________________
( ૨૦ )
એ જ્ઞાનેામાંનાં સત્યાદિ એકથી માંડીને ચાર સુધીનાં જ્ઞાના એક સાથે એક જીવમાં હોય છે.
કોઇને એક, કાઇને એ, કોઇને ત્રણ, કાઇને ચાર, હાય; એક હોય તે મતિજ્ઞાન અગર કેવળજ્ઞાન હોય. બે હોય તે। મતિ અને શ્રુતજ્ઞાન હોય. કેમકે શ્રુતજ્ઞાન મતિપૂર્વક હાય માટે જ્યાં શ્રુત હાય ત્યાં મતિ હાય પણ મતિ હોય ત્યાં શ્રુતની ભજના જાણવી. ત્રણ. વાળાને મતિ, શ્રુત, અવધ અથવા મતિ, શ્રુત, મન:પર્યાય અને ચાર વાળાને મતિ, શ્રુત, અવિધ અને મન:પર્યાય હોય, પાંચ સાથે ન હાય, કેમકે કેવળજ્ઞાન થાય ત્યારે બીજા જ્ઞાન રહે નહિ. આ આખ્ખત કેટલાક આચાય કહે છે કે કેવળજ્ઞાન છતાં ચારે જ્ઞાન હોય પણ સૂર્યની પ્રભામાં નક્ષત્રાદિની પ્રભા સમાઈ જાય તેમ કેવળજ્ઞાનની પ્રભામાં બીજા જ્ઞાનની પ્રભા સમાઇ જાય છે. વળી કેટલાક આચાય કહે છે કે એ ચાર જ્ઞાન ક્ષયાપામ ભાવથી થાય છે અને કેવળીને તે ભાવ નથી, ક્ષાયિક ભાવ છે માટે ન હેાય. વળી તે ચારે જ્ઞાનના ક્રમે કરી ઉપયાગ થાય છે—એક સાથે થતા નથી અને કેવળજ્ઞાનના ઉપયોગ બીજાની અપેક્ષા વિના એક સાથે થાય છે. આત્માના તથાપ્રકારને સ્વભાવ હાવાથી જ્ઞાનઃશનનો સમયાન્તર ઉપયોગ કેવળીને નિરંતર હોય છે.
३२ मतिश्रुतावधयो विपर्ययश्च ।
મતિજ્ઞાન, શ્રુતજ્ઞાન અને અવધિજ્ઞાન એ ત્રણ વિષય ( વિપરીત ) રૂપ પણ હોય છે અર્થાત્ અજ્ઞાનરૂપ પણ હોય છે.
३३
सदसतोरविशेषाद्यदृबोपलब्धेरुन्मत्तवत् ।
મિથ્યાદ્ધિને ઉન્મત્તની પેઠે સત્ (વિદ્યમાન ), અસત્ ( અ૧ અત્રે શાસ્ત્રરૂપ શ્રુતજ્ઞાન હોવાથી તે વિના પણ મતિજ્ઞાન લીધું,
