________________
(૫૫) છે. વિષ્ઠભ કરતાં ઉચા અર્ધ સમજવી. આ સર્વ સૂર્યાદિનું માન કહ્યું, તે મનુષ્ય લેકને વિષે રહેલા ચર જતિષ્કનું સમજવું; અઢીદ્વીયની બાહેર રહેલા સ્થિર જ્યોતિષ્કનું માન તો પૂવક્ત વિષ્કભ તથા ઉચાઈના અર્ધાભાગે જાણવું. મનુષ્યલકમાં રહેલા
જ્યોતિષ્ક વિમાને લોકસ્થિતિવડે નિરંતર ગતિવાળા છે તોપણ ઋદ્ધિ વિશેષને માટે અને આભિગિક નામકર્મના ઉદયથી નિરતર ગતિમાં આનંદ માનનારા દેવતાઓ તે વિમાનને વહન કરે છે. તે દેવો પૂર્વ દિશાએ સિંહને રૂપે, દક્ષિણે હાથીને રૂપે, પશ્ચિમે બળદને રૂપ અને ઉત્તરે ઘેડાને રૂપે હોય છે. १५ तत्कृतः कालविनागः।
તેઓએ કાળ (રાત્રિ દિન વગેરે) વિભાગ કરેલ છે. १६ बहिरवस्थिताः।
મનુષ્યની બાહેર જ્યોતિષ્ક અવસ્થિત હોય છે. १७ वैमानिकाः।
વિમાનિક દેને હવે અધિકાર કહે છે, વિમાનને વિષે ઉત્પન્ન થાય તે વૈમાનિક १० कटपोपपन्नाः कल्पातीताश्च ।
કલ્પપપન્ન અને કલ્યાતીત (ઇન્દ્રાદિની મદારહિત-અહનિંદ્ર) એ બે ભેદવાળા વૈમાનિક દે છે. १ए उपर्युपरि।
તે વૈમાનિક દેવ એક એકની ઉપર ઉપર (ચઢતા ચઢતા) રહેલા છે.
