________________
૧૨૮
આત્માઓ ધર્મને પ્રધાન કરી અર્થ અને કામની આડ. પિરાશને ગૌણ કરી મેક્ષ સુખ તરફ વતે છે.
વિવેક પૂર્ણ માનવદેહ પામી મનુષ્યમાત્રે ધર્મ અને કમને પરિચય કરવા જેવો છે. કર્મ શું છે. તે જાણ્યા સિવાય કમ મુક્તિ અને ધર્મ યુક્તિ સંભવ. નથી. જેથી, જન્મ મરણના ફેરાથી ટળવાપણું પણ નથી. જે માનવ કર્મને કે ધર્મને જાણતા નથી તેની દશા તિર્યંચ જેવી છે. ધર્મ વિના સાચું સુખ પ્રાપ્ત થવું તે અશ્વ શૃંગ જેવી કલ્પના છે. જે સંસારિક સુખના સાધને. વર્તમાન કાળમાં કોઈને ધર્મના પ્રયજન વગર મળતા દેખાય છે. તેથી માનવ ભૂલ થાપ ખાઈ જાય છે. કે. ધર્મ વિના પણ સુખ મળે છે.
આ હકીકત સમજાયા પછી હવે જીવને નિર્ણય થાય કે મારે ધર્મ પામે છે. ધર્મનું આવું નિર્દોષ સાધન ત્યજી સદોષ જીવન જીવવાની મૂઢતા કરવી નથી. આવી નિઃશંકતા અને નિર્ણય પછી માનવના સાચા જીવનને પ્રારંભ થાય છે. તે જીવનમાં ચેતનાની અચિંત્ય શક્તિ પ્રગટ થાય છે. તે ચેતના સિદ્ધોની મહાસત્તાને અનુસરે છે. તે ચેતનાની અનુભૂતિ પછી ભકતના ઉદ્દગાર કેવા અદભૂત હોય છે. આત્મા આત્માને આત્મા વડે આત્મામાં રહેલી શકિત જોશે તે સિદ્ધ અવસ્થા પ્રગટ યા પ્રાપ્ત થશે.
