________________
૨૧૯
અને ચારિત્ર આ ત્રણ સ્વરૂપ ચાગ છે. અનાં ઉપાજન-રક્ષણાદિમાં દુઃખનેા અનુભવ થતા હોવાથી અને કામના પરિભાગમાં સુખને લેશ હાવા છતાં અ ંતે તે વિરસ હોવાથી તથા ક્રુતિનુ કારણ હાવાથી અથ અને કામ ચતુર્થાંગ માં શ્રેષ્ઠ નથી. અથ અને કામનું સાધન ધમ હોવાથી, જો કે અથ અને કામની અપેક્ષાએ ધમ શ્રેષ્ઠ છે. પરંતુ સુવર્ણની એડી જેવાં પુણ્યના બંધનુ એ કારણ હાવાથી ધમ' સ'સારપરિભ્રમણનુ કારણ છે. તેથી તે પણ ચતુગ માં અગ્રણી નથી. જ્યારે મેક્ષ તેા કલેશથી સહિત, આપાતરમણીય કે પરિણામે દુઃખદાયી નથી. પરંતુ સર્વ ક્લેશથી રહિત સદાને માટે રમણીય અને અનંતસુખપ્રદ છે તેથી પુણ્ય-પાપના ક્ષયસ્વરૂપ તે મેાક્ષ ચતુર્વાંગ'માં અગ્રણી છે.' આ પ્રમાણે ચોગશાસ્ત્ર પ્રથમપ્રકાશના લેાક ન. ૧૫ ને અથ તેની ટીકામાં જણાવ્યે છે. ગ્ર ́થકાર પરમષિ એ ધર્મને અગ્રણી ન વર્ણવતા મેાક્ષને જ અગ્રણી વર્ણવ્યે છે.
નિલ કલાદિ ગુણાથી સહિત એવા રમણીય મનુષ્યજન્મ પ્રાપ્ત થયે છતે બહુબુદ્ધિમાન મનુષ્યે મેાક્ષ માટે ખૂબ ખૂબ પ્રયત્ન કરવા જોઇએ.
જે ધમ અથ અને કામ પરિણામે સુંદર નથી તે ધમ અથ અને કામ, કિ’પાકના ફળ, દુષ્ટજનેાના સંગ અને વિષનાં લેાજન સમાન છે.
જેમાં સંસારના ભય નથી. જેમાં મેક્ષને સ્હેજ
