________________
કેશ ચાને નામમાલા
૧૨૭
- -
-
-
-
-
-
અનેકાર્થ-નિઘટ- આ પણ બે નામમાલા રચનારા ધનંજયની જ કૃતિ હેય એમ લાગે છે. એમાં લગભગ ૧૫૪ ગ્લૅક છે. એમાં ૭૫ મા, ૧૫૦મા અને ૧૫૩મા પછીને લેક અંશતઃ છપાયે છે. અંતમાં જે ઉલ્લેખ છે તે ઉપરથી એમ જાણી શકાય છે કે આ કૃતિના બે પરિચ્છેદ તે છે જ, પણ એકંદર કેટલા પરિચ્છેદ છે અને પ્રથમ પરિચ્છેદ કયા પૂર્ણ થાય છે તે જાણવું બાકી રહે છે.
અનેકાર્થ સંગ્રહ (લ. વિ. સં. ૧૨૧૦)- આ કોશમાં એક શબ્દના અનેક અર્થ અપાયા છે, જ્યારે અભિo ચિત્ર જેવા કેશોમાં એકાવાચક અનેક શબ્દો અપાયા છે. આમ આ નાનાથ-દેશ છે. એના કર્તા “કલિ” હેમચન્દ્રસૂરિ છે. એના આદ્ય પધમા છ કાંડને ઉલ્લેખ છે, જ્યારે આજે સાત કાંડ મળે છે. એ સાતમો કાંડ અવ્ય પૂરતે છે અને અભિવ્ય ચિને અગે જેમ શેષનામમાલા રચાઈ છે તે પ્રકારને જણાય છે. આ સાત કાંડનાં નામ અને એની ક–સંખ્યા નીચે મુજબ છે –
(૧) એક-સ્વર (લે. ૧), (૨) દ્વિ-સ્વર (. ૫૯૧), (8) ત્રિ-સ્વર (૦ ૭૬૬), (૪) ચતુઃસ્વર (. ૩૪૩), (૫) પંચસ્વર (પ્લે. ૪૮), () -સ્વર (લે. ૫) અને (૭) અધ્યય (મ, ૬૦),
૧ આ ભારતીય જ્ઞાનપીઠ કાશી તથી છપાયો છે.
૨ શું જિર૦ કે(ખંડ ૧, પૃ ર૧ર)મા ધનના નામે જે નિર્ઘટસમય નામની બે પરિચ્છેદની કૃતિની નાવ છે તે આ જ છે?
૩ મહેન્ડસક્તિ અને કાર્ય -કેરવાકર-સુદી નામની ટીકા સહિત આ કાશનું અવતરણના મૂળ સ્થાનના નિરંપૂર્વક સંપાદન ચારિઆએ (Zacharge એ છે સ ૧૮૯૩માં કર્યું છે, જ્યારે કેવળ આ કે તે “અભિધાનસંગ્રહમ શકસવત ૧૮૧૮મા છપાય છે જુઓ પૃ. ૧૧ર)
