથી ધાતુ પુષ્ટી કરે છે, ગરમી ટાળે છે, ભારે છે, શરીર સ્થુળ કરે છે, હૃદય મજબુત કરે છે, કાચાં કુળ તુરાં છે, ને જીભને ચાટે છે, ચીકણા, ગ્રાહી તે આમતે વધારે છે, પાંદડા ને હાલ ગ્રાહી છે, વાટીને લગાડવાથી ગુમડા મટે છે, તેના ખીજનું તેલ કાઢે છે, તે ખવાય છે, દાવા કરે છે, ખીજ ઘસીને ચે પડવાથી વીંછીનું ઝેર ઉતરે છે.
રાસના-એલા પરણી, એના ઇંડા દરીયા કીનારાની પયર વાલી જમીનમાં ચાય છે, ગરમ છે, ને તે ઘણી દવાઓમાં વપરાય છે, આ રાસના સર્વ વાઇના દરદેને માડે છે, તેનાં મુળ સુગધી, ડછાં છે, તેનથી જીભ ચરયરે છે, તે ર્ગે રતુંબ છે.
રાલ—મેટું ઝાડ થાય છે, તેમાંથી રસ નીકળે છે, તે મુકાયા બાદ રોલ થઇ જાય છે, કડવી, તુરી, ને ટાઢી છે, મલમ બનાવવાના કામમાં ધર્યું.જ થપાય છે,
'
રાઈ-ખેતરોમાં વાવેછે, મસાલામાં તથા અથાણામાં ઘણી ઉપયોગી ચીજ છે, ગર મ તે તી ાણુછે, પાચન રાક્તીને દીપાવેછે. પ્લ સતર મારવાના કામમાં આવેછે રાયગડી- ગુલમેર, મેટા ઝાડ થાય છે, અને તેના જીલ શાસાદાર હાયછે, તેના પાંદડા દુધમાં બાપી આંખ ઉપર બાંધવાથી આંખ દુખતી મટે છે. રીસામણીએ હત છે. એકમાં કાંટા સય છે, બીમાં થા નથી,
તુરીને કડવી છે,
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
