________________
( ૧૪ ) १३ मतिः स्मृतिः संझा चिन्ताऽऽनिनिबोध श्त्यना
મતિ [બુદ્ધિ ], સ્મૃતિ [સ્મરણયાદદાસ્ત ], સંજ્ઞા [ઓળખ], ચિંતા (તક) અને અભિનિબંધ (અનુમાન ) એ સર્વ એકજ અથવાચક છે. १४ तदिन्डियानिन्डियनिमित्तम् ।
તે પૂવક્ત મતિજ્ઞાન ઇન્દ્રિય નિમિત્તક અને અનિંકિય નિમિતક (મનવૃત્તિનું અને ઘજ્ઞાન) છે. १५ अवग्रहापायधारणाः।
એ મતિજ્ઞાન અવગ્રહ (ઇંદ્રિયને સ્પર્શવડે કરીને જે સૂક્ષ્મ અવ્યક્ત જ્ઞાન થાય તે), ઈહા (વિચારણા), અપાય (નિશ્ચય) અને ધારણા એ ચાર ભેદવાળું છે. १६ बहुबहुविधदिषानिश्रितानुक्तध्रुवाणां सेतराणाम् ।
બહુ, બહુવિધ (ઘણા પ્રકારે), ક્ષિપ્ર (જલદીથી), અનિશ્રિત (ચિન્હ વિના), અનુક્ત (કહ્યાવિના) અને ધ્રુવ (નિશ્ચિત) એ છે અને તેના છ પ્રતિપક્ષી એટલે અબહુ (ડું), અબહુવિધ (થોડા પ્રકારે), અક્ષિક (લાંબાકાળે), નિશ્રિત (ચિહવ ), ઉક્ત (કહેલું) અને અધુવ (અનિશ્ચિત) એ બાર ભેદે અવહાદિક થાય છે.
અર્થ (સ્પર્શનાદિ વિષય)ને અવગ્રહ આદિ મતિજ્ઞાનના ભેદ થાય છે.
