________________
૨૬ જૈન સંસ્કૃત સાહિત્યને ઇતિહાસ
[પ્રકરણ પાણિનીય અછાની લો અને લિપ સંશાને બદલે કારત્વની સિ0 હેoમાં પંચમી અને “સમમી' સંજ્ઞા છે.
અષ્ટામાં લ, લિ, લુ, , લે, લે, લ, લિ, લુ અને ડુ એમ દસ સંજ્ઞા છે. તેમાં લે” તે વેદમાં જોવાય છે. એથી એને બાજુએ રાખતાં લે” યાને આજ્ઞાર્થીએ પંચમી અને લિફ યાને વિધ્યર્થ એ “સપ્તમી' ગણાય,
સતુલન– પ્રવચ૦ (ઈંગ રર, ક્ષે. –૮૭) પ્રમાણે લિ.' હેમચન્ટરિને સિદ્ધરાજે જ્યારે વ્યાકરણ રચવા વિજ્ઞપ્તિ કરી ત્યારે એ સૂરિએ કાશ્મીથી આઠ વ્યાકરણે મંગાવી આપવા કહ્યું. આનાં નામ કોઈ સ્થળે નોંધાયેલાં હોય એમ જણાતું નથી. ગમે તેમ એમણે આ આઠ વ્યાકરણને તે ઉપગ કર્યો જ લેવા જોઈએ.
પુરોગામીઓની સબળ કૃતિઓને જેટલા પ્રમાણમાં લાભ લેવાય તેટલે લે અને પુસ્તક રચવામાં એના અંશો તેના તે જ સ્વરૂપમાં લેવા
ગ્ય જણાય છે તેમ પણ કરવું. આ પ્રકારની મનોદશા પ્રાચીન સમયના જૈન શમણે સેવતા હતા. કિલિ” હેમચન્દ્રસૂરિની પણ આવી વૃત્તિ હેવાથી તેમજ રાજા તરફથી સત્વરે કાર્ય કરી આપવાનું સુચન હેવાથી એમણે શાકટાયનનાં કેટલાં યે સૂત્રે જરાયે ફેરફાર વિના
૧ આ તેમજ અન્ય પાણિની સત્તા વગેરેનો વિચાર ક્ષિતિશચન્દ્ર ચેટરજીએ સત્યપ્રસાદ ભટ્ટાચાર દ્વારા ઈ. સ. ૧૯૪૮મા પ્રકાશિત ઉષા સ્મક ગ્રંથમાલા” 99$ 3 417) Technical Terms and Technique of Sanskrit Grammar (part 1)માં સારી રીતે કર્યો છે.
