________________
અગિયારમું]
ગણિતશાસ્ત્ર
૧૯૯
-
-
ગણિતસંગ્રહ– આના કરતાં યલ્લાચાર્યું છે. શું એઓ જૈન છે અને એમની આ કૃતિ સંસ્કૃતમાં છે?
પાટીગણિત (લ વિ. સં. ૧૨૫૦)- આના કર્તા જૈન ગૃહસ્થ અનંતપાલ છે. એમાં પહેલીવાલ કુળના અને નેમિચરિત નામનું મહાકાવ્ય રચનારા આમન કવિના ચાર પુત્રો પૈકી પ્રથમ છે. આ અનંતપાલના ધનપાલ નામના ભાઈએ તિલકમજીકથાસાર વિ. સં. ૧૨૬૧માં રમે છે. પાટીગણિત એ નામ વિચારતાં એમ લાગે છે કે એમાં અંકગણિતને વિષય વિચારાયે હશે.
ગણિતસાર (લ. વિ. સં. ૧૩૭૦)– આના કરતાં પર ફેર છે એમણે વિ. સં. ૧૩૪૭માં યુગપ્રધાનચોપાઈ રચી છે અને વિ. સં. ૧૩૭રમાં વસ્યુસારપયરણ અને જ્યોતિસાર અને વિ.સં ૧૩૭૫માં દવ્યપરિખા રહ્યાં છે. આથી પ્રસ્તુત ગ્રંથ લ. વિ. સં. ૧૩૭૦માં રચાયે હશે એમ લાગે છે. એ ગમે તે હે પણ આ ગ્રંથ સંસ્કૃતમાં છે?
સિદ્ધ-ભૂ-પદ્ધતિની ટીકા (લ વિ સં. ૮૭૫– આના કરતાં દિ વીરસેન આચાર્ય છે. એઓ પંચતૂપ અન્વયના દિવ આર્ય નદિના શિષ્ય અને ચન્દ્રસેનના પ્રશિષ્ય થાય છે. આ વીરસેન જિનસેન (પહેલા)ના ગુરુ થાય છે અને ઉત્તરપુરાણુ રચનારા ગુણભદ્રના પ્રગુરુ - ૧ જિનવિજયજીના મતે આ દિ છે જ છે સાથ ઈનું પૃ.૪૭) જે એમ જ હોય તે તિલકમંજરીના કર્તા તાબર ધનપાલને આ અનાપાલના ભાઈ ધનપાલ નમન કર્યું છે કે એમની મસહિષ્ણુતા–ઉદારતા સૂચવે છે. આવા બીજ ઉદાહરણરૂપ ૫ વારિરાજ છે, કેમકે એમણે પિતાનવીય વક્સટાલંકાર ઉપર ટીકા રચી છે જુઓ ૫ ૧૫૮,
૨ આ અન્વય આગળ જતા સેનાન્યથી યા સેન-સ' તરીકે પ્રસિદ્ધ થયો ૩ એમના અન્ય શિખ્યા વગેરેના નામ માટે જુઓ જૈઃ સારા ઈષ પહ૧).
