________________
૧૭૨
કર્મીને ધર્મો ગમે નહિ અને ધને કમ ગમે નહિ કારણ કે બન્નેની દિશા ભિન્ન છે. ખારેક સ્વાદમાં ઘણી સારી હાવા છતાં ઘેાડા આગળ મૂકીએ તેા ? સાકર મીઠી હાવા છતાં ગધેડા આગળ મૂકે તે ? તેની સામે પણ નહિ જુએ, કારણ કે સ્વભાવની વિરુદ્ધતા છે. ખાટકીને ચાની વાત કરી કે વેશ્યાને શીલ પાળવાનુ જણાવે તા કયાં ગમે? કમ સ્વભાવે કૌરવ જેવા છે. તે આત્માને જપીને બેસવા ન દે, પણ કમ સત્તા કરતાં ધર્મ સત્તા વધુ બળવાન છે. કમની દોસ્તી કરવાથી આત્માને સંપૂર્ણ આઝાદી મળી નથી. પણ ધમ સાથે સંબંધ રાખવાથી સમ્યગ દનાદિની પ્રાપ્તિ થાય છે. જેનાથી અશુભ કર્મોને ભાગવાના સમય આવે છે. અંતે આત્મા પરમ સ્વરુપ પ્રાપ્ત કરે છે. અંતર લક્ષ્મીના ભાક્તા અને છે.
ધર્મ આરાધનના અભાવે અનેક પ્રકારની વાસનાએથી ઘેરાઇને મરણ પામે છે. તેથી ભૌતિકવાદના ઝેરી જમાનાવાદથી જીવન સુધારવા માટે ધર્મની દાસ્તી કરવી જ જોઇએ. કહ્યું છે કે,
વ્યાકુલેનાપિ મનસા, ધર્માં કાર્યાં નિરન્તરમ મેઢી અક્રોપિ હિ ભ્રામ્યન. ઘાસગ્રાસ કરાતિ ગૌ મન અનેક પ્રકારની આધિ, વ્યાધિ ઉપાધિથી વ્યાકુલ હાય તે પણ ધમ નિર ંતર કરવા કારણ કે ઘાંચીની ઘાણીએ બાંધેલા બળદ હરતા ફરતા રહેવા છતાં ઘાસચારો ચરતા રહે છે... ધર્મ વિના એક ક્ષણ ન ચાલે તે વિચાર અને તે માટેની પ્રવૃત્તિ હેાય તે આત્મા ધર્માત્મા બની આત્મ કલ્યાણ સાધે છે.
