Shobhan Stuti Vruttimala Part 02

Author(s): Rihtvardhanvijay
Publisher: Kusum Amrut Trust

Page 171

362 शोभनस्तुति-वृत्तिमाला अतिशयेन तमोहरा ‘तमोहरतमा' / पुनः किंविशिष्टा भारती ? / अदरिद्रा-सम्पूर्णा ऊहा-वितर्का यस्यां सा ‘अदरिद्रोहिका' / स्वार्थे कन् / पुनः किंविशिष्टा भारती ? / मानो-दर्पः अहंकारो वा तस्य त्याजनंत्यागः तं करोतीति ‘मानत्याजनकृत्' / कया ? / 'आनत्या' प्रणतिभावेन | पुनः किंविशिष्टा भारती ? / ‘अक्षोभ्या' न क्षोभयितुं शक्या / केषाम् ? / 'वादिनां' कुतीथिकानाम् / किंविशिष्टानां वादिनाम् ? / 'प्रोन्मादिनां' प्रकर्षेण यथा तथा जल्पनशीलानाम् / अत्र मे इति युष्पच्छब्दस्य विशेषादेशरूपं संबोधनपदादग्रे बद्धं तन्न भवति “संबोधनपदादग्रे न भवन्ति वसादयः” (सा० सू० 345) इति वचनात् कथं घटते तदाह-मे इत्यस्य षष्ठ्यन्तप्रतिरूपाव्ययत्वात् अस्मच्छब्दस्य विशेषार्थत्वान्निपातत्वेन विशेषादेशाभावात् इति न वसादयः / इति पदार्थः / / अथ समासः-कुरुते इति कुर्वाणा / अणवश्च ते पदार्थाश्च अणुपदार्थाः; अणुपदार्थानां दर्शनं अणुपदार्थदर्शनं, अणुपदार्थदर्शनस्य वशः-आयत्तः अणुपदार्थदर्शनवशः, तस्माद् अणुपदार्थदर्शनवशात् / भाः-कान्तिः विद्यते यस्यासौ भास्वान्, भास्वतः प्रभा भास्वत्प्रभा, तस्याः भास्वत्प्रभायाः / मोहश्च रतं च मोहरते, जनानां कृत्ते मोहरते येन स जनकृत्तमोहरतः, तस्य सं० हे जनकृत्तमोहरत ! / नदरिद्रा अदरिद्राः, अदरिद्रा ऊहा यस्यां सा अदरिद्रोहिका ।क्षोभयितुं योग्या क्षोभ्या, नक्षोभ्या अक्षोभ्या / जिनानां पतिः जिनपतिः, तस्य सं० हे जिनपते ! / प्रकृष्ट उन्मादो येषां ते प्रोन्मादिनः, तेषां प्रोन्मादिनाम् / वदनं वादः, वादः अस्ति ए(ये)षां इति वादिनः, तेषां वादिनाम् / मानस्य त्याजनं मानत्याजनं, मानत्याजनं. करोतीति मानत्याजनकृत् / तमांसि हरतीति तमोहरा, अतिशयेन तमोहरा (तमोहरतमा) / अरीणां द्रोहः अरिद्रोहः, तं अरिद्रोहं करोतीति अरिद्रोहकारिका / / इति तृतीयपदार्थः / / 87 / / / दे० व्या०-कुर्वाणेति / हे जिनपते ! गतार्थम् / हे ईश ! स्वामिन् ! ते-तव भारती मे-मम अरिद्रोहिका-शत्रुक्षयकारिणी स्तादित्यन्वयः / ‘स्तात्' इति क्रियापदम् / का कर्जी ? | भारती-वाणी / “वाग् ब्राह्मी भारती गौर्गीः” इत्यभिधानचिन्तामणिः (का० 2, श्लो० 155) / कस्य ? / ते-तव / किंविशिष्टा भारती ? / अरिद्रोहिका / कस्य ? / मे-मम / पुनः किंविशिष्टा ? / शस्ता-प्रशस्ता, अविसंवादित्वात् / पुनः किंविशिष्टा ? / 'अदरिद्रोहिका' न सन्ति दरिद्रा-अर्थशून्या ऊहाः-तर्का यस्याः सा तथा / पुनः किंविशिष्टा ? | अक्षोभ्या-अचालनीया / न क्षोभ्या अक्षोभ्या इति समासः / पुनः किंविशिष्टा ? | ‘मानत्याजनकृत्' मानस्य अहङ्कारस्य त्याजनं करोतीति तथा / 'किप०' (पा० अ०३, पा० 2, सू०७६), ‘ह्रस्वस्य पिति कृति तुक्' (पा० अ० 6, पा० 1, सू० 71) / केषाम् ? / 'वादिनां'१. 'अरिद्रोहिका' इति पदं मूलकाव्ये, तस्मादयं विग्रहो भ्रान्तिमूलकः / 2. असम्बद्धमप्राकरणिकम्पदमिदम् /